Azərbaycanca Azərbaycancaසිංහල සිංහලTürkçe Türkçe
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Arxantroplar və ya Arxaik Homo sapiens anatomik cəhətdən müasir bir görünüşə sahib olan insandan Homo sapiens sapiens fə

Arxantroplar

Arxantroplar
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Arxantroplar və ya Arxaik Homo sapiens — anatomik cəhətdən müasir bir görünüşə sahib olan insandan (Homo sapiens sapiens) fərqli olaraq 500.000 il əvvəl yaşamış Homo cinsinin bəzi növlərini əhatə edən geniş bir termindir. Termin Homo heidelbergensis, Homo rhodesiensis, Homo neanderthalensis və bəzən Homo antisessor növlərini əhatə edir. Neandertallar kimi böyük olan digər ibtidai insanlar, neandertallara məxsus olan, xüsusilə üz cizgilərindəki struktur xüsusiyyətlərini daşımırlar.

Arxantroplar
Elmi təsnifat
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb.
Beynəlxalq elmi adı
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT
Bu parametr doldurulmayıb: latin
image
Şəkil
axtarışı

Məlumdur ki, 1862-ci ildə K. Fokt insanların insanabənzər meymunlardan yaranması nəzəriyyəsini irəli sürmüşdür (simial nəzəriyyə). İnsanlarla meymunlar arasında aralıq mərhələ təşkil edən canlı varlıqların nə vaxtsa mövcud olduğunu əsas götürən Ernest Hekkel 1866-cı ildə onları meymun insan yaxud pitekantrop adlandırmışdı.

Pitekantropların ilkin qalıqları 1891–1893-cü illərdə İndoneziyanın Yava adasında Solo çayı sahilində Trinil kəndi ərazisində Y. Dübua tərəfindən aşkar olunmuşdur. 1891-ci ildə diş qalıqları, 1892-ci ildə 3 kəllə sümüyü, diş və bud sümüyünün qalıqları aşkar olunmuş və 1893-cü ildə Avropaya gətirilmişdir. Tapıntılar 1894-cü ildə ilk dəfə bioloji cəhətdən tədqiq edilmişdir. Həmin dövrdə Yava tapıntılarının yaşı geoloji şkalaya müvafiq olaraq 600 min il bundan əvvələ aid edilsə də, müasir dövrdə onların təxminən 2 milyon il bundan əvvəl mövcud olduqları müəyyənləşdirilmişdir. Müasir dövrdə həmin tapıntılar ən qədim insanlara aid edilir və Arxantropların ilkin tapıntısı kimi qəbul olunurlar. Bud sümüyünün düzqamətli Hominidlərə aid olduğunu bildirən Dübua 1896-cı ildə bu tapıntını Pitekantropus Erektus – Düzyeriyən meymun adlandırmışdır. Digər tədqiqatçılar Vadvord və Virxov skelet qalıqlarını analiz edərək onları böyük ölçülü hibbonlara aid etmişdirlər. 1936-cı ildə Kenniqsvald Yava adasında qazıntıları davam etdirir və 1941-ci ilə qədər burada üç kəllə sümüyü və üç alt çənə sümüyü aşkar edir. Tapıntılar Dübuanın Pitekantrop tapıntısı ilə oxşarlıq təşkil edir. Bu tapıntıların əksəriyyəti sonradan Veydenreyx tərəfindən Homo Erektus tipi altında sistemləşdirilmişdir. Tədqiqatçılar pitekantropların tapıntılarının əsasında onların morfologiyasını müəyyən etmişdirlər. Müəyyən olunub ki, onlar müasir insandan kəskin fərqlənsə də, skelet sümüklərinin strukturuna və möhkəmliyinə görə meymunlarla bağlılıqları olmamışdır. Pitekantropların skeletində birinci insani üçlük (triada) əlamətləri tam formalaşmışdı. Bipedalizm onlarda müasir insanlardan demək olar ki, fərqlənirdi. Ayaqlarında əyridabanlılıq formalaşmışdı. Əllərin uzunluğu ayaqların uzunluğundan qısa idi, baş barmaq digər barmaqlarla müqayisədə həm yerləşməsində, həm də mütəhərrikliyində insandan fərqlənmirdi. Onların beyin tutumu 900–950 sm³ arasında olmuşdu. Eyni zamanda pitekantropların morfologiyasında arxaik əlamətlər mövcud olmuşdu:

