fbpx
Wikipedia

Almaniya-SSRİ iqtisadi əlaqələri (1934-1941)

1933-cü ildə Almaniyada nasistlər hakimiyyətə gəldikdən sonra Almaniya ilə Sovet İttifaqı arasında münasibətlər sürətlə pisləşməyə başladı və iki ölkə arasında ticarət azaldı. Bir neçə illik yüksək gərginlik və rəqabətdən sonra, Nasist Almaniyası və Sovet İttifaqı 1939-cu ildə münasibətləri düzəltməyə başladı. Həmin ilin avqustunda ölkələr iqtisadi əlaqələrini Sovet İttifaqının silah, hərbi texnologiya və mülki texnika qarşılığında Almaniyaya kritik xammal göndərdiyi ticari bir müqavilə bağlayaraq genişləndirdilər. Bu sövdələşmə mərkəzi Avropanı aralarında bölüşdürən gizli protokollardan ibarət olan Molotov-Ribbentrop paktı ilə müşayiət olundu, bundan sonra həm Almaniya, həm də Sovet İttifaqı "təsir dairələri" daxilində olan ölkələri işğal etdi. Daha sonra ölkələr 1940-cı ilin fevralında daha böyük bir ticarət sazişi ilə iqtisadi əlaqələrini daha da genişləndirdilər. Bundan sonra, Almaniya silah, texnologiya və silah göndərərkən gələcək müharibə səyləri üçün lazımlı miqdarda kritik xammal aldı. Sovet İttifaqına maşın istehsal. Potensial Sovet Axis Paktına daxil olması ilə bağlı həll edilməmiş danışıqlardan sonra ölkələr bir sıra mübahisələri həll etdilər və 1941-ci ilin Yanvarında Alman-Sovet Sərhəd və Ticarət Sazişi ilə iqtisadi işlərini daha da genişləndirdilər.

1941-ci ilin iyununda Almaniyanın Sovet İttifaqına girməsində Molotov-Ribbentrop Paktını pozaraq iki ölkə arasındakı iqtisadi əlaqələr kəskin şəkildə dayandırıldı.

Arxa plan

Ənənəvi ticarət, Birinci Dünya müharibəsi və Rusiya inqilabı

 
Amerikalı iş adamları (mərkəzdə W. Averell Harriman) 1925-ci ildə Almaniyada Sovet manqan filizi üçün sövdələşmə üçün işləmək üçün.

Almaniyada təbii ehtiyatlar, o cümlədən iqtisadi və hərbi əməliyyatlar üçün lazım olan bir neçə əsas xammal yoxdur. XIX əsrin sonlarından etibarən bu cür materiallara görə Rusiya idxalına çox güvənirdi. Birinci Dünya müharibəsindən əvvəl Almaniya hər il Rusiyadan 1.5 milyard Reichsmark xammal və digər mallar idxal edirdi. Bununla birlikdə, I Dünya müharibəsindən əvvəl iki ölkənin iqtisadiyyatı çox fərqlənirdi. Almaniya özəl sektorda yüksək ixtisaslı işçi qüvvəsi ilə dünyanın ikinci ən böyük ticarət iqtisadiyyatına çevrildi. İmperator Rusiya müharibədən əvvəl əlli il ərzində sürətlə on qat sürətlə modernləşsə də, iqtisadiyyatı hələ də dövlət sifarişlərinə çox güvənirdi və sənayesi çar dövləti tərəfindən yaxından tənzimlənirdi.

 
1927-ci ildə Berlində Sovet iqtisadi heyəti

Almaniyaya Rusiya ixracatı Birinci Dünya müharibəsindən sonra kəskin şəkildə azaldı. Bundan əlavə, 1917-ci il Rus inqilabından sonra gənc kommunist dövlət bütün ağır sənaye sahələrinə, bank və dəmir yollarına sahib olmaq öhdəliyini götürdü, nəticədə sənaye istehsalı azaldı , 1921-ci il Yeni İqtisadi Siyasət isə demək olar ki, bütün kiçik istehsal və təsərrüfat sahələrini tərk etdi özəl sektorda. Müharibədən əziyyət çəkən Alman iqtisadiyyatı 1923-cü ildə inflyasiya ilə birlikdə müharibədən əvvəlki səviyyələrə qayıtmaq üçün mübarizə apardı. Sovet İttifaqında, yalnız 1927-ci ilə qədər çar rejimi dövründə sənaye məhsulu 1913 səviyyəsinə çatdı. lakin ortada iki ölkə arasında ticarət sazişləri bağlandıqdan sonra 1927-ci ilə qədər Almaniyaya Sovet ixracı hər il 433 milyon Reyx markasına çatdı.

