Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Antipin–Şabalin ekspedisiyası – 1778–1780-ci illərdə və başçılıq etdiyi rus ekspedisiyası. Ekspedisiyanın məqsədi Kuril adalarını tədqiq etmək, yerli xalq olan aynuları ruslaşdırmaq və Yaponiya ilə ticarət əlaqələri qurmaq idi.
Zəmin
XVIII əsrin ikinci yarısında Rusiya imperiyası Kuril adalarını tədqiq etmək və Yaponiya ilə ticarət əlaqələri qurmaqla maraqlanırdı. Kuril adalarını Rusiyaya tabe etmək istəyən hökumət adaları ətraflı tədqiq etmək barədə göstəriş vermişdir. 28 noyabr 1772-ci ildə Bril Kamçatka komandiri adaları tədqiq etməklə vəzifələndirmiş, ona "mülki, amma çox böyük olmayan, guya balıqçılıq və ovçuluqla məşğul olan bir gəmini Kuril adalarının cənubundakı yaşayış məntəqəsi , hətta Hokkaydoya göndərmək" missiyası vermişdir.
Bemin əsas vəzifəsi yerli əhalinin adətlərini, adaların, çayların, meşələr, balıqçılıq və ovçuluq ərazilərinin coğrafiyasını təsvir etmək, adaların tam xəritəsini çıxarmaq idi. Ekspedisiya aynulara lazım olan rus malları və materiallarını, eləcə də, bunun qarşılığında aynulardan ala biləcəkləri şeyləri müəyyənləşdirməli, yaponlarla dostluq və ticarət əlaqələri qurmalı idi. Ekspedisiyanın digər məqsədi Kuril adalarında yaşayan yerli əhaliyə Rusiya vətəndaşlığını qəbul etdirmək və rus adətlərini öyrətmək üçün bir neçəsini Rusiyaya aparmağı təklif etmək idi.
Ekspedisiya
1774-cü ildə yakut tacir ekspedisiyanı maliyyələşdirmiş, ekspedisiya üçün "St. Ekaterina" gəmisini Kamçatkaya göndərmişdir. Lakin gəmi Kamçatkada qəzaya uğramış və ekspedisiya üçün yeni gəmi – "St. Nikolai" gəmisi təşkil olunmuşdur. Müəyyən dərəcədə yapon dilini bilən İrkutsk taciri ekspedisiyanın rəhbəri, İ. Oçeredin onun tərcüməçisi və F. Putinsev ekspedisiyanın naviqatoru təyin olunmuşdur.
Ekspedisiya 24 iyun 1775-ci ildə Kamçatkadan yola düşmüşdür. Lakin gəmi 6 həftə sonra Urup adası yaxınlığında qayalara çırpılaraq qəzaya uğramışdır. Gəmi heyətinin 20 üzvü 1776-cı ilin iyununda kayaklarla Kamçatkada yerləşə çataraq insident barədə məlumat vermişdirlər. Lebedev-Lastoçkin həmin il başçılığı ilə qida və geyim tədarükü daşıyan iki kayakı, 10 sentyabr 1777-ci ildə isə ekspedisiyaya kömək etməsi üçün rəhbərlik etdiyi "St. Nataliya" gəmisini göndərmişdir."St. Nataliya" və Şabalin Urup adasına çatdıqdan sonra Şabalin ekspedisiyanın başçısı təyin olunmuşdur.
31 may 1778-ci ildə Şabalin digər adaları kəşf etmək, yerli əhalini ruslaşdırmaq və yaponlarla ticarət aparmaq üçün üç kayakla səfər çıxmışdır. Antipin Urupda qalaraq bu səfərə qoşulmamışdır. Şabalin İturup adasına çataraq aynularla görüşmüş və 47 aynunu ruslaşdırmışdır. O, səyahətinə davam edərək 22 adanı tədqiq etmişdir. Getdiyi hər bir adada aynuları Rusiya vətəndaşlığına keçirmiş, onları sorğu-sual etmiş və qeydə almışdır. O, aynuların məşğuliyyəti, xarici əlaqələri, yaşadıqları torpaqlar, yeməkləri və silahları haqqında məlumatlar toplamışdır. Kunaşir adasının şimalında yaşayan aynulardan Saxalin adasının cənubunda da aynuların yaşadığını öyrənmişdir.