1. Qaşaltı çıxıntının böyüklüyü;

2. Kəllə skeletində üz nahiyəsinin böyüklüyü;

3. Alınlarının kifayət qədər maililiyi;

4. Alt çənə çıxıntısının tam inkişaf etməməsi;

5. Kəllə sümüyünün topoqrafik analizi nəticəsində müasir insanlara məxsus olan cəhətlərin olmaması

Arxantropların digər bir qrupu Sinantroplar (Pekinin Çin adamı) hesab olunur. 1918-ci ildə İsveç tədqiqatçısı Anderson tərəfindən Pekin yaxınlığında Homo Erektuslara aid qalıqlar aşkar olunub. 1927-ci ildə Çjoukoudyan mağarasından çinli antropoloq Pey Ven Çjoun tərəfindən Sinantropların qalıqları aşkar olunmuşdur. 1929–1933-cü illərdə buradan üç kəllə sümüyü aşkar olunmuşdur. 1936-cı ilə qədər 40 fərdə aid 200-dən artıq sümük qalıqları aşkar olunmuşdur. Tapıntıların yaşı 770 min ildən 300 min il bundan əvvəlki dövrə qədər mərhələni əhatə edir. Tapıntıları antropoloji cəhətdən Veydenreyx və T. Şadden tədqiq etmişdir. Sinantropların əsas morfoloji xüsusiyyətləri aşağıdakılardı:

1. Beyin tutumları 950 sm³ – 1150 sm³ arasında olmuşdur;

2. Əsas fərqləndirici cəhətləri bədənin sağ tərəfinin hərəkət mərkəzlərinin sol tərəf hərəkət mərkəzlərinə nisbətən zəif inkişaf etməsi;

3. Boyları təqribən 160 sm, çəkiləri isə 60–80 kq olmuşdur.

Sinantropların əsas arxaik əlamətləri alınlarının nisbətən maili olması, qaşaltı sümük çıxıntısının böyük olması, alt çənə sümüyünün nisbətən zəif inkişafıdır. Son dövrlərdə rus tədqiqatçısı Koteç Kovanın Sinantropların kəllə sümüyünün daxili topoqrafiyasını öyrənmiş, gicgah və ənsə nahiyələrinə görə beynin inkişafının zəif olduğunu bildirmişdi. 1963-cü ildə antropoloq Vu tərəfindən Lantian ərazisindən alt çənə sümüyü və kəllə qapağı aşkar edilmişdir. Sonrakı dövrdə üç fərdə məxsus diş və digər sümüklər aşkar olunmuşdur. Bunların beyin tutumu 800 sm³ olmuşdur. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu tapıntılar Asiyada Sinantroplardan əvvəl yaşamış ən qədim ikiayaqlı varlığa məxsusdur. Onların yaşı 1.5 milyon il bundan əvvələ aid olunur.

1960-cı ildə Əlcəzairdə Aranbur və Xofştetter Arxantropun qalıqları aşkar olundu. Tapıntılar 1950-ci ildə aşkar olunmuş Telantroplarla müqayisə olunmuş və Heydelberq adamına bənzədilmişdir. Xronoloji cəhətdən Arxantropların digər bir növü 1907-ci ildə Mauer kəndində Qrafenreyin karxanasında aşkar olunmuşdu. Tədqiqatçı Şetenzak bu tapıntını Heydelberq adamı adlandırmışdı. İlk tapıntı alt çənə sümüyü və dişlərdən ibarət olmuşdu. Onun yaşı 500–700 min il bundan əvvəl müəyyənləşdirilmişdir. Diş sistemindəki bəzi xüsusiyyətləri hətta Pitekantroplardan da arxaik hesab olunurlar. Oxşar skeletlər Fransada Araqo yaxınlığında Ştaynxaynda, Yunanıstanda Petraloneddə, İtaliyada Çampate düşərgəsində aşkar olunmuşdu. Bu tapıntılar bədən strukturuna və kəllə skeletinə görə Sinantroplarla oxşar hesab edilirlər. Bəzi tədqiqatçılar Heydelberq adamını Antisessor və Rodeziya adamı olmaqla iki qrupa bölürlər. Ehtimal olunur ki, Heydelberq adamı dəfn ayinlərinin əsasını qoymuşdur. İspaniyada bu tipli insan qalıqları ilə yanaşı qırmızı kvarsitdən hazırlanmış ayin məqsədli artefakt tapılmışdı. Bu artefakt eskalibik adlandırılmışdı.