qtisadçı Nikolay Kondratyevdən Sovet iqtisadiyyatını öyrənmək istəndi və o, Yeni İqtisadi Planın qalıq bazar iqtisadiyyatını saxlayan yavaş ehtiyatlı böyümənin tərəfdarı idi. 1920-ci illərin sonlarında İosif Stalin iqtisadiyyatı əks istiqamətə apardı. Sovet iqtisadiyyatı üçün ilk beş illik planında tam miqyaslı sosialist sənayeləşmə dövrü başlamış, hələ 80% -dən çoxu özəl sektor tərəfindən qurulmuşdur və bu planlar öz işlərini davam etdirir. sərbəst bazarın bütün izlərini tökdü. Kondratiev "əks-inqilabi" tarazlıq nəzəriyyəsini dəstəkləməkdə ittiham olunurdu, sonra "qulak-professor" olmaqda ittiham edildikdən sonra işdən çıxarıldı və həbs edildi. 8 illik cəzasının sonunda yenidən mühakimə olundu eyni gündə ölüm hökmü çıxarılan Kommunarka atəş poliqonunda atəş açaraq edam edildi.

1930-cu illərin əvvəlləri

1930-cu illərin əvvəllərində daha çox təcridçi Stalinist rejimin gücünü təsdiqlədiyi və Versal müqaviləsinin tərksilah tələblərinə riayət etməsi Almaniyanın Sovet idxalından etibarını azaltdığı üçün Sovet idxalı azaldı. Sovet iqtisadi planlaşdırma orqanı olan Gosplan, iqtisadi mütəxəssislərin işdən çıxarılmasından və makroiqtisadiyyatı anlamaq üçün təchiz olunmamış texniklərlə əvəz edilməsindən əziyyət çəkdi. Bunun ardınca, milli hesabların adekvat yoxlanılması və xam iqtisadi ölçmələr daxil olmayan bir sistem idi. Planlayanlar Almaniyanın planlaşdırılan iqtisadiyyatını və Gosplan olaraq işçilərinin sayından yeddi qat çox işləyən "Reyx Statistika İdarəsini" öyrənməyə başladılar. Gosplan'da sonrakı dəyişikliklər onun işini yaxşılaşdırdı. Sovet sənaye məhsulu əvvəlki məzlum səviyyələrindən xeyli artmasına baxmayaraq, 1934-cü ildə Almaniyaya Sovet ixracı 223 milyon Reyxsmarka düşdü. Sovet İttifaqı Almaniyanın demək olar ki, iki qat əhalisinə sahib olsa da, polad istehsalı Böyük Depressiyada Almaniyanın iqtisadi süqutu zamanı 1933-cü ildə Almaniyanın istehsalına yaxınlaşsa da, sənaye istehsalı geridə qaldı.

1912-ci ildən 1933-cü ilə qədər Almaniyanın İmperator Rusiyadan və Sovet İttifaqından idxalı aşağıdakılardır:

İl İdxalı
Rusiya/USA*
il İdxalı
Rusiya/USA*
1912 1,528 1928 379
1913 1,425 1929 426
1923 147 1930 436
1924 141 1931 304
1925 230 1932 271
1926 323 1933 194
1927 433
*milyonlarla Reyx işarəsi

Sovet İttifaqının Almaniyaya ixracı Almaniyanın idxalının az bir hissəsini təşkil etdiyi halda, Almaniyanın Sovet İttifaqına ixracı 1932-ci ildə sovet idxalının 46% -ni təşkil etmişdir. O vaxt Sovetlər ümumiyyətlə xarici alıcılara az maraq göstərirdilər. İqtisadi əlaqələri ləngidən başqa bir amil, bütün əməliyyatları vahid dövlət alıcısına birləşdirmək üçün Sovet xarici ticarət inhisarı idi.

