Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
CİS və ya Coğrafi İnformasiya Sistemləri — son illər arxeologiya üçün vacib vasitə halını almışdır. CİS və arxeologiya kombinasiyası mükəmməl bir ikili formalaşdırır və arxeologiya zamanla insan davranışının (məkan daxilində) işlənməsinə gətirib çıxarır. Arxeologiya tarixi hadisələrin ortaya çıxmasını coğrafiya, zaman və mədəniyyət çərçivəsində dəyərləndirir, arxeoloji tədqiqatların nəticələri məkan anlayışı baxımından zəngindir. CİS genişmiqyaslı məlumatları coğrafi dəyərləndirmə işində peşəkardır. Bu sürətli, doğru və mali bir vasitə olmasını təmin edir. CİS-in sahib olduğu imkanlar məlumat toplama, depolama və çağırma məsələlərində istifadəçiyə daha aydın bir görüntü təkllif edir. CİS arxeologiyada vacib ola bilər, ancaq CİS arxeologiyada xəritə formalaşdırmaqdan daha çox, fərqli məlumat növlərini birləşdirib analiz etmək və yeni məlumatlar yaratmaq üçün istifadə edilməlidir. CBS-nin arxeologiyada tətbiqi arxeoloqların sadəcə məlumat toplamaq və vizuallaşdırmaqlarını deyil, məkanla əlaqəli düşüncə vasitələrini də dəyişdirmişdir.
Tədqiqatda
| ]Tədqiqat və sənədlərin qorunması arxeologiya üçün vacibdir və bu tədqiqatlar sahə işləri ilə faydalı və həssas bir formada CİS ilə həyata keçirilir. CİS-in istifadə olunduğu arxeoloji qazıntılarda və tədqiqatlarda CİS bir qərar vermə vasitəsi kimi istifadə edilə bilər.
Arxeoloji qazıntıda CİS istifadə edildiyində xəritələmə və qeydiyyat aparma işləri təkmilləşir. Bu da qazıntılarda əldə edilən tapıntıların analizində, vizuallaşdırılmasında və məlumatların sürətli şəkildə əlçatan olması baxımından faydalıdır.
Arxeoloji tədqiqatlarda CİS-in fərqli funksiyaları istifadə edilir. Qazıntı daxili məkan analizi və ya dağılma arealı, dəyişmə prosesini anlamaqda və sənədlərlə işləməkdə köməklik edir. Bunun üçün istifadə edilən köhnə üsullar geniş sahə üzərində sadəcə kiçik bir baxış aspekti təklif edir. Ağıllı modelləşmə arxeoloji məlumatları yaxşı analiz edilməsi üçün hidroqrafiya və histoqrafiyada olduğu kimi məlumat toplama üsulunu istifadə edir. CİS-də nöqtə məlumatı əlaqəli yerə fokuslanmaq və məlumat bazalarındakı dağınıq nöqtələri analiz etmək üçün istifadə edilir. Kütləvilik xəritəsi nöqtə məlumatın interpole edilərək bir bazadan istifadə səviyyələrini tapmaq məqsədilə istifadə edilir.
Analizdə
| ]CİS-də sahə ilə əlaqəli bir çox məlumat qrupunu depolamaq, işləmək, birləşdirmək və qarışıq analizləri həyata keçirmək mümkündür. Vizuallıq analizi baza üzərindən ətrafında görüləbilən yerləri müəyyən etmək üçün istifadə edilməkdədir. Bu yaşayış yeri ilə ətraf yerlərlə sosial münasibətlərini ortaya qoymaqçün istifadə edilir. Simulyasiya gerçəyin sadələşdirilmiş bir formasıdır, hadisənin təməl degişkenlerini və onların əlaqələnmələrini müəyyən edərk çalışır. Bu təxmin həm test üçün, həm də məlumat yaratmaq üçün istifadə olunur. Arxeoloji Məlumat Elmi arxeologiyada məkan və zaman desenleri kəşf etmək və ortaya çıxarmaq üçün çalışır. Tədqiqatlar arxeoloji problemləri həll etmək və anlamaq üçün riyazi üsullar və kompüter proqramları istehsal etməyə yönəlmişdir.
Mədəni irsin qorunması və idarə edilməsində CİS
| ]Arxeoloji tədqiqat tətbiqləri ilə yanaşı, CİS mədəni irs sahələrinin mühafizəsini idarə etməyə kömək etmək üçün də istifadə olunur. GIS mühafizə təşkilatlarına inkişafın, münaqişənin və iqlim dəyişikliyinin arxeoloji və digər mədəni resurslara təsirlərini izləməyə kömək edir. Bəzi dövlət qurumları GIS proqram təminatından tikinti və digər inkişafın potensial təsirlərini qiymətləndirmək üçün istifadə edir və bu qiymətləndirmələrdən icazə və təsirlərin azaldılması proseslərində istifadə edirlər.
Həmçinin bax
| ]İstinadlar
| ]- Conolly J and Lake M (2006) Geographical Information Systems in Archaeology. Cambridge: Cambridge University Press.