İstinadlar

  1. Callaway, Ewan. "Oldest Homo sapiens fossil claim rewrites our species' history". Nature (journal). 7 June 2017. doi:10.1038/nature.2017.22114. 16 November 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 June 2017.
  2. Sample, Ian. "Oldest Homo sapiens bones ever found shake foundations of the human story". The Guardian. 7 June 2017. 31 October 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 June 2017.
  3. Hublin, Jean-Jacques; Ben-Ncer, Abdelouahed; Bailey, Shara E.; Freidline, Sarah E.; Neubauer, Simon; Skinner, Matthew M.; Bergmann, Inga; Le Cabec, Adeline; Benazzi, Stefano; Harvati, Katerina; Gunz, Philipp. "New fossils from Jebel Irhoud, Morocco and the pan-African origin of Homo sapiens" (PDF). Nature. 546 (7657). 2017: 289–292. Bibcode:2017Natur.546..289H. doi:10.1038/nature22336. PMID 28593953. 2018-07-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-11-20.
  4. Hammond, Ashley S.; Royer, Danielle F.; Fleagle, John G. "The Omo-Kibish I pelvis". Journal of Human Evolution. 108. Jul 2017: 199–219. Bibcode:2017JHumE.108..199H. doi:10.1016/j.jhevol.2017.04.004. ISSN 1095-8606. PMID 28552208.
  5. Vidal, Celine M.; ; Asfawrossen, Asrat; və b. "Age of the oldest known Homo sapiens from eastern Africa". Nature. 601 (7894). Jan 2022: 579–583. Bibcode:2022Natur.601..579V. doi:10.1038/s41586-021-04275-8. PMC 8791829 (#bad_pmc). PMID 35022610 (#bad_pmid).
  6. Katerina Harvati; Carolin Röding; Abel M. Bosman; Fotios A. Karakostis; Rainer Grün; Chris Stringer; Panagiotis Karkanas; Nicholas C. Thompson; Vassilis Koutoulidis; Lia A. Moulopoulos; Vassilis G. Gorgoulis; Mirsini Kouloukoussa. "Apidima Cave fossils provide earliest evidence of Homo sapiens in Eurasia". Nature (journal). 571 (7766). 2019: 500–504. doi:10.1038/s41586-019-1376-z. PMID 31292546. 2022-08-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-20.
  7. Hublin, J. J. "The origin of Neandertals". Proceedings of the National Academy of Sciences. 106 (38). 2009: 16022–16027. Bibcode:2009PNAS..10616022H. doi:10.1073/pnas.0904119106. JSTOR 40485013. PMC 2752594. PMID 19805257.
  8. . Archaic homo sapiens // The Ancestor's Tale. Boston: Mariner. 2005. ISBN .
  9. Barker, Graeme. Companion Encyclopedia of Archaeology. Routledge. 1999. ISBN  – Google Books vasitəsilə.
  10. Early and Late "Archaic" Homo Sapiens and "Anatomically Modern" Homo Sapiens
  11. Wu, Xiujie; və b. "Morphological and morphometric analyses of a late Middle Pleistocene hominin mandible from Hualongdong, China". Journal of Human Evolution. 182. 1 September 2023. Bibcode:2023JHumE.18203411W. doi:10.1016/j.jhevol.2023.103411. PMID 37531709 (#bad_pmid). 7 August 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 August 2023.
  12. Israely, Yogev. "Remains found in China may belong to previously unknown human lineage - Scientists in eastern China examined a jawbone, fragments of a skull and various foot bones from a hominin that lived approximately 300,000 years ago; Findings suggest this particular lineage bears a closer resemblance to Homo sapiens, or modern-day humans". YNet News. 7 August 2023. 7 August 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 August 2023.
  13. Lowery, Robert K.; Uribe, Gabriel; Jimenez, Eric B.; Weiss, Mark A.; Herrera, Kristian J.; Regueiro, Maria; Herrera, Rene J. "Neanderthal and Denisova genetic affinities with contemporary humans: Introgression versus common ancestral polymorphisms". Gene. 530 (1). 2013: 83–94. doi:10.1016/j.gene.2013.06.005. PMID 23872234.
  14. "Neanderthals 'unlikely to have interbred with human ancestors'". The Guardian. Press Association. 4 February 2013.
  15. Mitchell, Alanna. "DNA Turning Human Story Into a Tell-All". The New York Times. January 30, 2012. June 1, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 31, 2012.
  16. Telegraph Reporters. "Neanderthals did not interbreed with humans, scientists find". Telegraph.co.uk (ingilis). 14 August 2012. 2022-01-12 tarixində arxivləşdirilib.
  17. Zyga, Lisa. "Cro Magnon skull shows that our brains have shrunk". phys.org. 15 March 2010. İstifadə tarixi: 14 June 2017.
  18. Schultz, S.; Nelson, E.; Dunbar, R. "Hominin cognitive evolution: identifying patterns and processes in the fossil and archaeological record". Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 367 (1599). Aug 2012: 2130–2140. doi:10.1098/rstb.2012.0115. PMC 3385680. PMID 22734056.
  19. Stringer, C. "The origin and evolution of Homo sapiens". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences. 371 (1698). 2016: 20150237. doi:10.1098/rstb.2015.0237. PMC 4920294. PMID 27298468.
  20. "Behavioral and Brain Sciences". Cambridge Core. June 26, 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  21. . Grooming, Gossip, and the Evolution of Language. Harvard University Press. 1993. ISBN .
  22. ; Asfaw, B.; DeGusta, D.; Gilbert, H.; Richards, G. D.; Suwa, G.; Howell, F. C. "Pleistocene Homo sapiens from Middle Awash, Ethiopia". Nature (journal). 423 (6491). 2003: 742–747. Bibcode:2003Natur.423..742W. doi:10.1038/nature01669. PMID 12802332.