Nasist dövrü və münasibətlərin pisləşməsi

Nasistlər hakimiyyətə gəlir

Nasist Partiyasının hakimiyyətə gəlməsi, Alman və Sovet İttifaqı arasındakı gərginliyi artırdı. Nasist irqçi ideologiyası Sovet İttifaqını "Yəhudi Bolşevik" ustaları tərəfindən idarə olunan etnik slav "untermenschen" məskunlaşdığı əraziyə atdı. 1934-cü ildə Hitler "pan-slav ideallarına" qarşı qaçılmaz bir döyüşdən danışdı, bu qələbənin "dünyanın daimi sənətkarlığına" səbəb olacağını söylədi, baxmayaraq ki, "ruslarla yolun bir hissəsini gəzəcəklərini" söylədi bizə kömək edəcək. " Hitlerin 1925-ci ildəki "Mənim mübarizəm" yazılarını kobud şəkildə səsləndirdi, burada Almaniyanın taleyinin" altı yüz il əvvəl "və" yəhudi hökmranlığının sonu "olduğu kimi" Şərqə tərəf dönmək "olduğunu ifadə etdi. Rusiyada da bir dövlət olaraq Rusiyanın sonu olacaq".

Nasist ideologiyası, marksist ideologiyanın mərkəzindəki sinfi mübarizəyə deyil, irqi mübarizəyə yönəldildi. Nasist ideologiyası həm Sovet İttifaqının kommunizminə, həm də kapitalizmə qarşı çıxaraq, yəhudiləri hər iki sistemlə əlaqələndirsə də, Alman Reyxi Hitlerin rəhbərliyi altında Sovet sisteminə yaxın olan kapitalizm əleyhinə olan komanda iqtisadiyyatına doğru getdi. həm Stalin, həm də Hitler. Nasistlərin kapitalizmlə bağlı tənqidi, marksistlərin oxşar cəhətlərini bölüşdülər, çünki hər ikisi həddindən artıq maliyyə konsentrasiyasına, ixracatın azalmasına, bazarların kiçilməsinə və məhsul istehsalının azalmasına diqqət yetirirdilər. Daha sonra Hitler inflyasiyanın qarşısını almaq üçün ən yaxşı vasitənin "konsentrasiya düşərgələrimizdə axtarılmasının" lazım olduğunu söylədi. Marksistlər inqilabın həll yolu olduğunu görsələr də, Hitler yeganə həll yolu fəth — Lebensraum kimi mənbələri istismar etmək kimi görürdü. uğursuz kapitalist sistemləri ilə qazana bilməyən müharibə. Ancaq özəl sektorun yaşaması geniş nasist dövlət iqtisadi planlaması ilə uyğun gəlmədi.

Həm Sovet, həm də Alman iqtisadiyyatı I Dünya Müharibəsindən və Rus İnqilabından sonra 1920-ci illərin sonlarında ağır iqtisadi çöküntülərdən çıxmaqda böyüdü. Alman iqtisadiyyatı 1933-1938-ci illər arasında real artımı 70% -dən çox, Sovet iqtisadiyyatı isə 1928-1938 arasında təxminən eyni artım yaşadı. Lakin, ağır dövlət müdaxiləsi ilə hər iki iqtisadiyyat da müstəsna avariya şəraitində daha təcrid olunmuş və genişlənmişdir. Xarici ticarət və xaricdən kapital qoyuluşu 1930-cu illərdə hər iki ölkə üçün əhəmiyyətli dərəcədə azaldı. 1930-cu illərin ortalarında Sovet İttifaqı Almaniya ilə yaxın əlaqələrin qurulması üçün dəfələrlə səy göstərdi. Sovetlər əvvəlcə xammal ilə ticarətdən borcları qaytarmağa çalışdılar, Almaniya isə yenidən qurmağa çalışdı və ölkələr 1935-ci ildə kredit müqaviləsi bağladılar. 1936-cı ildə Sovetlər Almaniya ilə daha sıx siyasi əlaqələr axtarmağa çalışdılar və bu cür siyasi əlaqələrdən uzaq durmaq istəyən Hitler tərəfindən ləğv edilən əlavə kredit müqaviləsi ilə. Stalinin Hitlerlə iqtisadi sövdələşmə aparmaq ümidinə cavab olaraq, NKVD-nin xarici bölməsi ona xəbərdarlıq etdi ki, "Sovet Hitlerini təslim etmək və barışmaq üçün bütün cəhdlər sona çatdı. Moskva ilə anlaşma üçün əsas maneə Hitlerin özüdür." Stalin razılaşmadı, NKVD-yə cavabında "Yaxşı, indi Hitler belə kreditlər verəndə bizə necə müharibə edə bilər? Bu mümkün deyil. Almaniyadakı iş dairələri çox güclüdürlər və yəhər içərisindədirlər.