Yaponlarla əlaqələr və qayıdış
19 iyun 1778-ci ildə Şabalin çatmış və bir yapon gəmisi ilə qarşılaşmışdır. Növbəti gün Şabalin bir yoldaşı ilə sahilə çıxaraq yaponlara rus olduqlarını və Yaponiya ilə dostluq əlaqələri qurmaq istədiklərini bildirmişdir. Şabalin yaponların gəmisinə dəvət olunmuş, rəsmiləri Niida Dayhaçi və Kudo Yaoemon, eləcə də, tərcüməçi Rinuemon ilə görüşmüş, onlarla hədiyyə mübadiləsi aparmışdır. O, yaponlarla gələn il – 20 iyul 1779-cu ildə Kunaşir adasının bir limanında yenidən görüşüb ticarət danışıqları aparmaq barədə razılıq əldə etmişdir. Ruslar 24 iyulda Urupa qayıtmaq üçün yola düşmüşdür.
Ekspedisiya qayıtdıqdan sonra 7 sentyabr 1778-ci ildə yeni səfər çıxmağa hazırlaşmışdır. "St. Nataliya" gəmisi yun, məxmər, atlaz, tafta parçalar, qidalar və mebellər kimi rus və alman malları ilə yüklənmişdir. Gəmidəki malların ümumi dəyəri 18.000 rubl təşkil edirdi. Ekspedisiyanı maliyyə etmiş Lebedev-Lastoçkin İrkutskdan Sankt-Peterburqa gedərək əvvəlki səfərdən əldə olunmuş bütün materialları məruzə etmişdir. Materialların məzmunu II Yekaterinaya bildirilmiş və o, Lebedev-Lastoçkinin layihəsini dəstəkləmiş, ona "Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmiş yerli Kuril əhalisinin vergidən azad olunması və azadlıqlarının təmin edilməsi" barədə xüsusi əmr vermişdir. Lebedev-Lastoçkin gördüyü işlərə görə 18 aprel 1779-cu ildə qızıl medal almışdır.
"St. Nataliya" Urup adasına çataraq qışı burada keçirmiş, balıqçılıq və ovçuluqla məşğul olmuşdur. Antipin və Şabalin üç kayakla səfərə çıxaraq 24 iyul 1779-cu ildə Kunaşir adasında yerləşən Natkome limanına – yaponlarla gələn il üçün görüşməyə razılaşdıqları yerə çatmışdırlar. Avqusta qədər gözləsələr də, yaponlar gəlməmişdir. Onlar yaponları tapmaq üçün 25 avqustda Akkeşiyə gəlmişdirlər. Yaponlar rusları dostluqla qarşılamış, 9 sentyabrda Matsumae hanından olan nümayəndələrlə görüşə çağırmışdırlar. Bu nümayəndə heyətinə rəsmilər Asari Kobee, Matsui Mohee və Kudo Seyuemon, təftişçilər Şibata Kambee və Furuya Bunroku, tərcüməçilər Sanuemon və Rinuemon daxil idi. Nümayəndələr ticarət aparmaq üçün Naqasakiyə – Yaponiyada xaricilərin ticarət aparmağa icazə verilə yeganə limana getməli olduqlarını bildirmişdirlər. Ruslar 13 sentyabrda Akkeşiyi tərk etmiş və 30 sentyabrda Urupa qayıtmışdırlar.
29 oktyabr 1779-cu ildə "St. Nataliya" qışı keçirmək üçün Urup adasına qayıtmışdır. Qış sərt keçmiş, naviqator Putinsov daxil olmaqla bir neçə gəmi heyəti üzvü ölmüşdür. Adada baş verən bir neçə zəlzələ gəminin zədələnməsinə səbəb olmuş, zəlzələnin yaratdığı sunami gəmi heyətindən bir çox şəxsin ölümünə səbəb olaraq gəmini adanın 200 metr içərisinə sürükləmişdir. Antipin, Şabalin və digər sağ qalanlar kayaklara minərək Bolşeretskə çatmışdırlar. 1781 və 1783-cü illərdə Urup adasına gəmilər göndərilsə də, "St. Nataliya" gəmisini dənizə çəkmək mümkün olmamışdır.
Nəticələri
Antipin–Şabalin ekspedisiyası rusların Kuril adaları və aynular haqqında bir çox məlumat əldə etməsi ilə nəticələnmişdir. Antipin və Oçeredin Kuril adalarının ən dəqiq xəritəsini tərtib etmiş, "Kuril arxipelağının 16 adasının təsviri" əsərini yazmışdırlar.
İstinadlar
- Postnikov. səh. 39
- Shchepkin, Vasilii V. "Russian and Japanese Primary Sources on Antipin and Shabalin's Expedition to Hokkaido in 1778-1779: what does comparative study make clear?" (ingiliscə). 25 mart 2016. 2024-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 sentyabr 2024.
