Alma çiçəkyeyəni (lat.Anthonomus pomorum) — sərtqanadlılar dəstəsindən cücü növü.
Xarici quruluşu
Bədəni qonyrumtul-boz, bığları dirsəkli, burnu boruyabənzər və uzundur. Qanadüstlüklərində köndələn ağ zolaq olur. Uzunluğu 3,5—4,5 mm-dir, sürfəsi ayaqsızdır, başı qonur və kiçikdir. Alma, armud, bəzən albalı və gilas ağaclarına ziyan verir. Əsasən qöncələri zədələyir. Böcəklər tökülmüş yarpaqların altında və qismən ağacın qabığında qışlayır. Dişi böcək 100-dək yumurta qoyur. Yumurtası oval, sarımtıl rəngdədir. Sürfəsi çəhrayı-ağ rəngdə olub, ayaqsızdır. Yumurtaların inkişafı 5—10, sürfələrinki 15—20, pupunku 7—12 gün çəkir.
Həyat tərzi
Alma çiçəkyeyəni imaqo mərhələsində, ağacların gövdə yarpaqları içərisində, qabığın və yerə tökülmüş yarpaqların altında qışlayır. Yazda tumurcuqların açılmasına az qalmış, gündəlik orta temperatur 15-18oC olduqda, böcəklər qış yerlərindən çıxırlar və ağacların tumurcuqları ilə qidalanırlar. Bir müddət qidalandıqdan sonra, aprel ayının I ongünlüyündə dişi fərdlər hər bir çiçək qönçəsinin üzərinə bir ədəd yumurta qoyur. Kütləvi yumurtaqoyma mayın I, II ongünlüyündə baş verir. Hava şəraitindən və qönçələrin açılmasından asılı olaraq, yumurtaqoyma 15-20 gün çəlkir. Müşahidələrə əsasən zərərverici alma bitkisindən əlavə armud bitkisinə də ciddi zərər verir. Belə ki, armud ağacının çiçəklənməsi tez başladığı üçün, zərərverici ilk yumurtalarını armud çiçəyinin qönçəsinin üzərinə qoyur. Armud ağacının çiçəklənmə müddəti qurtardıqda isə zərərverici alma ağacının çiçək qönçələrinin üzərinə yumurta qoymağa başlayır. Bir dişi fərd 30-120-yədək yumurta qoya bilir. Yumurta qoyulan gündən 10-16 gün sonra (may ayının II ongünlüyündə) yumurtalardan çıxan sürfələr çiçəyin erkəkcik və dişicikləri ilə qidalanırlar. Belə olan halda çiçəklərin ləçəkləri tökülür, çiçəkyanlığı sürfələr tərəfindən yeyilir, nəticədə qönçələr quruyur və qonurlaşırlar. Sürfələrin inkişafı (3 yaş dövrü) 18-24 gün çəkir. İnkişafını başa vurmuş sürfələr, zədələnmiş və inkişafdan qalmış qönçələrin içərisinə (may ayının axırı və iyunun əvvəli) keçərək orada da puplaşırlar. Pup mərhələsinin inkişafı, hava şəraitindən asılı olaraq 10-12 gün çəkir. Alma çiçəkyeyəni il ərzində bir nəsil verir. Bir nəslin inkişafı 30-35 gün çəkir. Böcəklər qönçələrdə 2-3 mm diametrində deşiklər açaraq oradan təbiətə uçurlar. İyul ayında havaların isti keçməsi ilə əlaqədar, böcəklər kölgəli yerlərə çəkilərək, ağacların qabığı altında gizlənib sakit həyat tərzi keçirirlər. Payızda isə qışlama yerlərinə keçərək, yaz fəslinədək orada qalırlar. Azərbaycanda 14 növ entomofaqı aşkar edilmişdir. Abşeron yarımadasında isə alma çiçəkyeyəninin sayının biotənzimlənməsində 9 növ (Pimpla examinator F., Scambus colobata Grav., Apanteles spurius Wesm., Bracon intercessor Nees., Ascogaster quadridentata Wesm., Culister lineare Er., Tanasimus formicarius L., Calasoma enquisitor Dej., Adalia bipunctata L.) entomofaq fəaliyyət göstərir. Ayrı-ayrı illərdə entomofaqlarla kompleks yoluxma 50-55% -ə çatır.
Yayılması
Azərbaycanın hər yerində, xüsusilə Quba-Xaçmaz, Şəki-Zaqatala, Gəncə-Daşkəsən və Naxçıvan MR-da, Rusiyada, Qafqazda; Şərqi Avropada, Koreya, Yaponiyada geniş yayılmışdır.
Mübarizə tədbirləri
Tumurcuqlar açılmamış ağaclara xlorofos və ya ftalofos çilənir.
