Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Aleksandra Vasilyevna Smirnova-İskəndər (rus. Смирнова-Искандер, Александра Васильевна; 18 (30) noyabr 1896 – 2000, Sankt-Peterburq) — teatr rejissoru, Vsevolod Meyerholdun tələbəsi. Meyerholdun emalatxanası, mühasirəyə alınmış Leninqradın rəssamları haqqında xatirələrin, teatr haqqında “Yadımda qalanlar haqqında” xatirələr kitablarının müəllifi. Uşaq yazıçısı və tənqidçisi Vera Smirnovanın bacısı.
| Aleksandra Smirnova-İskəndər | |
|---|---|
| rus. Смирнова-Искандер, Александра Васильевна | |
| Ləqəbi | Смирнова-Искандер |
| Doğum tarixi | 18 (30) noyabr 1896 |
| Doğum yeri | Solçino kəndi, Ryazan quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | 2000 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ Rusiya |
| Milliyyəti | rus |
| Dini | xristianlıq (provoslav) |
| Fəaliyyəti | teatr rejissoru |
| Tanınır | Vsevolod Meyerholdun tələbəsi |
Həyatı
Aleksandra Vasilyevna Smirnova 1896-cı ildə Ryazan quberniyasının Solçino kəndində kəndli ailəsində anadan olub.
1898-ci ildə atası İmperator Rəssamlıq Akademiyasında komendant kimi işləməyə başlayanda Aleksandra anası ilə birlikdə Sankt-Peterburqa köçüb.
1903-cü ildə atası Rus-Asiya Bankında işləmyə başladı və ailəni Yeni Margelana (hazırda Fərqanə; 1907-1924-cü illərdə şəhər Skobelev adlanırdı) köçürüb.
1911-ci ildə Aleksandra Skobelevski adına qadın gimnaziyasını qızıl medalla bitirərək təhsilini Sankt-Peterburqa davam etdirməyə gedir. Bir il Psixonevrologiya İnstitutunda oxuyur, sonra təhsilini Bestujev adına Qadınlar üçün Ali Kurslarda davam etdirir.
1914-1917-ci illərdə Aleksandra və onun gələcək həyat yoldaşı, Rəssamlıq Akademiyasının tələbəsi Aleksey Maksimoviç Smirnov Borodinskaya küçəsindəki Vsevolod Meyerholdun studiyasında teatr sənəti üzrə təhsil alırlar.
Smirnovların bütün sonrakı yaradıcılıq fəaliyyəti birlikdə davam edir. Cütlük birlikdə filmlər çəkir, tamaşalar səhnələşdirir və dərs deyirlər. Aleksandra özünə "İskəndər" səhnə adını təxəllüs kimi götürür. O bu adı gənclik vaxtlarında Fərqanədə yaşadığı vaxt özbək qonşularından almışdı.
Yaradıcılıq fəaliyyəti
1917-ci ildə A.V.Smirnova əri ilə birlikdə “Rus Qızıl Seriyası” kimi tanınan səssiz filmlər istehsal edən P.Timan və F.Reynhardtın Moskva kino şirkətində işləyirlər. Həyat yoldaşı Aleksey Smirnovun rejjisor olduğu "Vəhşi ov" filmində Alexandra rejissorun köməkçisi olub. "Hesablaşma" filmində (Smirnovların ssenarisi əsasında) Aleksandra baş rolu ifa edib.
1918-ci ildə Smirnovlar Kiyevdə çalışmağa başlayırlar. Sonrakı iyirmi il ərzində onların (qısa fasilələrlə) bütün fəaliyyətləri Ukrayna ilə bağlı olur. Onlar Kiyev kinofabrikində "Artistic Screen"də işləməyə başlayırlar. Bir neçə il öz kino və dram kurslarını təşkil edib orda dərs deyirlər.
1923-1927-ci illərdə Aleksandra Smirnova əri ilə birlikdə Musiqi və Dram İnstitutunda çalışırlar. (hazırda - İ.K.Karpenko-Kari adına Kiyev Milli Teatr, Kino və Televiziya Universiteti).
