Tunq (Aleurites) toxumlarının tərkibində 48,0-57,5% yaxşı keyfiyyətli tez quruyan texniki yağ vardır. Tunq yağının tərkibində 80%-ə qədər eleostearin turşusu vardır ki, bu da yağa xüsusi keyfiyyət polimerləşmə və tez quruma xüsusiyyəti verir. Üzərinə tunq yağı çəkilməsi metalları korroziyadan (çürümədən), ağacları isə rütubətdən xarab olmadan və göbələk çürüməsindən qoruyur. Tunq yağının texniki əhəmiyyəti böyükdür. O tibbi aparatların istismarı zamanı çürümə əleyhinə örtük kimi qiymətlidir. Ondan həmçinin lakların, mina və boyaların alınmasında da istifadə edilir. Təyyarələr, sərnişin qatarları, hərbi, sərnişin və ticarət gəmilərinin sualtı hissələri tunq boyaları (lakları) ilə örtülür.Tunqdan hazırlanmış xüsusi izolə edici qatlar yüksək gərginlikli transformatorlara və kabellərə çəkilir.
Aşağı keyfiyyətli tunq yağı plyonka, müşəmbə (linoleum), qaloş lakı hazırlanmasında istifadə olunur. Tunq yağı alınarkən çıxan tullantıdan gübrə kimi istifadə edilir. Bu tullantının tərkibində 7,6% azot, 25% fosfor olur. Jmıxı zəhərlidir. Ondan kazein və plastmas əldə edilir. Yandıqda da nazik his (qurum) əmələ gətirir ki, ondan da tuş (mürəkkəb) hazırlanır. Oduncağı yüngüldür, suda deformasiya olunmur. Ondan mebel, musiqi alətləri və s. hazırlanır.
Çində və Hind-Çin ölkələrində tunq yağı tibdə qusma və işlətmə dərmanı kimi istifadə edilir, irinli yaralara və yanıqlara çəkilən məlhəmlərin (mazların) tərkibinə daxil edilir.Tunq meyvələrinin tərkibində zəhərli maddə vardır. Bu maddənin xüsusiyyətləri bu günə qədər tam öyrənilməmişdir.Tunqla zəhərlənmə əlamətləri insanlarda qus ma, mədədə kəskin ağrı, başgicəllənmə, nəbzin artması və s. şəklində təzahür edir. Tunq yağının əsas zəhərləyici maddəsi saponindir. Saponin insan qanına keçdikdə qanın parçalanmasına (hemolizinə) səbəb olur.
Yayılması
Tunq subtropik texniki bitki olub Çində və Yaponiyada 26 və 330 şimal enliliklərində yabanı halda yayılmışdır. Mədəni əkinləri ABŞ-da, Argentina və Paraqvayda mövcud dur. Tunq MDB ərazisində əsasən qərbi Gürcüstanın subtropik rayonlarında bitir. Az miqdarda tunq əkinlərinə Azərbaycanın subtropik rayonlarında və Krasnodar vilayə tində də rast gəlinir.1986-cı ildə dünyada 100 min tona yaxın tunq istehsal olunmuş-dur ki, bunun da yarıdan çoxunu (60 min tonunu) Çin istehsal etmişdir. Argentina və Paraqvay da əhəmiyyətli dərəcədə tunq becərirlər. İldə 12 min tona qədər yağ ixrac edirlər. Tunq az miqdarda (2 min ton) Braziliya və keçmiş SSRİ-də (1 min ton) isteh sal olunurdu. Mədəni tunq yabanı formaların əhilləşdirilməsi nəticəsində yaradılmışdır.
"Genus: Aleurites J. R. Forst. & G. Forst". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2007-10-05. İstifadə tarixi: 2010-10-09.
