fbpx
Wikipedia

Almas Mehmed Paşa

Almas Mehmed Paşa (d. 1661 - ö. 11 sentyabr 1697) — II Mustafa dövründə ümumilikdə 1 il 4 ay Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır.

Almas Mehmed Paşa
إلماس محمد باشا
Sələfi Sürməli Əli Paşa
Xələfi Körpülü Hacı Hüseyn Paşa
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Kastamonu
Vəfat tarixi

Həyatı

Təxminən 1661-ci ildə Kastamonuda dünyaya gəlmişdir. Atası Savruq adından dənizçi idi. Rəvayətə görə, üzü həddindən çox parlaq olduğu üçün Almas ləqəbi ilə anılmışdır. Kiçik yaşda saray tərbiyə alaraq Divrikli Mehmed ağanın möhürdarı oldu. Mehmed ağanın Trablusşam əyalətinə göndərilməsi ilə onunla birlikdə getdi. Dövrün padşahı IV Mehmed tərəfindən İstanbula çağırılaraq Əndəruna alındı (1678). Daha sonra sarayda çuxadar, ardından riqabdar ağa oldu. Qısa zamanda yüksələrək Sultan Süleymanın cülusunun ardından silahdarlığa, miraləmliyə, ardından isə xəzinədar kəndxudalığına gətirildi. Nəhayət 1689-cu ildə Rumeli bəylərbəyiliyi ilə nişançı paşa elan edildi. Bu vəzifədə ikən vəzirlik rütbəsi aldı. II Əhməd dövründə ikinci vəzir, II Mustafanın cülusunun ardından riqabdar naibi oldu, bir müddət sonra isə sədarətə gətirildi (1 may 1695).

1683 tarixindəki Vyana mühasirəsindəki uğursuzluğun ardından hərbi sahədə cərəyan edən məğlubiyyətlərin qarşısını almaq üçün ordunun başında səfərə çıxmaq istəyən II Mustafayla birlikdə 1695-ci ilin iyulunda yola çıxdı. Lipve qalasının fəthində rol oynadı. Temeşvar qalasının mühasirəyə alınması ilə 1696-cı ilin aprelində yenidən səfərə çıxıldı. Növbəti Avstriya səfəri isə 1697-ci ildə baş tutdu. Belqrad düzündə gedən müzakirələrdə səfərin hansı istiqamətə tərtiblənməsi haqda qərar qəbul edildi. Qəbul edilən hərəkət planına görə, Orta Macarıstan fəth edilməli və burada avstriyalılarla mübarizə aparmaq üçün İmre Tököli macar kralı olmalı idi. Tisa çayı sahilinə gələn Osmanlı ordusu hələ çayı keçməmiş donanmanın köməyilə Titel qalası ələ keçirildi. Ancaq çayın o sahilində gizlənən 8 minlik Avstriya qüvvəsindən xəbərsiz olan Almas Mehmed Paşa ordunun geri qalanının çayı keçməsi üçün olduqca təhlükəli bir yerdə körpü inşa edilməsi ilə bağlı əmr verdi. Körpü iki gündə tamamlandı. Ancaq düşmən ordusunun yaxınlıqda olması xəbərini eşidən Sultan Mustafa xəzinə, yeniçərilər, silahdarlar, cəbhəxana və toplar dərhal çayın digər tərəfinə keçirildi. Almas Mehmed Paşa yeniçəri ağası və ordunun digər böyük şəxsləri ilə birlikdə ordunun tənzimlənməsi üçün Titel qalasında qaldı. Bundan xəbər tutan Avstriya qoşunları dərhal hücuma keçdi. Sədrəzəm Almas Mehmed Paşa isə bir yandan əyalət qoşunları ilə müdafiəyə keçir, digər yandan isə ordunu çayın digər tərəfinə keçirməyə başlamışdı. Orduda baş verən çaxnaşmalar səbəbilə 2 minə yaxın əsgər körpüdən çaya düşdü və həlak oldu. Az sayda əsgərlə 60 minlik düşmən ordusuna qarşı duran Osmanlı ordusunda sərt davranışları ilə əsgərləri özünə düşmən edən Mehmed Paşa elə o əsnada öz əsgərləri tərəfindən öldürüldü (11 sentyabr 1697).

Bu vaxt körpünün ortası dağılmış, əsgərlərin bir qismi suda boğularaq həlak olmuş, bir qismi isə döyüşərək öldürülmüşdür. Bir çox ordu komandiri həlak olmuş, önəmli miqdarda hərbi sursat, silah və 500-dən çox ərzaq daşıyan arabayla yanaşı, sədrəzəmin üzərində olan II Mustafaya aid sədarət möhürü düşmən əlinə keçdi. Bu möhür hal-hazırda Vyana müzeyində saxlanılır. Zenta məğlubiyyətinin ardından padşah və ordunun geri qalanı Temeşvara çəkildi. Belqrad mühafizəsi ilə vəzifələnən Körpülü Hüseyn Paşa isə sədarətə gətirildi.

