Alpavut oymağı — Qaraqoyunlu tayfa ittifaqına daxil olan qurumlardan biri.
Adaçımı
Alpavut adının dürlü yozumu var. Alp əski türk dilində "igid", "qoçaq", qut isə cəmlik bildirən formantdır. Deməli, alpavut, alpaqut igidlər, ərlər anlamındadır. Alpavut adının bir variantı da alpağutdur. Alpağut adı "Divani lüğət it-türkdə" belə açıqlanır: "Tək başına düşmənə qalib gələn, ələ keçməyən igid".
Alpağut həm də hərbi rütbə, ünvan olub. Kül təkin yazılarında deyilir: "Öncə gəlmiş qoşununu Kül təkin qovub toxarlardan bir qəbilə, alpağulardan on nəfəri Tona təkinin dəfnində mühasirə edib öldürdü".
Alpağut VIII əsr uyğur abidələrində döyüşçü anlamındadır. Son çağlarda isə qıpçaq və qazan tatarlarının bir çox şivələrində bəy-böyük, mal-mülk yiyəsi kimi işlənmişdir.
Tarixi
Alpavut oymağı Qaraqoyunlu eli tənəzzülə uğrayandan sonra Ağqoyunlu tayfa birliyinə qatıldı.
Alpavutlardan Qaraxan (Qorqan) bəy və Sarxan (Sorqan) bəy adlı iki əmir Qara Yusif bəy Baranlıya qulluq edirdi. Qaraxan bəy Həmədanın hakimi, Sarxan bəy isə onun yardımçısı olmuşdu.
Alpavut oymağından çıxan adlı-sanlı əmirlərdən biri də Yaqub bəy idi. Yaqub bəy Qara Iskəndər bəyə xidmət edirdi.
Yaqub bəyin Pir Məhəmməd bəy, Rüstəm bəy adlı oğulları vardı.
Pir Məhəmməd bəy Alpavut Pir Budaq mirzənin ölümündən sonra Bağdadın hakimi olmuşdu. Pir Məhəmməd bəyin təvaçı ünvanı vardı.
Yaqub bəyin ikinci oğlu Rüstəm bəy Alpavut Sultan Cahanşah bəy Baranlının təvaçılar divanının əmiri idi. Sultan Həsən bəy Bayandurla savaşda əsir düşdü. Ağqoyunlu sultanı onu əfv etdi.
Alpavut oymağı Qaraqoyunlu dövlətinin yıxılmasından sonra Ağqoyunlu elinin tərkibinə qatıldı.
II Pir Məhəmməd bəy Alpavut Sultan Həsən bəy Bayandurun (1457-1478) seçkin əmirləri içindəydi. Tərcan savaşında osmanlılara əsir düşdü. Osmanlılar onun kim olduğunu soruşanda şəstlə cavab verdi: -Mən Həsən padşaham! Sultan Məhəmməd Fateh hirslənib, Pir Məhəmməd bəyi Tokat qalasına saldırdı. Alpavut əmirlərindən biri də Məhəmməd bəy idi. Sultan Xəlil bəy Bayandura (1478) xidmət edirdi. Sultan Yaqub bəy (1478-1490) qardaşını yenəndən sonra Məhəmməd bəyi öldürdü. Məhəmməd bəyin Hacı bəy adlı oğlu vardı. Hacı bəy Sultan Yaqub bəyin hakimiyyəti dönəmində Isfahanın darğası idi. Bir zamanlar Bayandur bəy Bayandurla birləşib, sultana qarşı çıxsa da peşiman olub itaətini bildirdi. Alpavut oymağı sonralar Qızılbaşlar dövlətinin tərkibinə qoşuldular. O dönəmdə oymağın başçısı Xəlil xəlifə idi. Xəlil xəlifənin Yaqub bəy adlı oğlu vardı. Yaqub bəy 1514-cü ildə Avnik qalasının kutvalı, qalabəyi olmuşdu. I Şah Təhmasibin hakimiyyəti dönəmində (1524-1576) Alpavut oymağının başçısı Ibrahim xəlifə idi. I Şah Abbasın hakimiyyəti çağında (1581-1629) oymağın başçılarından biri də Mənsur bəy idi. Şah Mənsur bəyə Şirvanda tiyul vermişdi. Alpavutlar Şirvan və Qarabağ bəylərbəyliklərində torpaq alıb yaşamağa başladılar. Bu oymaq Qarabağda Iyirmidörd elinin tərkibinə qatılmışdı… Qarabağda Alpavut adlı bir nahiyə, bir neçə kənd vardı.
