Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri
Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri — SSRİ-də yaranmış ilk orkestrlardan biri.
| Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri | |
|---|---|
| Əsas məlumatlar | |
| Üslub | klassik musiqi |
| Fəaliyyət illəri | 1920-dən |
| Ölkə | Azərbaycan |
| Şəhər | Bakı |
| Heyət | Baş dirijor Rauf Abdullayev (1984) Dirijorlar Fəxrəddin Kərimov Fuad İbrahimov |
Haqqında
Dövlət Simfonik Orkestri 1920-ci ildə Üzeyir Hacıbəyovun təşəbbüsü ilə yaradılmışdır. Yeni yaradıldığı vaxtlarda dahi bəstəkar Bethovenin 150 illiyinə həsr olunmuş yubiley konsertlərində böyük proqramla çıxış etmişdir. Həmin konsertlərdə Bethovenin 1-ci, 3-cü və 9-cu simfoniyaları, fortepiano və orkestr üçün 5-ci konserti, “Leonora 3” uvertürası səsləndi. Müxtəlif illərdə dövlət simfonik orkestri ilə M.Çernyaxovski, U.Qoldşteyn, A.Stolerman və başqa dirijorlar işləmişlər.
1922-23-cü il mövsümünün konsert proqramlarında Çaykovskinin Altıncı simfoniyası, “Françeska da Rimini” uvertürası, skripka və fortepiano üçün konsertləri, violonçel və orkestr üçün “Rokoko mövzusuna variasiyalar”, “Italyan kapriççiosu”, Rimski-Korsakovun “Şəhrizadə” simfonik süitası, Borodinin “Bahadır” simfoniyası, Şubertın “Tamamlanmamış simfoniya”sı, Bethovenin 7-ci simfoniyası və s. orkestr tərəfindən ifa olunmuşdur.
Orkestrin formalaşmasında R.Baton (Fransa), O.Klemperer (Almaniya), F.Ştidri (Avstriya), N.Qolovanov (Rusiya) yaxından iştirak etmişlər. 1945-1948-ci illərdə orkestrin baş dirijoru vəsifəsində təcrübəli musiqiçi, tanınmış dirijor, professor Leo Ginzburq çalışmışdır.
Niyazi 1946-ci ildə Leninqradda dirijorların Ümumittifaq baxışında iştirak edərək Dmitri Şostakoviçin başçılıq etdiyi münsiflər heyətinin qərarı ilə müsabiqənin laureatı adını qazanır. 1948-ci ildən isə simfonik orkestrin baş dirijoru və bədii rəhbəri təyin olunur. Orkestr ən yüksək peşəkarlıq səviyyəsinə Niyazinin rəhbərliyi dövründə çatmışdır. Niyazinin adı milli musiqi sənətində “qızıl mərhələ”nin simvoluna çevrilmişdir.
1944-cü ildə Tiflisdə Zaqafqaziya respublikalarının musiqi dekadası ərəfəsində 1940-ci ildən buraxılmış simfonik orkestr Ü.Hacıbəyovun təşəbbüsü ilə yenidən formalaşdırılır. İlk məşqdən sonra orkestr ifaçıları kollektivə Üzeyir Hacıbəyovun adının verilməsi fikrini irəli sürürlər. 1944-cü ildən başlayaraq Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri Üzeyir Hacıbəyovun adını daşıyır.
Dirijorlar
Təsisçi
Baş dirijorlar
- Üzeyir Hacıbəyov (1920–1938)
- Niyazi Hacıbəyov (1938–1984)
- Rauf Abdullayev (1984–1991; 1997– )
- Yalçın Adıgözəlov (1991–1997)
Dirijorlar
- Rene-Emmanuel Baton
- Otto Klemperer
- Fritz Stiedri
- Nikolay Qolovanov
- Tofiq Quliyev
- Fəxrəddin Kərimov
- Fuad İbrahimov
Orkestrin musiqilərinin ifa edildiyi filmlər
- Bəxtiyar (film, 1955) (dirijor Tofiq Quliyev)
- Qətl günü (film, 1990) (dirijor Rauf Abdullayev)
- Arxada qalmış gələcək (film, 2004) (dirijor Rauf Abdullayev)
- Biz qayıdacağıq (film, 2007) (dirijor Yalçın Adıgözəlov)
- Məhkumlar (film, 2007) (dirijor Rauf Abdullayev)
- Cavad xan (film, 2009) (dirijor Rauf Abdullayev)
- Ölüm növbəsi (film, 2009) (dirijor Rauf Abdullayev)
- Tərsinə çevrilən dünya (film, 2011) (dirijor Rauf Abdullayev)
- Sübhün səfiri (film, 2012) (dirijor Rauf Abdullayev)
İstinadlar
- "Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri". anl.az. İstifadə tarixi: 2019-11-20.
- Энциклопедия Азербайджанского Мугама. Баку: "Шарг-Гарб". 2012. səh. 211.