Öldüyü əsnada 36 yaşlarında olduğu bilinir. Böyük qardaşı Temeşvar mühafizəsi ilə vəzifələnən Mustafa Paşa avstriyalıların qalanı mühasirəyə aldığı əsnada şəhid düşmüşdü. Oğlu Mustafa bəy isə müxtəlif dövlət vəzifələrində xidmət göstərmişdir.

Mənbə

  • Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekâyi‘ât, (haz. Abdülkadir Özcan) Ankara 1994, s. 524, 526, 537, 595, 621-626;
  • Tevârîh-i Âl-i Osmân, Berlin Staatsbibliothek, nr. hs. 216, vr. 138a vd.;
  • Silâhdar, Târih, II, 306, 361;
  • a.mlf., Nusretnâme, İÜ Ktp., TY, nr. 5983, vr. 268b -269a, 369a -370a;
  • D. Kantemir, Osmanlı İmparatorluğunun Yükseliş ve Çöküş Tarihi (trc. Özdemir Çobanoğlu), Ankara 1980, III, 244, 246, 256-257, 281, 455-456;
  • Hadîkatü’l-vüzerâ, s. 122-124;
  • Şeyhî, Vekayiu’l-fuzalâ, II, 211, 217-218;
  • Râşid, Târih, II, 41, 256-260, 303, 317, 374, 407 vd.;
  • Hammer, HEO, XII, 423;
  • Sicill-i Osmânî, I, 395;
  • Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, s. 557, 563 vd.;
  • Orhan F. Köprülü, “İlm-i Nücûma Aid Bir Risâlenin Târihî Kaynak Olarak Ehemmiyeti”, TD, sy. 2 (1950), s. 317-320;
  • Fahri Ç. Derin, “Mustafa II.ya Dâir Bir Risale”, a.y., sy. 13 (1958), s. 60, 64, 67;
  • Cengiz Orhonlu, “Mehmed Paşa”, İA, VII, 583-585;
  • Mücteba İlgürel, “Zenta”, a.e., XIII, 535-538;
  • A. H. de Groot, “Mehmed Pasha, Elmas”, EI² (Fr.), Vl, 985-986.