Mənbə
Ənvər Çingizoğlu. Alpavut oymağı. "Soy" dərgisi, 9 (17), 2008.
alpavut, oymağı, qaraqoyunlu, tayfa, ittifaqına, daxil, olan, qurumlardan, biri, mündəricat, adaçımı, tarixi, oymağın, nümayəndələri, mənbə, həmçinin, baxadaçımı, redaktəalpavut, adının, dürlü, yozumu, əski, türk, dilində, igid, qoçaq, isə, cəmlik, bildirən, f. Alpavut oymagi Qaraqoyunlu tayfa ittifaqina daxil olan qurumlardan biri Mundericat 1 Adacimi 2 Tarixi 3 Oymagin numayendeleri 4 Menbe 5 Hemcinin baxAdacimi RedakteAlpavut adinin durlu yozumu var Alp eski turk dilinde igid qocaq qut ise cemlik bildiren formantdir Demeli alpavut alpaqut igidler erler anlamindadir Alpavut adinin bir varianti da alpagutdur Alpagut adi Divani luget it turkde bele aciqlanir Tek basina dusmene qalib gelen ele kecmeyen igid Alpagut hem de herbi rutbe unvan olub Kul tekin yazilarinda deyilir Once gelmis qosununu Kul tekin qovub toxarlardan bir qebile alpagulardan on neferi Tona tekinin defninde muhasire edib oldurdu Alpagut VIII esr uygur abidelerinde doyuscu anlamindadir Son caglarda ise qipcaq ve qazan tatarlarinin bir cox sivelerinde bey boyuk mal mulk yiyesi kimi islenmisdir Tarixi RedakteAlpavut oymagi Qaraqoyunlu eli tenezzule ugrayandan sonra Agqoyunlu tayfa birliyine qatildi Alpavut oymaginin emirleri hem Qaraqoyunlular hem de Agqoyunlular dovletinde muhim rol oynamisdilar Oymagin numayendeleri RedakteAlpavutlardan Qaraxan Qorqan bey ve Sarxan Sorqan bey adli iki emir Qara Yusif bey Baranliya qulluq edirdi Qaraxan bey Hemedanin hakimi Sarxan bey ise onun yardimcisi olmusdu Alpavut oymagindan cixan adli sanli emirlerden biri de Yaqub bey idi Yaqub bey Qara Iskender beye xidmet edirdi Yaqub beyin Pir Mehemmed bey Rustem bey adli ogullari vardi Pir Mehemmed bey Alpavut Pir Budaq mirzenin olumunden sonra Bagdadin hakimi olmusdu Pir Mehemmed beyin tevaci unvani vardi Pir Mehemmed beyin 1467 ci ilde vefat etdi Yaqub beyin ikinci oglu Rustem bey Alpavut Sultan Cahansah bey Baranlinin tevacilar divaninin emiri idi Sultan Hesen bey Bayandurla savasda esir dusdu Agqoyunlu sultani onu efv etdi Alpavut oymagi Qaraqoyunlu dovletinin yixilmasindan sonra Agqoyunlu elinin terkibine qatildi II Pir Mehemmed bey Alpavut Sultan Hesen bey Bayandurun 1457 1478 seckin emirleri icindeydi Tercan savasinda osmanlilara esir dusdu Osmanlilar onun kim oldugunu sorusanda sestle cavab verdi Men Hesen padsaham Sultan Mehemmed Fateh hirslenib Pir Mehemmed beyi Tokat qalasina saldirdi Alpavut emirlerinden biri de Mehemmed bey idi Sultan Xelil bey Bayandura 1478 xidmet edirdi Sultan Yaqub bey 1478 1490 qardasini yenenden sonra Mehemmed beyi oldurdu Mehemmed beyin Haci bey adli oglu vardi Haci bey Sultan Yaqub beyin hakimiyyeti doneminde Isfahanin dargasi idi Bir zamanlar Bayandur bey Bayandurla birlesib sultana qarsi cixsa da pesiman olub itaetini bildirdi Alpavut oymagi sonralar Qizilbaslar dovletinin terkibine qosuldular O donemde oymagin bascisi Xelil xelife idi Xelil xelifenin Yaqub bey adli oglu vardi Yaqub bey 1514 cu ilde Avnik qalasinin kutvali qalabeyi olmusdu I Sah Tehmasibin hakimiyyeti doneminde 1524 1576 Alpavut oymaginin bascisi Ibrahim xelife idi I Sah Abbasin hakimiyyeti caginda 1581 1629 oymagin bascilarindan biri de Mensur bey idi Sah Mensur beye Sirvanda tiyul vermisdi Alpavutlar Sirvan ve Qarabag beylerbeyliklerinde torpaq alib yasamaga basladilar Bu oymaq Qarabagda Iyirmidord elinin terkibine qatilmisdi Qarabagda Alpavut adli bir nahiye bir nece kend vardi Menbe RedakteEnver Cingizoglu Alpavut oymagi Soy dergisi 9 17 2008 Hemcinin bax RedakteAlpout QaraqoyunlularMenbe https az wikipedia org w index php title Alpavut oymagi amp oldid 3766514, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