1930-cu illərin ortaları münasibətlərin pisləşməsi

Dörd və beş illik planlar

almaniya, ssri, iqtisadi, əlaqələri, 1934, 1941, 1933, ildə, almaniyada, nasistlər, hakimiyyətə, gəldikdən, sonra, almaniya, ilə, sovet, ittifaqı, arasında, münasibətlər, sürətlə, pisləşməyə, başladı, ölkə, arasında, ticarət, azaldı, neçə, illik, yüksək, gərgi. 1933 cu ilde Almaniyada nasistler hakimiyyete geldikden sonra Almaniya ile Sovet Ittifaqi arasinda munasibetler suretle pislesmeye basladi ve iki olke arasinda ticaret azaldi Bir nece illik yuksek gerginlik ve reqabetden sonra Nasist Almaniyasi ve Sovet Ittifaqi 1939 cu ilde munasibetleri duzeltmeye basladi Hemin ilin avqustunda olkeler iqtisadi elaqelerini Sovet Ittifaqinin silah herbi texnologiya ve mulki texnika qarsiliginda Almaniyaya kritik xammal gonderdiyi ticari bir muqavile baglayaraq genislendirdiler Bu sovdelesme merkezi Avropani aralarinda bolusduren gizli protokollardan ibaret olan Molotov Ribbentrop pakti ile musayiet olundu bundan sonra hem Almaniya hem de Sovet Ittifaqi tesir daireleri daxilinde olan olkeleri isgal etdi Daha sonra olkeler 1940 ci ilin fevralinda daha boyuk bir ticaret sazisi ile iqtisadi elaqelerini daha da genislendirdiler Bundan sonra Almaniya silah texnologiya ve silah gondererken gelecek muharibe seyleri ucun lazimli miqdarda kritik xammal aldi Sovet Ittifaqina masin istehsal Potensial Sovet Axis Paktina daxil olmasi ile bagli hell edilmemis danisiqlardan sonra olkeler bir sira mubahiseleri hell etdiler ve 1941 ci ilin Yanvarinda Alman Sovet Serhed ve Ticaret Sazisi ile iqtisadi islerini daha da genislendirdiler 1941 ci ilin iyununda Almaniyanin Sovet Ittifaqina girmesinde Molotov Ribbentrop Paktini pozaraq iki olke arasindaki iqtisadi elaqeler keskin sekilde dayandirildi Mundericat 1 Arxa plan 1 1 Enenevi ticaret Birinci Dunya muharibesi ve Rusiya inqilabi 1 2 1930 cu illerin evvelleri 2 Nasist dovru ve munasibetlerin pislesmesi 2 1 Nasistler hakimiyyete gelir 2 2 1930 cu illerin ortalari munasibetlerin pislesmesi 2 3 Dord ve bes illik planlarArxa plan RedakteEnenevi ticaret Birinci Dunya muharibesi ve Rusiya inqilabi Redakte Amerikali is adamlari merkezde W Averell Harriman 1925 ci ilde Almaniyada Sovet manqan filizi ucun sovdelesme ucun islemek ucun Almaniyada tebii ehtiyatlar o cumleden iqtisadi ve herbi emeliyyatlar ucun lazim olan bir nece esas xammal yoxdur XIX esrin sonlarindan etibaren bu cur materiallara gore Rusiya idxalina cox guvenirdi Birinci Dunya muharibesinden evvel Almaniya her il Rusiyadan 1 5 milyard Reichsmark xammal ve diger mallar idxal edirdi Bununla birlikde I Dunya muharibesinden evvel iki olkenin iqtisadiyyati cox ferqlenirdi Almaniya ozel sektorda yuksek ixtisasli isci quvvesi ile dunyanin ikinci en boyuk ticaret iqtisadiyyatina cevrildi Imperator Rusiya muharibeden evvel elli il erzinde suretle on qat suretle modernlesse de iqtisadiyyati hele de dovlet sifarislerine cox guvenirdi ve senayesi car dovleti terefinden yaxindan tenzimlenirdi 1927 ci ilde Berlinde Sovet iqtisadi heyeti Almaniyaya Rusiya ixracati Birinci Dunya muharibesinden sonra keskin sekilde azaldi Bundan elave 1917 ci il Rus inqilabindan sonra genc kommunist dovlet butun agir senaye sahelerine bank ve demir yollarina sahib olmaq ohdeliyini goturdu neticede senaye istehsali azaldi 1921 ci