Azərbaycanda artişokun iki növü əkilir [becərilir]. Bunların biri əkin artişoku, digəri isə İspaniya artişoku adlanır. Hər iki növ çoxillik, göy – yaşıl rəngdə bitkidir, 2 m-ə qədər hündürlükdə yerüstü gövdəsi var. Çiçəkləri qırmızı və ya bənövşəyidir, meyvəsi qutucuqdan ibarətdir. Bitki iyul ayında çiçəkləyir, meyvəsi avqustda yetişir. Əkin artişoku Azərbaycanda Lerik, Şamaxı rayonlarında və Mərəzədə becərilir. Abşeronda da becərilməsi yaxşı nəticə verir.
Əkin artişoku ilə yanaşı respublikamızda İspaniya artişoku (Cynara cardunculus) da becərilir. İspaniya artişoku boyca əkin artişokundan kiçikdir. Artişokun tərkibində müalicə əhəmiyyətli sinarin qlikozidi vardır. Bu qlikozid ferment təsirindən parçalandıqda 2 molekul kofeyn və bir molekul xinin turşusu əmələ gətirir.
N. Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin əməkdaşları tərəfindən respublikada becərilən əkin artişokunun tərkibi kimyəvi analiz edilmiş, onun yarpaqlarında, çiçəklərində, toxumlarında və köklərində bir sıra bioloji fəal maddələr müəyyənləşdirilmişdir. Belə maddələrdən: sinarin qlikozidini, acı maddələri, şəkəri, piyli və qatranlı maddələri, üzvi turşuları, C vitaminini və s. göstərmək olar.
İspaniya artişoku
Xalq təbabətində artişokun qurudulmuş yarpaqlarından, çiçəklərindən, kökündən və toxumlarından çay kimi dəmləyib, ürək xəstəliklərində sakitləşdirici və qan təzyiqini azaldıcı dərman kimi istifadə edirlər. Bundan başqa xalq təbabətində artişok şəkər xəstəliyinə qarşı da işlədilir. Artişokun təzə toplanmış yerüstü hissələrindən alınan şirəni üzüm şərabı ilə qarışdırıb, sinqa və digər avitaminoz xəstəliklərinə tutulanlara gündə 3 – 4 dəfə, hər dəfə yarım stəkan içirlər.
Artişok çox qiymətli bitkidir. Onun respublikamizda çox geniş becərilməsi və tibbi məqsəd üçün istifadəsi vacibdir.
Yuxarıda təsvir etdiyimiz bitkilər respublikamızda yetişdirilən və istifadə edilən tərəvəzlərin əsas hissəsini təşkil edir. Bu qiymətli bitkilərin respublikamızda daha geniş becərilməsi və istifadə edilməsi, eləcə də onlarına elmi əsasda ətraflı öyrənilməsi çox vacibdir. Bütün bu göstərilənləri nəzərə alaraq gələcəkdə tərəvəz bitkilərindən həm qiymətli qida məqsədilə, həm də müalicə vasitəsi kimi istifadə etməyin zəruriliyin geniş kütlə arasında təbliğ olunmalıdır. Xalqımızın sağlamlığını qorumaq üçün tərəvəzlərdən daha geniş istifadə etmək məqsədəuyğundur.
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
September 10, 2021
artişok, ənginar, cynara, mürəkkəbçiçəklilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, ənginarcynaraəkilən, ənginar, cynara, scolymus, elmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, asteridsıra, astraçiçəklilərfəsilə, mürəkkəbçiçəklilərcins. Artisok Enginar lat Cynara murekkebcicekliler fesilesine aid bitki cinsi EnginarCynaraEkilen enginar Cynara scolymus Elmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif AsteridSira AstraciceklilerFesile MurekkebciceklilerCins EnginarElmi adiCynaraVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 37220NCBI 4264GRIN 3280IPNI 8514 1Azerbaycanda artisokun iki novu ekilir becerilir Bunlarin biri ekin artisoku digeri ise Ispaniya artisoku adlanir Her iki nov coxillik goy yasil rengde bitkidir 2 m e qeder hundurlukde yerustu govdesi var Cicekleri qirmizi ve ya benovseyidir meyvesi qutucuqdan ibaretdir Bitki iyul ayinda cicekleyir meyvesi avqustda yetisir Ekin artisoku Azerbaycanda Lerik Samaxi rayonlarinda ve Merezede becerilir Abseronda da becerilmesi yaxsi netice verir Ekin artisoku ile yanasi respublikamizda Ispaniya artisoku Cynara cardunculus da becerilir Ispaniya artisoku boyca ekin artisokundan kicikdir Artisokun terkibinde mualice ehemiyyetli sinarin qlikozidi vardir Bu qlikozid ferment tesirinden parcalandiqda 2 molekul kofeyn ve bir molekul xinin tursusu emele getirir N Nerimanov adina Azerbaycan Dovlet Tibb Universitetinin emekdaslari terefinden respublikada becerilen ekin artisokunun terkibi kimyevi analiz edilmis onun yarpaqlarinda ciceklerinde toxumlarinda ve koklerinde bir sira bioloji feal maddeler mueyyenlesdirilmisdir Bele maddelerden sinarin qlikozidini aci maddeleri sekeri piyli ve qatranli maddeleri uzvi tursulari C vitaminini ve s gostermek olar Ispaniya artisoku Xalq tebabetinde artisokun qurudulmus yarpaqlarindan ciceklerinden kokunden ve toxumlarindan cay kimi demleyib urek xesteliklerinde sakitlesdirici ve qan tezyiqini azaldici derman kimi istifade edirler Bundan basqa xalq tebabetinde artisok seker xesteliyine qarsi da isledilir Artisokun teze toplanmis yerustu hisselerinden alinan sireni uzum serabi ile qarisdirib sinqa ve diger avitaminoz xesteliklerine tutulanlara gunde 3 4 defe her defe yarim stekan icirler Artisok cox qiymetli bitkidir Onun respublikamizda cox genis becerilmesi ve tibbi meqsed ucun istifadesi vacibdir Yuxarida tesvir etdiyimiz bitkiler respublikamizda yetisdirilen ve istifade edilen terevezlerin esas hissesini teskil edir Bu qiymetli bitkilerin respublikamizda daha genis becerilmesi ve istifade edilmesi elece de onlarina elmi esasda etrafli oyrenilmesi cox vacibdir Butun bu gosterilenleri nezere alaraq gelecekde terevez bitkilerinden hem qiymetli qida meqsedile hem de mualice vasitesi kimi istifade etmeyin zeruriliyin genis kutle arasinda teblig olunmalidir Xalqimizin saglamligini qorumaq ucun terevezlerden daha genis istifade etmek meqsedeuygundur Novleri RedakteCynara algarbiensis Coss ex Nyman Cynara auranitica Post Cynara aurantiaca Post Cynara baetica Pau Cynara cardunculus L Cynara cardunculus subsp FlavescensWiklund Cynara cornigera Lindl Cynara cyrenaica Maire amp Weiller Cynara humilis Sibth amp Sm Cynara scolymus L Cynara syriaca Boiss Cynara tournefortii Boiss amp Reut Istinadlar Redakte Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Artisok amp oldid 5361324, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
