Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
At əvəliyi (lat. Rumex confertus) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qırxbuğumkimilər fəsiləsinin əvəlik cinsinə aid bitki növü.
| At əvəliyi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: At əvəliyi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki xarakteristikası
Çoxillik ot bitkisi olub, hündürlüyü 60-150 sm-ə bərabərdir. Gövdəsi çılpaq, şırımlı olub, yuxarı hissəsi budaqlanandır. Yarpaqları saplaqlı, çətirşəkilli, gövdənin aşağı hissəsinin yarpaqları uzunsov üçbucağabənzər-yumurtaşəkilli, əsası ürəkşəkilli, künclu, uzunluğu 2,5 sm, eni isə 12-13 sm, yuxarı hissəsinin yarpaqları isə yumurtavari-neştərşəkilli olub, əksər yarpaqları kiçikdir. Yarpaqlarının əsasən aşağı hissəsi damarlı və xırda tükcüklüdür. Çiçəkləri demək olar ki, yarpaqsız, sıx, ensiz silindrik, 6 bölümlü olmaqla, yaşıl rənglidir. Meyvələri 3 bölümlü, oval, qəhvəyi fındıqcadır. Qısa şişkinlikli kökümsovları yastı, zəif budaqlanan kökə çevrilir.
Çəmənliklərdə, otlu çay kənarlarında, meşə talalarında, otlaq, əkin yerlərindəki alaq otları içərisində rast gəlinir.
Keyfiyyətli xammal kimi kökləri payız fəslində (avqust-sentyabr) toplanılmalıdır. Xammal yalnız quru havada, günün ikinci yarısında günəşli gündə toplanılaraq, çardaxda, ventiliyasiyalı yerlərdə və ya 50-60оС temperaturda quruducu şkafda qurudulmalıdır.
Zəif iyli, özünəməxsus acı və büzücü dadlıdır.
Quru halda yaxşı havalanan, qaranlıq və işıqdan qorunan yerlərdə saxlamaq lazımdır. Saxlanılma müddəti 3 ildir.
Tərkibi və təsiri
Köklərində antrasen törəmələri, aşı maddələri, flavonoidlər, üzvi turşular, duzlar, fenol-karbol turşusu, vitaminlər, karbohidrat və digər maddələr vardır. Antrasen törəmələri 0,83-3,16% təşkil edir ki, bunlar da franqulaemodin və onun qlükozidləri şavelin, aloe-emodin, xrizofan turşusu, fisçion, xrizofanein təşkil edir. Aşı maddələri 8-12%, katexin, epikatexin, epikatexinqallat və katexin dimerləri olmaqla, 4,6-16,9% təşkil edir. Flavonoidlərdən isə hiperin, rutin, antosian, leykoantosian, leykosianidin, leykodelfinidin, leykopelaarqonilin, oksalat, limon, alma, qall turşuları və K, C vitaminləri, qlükoza, fruktoza, saxaroza və nişastadan təşkil olunmuşdur.
İşlədici xassəli dərmandır. Tərkibindəki antrasen törəmələri işlədici kimi bağırsaq peristaltikasını artırır, aşı maddələri, büzücü, iltihabsorucu və ishaləleyhinə, qatranlı maddələr də işlədici təsir göstərir.
Rəvənd kökü xammalı. İşlədici (büzücü) dərmandır.
Rəvənd miksturası. M.N.Zdrenko metodu ilə hazırlanan miksturadır.
Yabanı çoxillik bitki olub, kökləri payızda toplanılaraq M.N.Zdrenko metodu ilə mikstura hazırlanır. Kökləri büzücü olduğundan az dozalarla mədə-bağırsaq xəstəliklərində kolit, enterkolitdə, yüksək dozalarda isə işlədici vasitə kimi istifadə edilir. Baytarlıq praktikasında bağırsaq və dəri xəstəliklərində tətbiq edilir. Məhlul və bişirmələr hazırlanır.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Rumex patientia var. confertus (Willd.) Trevir.