il Yeni Iqtisadi Siyaset ise demek olar ki butun kicik istehsal ve teserrufat sahelerini terk etdi ozel sektorda Muharibeden eziyyet ceken Alman iqtisadiyyati 1923 cu ilde inflyasiya ile birlikde muharibeden evvelki seviyyelere qayitmaq ucun mubarize apardi Sovet Ittifaqinda yalniz 1927 ci ile qeder car rejimi dovrunde senaye mehsulu 1913 seviyyesine catdi lakin ortada iki olke arasinda ticaret sazisleri baglandiqdan sonra 1927 ci ile qeder Almaniyaya Sovet ixraci her il 433 milyon Reyx markasina catdi qtisadci Nikolay Kondratyevden Sovet iqtisadiyyatini oyrenmek istendi ve o Yeni Iqtisadi Planin qaliq bazar iqtisadiyyatini saxlayan yavas ehtiyatli boyumenin terefdari idi 1920 ci illerin sonlarinda Iosif Stalin iqtisadiyyati eks istiqamete apardi Sovet iqtisadiyyati ucun ilk bes illik planinda tam miqyasli sosialist senayelesme dovru baslamis hele 80 den coxu ozel sektor terefinden qurulmusdur ve bu planlar oz islerini davam etdirir serbest bazarin butun izlerini tokdu Kondratiev eks inqilabi tarazliq nezeriyyesini desteklemekde ittiham olunurdu sonra qulak professor olmaqda ittiham edildikden sonra isden cixarildi ve hebs edildi 8 illik cezasinin sonunda yeniden muhakime olundu eyni gunde olum hokmu cixarilan Kommunarka ates poliqonunda ates acaraq edam edildi 1930 cu illerin evvelleri Redakte 1930 cu illerin evvellerinde daha cox tecridci Stalinist rejimin gucunu tesdiqlediyi ve Versal muqavilesinin terksilah teleblerine riayet etmesi Almaniyanin Sovet idxalindan etibarini azaltdigi ucun Sovet idxali azaldi Sovet iqtisadi planlasdirma orqani olan Gosplan iqtisadi mutexessislerin isden cixarilmasindan ve makroiqtisadiyyati anlamaq ucun techiz olunmamis texniklerle evez edilmesinden eziyyet cekdi Bunun ardinca milli hesablarin adekvat yoxlanilmasi ve xam iqtisadi olcmeler daxil olmayan bir sistem idi Planlayanlar Almaniyanin planlasdirilan iqtisadiyyatini ve Gosplan olaraq iscilerinin sayindan yeddi qat cox isleyen Reyx Statistika Idaresini oyrenmeye basladilar Gosplan da sonraki deyisiklikler onun isini yaxsilasdirdi Sovet senaye mehsulu evvelki mezlum seviyyelerinden xeyli artmasina baxmayaraq 1934 cu ilde Almaniyaya Sovet ixraci 223 milyon Reyxsmarka dusdu Sovet Ittifaqi Almaniyanin demek olar ki iki qat ehalisine sahib olsa da polad istehsali Boyuk Depressiyada Almaniyanin iqtisadi suqutu zamani 1933 cu ilde Almaniyanin istehsalina yaxinlassa da senaye istehsali geride qaldi 1912 ci ilden 1933 cu ile qeder Almaniyanin Imperator Rusiyadan ve Sovet Ittifaqindan idxali asagidakilardir Il IdxaliRusiya USA il IdxaliRusiya USA 1912 1 528 1928 3791913 1 425 1929 4261923 147 1930 4361924 141 1931 3041925 230 1932 2711926 323 1933 1941927 433 milyonlarla Reyx isaresiSovet Ittifaqinin Almaniyaya ixraci Almaniyanin idxalinin az bir hissesini teskil etdiyi halda Almaniyanin Sovet Ittifaqina ixraci 1932 ci ilde sovet idxalinin 46 ni teskil etmisdir O vaxt Sovetler umumiyyetle xarici alicilara az maraq gosterirdiler Iqtisadi elaqeleri lengiden basqa bir amil butun emeliyyatlari vahid dovlet alicisina birlesdirmek ucun Sovet xarici ticaret inhisari idi Nasist dovru ve munasibetlerin pislesmesi RedakteNasistler hakimiyyete gelir Redakte Nasist Partiyasinin hakimiyyete gelmesi Alman ve Sovet Ittifaqi arasindaki gerginliyi artirdi Nasist irqci ideologiyasi Sovet