1928-ci ildə Smirnovlar Odessa kinofabrikində işləyir və Oktyabr inqilabının onuncu ildönümü üçün Vladimir Mayakovskinin ssenarisi əsasında “Oktyabryuxov və Dekabryuxov” filmini səhnələşdirirlər.
1918-1931-ci və 1934-1938-ci illərdə Smirnovlar Ukrayna teatrlarında rəssam və rejissor kimi çalışırlar. Les Kurbas ilə Ukraynanın "Berezil" teatr-studiyasında (hazırda Xarkov Dövlət Akademik Ukrayna Dram Teatrı), Yura Qnat ilə birgə İ.Franko adına teatrda (indiki İvan Franko adına Milli Akademik Dram Teatrı), Xarkovdakı Krasnozavodski Teatrında, Odessada Oktyabr inqilabı adına teatrda işləyirlər. 1926-cı ildən Smirnovlar Kiyev Fəhlə Teatrına, 1934-cü ildən isə Donetsk Musiqili Dram Teatrına rəhbərlik edirlər.
1938-ci ildə Smirnovlar Leninqrada qayıdırlar və Müasir Teatra rəhbərlik etməyə başlayırlar.
Müharibənin başlaması ilə Aleksey Maksimoviç Smirnov Kirov zavoduna işləməyə gedir. 1942-ci ilin yanvarında o, blokadanın yaratdığı aclığa və ağır şəraitə tam gətirməyərək vəfat edir. Aleksandra Vasilyevna Smirnova blokada boyu Leninqradda yaşayıb işləyirdi. O, bütün cəbhə teatrlarını birləşdirən Leninqrad Dövlət Səhnəsinin bədii rəhbəri idi. A.V.Smirnova müxtəlif janrlı rəssamlarla - vokalçılar, dram artistləri, əyləncəçilər, sirk ifaçıları, oxucular, bədii ifadə ustaları ilə işləyirdi. Sənətkarlardan ibarət komandalar hərbi hissələrə, xəstəxanalara, bomba sığınacaqlarına, döyüş gəmilərinə, çağırış məntəqələrinə gedib, mühasirədə olan şəhərin sakinləri qarşısında çıxış edirdilər. A.V.Smirnova çıxışlarından əvvəl qısa bir giriş sözü ilə çıxış edir və Sovet İnformasiya Bürosunun son hesabatlarını oxuyurdu.
Müharibədən sonra A.V.Smirnova rejissorluq, ifaçı artistlər üçün proqramlar yaratmaqla məşğul olaraq, Ümumrusiya Teatr Cəmiyyətinin Leninqrad bölməsinin işində fəal iştirak edib. O, Vsevolod Meyerhold, Konstantin Stanislavski, Heinrich Neuhaus, Anna Axmatova və digər mədəniyyət xadimləri haqqında xatirələr yazıb.
A.V.Smirnova-İskəndər 2000-ci ildə Sankt-Peterburqda 103 yaşında həyatının sonuna qədər aydın düşüncə, əla yaddaş və həyata marağı qoruyub saxlayaraq vəfat edib. Onun geniş yaradıcılıq arxivi Sankt-Peterburq Dövlət Teatr Kitabxanasında saxlanılır.
Ədəbiyyat
- Рудницкий К. Александра Васильевна Смирнова-Искандер и ее книга // А. В. Смирнова-Искандер. О тех, кого помню. — Л.
- Искусство, 1989. — С.3 — 8.
- Пуговкин А. Ровесница Серебряного века // Невское время. — 16 ноября 1996. — С.5.
- Бойцова Е. Послесловие // Вера Смирнова. Девочки. — СПб.: Речь, 2016. — С. 140—158.
İstinadlar
- Ф. 65. Смирнова-Искандер Александра Васильевна (1896–2000), режиссер
- "Об Александре Васильевне Смирновой-Искандер". 2022-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-02.
