Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Tərxun (lat. Artemisia dracunculus) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin yovşan cinsinə aid bitki növü.
| Tərxun | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Tərxun | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Arealı
Avrasiya və Şimali Amerikada vəhşi təbiətdə geniş yayılmışdır və kulinariya və tibbi məqsədlər üçün becərilir.
Botaniki təsviri
Çoxillik ədviyyəli bitkilərdəndir. Yerüstü hissəsi kolşəkillidir. Bütün bitki çılpaq, hamar, yaşıldır. Gövdələri düz dayanan, tək və ya bir neçə ədəddir, hündürlüyü 20–150 sm, buğumlu, az budaqlıdır. Yarpaqları bütöv, xətvari-neştərvari və ya xətvaridir, uzunluğu 1,5–8 sm, eni 1–10 mm-ə çatıb, aşağı gövdə yarpaqları 3 hissəlidir. Səbətləri çoxsaylı, şarşəkilli, sallaq, eni 2,5–4 mm, gövdənin və budaqların ucunda salxımlarla yığılmış və süpürgəvari hamaşçiçək əmələ gətirir.
Təzə tərxunda 0,1–0,5%, qurudulmuşunda isə 0,2–0,8% efir yağı vardır.
Tərxun bitkisi soyuğa davamlıdır, qışı yaxşı keçirir, 10–13 °C temperaturda belə normal inkişaf edir. Əkildiyi yerdə 8–10 il və daha çox inkişaf edərək məhsul verir, lakin tərəvəz bitkisi kimi tərxunu 4–5 ildən artıq eyni sahədə saxlamaq məsləhət görülmür. Çünki bundan artıq saxlandıqda məhsuldarlığı aşağı düşür, zəif inkişaf edir.
Azərbaycanda yayılması
Abşeronda dənizkənarı yamaclarda, qayalıqların ətəyində bitir. İyuldan-avqusta qədər çiçəkləyir. Meyvələri avqustda yetişir. Tоxum və yeraltı zoğlarla çoxalır. Həmçinin Gəncə və ətraf ərazilərdə yetişdirilir.
Sinonimləri
- Achillea dracunculus Hort. ex Steud.
- Artemisia aromatica A.Nelson
- Artemisia cernua Nutt.
- Artemisia changaica Krasch.
- Artemisia desertorum var. macrocephala Franch.
- Artemisia dracunculoides Pursh
- Artemisia dracunculoides var. brevifolia Torr. & A.Gray
- Artemisia dracunculoides var. dracunculina (S.Watson) S.F.Blake
- Artemisia dracunculoides var. dracunculoides dracunculoides
- Artemisia dracunculoides var. glauca (Pall. ex Willd.) Munz
- Artemisia dracunculoides var. incana Torr. & A.Gray
- Artemisia dracunculoides var. tenuifolia Torr. & A.Gray
- Artemisia dracunculoides var. wolfii Rydb.
- Artemisia dracunculus Pursh [Illegitimate]
- Artemisia dracunculus subsp. dracunculina (S.Watson) H.M.Hall & Clem.
- Artemisia dracunculus f. dracunculus
- Artemisia dracunculus subsp. dracunculus dracunculus
- Artemisia dracunculus var. dracunculus dracunculus
- Artemisia dracunculus subsp. glauca (Pall. ex Willd.) h.m.hall. ex H.M.Hall & Clem.
- Artemisia dracunculus var. humilis Krylov
- Artemisia dracunculus f. humilis Krylov
- Artemisia dracunculus var. humilis (Krylov) Poljakov
- Artemisia dracunculus var. pilosa Krasch.
- Artemisia dracunculus var. pratorum Krasch.
- Artemisia dracunculus var. redovskyi Ledeb.
- Artemisia dracunculus var. wolfii Rydb.
- Artemisia glauca Pall. ex Willd.
- Artemisia glauca var. cernua (Nutt.) Bush
- Artemisia glauca var. dracunculina (S.Watson) Fernald
- Artemisia glauca var. dracunculoides Bush
- Artemisia glauca var. glauca glauca
- Artemisia glauca var. magacephala B.Boivin
- Artemisia inodora Hook. & Arn.
- Artemisia inodora Willd.
- Artemisia nutans Pursh [Invalid]
- Artemisia nuttalliana Besser
- Artemisia redowskyi Ledeb.