Xarici keçidlər

  • Early and Late "Archaic" Homo Sapiens and "Anatomically Modern" Homo Sapiens (archived 16 August 2009)
  • Origins of Modern Humans: Multiregional or Out of Africa?
  • Homo sapiens, Museum of Natural History (archived 9 July 2009)
  • Human Timeline (Interactive) – Smithsonian Institution, National Museum of Natural History (August 2016).


Sitat səhvi: " lower-alpha " adlı qrup üçün <ref> teqləri mövcuddur, lakin müvafiq <references group="lower-alpha"/> teq tapılmadı

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Arxantroplar ve ya Arxaik Homo sapiens anatomik cehetden muasir bir gorunuse sahib olan insandan Homo sapiens sapiens ferqli olaraq 500 000 il evvel yasamis Homo cinsinin bezi novlerini ehate eden genis bir termindir Termin Homo heidelbergensis Homo rhodesiensis Homo neanderthalensis ve bezen Homo antisessor novlerini ehate edir Neandertallar kimi boyuk olan diger ibtidai insanlar neandertallara mexsus olan xususile uz cizgilerindeki struktur xususiyyetlerini dasimirlar ArxantroplarElmi tesnifatXETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adiXETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinSekil axtarisi Melumdur ki 1862 ci ilde K Fokt insanlarin insanabenzer meymunlardan yaranmasi nezeriyyesini ireli surmusdur simial nezeriyye Insanlarla meymunlar arasinda araliq merhele teskil eden canli varliqlarin ne vaxtsa movcud oldugunu esas goturen Ernest Hekkel 1866 ci ilde onlari meymun insan yaxud pitekantrop adlandirmisdi Pitekantroplarin ilkin qaliqlari 1891 1893 cu illerde Indoneziyanin Yava adasinda Solo cayi sahilinde Trinil kendi erazisinde Y Dubua terefinden askar olunmusdur 1891 ci ilde dis qaliqlari 1892 ci ilde 3 kelle sumuyu dis ve bud sumuyunun qaliqlari askar olunmus ve 1893 cu ilde Avropaya getirilmisdir Tapintilar 1894 cu ilde ilk defe bioloji cehetden tedqiq edilmisdir Hemin dovrde Yava tapintilarinin yasi geoloji skalaya muvafiq olaraq 600 min il bundan evvele aid edilse de muasir dovrde onlarin texminen 2 milyon il bundan evvel movcud olduqlari mueyyenlesdirilmisdir Muasir dovrde hemin tapintilar en qedim insanlara aid edilir ve Arxantroplarin ilkin tapintisi kimi qebul olunurlar Bud sumuyunun duzqametli Hominidlere aid oldugunu bildiren Dubua 1896 ci ilde bu tapintini Pitekantropus Erektus Duzyeriyen meymun adlandirmisdir Diger tedqiqatcilar Vadvord ve Virxov skelet qaliqlarini analiz ederek onlari boyuk olculu hibbonlara aid etmisdirler 1936 ci ilde Kenniqsvald Yava adasinda qazintilari davam etdirir ve 1941 ci ile qeder burada uc kelle sumuyu ve uc alt cene sumuyu askar edir Tapintilar Dubuanin Pitekantrop tapintisi ile oxsarliq teskil edir Bu tapintilarin ekseriyyeti sonradan Veydenreyx terefinden Homo Erektus tipi altinda sistemlesdirilmisdir Tedqiqatcilar pitekantroplarin tapintilarinin esasinda onlarin morfologiyasini mueyyen etmisdirler Mueyyen olunub ki onlar muasir insandan keskin ferqlense de skelet sumuklerinin strukturuna ve mohkemliyine gore meymunlarla bagliliqlari olmamisdir Pitekantroplarin skeletinde birinci insani ucluk triada