- Marwick, Ben; Hiscock, Peter; Sullivan, Marjorie; Hughes, Philip. "Landform boundary effects on Holocene forager landscape use in arid South Australia". Journal of Archaeological Science: Reports. 19. iyul 2017: 864–874. doi:10.1016/j.jasrep.2017.07.004.
- Anderson, David G.; Bissett, Thaddeus G.; Yerka, Stephen J.; Wells, Joshua J.; Kansa, Eric C.; Kansa, Sarah W.; Myers, Kelsey Noack; DeMuth, R. Carl; White, Devin A. "Sea-level rise and archaeological site destruction: An example from the southeastern United States using DINAA (Digital Index of North American Archaeology)". PLOS ONE (ingilis). 12 (11). 29 noyabr 2017: e0188142. Bibcode:2017PLoSO..1288142A. doi:10.1371/journal.pone.0188142. ISSN 1932-6203. PMC 5706671. PMID 29186200.
- Dalgity, Alison; Myers, David; Schmidt Patterson, Catherine (Fall 2022). "The Arches Platform: Bridging Heritage Pasts and Data-Rich Futures". Conservation Perspectives, The GCI Newsletter. Fall 2022. https://www.getty.edu/conservation/publications_resources/newsletters/pdf/v37n2.pdf Arxivləşdirilib 2023-10-09 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
| ]- "Middle Eastern Geodatabase for Antiquities (MEGA) - Jordan (2007–2014)" – The Getty Conservation Institute-sponsored (MEGA) is a Web-based GIS tool that enables the Jordanian Department of Antiquities to inventory, monitor, and manage the thousands of archaeological sites in Jordan.
- The Digital Archaeological Atlas of the Holy Land provides online access to site records and media related to the archaeology of Israel, Palestine, Jordan, the Sinai Peninsula and southern Lebanon.
- The Mediterranean Archaeological Network (MedArchNet) is constructing a series of linked archaeological atlases around the Mediterranean Basin. The Digital Archaeological Atlas of the Holy Land is the first node.
- University of Alabama Office of Archaeology Research’s pages on using GIS
- Sensuous and Reflexive GIS: exploring visualisation and VRML in Internet Archaeology
- ESRI's page on using GIS in Archaeology
- Stanford Library's page on GIS and Archaeology
- ArchAtlas a project aims to provide a visual summary of spatial processes in prehistoric and early historic times, such as the spread of farming, the formation of trade contacts, and the growth of urban systems.
- Historical Geographic Information Systems Online Forum on Google
- Fasti Online - an online GIS of archaeological sites
- Site Recorder, the GIS for maritime archaeology
- University of Edinburgh's One-Year Masters in GIS and Archaeology
- Arches (open-source cultural heritage data management and GIS software)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya CIS ve ya Cografi Informasiya Sistemleri son iller arxeologiya ucun vacib vasite halini almisdir CIS ve arxeologiya kombinasiyasi mukemmel bir ikili formalasdirir ve arxeologiya zamanla insan davranisinin mekan daxilinde islenmesine getirib cixarir Arxeologiya tarixi hadiselerin ortaya cixmasini cografiya zaman ve medeniyyet cercivesinde deyerlendirir arxeoloji tedqiqatlarin neticeleri mekan anlayisi baximindan zengindir CIS genismiqyasli melumatlari cografi deyerlendirme isinde pesekardir Bu suretli dogru ve mali bir vasite olmasini temin edir CIS in sahib oldugu imkanlar melumat toplama depolama ve cagirma meselelerinde istifadeciye daha aydin bir goruntu tekllif edir CIS arxeologiyada vacib ola biler ancaq CIS arxeologiyada xerite formalasdirmaqdan daha cox ferqli melumat novlerini birlesdirib analiz etmek ve yeni melumatlar yaratmaq ucun istifade edilmelidir CBS nin arxeologiyada tetbiqi arxeoloqlarin sadece melumat toplamaq ve vizuallasdirmaqlarini deyil mekanla elaqeli dusunce vasitelerini de deyisdirmisdir Tedqiqatda span Tedqiqat ve senedlerin qorunmasi arxeologiya ucun vacibdir ve bu tedqiqatlar sahe isleri ile faydali ve hessas bir formada CIS ile heyata kecirilir CIS in istifade olundugu arxeoloji qazintilarda ve tedqiqatlarda CIS bir qerar verme vasitesi kimi istifade edile biler Arxeoloji qazintida CIS istifade edildiyinde xeriteleme ve qeydiyyat aparma isleri tekmillesir Bu da qazintilarda elde edilen tapintilarin analizinde vizuallasdirilmasinda ve melumatlarin suretli sekilde elcatan olmasi baximindan faydalidir Arxeoloji tedqiqatlarda CIS in ferqli funksiyalari istifade edilir Qazinti daxili mekan analizi ve ya dagilma areali deyisme prosesini anlamaqda ve senedlerle islemekde komeklik edir Bunun ucun istifade edilen kohne usullar