- "СМИРНОВА АЛЕКСАНДРА ВАСИЛЬЕВНА (II) Псевдоним А.Искандер". 2020-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-02.
- "НАСЛЕДИЕ Живой свидетель". 2024-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-02.
Xarici keçidlər
- Об Александре Васильевне Смирновой-Искандер // Семейная мозаика. Сайт Татьяны Раутиан.
- Электронный каталог Санкт-Петербургской государственной Театральной библиотеки
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksandra Vasilyevna Smirnova Iskender rus Smirnova Iskander Aleksandra Vasilevna 18 30 noyabr 1896 2000 Sankt Peterburq teatr rejissoru Vsevolod Meyerholdun telebesi Meyerholdun emalatxanasi muhasireye alinmis Leninqradin ressamlari haqqinda xatirelerin teatr haqqinda Yadimda qalanlar haqqinda xatireler kitablarinin muellifi Usaq yazicisi ve tenqidcisi Vera Smirnovanin bacisi Aleksandra Smirnova Iskenderrus Smirnova Iskander Aleksandra VasilevnaLeqebi Smirnova IskanderDogum tarixi 18 30 noyabr 1896Dogum yeri Solcino kendi Ryazan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 2000Vefat yeri Sankt Peterburq RusiyaVetendasligi SSRI RusiyaMilliyyeti rusDini xristianliq provoslav Fealiyyeti teatr rejissoruTaninir Vsevolod Meyerholdun telebesiHeyatiAleksandra Vasilyevna Smirnova 1896 ci ilde Ryazan quberniyasinin Solcino kendinde kendli ailesinde anadan olub 1898 ci ilde atasi Imperator Ressamliq Akademiyasinda komendant kimi islemeye baslayanda Aleksandra anasi ile birlikde Sankt Peterburqa kocub 1903 cu ilde atasi Rus Asiya Bankinda islemye basladi ve aileni Yeni Margelana hazirda Ferqane 1907 1924 cu illerde seher Skobelev adlanirdi kocurub 1911 ci ilde Aleksandra Skobelevski adina qadin gimnaziyasini qizil medalla bitirerek tehsilini Sankt Peterburqa davam etdirmeye gedir Bir il Psixonevrologiya Institutunda oxuyur sonra tehsilini Bestujev adina Qadinlar ucun Ali Kurslarda davam etdirir 1914 1917 ci illerde Aleksandra ve onun gelecek heyat yoldasi Ressamliq Akademiyasinin telebesi Aleksey Maksimovic Smirnov Borodinskaya kucesindeki Vsevolod Meyerhold un studiyasinda teatr seneti uzre tehsil alirlar Smirnovlarin butun sonraki yaradiciliq fealiyyeti birlikde davam edir Cutluk birlikde filmler cekir tamasalar sehnelesdirir ve ders deyirler Aleksandra ozune Iskender sehne adini texellus kimi goturur O bu adi genclik vaxtlarinda Ferqanede yasadigi vaxt ozbek qonsularindan almisdi Yaradiciliq fealiyyeti1917 ci ilde A V Smirnova eri ile birlikde Rus Qizil Seriyasi kimi taninan sessiz filmler istehsal eden P Timan ve F Reynhardtin Moskva kino sirketinde isleyirler Heyat yoldasi Aleksey Smirnovun rejjisor oldugu Vehsi ov filminde Alexandra rejissorun komekcisi olub Hesablasma filminde Smirnovlarin ssenarisi esasinda Aleksandra bas rolu ifa edib 1918 ci ilde Smirnovlar Kiyevde calismaga baslayirlar Sonraki iyirmi il erzinde onlarin qisa fasilelerle butun fealiyyetleri Ukrayna ile bagli olur Onlar Kiyev kinofabrikinde Artistic Screen de islemeye baslayirlar Bir nece il oz kino ve dram kurslarini teskil edib orda ders deyirler 1923 1927 ci illerde Aleksandra Smirnova eri ile birlikde Musiqi ve Dram