almas, mehmed, paşa, 1661, sentyabr, 1697, mustafa, dövründə, ümumilikdə, osmanlı, imperiyasının, sədrəzəmi, olmuş, dövlət, adamıdır, إلماس, محمد, باشاosmanlı, sədrəzəmi1, 1695, sentyabr, 1697sələfi, sürməli, əli, paşaxələfi, körpülü, hacı, hüseyn, paşaşəxsi, . Almas Mehmed Pasa d 1661 o 11 sentyabr 1697 II Mustafa dovrunde umumilikde 1 il 4 ay Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adamidir Almas Mehmed Pasaإلماس محمد باشاOsmanli sedrezemi1 may 1695 11 sentyabr 1697Selefi Surmeli Eli PasaXelefi Korpulu Haci Huseyn PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1661Dogum yeri KastamonuVefat tarixi 11 sentyabr 1697Heyati RedakteTexminen 1661 ci ilde Kastamonuda dunyaya gelmisdir Atasi Savruq adindan denizci idi Revayete gore uzu heddinden cox parlaq oldugu ucun Almas leqebi ile anilmisdir Kicik yasda saray terbiye alaraq Divrikli Mehmed aganin mohurdari oldu Mehmed aganin Trablussam eyaletine gonderilmesi ile onunla birlikde getdi Dovrun padsahi IV Mehmed terefinden Istanbula cagirilaraq Enderuna alindi 1678 Daha sonra sarayda cuxadar ardindan riqabdar aga oldu Qisa zamanda yukselerek Sultan Suleymanin culusunun ardindan silahdarliga miralemliye ardindan ise xezinedar kendxudaligina getirildi Nehayet 1689 cu ilde Rumeli beylerbeyiliyi ile nisanci pasa elan edildi Bu vezifede iken vezirlik rutbesi aldi II Ehmed dovrunde ikinci vezir II Mustafanin culusunun ardindan riqabdar naibi oldu bir muddet sonra ise sedarete getirildi 1 may 1695 1683 tarixindeki Vyana muhasiresindeki ugursuzlugun ardindan herbi sahede cereyan eden meglubiyyetlerin qarsisini almaq ucun ordunun basinda sefere cixmaq isteyen II Mustafayla birlikde 1695 ci ilin iyulunda yola cixdi Lipve qalasinin fethinde rol oynadi Temesvar qalasinin muhasireye alinmasi ile 1696 ci ilin aprelinde yeniden sefere cixildi Novbeti Avstriya seferi ise 1697 ci ilde bas tutdu Belqrad duzunde geden muzakirelerde seferin hansi istiqamete tertiblenmesi haqda qerar qebul edildi Qebul edilen hereket planina gore Orta Macaristan feth edilmeli ve burada avstriyalilarla mubarize aparmaq ucun Imre Tokoli macar krali olmali idi Tisa cayi sahiline gelen Osmanli ordusu hele cayi kecmemis donanmanin komeyile Titel qalasi ele kecirildi Ancaq cayin o sahilinde gizlenen 8 minlik Avstriya quvvesinden xebersiz olan Almas Mehmed Pasa ordunun geri qalaninin cayi kecmesi ucun olduqca tehlukeli bir yerde korpu insa edilmesi ile bagli emr verdi Korpu iki gunde tamamlandi Ancaq dusmen ordusunun yaxinliqda olmasi xeberini esiden Sultan Mustafa xezine yeniceriler silahdarlar cebhexana ve toplar derhal cayin diger terefine kecirildi Almas Mehmed Pasa yeniceri agasi ve ordunun diger boyuk sexsleri ile birlikde ordunun tenzimlenmesi ucun Titel qalasinda qaldi Bundan xeber tutan Avstriya qosunlari derhal hucuma kecdi Sedrezem Almas Mehmed Pasa ise bir yandan eyalet qosunlari ile mudafieye kecir diger yandan ise ordunu cayin diger terefine kecirmeye baslamisdi Orduda bas veren caxnasmalar sebebile 2 mine yaxin esger korpuden caya dusdu ve helak oldu Az sayda esgerle 60 minlik dusmen ordusuna qarsi duran Osmanli ordusunda sert davranislari ile esgerleri ozune dusmen eden Mehmed Pasa ele o esnada oz esgerleri terefinden olduruldu 11 sentyabr 1697 Bu vaxt korpunun ortasi dagilmis esgerlerin bir qismi suda bogularaq helak olmus bir qismi ise doyuserek oldurulmusdur Bir cox ordu komandiri helak olmus onemli miqdarda herbi sursat silah ve 500 den cox erzaq dasiyan arabayla yanasi sedrezemin uzerinde olan II Mustafaya aid sedaret mohuru dusmen eline kecdi Bu mohur hal hazirda Vyana muzeyinde saxlanilir Zenta meglubiyyetinin ardindan padsah ve ordunun geri qalani Temesvara cekildi Belqrad muhafizesi ile vezifelenen Korpulu Huseyn Pasa ise sedarete getirildi Olduyu esnada 36 yaslarinda oldugu bilinir Boyuk qardasi Temesvar muhafizesi ile vezifelenen Mustafa Pasa avstriyalilarin qalani muhasireye aldigi esnada sehid dusmusdu Oglu Mustafa bey ise muxtelif dovlet vezifelerinde xidmet gostermisdir Menbe RedakteDefterdar Sari Mehmed Pasa Zubde i Vekayi at haz Abdulkadir Ozcan Ankara 1994 s 524 526 537 595 621 626 Tevarih i Al i Osman Berlin Staatsbibliothek nr hs 216 vr 138a vd Silahdar Tarih II 306 361 a mlf Nusretname IU Ktp TY nr 5983 vr 268b 269a 369a 370a D Kantemir Osmanli Imparatorlugunun Yukselis ve Cokus Tarihi trc Ozdemir Cobanoglu Ankara 1980 III 244 246 256 257 281 455 456 Hadikatu l vuzera s 122 124 Seyhi Vekayiu l fuzala II 211 217 218 Rasid Tarih II 41 256 260 303 317 374 407 vd Hammer HEO XII 423 Sicill i Osmani I 395 Uzuncarsili Osmanli Tarihi III 1 s 557 563 vd Orhan F Koprulu Ilm i Nucuma Aid Bir Risalenin Tarihi Kaynak Olarak Ehemmiyeti TD sy 2 1950 s 317 320 Fahri C Derin Mustafa II ya Dair Bir Risale a y sy 13 1958 s 60 64 67 Cengiz Orhonlu Mehmed Pasa IA VII 583 585 Mucteba Ilgurel Zenta a e XIII 535 538 A H de Groot Mehmed Pasha Elmas EI Fr Vl 985 986 Menbe https az wikipedia org w index php title Almas Mehmed Pasa amp oldid 5516289, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.