Heterotipik sinonimləri
- Rumex alpinus var. subcalliger Boiss.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
At eveliyi lat Rumex confertus bitkiler aleminin qerenfilcicekliler destesinin qirxbugumkimiler fesilesinin evelik cinsine aid bitki novu At eveliyi Elmi tesnifat Domen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperasteridlerDeste QerenfilciceklilerFesile QirxbugumkimilerYarimfesile PolygonoideaeCins EvelikNov At eveliyi Beynelxalq elmi adi Rumex confertus Willd Sekil axtarisiITIS 504907NCBI 1215406EOL 485391 Mundericat 1 Botaniki xarakteristikasi 2 Terkibi ve tesiri 3 Sinonimleri 3 1 Homotipik sinonimleri 3 2 Heterotipik sinonimleri 4 Istinadlar 5 Hemcinin baxBotaniki xarakteristikasiredakteCoxillik ot bitkisi olub hundurluyu 60 150 sm e beraberdir Govdesi cilpaq sirimli olub yuxari hissesi budaqlanandir Yarpaqlari saplaqli cetirsekilli govdenin asagi hissesinin yarpaqlari uzunsov ucbucagabenzer yumurtasekilli esasi ureksekilli kunclu uzunlugu 2 5 sm eni ise 12 13 sm yuxari hissesinin yarpaqlari ise yumurtavari nestersekilli olub ekser yarpaqlari kicikdir Yarpaqlarinin esasen asagi hissesi damarli ve xirda tukcukludur Cicekleri demek olar ki yarpaqsiz six ensiz silindrik 6 bolumlu olmaqla yasil renglidir Meyveleri 3 bolumlu oval qehveyi findiqcadir Qisa siskinlikli kokumsovlari yasti zeif budaqlanan koke cevrilir Cemenliklerde otlu cay kenarlarinda mese talalarinda otlaq ekin yerlerindeki alaq otlari icerisinde rast gelinir Keyfiyyetli xammal kimi kokleri payiz feslinde avqust sentyabr toplanilmalidir Xammal yalniz quru havada gunun ikinci yarisinda gunesli gunde toplanilaraq cardaxda ventiliyasiyali yerlerde ve ya 50 60oS temperaturda quruducu skafda qurudulmalidir Zeif iyli ozunemexsus aci ve buzucu dadlidir Quru halda yaxsi havalanan qaranliq ve isiqdan qorunan yerlerde saxlamaq lazimdir Saxlanilma muddeti 3 ildir Terkibi ve tesiriredakteKoklerinde antrasen toremeleri asi maddeleri flavonoidler uzvi tursular duzlar fenol karbol tursusu vitaminler karbohidrat ve diger maddeler vardir Antrasen toremeleri 0 83 3 16 teskil edir ki bunlar da franqulaemodin ve onun qlukozidleri savelin aloe emodin xrizofan tursusu fiscion xrizofanein teskil edir Asi maddeleri 8 12 katexin epikatexin epikatexinqallat ve katexin dimerleri olmaqla 4 6 16 9 teskil edir Flavonoidlerden ise hiperin rutin antosian leykoantosian leykosianidin leykodelfinidin leykopelaarqonilin oksalat limon alma qall tursulari ve K C vitaminleri qlukoza fruktoza saxaroza ve nisastadan teskil olunmusdur Isledici xasseli dermandir Terkibindeki antrasen toremeleri isledici kimi bagirsaq peristaltikasini artirir asi maddeleri buzucu iltihabsorucu ve ishaleleyhine qatranli maddeler de isledici tesir gosterir Revend koku xammali Isledici buzucu dermandir Revend miksturasi M N Zdrenko metodu ile hazirlanan miksturadir Yabani coxillik bitki olub kokleri payizda toplanilaraq M N Zdrenko metodu ile mikstura hazirlanir Kokleri buzucu oldugundan az dozalarla mede bagirsaq xesteliklerinde kolit enterkolitde yuksek dozalarda ise isledici vasite kimi istifade edilir Baytarliq praktikasinda bagirsaq ve deri xesteliklerinde tetbiq edilir Mehlul ve bisirmeler hazirlanir SinonimleriredakteHomotipik sinonimleriredakte Rumex patientia var confertus Willd Trevir Heterotipik sinonimleriredakte Rumex alpinus var subcalliger Boiss IstinadlarredakteHemcinin baxredakte Menbe https az wikipedia org w index php title At eveliyi amp oldid 7976052