elametleri tam formalasmisdi Bipedalizm onlarda muasir insanlardan demek olar ki ferqlenirdi Ayaqlarinda eyridabanliliq formalasmisdi Ellerin uzunlugu ayaqlarin uzunlugundan qisa idi bas barmaq diger barmaqlarla muqayisede hem yerlesmesinde hem de muteherrikliyinde insandan ferqlenmirdi Onlarin beyin tutumu 900 950 sm arasinda olmusdu Eyni zamanda pitekantroplarin morfologiyasinda arxaik elametler movcud olmusdu 1 Qasalti cixintinin boyukluyu 2 Kelle skeletinde uz nahiyesinin boyukluyu 3 Alinlarinin kifayet qeder maililiyi 4 Alt cene cixintisinin tam inkisaf etmemesi 5 Kelle sumuyunun topoqrafik analizi neticesinde muasir insanlara mexsus olan cehetlerin olmamasi Arxantroplarin diger bir qrupu Sinantroplar Pekinin Cin adami hesab olunur 1918 ci ilde Isvec tedqiqatcisi Anderson terefinden Pekin yaxinliginda Homo Erektuslara aid qaliqlar askar olunub 1927 ci ilde Cjoukoudyan magarasindan cinli antropoloq Pey Ven Cjoun terefinden Sinantroplarin qaliqlari askar olunmusdur 1929 1933 cu illerde buradan uc kelle sumuyu askar olunmusdur 1936 ci ile qeder 40 ferde aid 200 den artiq sumuk qaliqlari askar olunmusdur Tapintilarin yasi 770 min ilden 300 min il bundan evvelki dovre qeder merheleni ehate edir Tapintilari antropoloji cehetden Veydenreyx ve T Sadden tedqiq etmisdir Sinantroplarin esas morfoloji xususiyyetleri asagidakilardi 1 Beyin tutumlari 950 sm 1150 sm arasinda olmusdur 2 Esas ferqlendirici cehetleri bedenin sag terefinin hereket merkezlerinin sol teref hereket merkezlerine nisbeten zeif inkisaf etmesi 3 Boylari teqriben 160 sm cekileri ise 60 80 kq olmusdur Sinantroplarin esas arxaik elametleri alinlarinin nisbeten maili olmasi qasalti sumuk cixintisinin boyuk olmasi alt cene sumuyunun nisbeten zeif inkisafidir Son dovrlerde rus tedqiqatcisi Kotec Kovanin Sinantroplarin kelle sumuyunun daxili topoqrafiyasini oyrenmis gicgah ve ense nahiyelerine gore beynin inkisafinin zeif oldugunu bildirmisdi 1963 cu ilde antropoloq Vu terefinden Lantian erazisinden alt cene sumuyu ve kelle qapagi askar edilmisdir Sonraki dovrde uc ferde mexsus dis ve diger sumukler askar olunmusdur Bunlarin beyin tutumu 800 sm olmusdur Tedqiqatcilar hesab edirler ki bu tapintilar Asiyada Sinantroplardan evvel yasamis en qedim ikiayaqli varliga mexsusdur Onlarin yasi 1 5 milyon il bundan evvele aid olunur 1960 ci ilde Elcezairde Aranbur ve Xofstetter Arxantropun qaliqlari askar olundu Tapintilar 1950 ci ilde askar olunmus Telantroplarla muqayise olunmus ve Heydelberq adamina benzedilmisdir Xronoloji cehetden Arxantroplarin diger bir novu 1907 ci ilde Mauer kendinde Qrafenreyin karxanasinda askar olunmusdu Tedqiqatci Setenzak bu tapintini Heydelberq adami adlandirmisdi Ilk tapinti alt cene sumuyu ve dislerden ibaret olmusdu Onun yasi 500 700 min il bundan evvel mueyyenlesdirilmisdir Dis sistemindeki bezi xususiyyetleri hetta Pitekantroplardan da arxaik hesab olunurlar Oxsar skeletler Fransada Araqo yaxinliginda Staynxaynda Yunanistanda Petralonedde Italiyada Campate dusergesinde askar olunmusdu Bu tapintilar beden strukturuna ve kelle skeletine gore