- Postnikov. səh. 40
- Postnikov. səh. 41
Ədəbiyyat
- Postnikov, Alexey V. "Outline of the History of Russian Cartography" (PDF). Regions: A prism to view the Slavic-Eurasian world : towards a discipline of "regionology " (ingiliscə). Hokkaydo Universiteti Slaviyan Tədqiqat Mərkəzi. 1 yanvar 2000: 39–41. İstifadə tarixi: 10 sentyabr 2024.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Antipin Sabalin ekspedisiyasi 1778 1780 ci illerde ve basciliq etdiyi rus ekspedisiyasi Ekspedisiyanin meqsedi Kuril adalarini tedqiq etmek yerli xalq olan aynulari ruslasdirmaq ve Yaponiya ile ticaret elaqeleri qurmaq idi ve 1779 cu ilde yaponlarla gorusu ZeminXVIII esrin ikinci yarisinda Rusiya imperiyasi Kuril adalarini tedqiq etmek ve Yaponiya ile ticaret elaqeleri qurmaqla maraqlanirdi Kuril adalarini Rusiyaya tabe etmek isteyen hokumet adalari etrafli tedqiq etmek barede gosteris vermisdir 28 noyabr 1772 ci ilde Bril Kamcatka komandiri adalari tedqiq etmekle vezifelendirmis ona mulki amma cox boyuk olmayan guya baliqciliq ve ovculuqla mesgul olan bir gemini Kuril adalarinin cenubundaki yasayis menteqesi hetta Hokkaydoya gondermek missiyasi vermisdir Bemin esas vezifesi yerli ehalinin adetlerini adalarin caylarin meseler baliqciliq ve ovculuq erazilerinin cografiyasini tesvir etmek adalarin tam xeritesini cixarmaq idi Ekspedisiya aynulara lazim olan rus mallari ve materiallarini elece de bunun qarsiliginda aynulardan ala bilecekleri seyleri mueyyenlesdirmeli yaponlarla dostluq ve ticaret elaqeleri qurmali idi Ekspedisiyanin diger meqsedi Kuril adalarinda yasayan yerli ehaliye Rusiya vetendasligini qebul etdirmek ve rus adetlerini oyretmek ucun bir necesini Rusiyaya aparmagi teklif etmek idi Ekspedisiya1774 cu ilde yakut tacir ekspedisiyani maliyyelesdirmis ekspedisiya ucun St Ekaterina gemisini Kamcatkaya gondermisdir Lakin gemi Kamcatkada qezaya ugramis ve ekspedisiya ucun yeni gemi St Nikolai gemisi teskil olunmusdur Mueyyen derecede yapon dilini bilen Irkutsk taciri ekspedisiyanin rehberi I Oceredin onun tercumecisi ve F Putinsev ekspedisiyanin naviqatoru teyin olunmusdur Ekspedisiya 24 iyun 1775 ci ilde Kamcatkadan yola dusmusdur Lakin gemi 6 hefte sonra Urup adasi yaxinliginda qayalara cirpilaraq qezaya ugramisdir Gemi heyetinin 20 uzvu 1776 ci ilin iyununda kayaklarla Kamcatkada yerlese cataraq insident barede melumat vermisdirler Lebedev Lastockin hemin il basciligi ile qida ve geyim tedaruku dasiyan iki kayaki 10 sentyabr 1777 ci ilde ise ekspedisiyaya komek etmesi ucun rehberlik etdiyi St Nataliya gemisini gondermisdir St Nataliya ve Sabalin Urup adasina catdiqdan sonra Sabalin ekspedisiyanin bascisi teyin olunmusdur 31 may 1778 ci ilde Sabalin diger adalari kesf etmek yerli ehalini ruslasdirmaq ve yaponlarla ticaret aparmaq ucun uc kayakla sefer cixmisdir Antipin Urupda qalaraq bu sefere qosulmamisdir Sabalin Iturup adasina cataraq aynularla gorusmus ve 47 aynunu ruslasdirmisdir O seyahetine davam ederek 22 adani tedqiq etmisdir Getdiyi her bir adada aynulari Rusiya vetendasligina kecirmis onlari sorgu sual etmis ve qeyde almisdir O aynularin mesguliyyeti xarici elaqeleri yasadiqlari torpaqlar yemekleri ve silahlari haqqinda melumatlar toplamisdir Kunasir adasinin simalinda yasayan aynulardan Saxalin adasinin cenubunda da aynularin yasadigini oyrenmisdir Yaponlarla elaqeler ve qayidis 19 iyun 1778 ci ilde Sabalin catmis ve bir yapon gemisi ile qarsilasmisdir Novbeti gun Sabalin bir yoldasi ile sahile cixaraq