Ittifaqini Yehudi Bolsevik ustalari terefinden idare olunan etnik slav untermenschen meskunlasdigi eraziye atdi 1934 cu ilde Hitler pan slav ideallarina qarsi qacilmaz bir doyusden danisdi bu qelebenin dunyanin daimi senetkarligina sebeb olacagini soyledi baxmayaraq ki ruslarla yolun bir hissesini gezeceklerini soyledi bize komek edecek Hitlerin 1925 ci ildeki Menim mubarizem yazilarini kobud sekilde seslendirdi burada Almaniyanin taleyinin alti yuz il evvel ve yehudi hokmranliginin sonu oldugu kimi Serqe teref donmek oldugunu ifade etdi Rusiyada da bir dovlet olaraq Rusiyanin sonu olacaq Nasist ideologiyasi marksist ideologiyanin merkezindeki sinfi mubarizeye deyil irqi mubarizeye yoneldildi Nasist ideologiyasi hem Sovet Ittifaqinin kommunizmine hem de kapitalizme qarsi cixaraq yehudileri her iki sistemle elaqelendirse de Alman Reyxi Hitlerin rehberliyi altinda Sovet sistemine yaxin olan kapitalizm eleyhine olan komanda iqtisadiyyatina dogru getdi hem Stalin hem de Hitler Nasistlerin kapitalizmle bagli tenqidi marksistlerin oxsar cehetlerini bolusduler cunki her ikisi heddinden artiq maliyye konsentrasiyasina ixracatin azalmasina bazarlarin kicilmesine ve mehsul istehsalinin azalmasina diqqet yetirirdiler Daha sonra Hitler inflyasiyanin qarsisini almaq ucun en yaxsi vasitenin konsentrasiya dusergelerimizde axtarilmasinin lazim oldugunu soyledi Marksistler inqilabin hell yolu oldugunu gorseler de Hitler yegane hell yolu feth Lebensraum kimi menbeleri istismar etmek kimi gorurdu ugursuz kapitalist sistemleri ile qazana bilmeyen muharibe Ancaq ozel sektorun yasamasi genis nasist dovlet iqtisadi planlamasi ile uygun gelmedi Hem Sovet hem de Alman iqtisadiyyati I Dunya Muharibesinden ve Rus Inqilabindan sonra 1920 ci illerin sonlarinda agir iqtisadi cokuntulerden cixmaqda boyudu Alman iqtisadiyyati 1933 1938 ci iller arasinda real artimi 70 den cox Sovet iqtisadiyyati ise 1928 1938 arasinda texminen eyni artim yasadi Lakin agir dovlet mudaxilesi ile her iki iqtisadiyyat da mustesna avariya seraitinde daha tecrid olunmus ve genislenmisdir Xarici ticaret ve xaricden kapital qoyulusu 1930 cu illerde her iki olke ucun ehemiyyetli derecede azaldi 1930 cu illerin ortalarinda Sovet Ittifaqi Almaniya ile yaxin elaqelerin qurulmasi ucun defelerle sey gosterdi Sovetler evvelce xammal ile ticaretden borclari qaytarmaga calisdilar Almaniya ise yeniden qurmaga calisdi ve olkeler 1935 ci ilde kredit muqavilesi bagladilar 1936 ci ilde Sovetler Almaniya ile daha six siyasi elaqeler axtarmaga calisdilar ve bu cur siyasi elaqelerden uzaq durmaq isteyen Hitler terefinden legv edilen elave kredit muqavilesi ile Stalinin Hitlerle iqtisadi sovdelesme aparmaq umidine cavab olaraq NKVD nin xarici bolmesi ona xeberdarliq etdi ki Sovet Hitlerini teslim etmek ve barismaq ucun butun cehdler sona catdi Moskva ile anlasma ucun esas manee Hitlerin ozudur Stalin razilasmadi NKVD ye cavabinda Yaxsi indi Hitler bele kreditler verende bize nece muharibe ede biler Bu mumkun deyil Almaniyadaki is daireleri cox gucludurler ve yeher icerisindedirler 1930 cu illerin ortalari munasibetlerin pislesmesi Redakte Dord ve bes illik planlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Almaniya SSRI iqtisadi elaqeleri 1934 1941 amp oldid 5377477, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.