Institutunda calisirlar hazirda I K Karpenko Kari adina Kiyev Milli Teatr Kino ve Televiziya Universiteti 1928 ci ilde Smirnovlar Odessa kinofabrikinde isleyir ve Oktyabr inqilabinin onuncu ildonumu ucun Vladimir Mayakovskinin ssenarisi esasinda Oktyabryuxov ve Dekabryuxov filmini sehnelesdirirler 1918 1931 ci ve 1934 1938 ci illerde Smirnovlar Ukrayna teatrlarinda ressam ve rejissor kimi calisirlar Les Kurbas ile Ukraynanin Berezil teatr studiyasinda hazirda Xarkov Dovlet Akademik Ukrayna Dram Teatri Yura Qnat ile birge I Franko adina teatrda indiki Ivan Franko adina Milli Akademik Dram Teatri Xarkovdaki Krasnozavodski Teatrinda Odessada Oktyabr inqilabi adina teatrda isleyirler 1926 ci ilden Smirnovlar Kiyev Fehle Teatrina 1934 cu ilden ise Donetsk Musiqili Dram Teatrina rehberlik edirler 1938 ci ilde Smirnovlar Leninqrada qayidirlar ve Muasir Teatra rehberlik etmeye baslayirlar Muharibenin baslamasi ile Aleksey Maksimovic Smirnov Kirov zavoduna islemeye gedir 1942 ci ilin yanvarinda o blokadanin yaratdigi acliga ve agir seraite tam getirmeyerek vefat edir Aleksandra Vasilyevna Smirnova blokada boyu Leninqradda yasayib isleyirdi O butun cebhe teatrlarini birlesdiren Leninqrad Dovlet Sehnesinin bedii rehberi idi A V Smirnova muxtelif janrli ressamlarla vokalcilar dram artistleri eylenceciler sirk ifacilari oxucular bedii ifade ustalari ile isleyirdi Senetkarlardan ibaret komandalar herbi hisselere xestexanalara bomba siginacaqlarina doyus gemilerine cagiris menteqelerine gedib muhasirede olan seherin sakinleri qarsisinda cixis edirdiler A V Smirnova cixislarindan evvel qisa bir giris sozu ile cixis edir ve Sovet Informasiya Burosunun son hesabatlarini oxuyurdu Muharibeden sonra A V Smirnova rejissorluq ifaci artistler ucun proqramlar yaratmaqla mesgul olaraq Umumrusiya Teatr Cemiyyetinin Leninqrad bolmesinin isinde feal istirak edib O Vsevolod Meyerhold Konstantin Stanislavski Heinrich Neuhaus Anna Axmatova ve diger medeniyyet xadimleri haqqinda xatireler yazib A V Smirnova Iskender 2000 ci ilde Sankt Peterburqda 103 yasinda heyatinin sonuna qeder aydin dusunce ela yaddas ve heyata maragi qoruyub saxlayaraq vefat edib Onun genis yaradiciliq arxivi Sankt Peterburq Dovlet Teatr Kitabxanasinda saxlanilir EdebiyyatRudnickij K Aleksandra Vasilevna Smirnova Iskander i ee kniga A V Smirnova Iskander O teh kogo pomnyu L Iskusstvo 1989 S 3 8 Pugovkin A Rovesnica Serebryanogo veka Nevskoe vremya 16 noyabrya 1996 S 5 Bojcova E Posleslovie Vera Smirnova Devochki SPb Rech 2016 S 140 158 IstinadlarF 65 Smirnova Iskander Aleksandra Vasilevna 1896 2000 rezhisser Ob Aleksandre Vasilevne Smirnovoj Iskander 2022 01 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 04 02 SMIRNOVA ALEKSANDRA VASILEVNA II Psevdonim A Iskander 2020 06 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 04 02 NASLEDIE Zhivoj svidetel 2024 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 04 02 Xarici kecidlerOb Aleksandre Vasilevne Smirnovoj Iskander Semejnaya mozaika Sajt Tatyany Rautian Elektronnyj katalog Sankt Peterburgskoj gosudarstvennoj Teatralnoj biblioteki