- Draconia dracunculus (L.) Soják
- Dracunculus esculentus Garsault [Invalid]
- Oligosporus dracunculiformis (Krasch.) Poljakov
- Oligosporus dracunculus (L.) Poljakov
- Oligosporus dracunculus subsp. dracunculinus (S.Watson) W.A.Weber
- Oligosporus dracunculus subsp. dracunculus dracunculus
- Oligosporus dracunculus subsp. glauca (Pall. ex Willd.) Á.Löve & D.Löve
- Oligosporus glaucus (Pall. ex Willd.) Poljakov
İstinadlar
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 849.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Terxun lat Artemisia dracunculus bitkiler aleminin astracicekliler destesinin murekkebcicekliler fesilesinin yovsan cinsine aid bitki novu TerxunElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperasteridlerKlad AsteridlerKlad KampanulidlerDeste AstraciceklilerFesile MurekkebciceklilerYarimfesile AstrakimilerTriba SigirgozukimilerCins YovsanNov TerxunBeynelxalq elmi adiArtemisia dracunculus L 1753Sekil axtarisiITIS 35462NCBI 72341EOL 577604ArealiAvrasiya ve Simali Amerikada vehsi tebietde genis yayilmisdir ve kulinariya ve tibbi meqsedler ucun becerilir Botaniki tesviriCoxillik edviyyeli bitkilerdendir Yerustu hissesi kolsekillidir Butun bitki cilpaq hamar yasildir Govdeleri duz dayanan tek ve ya bir nece ededdir hundurluyu 20 150 sm bugumlu az budaqlidir Yarpaqlari butov xetvari nestervari ve ya xetvaridir uzunlugu 1 5 8 sm eni 1 10 mm e catib asagi govde yarpaqlari 3 hisselidir Sebetleri coxsayli sarsekilli sallaq eni 2 5 4 mm govdenin ve budaqlarin ucunda salximlarla yigilmis ve supurgevari hamascicek emele getirir Teze terxunda 0 1 0 5 qurudulmusunda ise 0 2 0 8 efir yagi vardir Terxun bitkisi soyuga davamlidir qisi yaxsi kecirir 10 13 C temperaturda bele normal inkisaf edir Ekildiyi yerde 8 10 il ve daha cox inkisaf ederek mehsul verir lakin terevez bitkisi kimi terxunu 4 5 ilden artiq eyni sahede saxlamaq meslehet gorulmur Cunki bundan artiq saxlandiqda mehsuldarligi asagi dusur zeif inkisaf edir Azerbaycanda yayilmasiAbseronda denizkenari yamaclarda qayaliqlarin eteyinde bitir Iyuldan avqusta qeder cicekleyir Meyveleri avqustda yetisir Toxum ve yeralti zoglarla coxalir Hemcinin Gence ve etraf erazilerde yetisdirilir SinonimleriAchillea dracunculus Hort ex Steud Artemisia aromatica A Nelson Artemisia cernua Nutt Artemisia changaica Krasch Artemisia desertorum var macrocephala Franch Artemisia dracunculoides Pursh Artemisia dracunculoides var brevifolia Torr amp A Gray Artemisia dracunculoides var dracunculina S Watson S F Blake Artemisia dracunculoides var dracunculoides dracunculoides Artemisia dracunculoides var glauca Pall ex Willd Munz Artemisia dracunculoides var incana Torr amp A Gray Artemisia dracunculoides var tenuifolia Torr amp A Gray Artemisia dracunculoides var wolfii Rydb Artemisia dracunculus Pursh Illegitimate Artemisia dracunculus subsp dracunculina S Watson H M Hall amp Clem Artemisia dracunculus f dracunculus Artemisia dracunculus subsp dracunculus dracunculus Artemisia dracunculus var dracunculus dracunculus Artemisia dracunculus subsp glauca Pall ex Willd h m hall ex H M Hall amp Clem Artemisia dracunculus var humilis Krylov Artemisia dracunculus f humilis Krylov Artemisia dracunculus var humilis Krylov Poljakov Artemisia dracunculus var pilosa Krasch Artemisia dracunculus var pratorum Krasch Artemisia dracunculus var redovskyi Ledeb Artemisia dracunculus var wolfii Rydb Artemisia glauca Pall ex Willd Artemisia glauca var cernua Nutt Bush Artemisia glauca var dracunculina S Watson Fernald Artemisia glauca var dracunculoides Bush Artemisia glauca var glauca glauca Artemisia glauca var magacephala B Boivin Artemisia inodora Hook amp Arn Artemisia inodora Willd Artemisia nutans Pursh Invalid Artemisia nuttalliana Besser Artemisia redowskyi Ledeb Draconia dracunculus L Sojak Dracunculus esculentus Garsault Invalid Oligosporus dracunculiformis Krasch Poljakov Oligosporus dracunculus L Poljakov Oligosporus dracunculus subsp dracunculinus S Watson W A Weber Oligosporus dracunculus subsp dracunculus dracunculus Oligosporus dracunculus subsp glauca Pall ex Willd A Love amp D Love Oligosporus glaucus Pall ex Willd PoljakovIstinadlarLinnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 849 Hemcinin bax