Ədəbiyyat
E.F.Səfərova. Abşeronda bəzək bitkilərinə zərərverən cücülər, onların biotənzimlənməsində entomofaqların rolu (Dissertasiya). Bakı, 2013
Xarici keçid
https://en.wikipedia.org/wiki/Anthonomus_pomorum
Avqust 01, 2021
alma, çiçəkyeyəni, anthonomus, pomorumelmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, buğumayaqlılarsinif, cücülərdəstə, sərtqanadlılarfəsilə, uzunburunlarcins, anthonomusnöv, elmi, adıanthonomus, pomorum, linnaeus, 1758, vikinnövlərdətəsnifatvikianbardaşəkilütms, mbmm, 20. Alma cicekyeyeniAnthonomus pomorumElmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip BugumayaqlilarSinif CuculerDeste SertqanadlilarFesile UzunburunlarCins AnthonomusNov Alma cicekyeyeniElmi adiAnthonomus pomorum Linnaeus 1758 VikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 1 MBMM 201758 Alma cicekyeyeni lat Anthonomus pomorum sertqanadlilar destesinden cucu novu Mundericat 1 Xarici qurulusu 2 Heyat terzi 3 Yayilmasi 4 Mubarize tedbirleri 5 Edebiyyat 6 Xarici kecidXarici qurulusu RedakteBedeni qonyrumtul boz biglari dirsekli burnu boruyabenzer ve uzundur Qanadustluklerinde kondelen ag zolaq olur Uzunlugu 3 5 4 5 mm dir surfesi ayaqsizdir basi qonur ve kicikdir Alma armud bezen albali ve gilas agaclarina ziyan verir Esasen qonceleri zedeleyir Bocekler tokulmus yarpaqlarin altinda ve qismen agacin qabiginda qislayir Disi bocek 100 dek yumurta qoyur Yumurtasi oval sarimtil rengdedir Surfesi cehrayi ag rengde olub ayaqsizdir Yumurtalarin inkisafi 5 10 surfelerinki 15 20 pupunku 7 12 gun cekir Heyat terzi RedakteAlma cicekyeyeni imaqo merhelesinde agaclarin govde yarpaqlari icerisinde qabigin ve yere tokulmus yarpaqlarin altinda qislayir Yazda tumurcuqlarin acilmasina az qalmis gundelik orta temperatur 15 18oC olduqda bocekler qis yerlerinden cixirlar ve agaclarin tumurcuqlari ile qidalanirlar Bir muddet qidalandiqdan sonra aprel ayinin I ongunluyunde disi ferdler her bir cicek qoncesinin uzerine bir eded yumurta qoyur Kutlevi yumurtaqoyma mayin I II ongunluyunde bas verir Hava seraitinden ve qoncelerin acilmasindan asili olaraq yumurtaqoyma 15 20 gun celkir Musahidelere esasen zererverici alma bitkisinden elave armud bitkisine de ciddi zerer verir Bele ki armud agacinin ciceklenmesi tez basladigi ucun zererverici ilk yumurtalarini armud ciceyinin qoncesinin uzerine qoyur Armud agacinin ciceklenme muddeti qurtardiqda ise zererverici alma agacinin cicek qoncelerinin uzerine yumurta qoymaga baslayir Bir disi ferd 30 120 yedek yumurta qoya bilir Yumurta qoyulan gunden 10 16 gun sonra may ayinin II ongunluyunde yumurtalardan cixan surfeler ciceyin erkekcik ve disicikleri ile qidalanirlar Bele olan halda ciceklerin lecekleri tokulur cicekyanligi surfeler terefinden yeyilir neticede qonceler quruyur ve qonurlasirlar Surfelerin inkisafi 3 yas dovru 18 24 gun cekir Inkisafini basa vurmus surfeler zedelenmis ve inkisafdan qalmis qoncelerin icerisine may ayinin axiri ve iyunun evveli kecerek orada da puplasirlar Pup merhelesinin inkisafi hava seraitinden asili olaraq 10 12 gun cekir Alma cicekyeyeni il erzinde bir nesil verir Bir neslin inkisafi 30 35 gun cekir Bocekler qoncelerde 2 3 mm diametrinde desikler acaraq oradan tebiete ucurlar Iyul ayinda havalarin isti kecmesi ile elaqedar bocekler kolgeli yerlere cekilerek agaclarin qabigi altinda gizlenib sakit heyat terzi kecirirler Payizda ise qislama yerlerine kecerek yaz feslinedek orada qalirlar Azerbaycanda 14 nov entomofaqi askar edilmisdir Abseron yarimadasinda ise alma cicekyeyeninin sayinin biotenzimlenmesinde 9 nov Pimpla examinator F Scambus colobata Grav Apanteles spurius Wesm Bracon intercessor Nees Ascogaster quadridentata Wesm Culister lineare Er Tanasimus formicarius L Calasoma enquisitor Dej Adalia bipunctata L entomofaq fealiyyet gosterir Ayri ayri illerde entomofaqlarla kompleks yoluxma 50 55 e catir Yayilmasi RedakteAzerbaycanin her yerinde xususile Quba Xacmaz Seki Zaqatala Gence Daskesen ve Naxcivan MR da Rusiyada Qafqazda Serqi Avropada Koreya Yaponiyada genis yayilmisdir Mubarize tedbirleri RedakteTumurcuqlar acilmamis agaclara xlorofos ve ya ftalofos cilenir Edebiyyat RedakteE F Seferova Abseronda bezek bitkilerine zererveren cuculer onlarin biotenzimlenmesinde entomofaqlarin rolu Dissertasiya Baki 2013Xarici kecid Redaktehttps en wikipedia org wiki Anthonomus pomorumMenbe https az wikipedia org w index php title Alma cicekyeyeni amp oldid 6031501, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