genis sahe uzerinde sadece kicik bir baxis aspekti teklif edir Agilli modellesme arxeoloji melumatlari yaxsi analiz edilmesi ucun hidroqrafiya ve histoqrafiyada oldugu kimi melumat toplama usulunu istifade edir CIS de noqte melumati elaqeli yere fokuslanmaq ve melumat bazalarindaki daginiq noqteleri analiz etmek ucun istifade edilir Kutlevilik xeritesi noqte melumatin interpole edilerek bir bazadan istifade seviyyelerini tapmaq meqsedile istifade edilir Analizde span CIS de sahe ile elaqeli bir cox melumat qrupunu depolamaq islemek birlesdirmek ve qarisiq analizleri heyata kecirmek mumkundur Vizualliq analizi baza uzerinden etrafinda gorulebilen yerleri mueyyen etmek ucun istifade edilmekdedir Bu yasayis yeri ile etraf yerlerle sosial munasibetlerini ortaya qoymaqcun istifade edilir Simulyasiya gerceyin sadelesdirilmis bir formasidir hadisenin temel degiskenlerini ve onlarin elaqelenmelerini mueyyen ederk calisir Bu texmin hem test ucun hem de melumat yaratmaq ucun istifade olunur Arxeoloji Melumat Elmi arxeologiyada mekan ve zaman desenleri kesf etmek ve ortaya cixarmaq ucun calisir Tedqiqatlar arxeoloji problemleri hell etmek ve anlamaq ucun riyazi usullar ve komputer proqramlari istehsal etmeye yonelmisdir Medeni irsin qorunmasi ve idare edilmesinde CIS span Arxeoloji tedqiqat tetbiqleri ile yanasi CIS medeni irs sahelerinin muhafizesini idare etmeye komek etmek ucun de istifade olunur GIS muhafize teskilatlarina inkisafin munaqisenin ve iqlim deyisikliyinin arxeoloji ve diger medeni resurslara tesirlerini izlemeye komek edir Bezi dovlet qurumlari GIS proqram teminatindan tikinti ve diger inkisafin potensial tesirlerini qiymetlendirmek ucun istifade edir ve bu qiymetlendirmelerden icaze ve tesirlerin azaldilmasi proseslerinde istifade edirler Hemcinin bax span Arxeologiya Arxeoloji qazinti Artefakt AntropologiyaIstinadlar span Conolly J and Lake M 2006 Geographical Information Systems in Archaeology Cambridge Cambridge University Press Marwick Ben Hiscock Peter Sullivan Marjorie Hughes Philip Landform boundary effects on Holocene forager landscape use in arid South Australia Journal of Archaeological Science Reports 19 iyul 2017 864 874 doi 10 1016 j jasrep 2017 07 004 Anderson David G Bissett Thaddeus G Yerka Stephen J Wells Joshua J Kansa Eric C Kansa Sarah W Myers Kelsey Noack DeMuth R Carl White Devin A Sea level rise and archaeological site destruction An example from the southeastern United States using DINAA Digital Index of North American Archaeology PLOS ONE ingilis 12 11 29 noyabr 2017 e0188142 Bibcode 2017PLoSO 1288142A doi 10 1371 journal pone 0188142 ISSN 1932 6203 PMC 5706671 PMID 29186200 Dalgity Alison Myers David Schmidt Patterson Catherine Fall 2022 The Arches Platform Bridging Heritage Pasts and Data Rich Futures Conservation Perspectives The GCI Newsletter Fall 2022 https www getty edu conservation publications resources newsletters pdf v37n2 pdf Arxivlesdirilib 2023 10 09 at the Wayback Machine Xarici kecidler span Middle Eastern Geodatabase for Antiquities MEGA Jordan 2007 2014 The Getty Conservation Institute sponsored MEGA is a Web based GIS tool that enables the Jordanian Department of Antiquities to inventory monitor and manage the thousands of archaeological sites in Jordan The Digital Archaeological Atlas of the Holy Land provides online access to site records and media related to the archaeology of Israel Palestine Jordan the Sinai Peninsula and southern Lebanon The Mediterranean Archaeological Network MedArchNet is constructing a series of linked archaeological atlases around the Mediterranean Basin The Digital Archaeological Atlas of the Holy Land is the first node University of Alabama Office of Archaeology Research s pages on using GIS Sensuous and Reflexive GIS exploring visualisation and VRML in Internet Archaeology ESRI s page on using GIS in Archaeology Stanford Library s page on GIS and Archaeology ArchAtlas a project aims to provide a visual summary of spatial processes in prehistoric and early historic times such as the spread of farming the formation of trade contacts and the growth of urban systems Historical Geographic Information Systems Online Forum on Google Fasti Online an online GIS of archaeological sites Site Recorder the GIS for maritime archaeology University of Edinburgh s One Year Masters in GIS and Archaeology Arches open source cultural heritage data management and GIS software Kateqoriya Arxeologiya