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
↑ H. S. HÜMBƏTOV, V. V. BƏŞİROV V. R. MOHUMAYEV " YAĞLI VƏ EFİR YAĞLI BİTKİLƏR" BAKI 2016
September 16, 2021
yağlıağac, tunq, ağacı, aleurites, südləyənkimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, aleuritesaleurites, moluccanaelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəlilərsıra, söyüdçiçəklilərfəsilə, südləyənkimilərcins, elmi, adıaleurites, forst, forst,. Yagliagac tunq agaci lat Aleurites 2 sudleyenkimiler fesilesine aid bitki cinsi 3 YagliagacAleuritesAleurites moluccanaElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerSira SoyudciceklilerFesile SudleyenkimilerCins YagliagacElmi adiAleurites J R Forst amp G Forst 1775 SinonimlerCamirium Gaertn 1 VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 28206NCBI 123497GRIN 376IPNI 14997 1PBDB 319930 Mundericat 1 Ehemiyyeti 2 Yayilmasi 3 Novleri 3 1 Azerbaycanin derman bitkileri 3 2 Diger novleri 4 MenbeEhemiyyeti RedakteTunq Aleurites toxumlarinin terkibinde 48 0 57 5 yaxsi keyfiyyetli tez quruyan texniki yag vardir Tunq yaginin terkibinde 80 e qeder eleostearin tursusu vardir ki bu da yaga xususi keyfiyyet polimerlesme ve tez quruma xususiyyeti verir Uzerine tunq yagi cekilmesi metallari korroziyadan curumeden agaclari ise rutubetden xarab olmadan ve gobelek curumesinden qoruyur Tunq yaginin texniki ehemiyyeti boyukdur O tibbi aparatlarin istismari zamani curume eleyhine ortuk kimi qiymetlidir Ondan hemcinin laklarin mina ve boyalarin alinmasinda da istifade edilir Teyyareler sernisin qatarlari herbi sernisin ve ticaret gemilerinin sualti hisseleri tunq boyalari laklari ile ortulur Tunqdan hazirlanmis xususi izole edici qatlar yuksek gerginlikli transformatorlara ve kabellere cekilir Asagi keyfiyyetli tunq yagi plyonka musembe linoleum qalos laki hazirlanmasinda istifade olunur Tunq yagi alinarken cixan tullantidan gubre kimi istifade edilir Bu tullantinin terkibinde 7 6 azot 25 fosfor olur Jmixi zeherlidir Ondan kazein ve plastmas elde edilir Yandiqda da nazik his qurum emele getirir ki ondan da tus murekkeb hazirlanir Oduncagi yunguldur suda deformasiya olunmur Ondan mebel musiqi aletleri ve s hazirlanir 4 Cinde ve Hind Cin olkelerinde tunq yagi tibde qusma ve isletme dermani kimi istifade edilir irinli yaralara ve yaniqlara cekilen melhemlerin mazlarin terkibine daxil edilir Tunq meyvelerinin terkibinde zeherli madde vardir Bu maddenin xususiyyetleri bu gune qeder tam oyrenilmemisdir Tunqla zeherlenme elametleri insanlarda qus ma medede keskin agri basgicellenme nebzin artmasi ve s seklinde tezahur edir Tunq yaginin esas zeherleyici maddesi saponindir Saponin insan qanina kecdikde qanin parcalanmasina hemolizine sebeb olur 4 Yayilmasi RedakteTunq subtropik texniki bitki olub Cinde ve Yaponiyada 26 ve 330 simal enliliklerinde yabani halda yayilmisdir Medeni ekinleri ABS da Argentina ve Paraqvayda movcud dur Tunq MDB erazisinde esasen qerbi Gurcustanin subtropik rayonlarinda bitir Az miqdarda tunq ekinlerine Azerbaycanin subtropik rayonlarinda ve Krasnodar vilaye tinde de rast gelinir 1986 ci ilde dunyada 100 min tona yaxin tunq istehsal olunmus dur ki bunun da yaridan coxunu 60 min tonunu Cin istehsal etmisdir Argentina ve Paraqvay da ehemiyyetli derecede tunq becerirler Ilde 12 min tona qeder yag ixrac edirler Tunq az miqdarda 2 min ton Braziliya ve kecmis SSRI de 1 min ton isteh sal olunurdu Medeni tunq yabani formalarin ehillesdirilmesi neticesinde yaradilmisdir 4 Novleri RedakteAzerbaycanin derman bitkileri Redakte Fordi yagliagaci fordi tunqagaci Aleurites fordii Hemsl Diger novleri Redakte Aleurites moluccanaMenbe Redakte Genus Aleurites J R Forst amp G Forst Germplasm Resources Information Network United States Department of Agriculture 2007 10 05 Istifade tarixi 2010 10 09 Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 1 2 3 H S HUMBETOV V V BESIROV V R MOHUMAYEV YAGLI VE EFIR YAGLI BITKILER BAKI 2016Menbe https az wikipedia org w index php title Yagliagac amp oldid 4558766, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