Sinantroplarla oxsar hesab edilirler Bezi tedqiqatcilar Heydelberq adamini Antisessor ve Rodeziya adami olmaqla iki qrupa bolurler Ehtimal olunur ki Heydelberq adami defn ayinlerinin esasini qoymusdur Ispaniyada bu tipli insan qaliqlari ile yanasi qirmizi kvarsitden hazirlanmis ayin meqsedli artefakt tapilmisdi Bu artefakt eskalibik adlandirilmisdi IstinadlarCallaway Ewan Oldest Homo sapiens fossil claim rewrites our species history Nature journal 7 June 2017 doi 10 1038 nature 2017 22114 16 November 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 June 2017 Sample Ian Oldest Homo sapiens bones ever found shake foundations of the human story The Guardian 7 June 2017 31 October 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 June 2017 Hublin Jean Jacques Ben Ncer Abdelouahed Bailey Shara E Freidline Sarah E Neubauer Simon Skinner Matthew M Bergmann Inga Le Cabec Adeline Benazzi Stefano Harvati Katerina Gunz Philipp New fossils from Jebel Irhoud Morocco and the pan African origin of Homo sapiens PDF Nature 546 7657 2017 289 292 Bibcode 2017Natur 546 289H doi 10 1038 nature22336 PMID 28593953 2018 07 20 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2024 11 20 Hammond Ashley S Royer Danielle F Fleagle John G The Omo Kibish I pelvis Journal of Human Evolution 108 Jul 2017 199 219 Bibcode 2017JHumE 108 199H doi 10 1016 j jhevol 2017 04 004 ISSN 1095 8606 PMID 28552208 Vidal Celine M Asfawrossen Asrat ve b Age of the oldest known Homo sapiens from eastern Africa Nature 601 7894 Jan 2022 579 583 Bibcode 2022Natur 601 579V doi 10 1038 s41586 021 04275 8 PMC 8791829 bad pmc PMID 35022610 bad pmid Katerina Harvati Carolin Roding Abel M Bosman Fotios A Karakostis Rainer Grun Chris Stringer Panagiotis Karkanas Nicholas C Thompson Vassilis Koutoulidis Lia A Moulopoulos Vassilis G Gorgoulis Mirsini Kouloukoussa Apidima Cave fossils provide earliest evidence of Homo sapiens in Eurasia Nature journal 571 7766 2019 500 504 doi 10 1038 s41586 019 1376 z PMID 31292546 2022 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 11 20 Hublin J J The origin of Neandertals Proceedings of the National Academy of Sciences 106 38 2009 16022 16027 Bibcode 2009PNAS 10616022H doi 10 1073 pnas 0904119106 JSTOR 40485013 PMC 2752594 PMID 19805257 Archaic homo sapiens The Ancestor s Tale Boston Mariner 2005 ISBN 978 0618619160 Barker Graeme Companion Encyclopedia of Archaeology Routledge 1999 ISBN 978 0415213295 Google Books vasitesile Early and Late Archaic Homo Sapiens and Anatomically Modern Homo Sapiens Wu Xiujie ve b Morphological and morphometric analyses of a late Middle Pleistocene hominin mandible from Hualongdong China Journal of Human Evolution 182 1 September 2023 Bibcode 2023JHumE 18203411W doi 10 1016 j jhevol 2023 103411 PMID 37531709 bad pmid 7 August 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 August 2023 Israely Yogev Remains found in China may belong to previously unknown human lineage Scientists in eastern China examined a jawbone fragments of a skull and various foot bones from a hominin that lived approximately 