yaponlara rus olduqlarini ve Yaponiya ile dostluq elaqeleri qurmaq istediklerini bildirmisdir Sabalin yaponlarin gemisine devet olunmus resmileri Niida Dayhaci ve Kudo Yaoemon elece de tercumeci Rinuemon ile gorusmus onlarla hediyye mubadilesi aparmisdir O yaponlarla gelen il 20 iyul 1779 cu ilde Kunasir adasinin bir limaninda yeniden gorusub ticaret danisiqlari aparmaq barede raziliq elde etmisdir Ruslar 24 iyulda Urupa qayitmaq ucun yola dusmusdur Ekspedisiya qayitdiqdan sonra 7 sentyabr 1778 ci ilde yeni sefer cixmaga hazirlasmisdir St Nataliya gemisi yun mexmer atlaz tafta parcalar qidalar ve mebeller kimi rus ve alman mallari ile yuklenmisdir Gemideki mallarin umumi deyeri 18 000 rubl teskil edirdi Ekspedisiyani maliyye etmis Lebedev Lastockin Irkutskdan Sankt Peterburqa gederek evvelki seferden elde olunmus butun materiallari meruze etmisdir Materiallarin mezmunu II Yekaterinaya bildirilmis ve o Lebedev Lastockinin layihesini desteklemis ona Rusiya vetendasligini qebul etmis yerli Kuril ehalisinin vergiden azad olunmasi ve azadliqlarinin temin edilmesi barede xususi emr vermisdir Lebedev Lastockin gorduyu islere gore 18 aprel 1779 cu ilde qizil medal almisdir St Nataliya Urup adasina cataraq qisi burada kecirmis baliqciliq ve ovculuqla mesgul olmusdur Antipin ve Sabalin uc kayakla sefere cixaraq 24 iyul 1779 cu ilde Kunasir adasinda yerlesen Natkome limanina yaponlarla gelen il ucun gorusmeye razilasdiqlari yere catmisdirlar Avqusta qeder gozleseler de yaponlar gelmemisdir Onlar yaponlari tapmaq ucun 25 avqustda Akkesiye gelmisdirler Yaponlar ruslari dostluqla qarsilamis 9 sentyabrda Matsumae hanindan olan numayendelerle goruse cagirmisdirlar Bu numayende heyetine resmiler Asari Kobee Matsui Mohee ve Kudo Seyuemon teftisciler Sibata Kambee ve Furuya Bunroku tercumeciler Sanuemon ve Rinuemon daxil idi Numayendeler ticaret aparmaq ucun Naqasakiye Yaponiyada xaricilerin ticaret aparmaga icaze verile yegane limana getmeli olduqlarini bildirmisdirler Ruslar 13 sentyabrda Akkesiyi terk etmis ve 30 sentyabrda Urupa qayitmisdirlar 29 oktyabr 1779 cu ilde St Nataliya qisi kecirmek ucun Urup adasina qayitmisdir Qis sert kecmis naviqator Putinsov daxil olmaqla bir nece gemi heyeti uzvu olmusdur Adada bas veren bir nece zelzele geminin zedelenmesine sebeb olmus zelzelenin yaratdigi sunami gemi heyetinden bir cox sexsin olumune sebeb olaraq gemini adanin 200 metr icerisine suruklemisdir Antipin Sabalin ve diger sag qalanlar kayaklara minerek Bolseretske catmisdirlar 1781 ve 1783 cu illerde Urup adasina gemiler gonderilse de St Nataliya gemisini denize cekmek mumkun olmamisdir NeticeleriAntipin Sabalin ekspedisiyasi ruslarin Kuril adalari ve aynular haqqinda bir cox melumat elde etmesi ile neticelenmisdir Antipin ve Oceredin Kuril adalarinin en deqiq xeritesini tertib etmis Kuril arxipelaginin 16 adasinin tesviri eserini yazmisdirlar IstinadlarPostnikov seh 39 Shchepkin Vasilii V Russian and Japanese Primary Sources on Antipin and Shabalin s Expedition to Hokkaido in 1778 1779 what does comparative study make clear ingilisce 25 mart 2016 2024 09 10 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 sentyabr 2024 Postnikov seh 40 Postnikov seh 41EdebiyyatPostnikov Alexey V Outline of the History of Russian Cartography PDF Regions A prism to view the Slavic Eurasian world towards a discipline of regionology ingilisce Hokkaydo Universiteti Slaviyan Tedqiqat Merkezi 1 yanvar 2000 39 41 Istifade tarixi 10 sentyabr 2024