300 000 years ago Findings suggest this particular lineage bears a closer resemblance to Homo sapiens or modern day humans YNet News 7 August 2023 7 August 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 August 2023 Lowery Robert K Uribe Gabriel Jimenez Eric B Weiss Mark A Herrera Kristian J Regueiro Maria Herrera Rene J Neanderthal and Denisova genetic affinities with contemporary humans Introgression versus common ancestral polymorphisms Gene 530 1 2013 83 94 doi 10 1016 j gene 2013 06 005 PMID 23872234 Neanderthals unlikely to have interbred with human ancestors The Guardian Press Association 4 February 2013 Mitchell Alanna DNA Turning Human Story Into a Tell All The New York Times January 30 2012 June 1 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi January 31 2012 Telegraph Reporters Neanderthals did not interbreed with humans scientists find Telegraph co uk ingilis 14 August 2012 2022 01 12 tarixinde arxivlesdirilib Zyga Lisa Cro Magnon skull shows that our brains have shrunk phys org 15 March 2010 Istifade tarixi 14 June 2017 Schultz S Nelson E Dunbar R Hominin cognitive evolution identifying patterns and processes in the fossil and archaeological record Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci 367 1599 Aug 2012 2130 2140 doi 10 1098 rstb 2012 0115 PMC 3385680 PMID 22734056 Stringer C The origin and evolution of Homo sapiens Philosophical Transactions of the Royal Society of London Series B Biological Sciences 371 1698 2016 20150237 doi 10 1098 rstb 2015 0237 PMC 4920294 PMID 27298468 Behavioral and Brain Sciences Cambridge Core June 26 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Grooming Gossip and the Evolution of Language Harvard University Press 1993 ISBN 978 0674363366 Asfaw B DeGusta D Gilbert H Richards G D Suwa G Howell F C Pleistocene Homo sapiens from Middle Awash Ethiopia Nature journal 423 6491 2003 742 747 Bibcode 2003Natur 423 742W doi 10 1038 nature01669 PMID 12802332 Xarici kecidlerEarly and Late Archaic Homo Sapiens and Anatomically Modern Homo Sapiens archived 16 August 2009 Origins of Modern Humans Multiregional or Out of Africa Homo sapiens Museum of Natural History archived 9 July 2009 Human Timeline Interactive Smithsonian Institution National Museum of Natural History August 2016 Sitat sehvi lower alpha adli qrup ucun lt ref gt teqleri movcuddur lakin muvafiq lt references group lower alpha gt teq tapilmadi

Nəşr tarixi: Aprel 19, 2025, 17:15 pm
Ən çox oxunan
  • Mart 15, 2025

    Xanpaşa Nurədilov adına Çeçen Dram Teatrı

  • Fevral 08, 2025

    Xanbaba xan Qacar

  • Aprel 29, 2025

    Xalqın komandanı

  • Aprel 13, 2025

    Xain

  • Mart 01, 2025

    Xavyer Dorado

Gündəlik

  • Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Qərargahı

  • BMT-nin əsas qurumları

  • Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Qərargahı

  • Əsgərabad (Sərab)

  • The Beach Boys

  • Rusiya–Ukrayna müharibəsi (2022–hal-hazırda)

  • Ayşə Seyidmuradova

  • 1871

  • İtaliya

  • 12 iyun

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı