Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksandra Adolfovna İzmailoviç ( rus. Александра Адольфовна Измайлович; 1878, Sankt-Peterburq – 11 sentyabr 1941, Oryol) — Sosialist İnqilab Partiyasının və Şimal Bölgəsi Uçan Döyüş Dəstəsinin üzvü, inqlilabçı, Stalin represiyalarının qurbanı. İnqilabçı Yekaterina İzmailoviçin bacısı.
| Aleksandra İzmailoviç | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1878 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 11 sentyabr 1941 |
| Vəfat yeri | |
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, inqilabçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İnqilabi fəaliyyəti
Aleksandra Adolfovna İzmailoviç 1878-ci ildə Sankt-Peterburqda anadan olub. Ailəsi əslən zadəgan idi. O, Rusiya İmperator Ordusunun 4-cü Artilleriya Korpusuna komandanlıq edən briqada generalı Belarus hərbi zabiti Adolf İzmailoviçin qızı idi. Onun üç bacısı var idi: Mariya, Yevgeniya və Katerina İzmailoviç. O, həmçinin kiçik Sanya adı ilə tanınırdı. İzmailoviç Sankt-Peterburq İmperator Universitetində oxuyub və burada ilk dəfə Sosialist İnqilab Partiyasına (PSR) qoşulub. Aleksandra İzmailoviç 1901-ci ildə Sosialist İnqilab Partiyasının üzvü olub. O, Rusiyada 1905–1907-ci illər inqilabında iştirak edib. İzmailoviç döyüşkən Şimal Bölgəsi Uçan Döyüş Dəstəsinin üzvü idi.
1906-cı il yanvarın 14-də Sosialist İnqilabçı (eser) İvan Pulixovla birlikdə Minsk qubernatoru P.Q.Kurlova və polis rəisi D.D.Norova qarşı sui-qəsddə iştirak edib. Pulixov Kurlova bomba atsa da, partlamayıb. İzmailoviç isə polis rəisi Norova tapançadan atəş açıb. O, 5 güllə ilə camaatın arasında dayanan sıravi Zaxar Potapovu və poçtalyon Foma Qonçariki yaralayıb. Pulixov və İzmailoviç hadisə yerində yaxalanıblar. Onlar həbs edildikdən sonra onların "Brouning" markalı tapançaları müsadirə edilib. Silahlara baxış zamanı məlum olub ki, İzmailoviçin tapançasından 5, Pulixovun tapançasından isə heç bir atəş olmayıb. Hər ikisi Pişçalovski qəsrinə parılıb. Elə burda da onların məhkəməsi təşkil olunub. Məhkəmə hər iki terrorçuya ölüm hökmü çıxarsa da, İzmailoviçin cəzası ömürlük həbslə əvəzlənib.
Aleksandra İzmailoviç Sibirə sürgün olunub. Burada o, cəzasını Nerçinskdə çəkib. Nerçinsk cəzaçəkmə müəssisəsində Mariya Spiridonova, İrina Kaxovskaya və orada cəza çəkən Esserlər partiyasının digər görkəmli xadimləri ilə tanış olub.
Fevral inqilabı nəticəsində İzmailoviç azad edildi. Partiya təbliğatçısı və təşkilatçısı kimi Çerniqov quberniyasında kəndlilər arasında işləməyə başladı. 1917-ci ilin payızında o, Petroqrada gəldi və Petroqraddan Ümum-Rusiya Müəssislər Məclisi üzv olmaq üçün namizəd oldu. Lakin Aleksandra İzmailoviç seçkilərdə kifayyət qədər səs toplaya bilmədi. 19-27 noyabrda Sol Sosialist İnqilab Partiyasının təsis qurultayında Mərkəzi Komitənin üzvü seçildi.
Oktyabr inqilabından sonra
Aleksandra İzmailoviç Oktyabr inqilabında iştirak edib. 2-4-cü çağırış Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Sol Sosialist İnqilabçı fraksiyasının üzvü olub. 1917-ci ilin dekabrından Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvü seçilib. Bolşeviklər və Sol Sosialist İnqilabçıları bloku yarananda o, Xalq Komissarları Sovetinin üzvü (Respublika Saraylarının Xalq Komissarı) təyin edilib. Lakin Sol Sosialist İnqilabı Partiyası Mərkəzi Komitəsinin qərarı ilə Aleksandra İzmailoviç partiya işində qalıb çalışmağadavam edib.
1918-ci ilin aprel-may aylarında İzmailoviç Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Kəndli Seksiyasının təşkilati-təbliğat şöbəsinə rəhbərlik edib. O, 1918-ci il iyulun 6-da Sol Sosialist İnqilabçı üsyanında iştirak etmədi, lakin buna baxmayaraq, Aleksandra İzmailoviç həbs olundu. Lakin bir müddət sonra o, sərbəst buraxıldı. Sol Sosialist İnqilabı Partiyasının nəşriyyatında "İnqilabçı Sosializm" "Oktyabrdan sonrakı səhvlər" broşüralarını nəşr etdirdi. Aleksandra İzmailoviç yazdığı broşüralarda xüsusilə Kasıb Komitələri və Qırmızı terror tənqid edirdi.
1919-cu ildən başlayaraq İzmailoviç sovet hakimiyyəti tərəfindən dəfələrlə təqiblərə məruz qalır. 1923-cü ildən o, sürgünə göndərilir. Daimi polis nəzarəti altında olan İzmailoviç Spiridonova 1923-cü ildə yenidən həbs olunaraq Kaluqaya sürgün edilənə qədər Malaxovkada həmkarlar ittifaqının bağ evində məskunlaşıb. 1925-ci ildə İzmailoviç və Spiridonova Səmərqəndə sürgün edildi və burada onlar vaxtı ilə Çar dövründə Narçinskdə sürgündə olduqları İrina Kaxovskaya ilə yenidən birləşdilər. 1928-ci ilə qədər, Daşkəndə göndərilənə qədər orada qara işlərdə çalışmışdılar. İzmailoviç və Spiridonovanın səhhəti tif xəstəliyinə görə pisləşdiyi üçün onlar müalicə üçün Yaltadakı sanatoriyaya göndərildilər. Onların yaşayışı, müalicəsi və dərmanları dövlət orqanları tərəfindən ödənilmədiyi üçün xaricdə yaşayan dostları tərəfindən onlara pul göndərilirdi. İzmailoviç tezliklə Daşkəndə qayıtdı, Spiridonova isə 1930-cu ilin avqustuna qədər Yaltada qaldı. İzmailoviç, Kaxovskaya və Spiridonova daha sonra Ufaya siyasi sürgünə göndərildilər. Burada onların üçü də ev dustaqlığında saxlanılıb və daimi nəzarət altında qalırdılar. 1930-cu illərdə İzmailoviç hər hansı qəzet oxumaqdan imtina edərək siyasətdən getdikcə imtina etdi. Səhhəti pisləşdiyinə görə, o, artıq evdən kənarda işləmək qzbiliyyətini itirdi. Aleksandra İzmailoviç hələ də işləyən yoldaşlarının ev işlərini öz üzərinə götürdü. O, vaxtının çox hissəsini 1937-ci ilə qədər incəsənət və ədəbiyyat haqqında kitabı tamamlayaraq yazmaqla keçirib.
1937-ci ildə SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyası onu terror təşkilatına üzv olmaqda ittiham edərək 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib. 1941-ci il sentyabrın 8-də isə məkhkəmə Aleksandra İzmailoviçin işinə təkrar baxaraq, onun və yoldaşları haqda ölüm cəzası çıxarıb. Digər siyasi məhbuslarla birlikdə o, sentyabrın 11-də Medvedev meşəsində digər siyasi məhbuslarla birlikdə güllələnib (Oryol yaxınlığında NKVD-nin edam poliqonu).
Aleksandra İzmailoviç 1957-ci ildə 1937 və 1941-ci illərdə, 1989-cu ildə isə 1920-ci və 1930-cu illərin əvvəllərində olan cinayyət işlərinə görə SSRİ Ali Məhkəməsinin qəraı ilə reabilitasiya olunub.
Xatirəsi
Mariya Spiridonova, Fruma Frumkina və Dora Brilliantla yanaşı, İzmailoviç 1905-ci il inqilabının ən görkəmli qadın terrorçularından biri kimi tanınıb.
Tarixçi Oleq Budnitski İzmailoviçi rus aristokratik həyatının cansıxıcılığını aradan qaldırmaq üçün terrorizmin arxasınca düşmüş bir romantik kimi təsvir edib. Yazıçı Semion Lyandres İzmailoviçin ruhi xəstəlik tərəfindən terrorizmə sövq etdiyinə inanırdı. Lakin buna baxmayaraq iddiasını heç bir mənbə ilə əsaslandıra bilməmişdi. Tədqiatçı Nadezda Petrusenko isə bu fikrə əlavə olaraq edərək bildirmişdi ki, Aleksandra İzmailoviç gender stereotiplərindən əziyyət çəkib və bu da onun inqilabi prosesə qoşulmağa sövq edib.
İstinadlar
- Leoniev, 1993
- Boniece, 2003. səh. 585; Maxwell, 1990. səh. 177-178.
- Maxwell, 1990. səh. 178
- Maxwell, 1990. səh. 180
- Maxwell, 1990. səh. 182
- Maxwell, 1990. səh. 198
- Maxwell, 1990. səh. 198-199
- Boniece, 2003. səh. 604; Maxwell, 1990. səh. 201.
- Maxwell, 1990. səh. 201-202
- Douds, 2017. səh. 55
- Leoniev, 1993; Maxwell, 1990. səh. 244.
- Lyandres, 1989. səh. 448n77; Maxwell, 1990. səh. 270.
- Maxwell, 1990. səh. 270
- Maxwell, 1990. səh. 267
- Rabinowitch, 1995. səh. 429-430
- Maxwell, 1990. səh. 304; Rabinowitch, 1995. səh. 430.
- Maxwell, 1990. səh. 304
- Maxwell, 1990. səh. 310; Rabinowitch, 1995. səh. 430.
- Maxwell, 1990. səh. 310
- Maxwell, 1990. səh. 311; Rabinowitch, 1995. səh. 130-131.
- Rabinowitch, 1995. səh. 445
- Leoniev, 1993; Rabinowitch, 1995. səh. 445.
- Lyandres, 1989. səh. 433
- Petrusenko, 2011. səh. 142
Ədəbiyyat
- Boniece, Sally A. "The Martyrdom of Illness: Mariia Spiridonova in Siberian Imprisonment, 1906–17". Slavonic and East European Review. 102 (1). 2024: 98–125. doi:10.1353/see.00005.
- Goldman, Emma. "Heroic women of the Russian Revolution". Welfare. 1925.
- Yaroshevski, Dov B. "Russian Regionalism in Turkestan". The Slavonic and East European Review. 65 (1). 1987: 77–100. JSTOR 4209432.
Xarici keçidlər
- Измайлович Александра Адольфовна: Досье Arxiv surəti 15 dekabr 2013 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Измайлович Александра Адольфовна: Биография Arxiv surəti 8 mart 2013 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Террористы и террористки Российской империи и СССР
- Будницкий О. В. Введение Arxiv surəti 4 mart 2016 tarixindən (Wayback Machine) saytında // Женщины-террористки в России: Бескорыстные убийцы. — Ростов-на-Дону, 1996.
- Террористы на царской каторге Arxiv surəti 15 dekabr 2013 tarixindən (Wayback Machine) saytında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksandra Adolfovna Izmailovic rus Aleksandra Adolfovna Izmajlovich 1878 Sankt Peterburq 11 sentyabr 1941 Oryol Sosialist Inqilab Partiyasinin ve Simal Bolgesi Ucan Doyus Destesinin uzvu inqlilabci Stalin represiyalarinin qurbani Inqilabci Yekaterina Izmailovicin bacisi Aleksandra IzmailovicSexsi melumatlarDogum tarixi 1878Dogum yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasiVefat tarixi 11 sentyabr 1941 1941 09 11 Vefat yeri Oryol Orlov vilayeti RSFSR SSRIPartiya Sosialist Inqilabcilar PartiyasiFealiyyeti siyasetci inqilabci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiInqilabi fealiyyeti Mariya Spiridonova Mariya Skolnik Anastasiya Bitsenko Aleksandra Izmailovic Revekka Fialka ve Lidiya Yezerskayanin 30 iyun 1906 ci ilde Nercinsk katorqasina etap edilen zamani Omsk demir yolu stansiyasinda tenteneli qarsilanmasi Aleksandra Adolfovna Izmailovic 1878 ci ilde Sankt Peterburqda anadan olub Ailesi eslen zadegan idi O Rusiya Imperator Ordusunun 4 cu Artilleriya Korpusuna komandanliq eden briqada generali Belarus herbi zabiti Adolf Izmailovicin qizi idi Onun uc bacisi var idi Mariya Yevgeniya ve Katerina Izmailovic O hemcinin kicik Sanya adi ile taninirdi Izmailovic Sankt Peterburq Imperator Universitetinde oxuyub ve burada ilk defe Sosialist Inqilab Partiyasina PSR qosulub Aleksandra Izmailovic 1901 ci ilde Sosialist Inqilab Partiyasinin uzvu olub O Rusiyada 1905 1907 ci iller inqilabinda istirak edib Izmailovic doyusken Simal Bolgesi Ucan Doyus Destesinin uzvu idi 1906 ci il yanvarin 14 de Sosialist Inqilabci eser Ivan Pulixovla birlikde Minsk qubernatoru P Q Kurlova ve polis reisi D D Norova qarsi sui qesdde istirak edib Pulixov Kurlova bomba atsa da partlamayib Izmailovic ise polis reisi Norova tapancadan ates acib O 5 gulle ile camaatin arasinda dayanan siravi Zaxar Potapovu ve poctalyon Foma Qoncariki yaralayib Pulixov ve Izmailovic hadise yerinde yaxalaniblar Onlar hebs edildikden sonra onlarin Brouning markali tapancalari musadire edilib Silahlara baxis zamani melum olub ki Izmailovicin tapancasindan 5 Pulixovun tapancasindan ise hec bir ates olmayib Her ikisi Piscalovski qesrine parilib Ele burda da onlarin mehkemesi teskil olunub Mehkeme her iki terrorcuya olum hokmu cixarsa da Izmailovicin cezasi omurluk hebsle evezlenib Aleksandra Izmailovic Sibire surgun olunub Burada o cezasini Nercinskde cekib Nercinsk cezacekme muessisesinde Mariya Spiridonova Irina Kaxovskaya ve orada ceza ceken Esserler partiyasinin diger gorkemli xadimleri ile tanis olub Fevral inqilabi neticesinde Izmailovic azad edildi Partiya tebligatcisi ve teskilatcisi kimi Cerniqov quberniyasinda kendliler arasinda islemeye basladi 1917 ci ilin payizinda o Petroqrada geldi ve Petroqraddan Umum Rusiya Muessisler Meclisi uzv olmaq ucun namized oldu Lakin Aleksandra Izmailovic seckilerde kifayyet qeder ses toplaya bilmedi 19 27 noyabrda Sol Sosialist Inqilab Partiyasinin tesis qurultayinda Merkezi Komitenin uzvu secildi Oktyabr inqilabindan sonra Aleksandra Izmailovic sagdan ucuncu Sibirde surgunde olarken Aleksandra Izmailovic Oktyabr inqilabinda istirak edib 2 4 cu cagiris Umumrusiya Merkezi Icraiyye Komitesinin Sol Sosialist Inqilabci fraksiyasinin uzvu olub 1917 ci ilin dekabrindan Umumrusiya Merkezi Icraiyye Komitesinin Reyaset Heyetinin uzvu secilib Bolsevikler ve Sol Sosialist Inqilabcilari bloku yarananda o Xalq Komissarlari Sovetinin uzvu Respublika Saraylarinin Xalq Komissari teyin edilib Lakin Sol Sosialist Inqilabi Partiyasi Merkezi Komitesinin qerari ile Aleksandra Izmailovic partiya isinde qalib calismagadavam edib 1918 ci ilin aprel may aylarinda Izmailovic Umumrusiya Merkezi Icraiyye Komitesinin Kendli Seksiyasinin teskilati tebligat sobesine rehberlik edib O 1918 ci il iyulun 6 da Sol Sosialist Inqilabci usyaninda istirak etmedi lakin buna baxmayaraq Aleksandra Izmailovic hebs olundu Lakin bir muddet sonra o serbest buraxildi Sol Sosialist Inqilabi Partiyasinin nesriyyatinda Inqilabci Sosializm Oktyabrdan sonraki sehvler brosuralarini nesr etdirdi Aleksandra Izmailovic yazdigi brosuralarda xususile Kasib Komiteleri ve Qirmizi terror tenqid edirdi 1919 cu ilden baslayaraq Izmailovic sovet hakimiyyeti terefinden defelerle teqiblere meruz qalir 1923 cu ilden o surgune gonderilir Daimi polis nezareti altinda olan Izmailovic Spiridonova 1923 cu ilde yeniden hebs olunaraq Kaluqaya surgun edilene qeder Malaxovkada hemkarlar ittifaqinin bag evinde meskunlasib 1925 ci ilde Izmailovic ve Spiridonova Semerqende surgun edildi ve burada onlar vaxti ile Car dovrunde Narcinskde surgunde olduqlari Irina Kaxovskaya ile yeniden birlesdiler 1928 ci ile qeder Daskende gonderilene qeder orada qara islerde calismisdilar Izmailovic ve Spiridonovanin sehheti tif xesteliyine gore pislesdiyi ucun onlar mualice ucun Yaltadaki sanatoriyaya gonderildiler Onlarin yasayisi mualicesi ve dermanlari dovlet orqanlari terefinden odenilmediyi ucun xaricde yasayan dostlari terefinden onlara pul gonderilirdi Izmailovic tezlikle Daskende qayitdi Spiridonova ise 1930 cu ilin avqustuna qeder Yaltada qaldi Izmailovic Kaxovskaya ve Spiridonova daha sonra Ufaya siyasi surgune gonderildiler Burada onlarin ucu de ev dustaqliginda saxlanilib ve daimi nezaret altinda qalirdilar 1930 cu illerde Izmailovic her hansi qezet oxumaqdan imtina ederek siyasetden getdikce imtina etdi Sehheti pislesdiyine gore o artiq evden kenarda islemek qzbiliyyetini itirdi Aleksandra Izmailovic hele de isleyen yoldaslarinin ev islerini oz uzerine goturdu O vaxtinin cox hissesini 1937 ci ile qeder incesenet ve edebiyyat haqqinda kitabi tamamlayaraq yazmaqla kecirib 1937 ci ilde SSRI Ali Mehkemesinin Herbi Kollegiyasi onu terror teskilatina uzv olmaqda ittiham ederek 10 il muddetine azadliqdan mehrum edib 1941 ci il sentyabrin 8 de ise mekhkeme Aleksandra Izmailovicin isine tekrar baxaraq onun ve yoldaslari haqda olum cezasi cixarib Diger siyasi mehbuslarla birlikde o sentyabrin 11 de Medvedev mesesinde diger siyasi mehbuslarla birlikde gullelenib Oryol yaxinliginda NKVD nin edam poliqonu Aleksandra Izmailovic 1957 ci ilde 1937 ve 1941 ci illerde 1989 cu ilde ise 1920 ci ve 1930 cu illerin evvellerinde olan cinayyet islerine gore SSRI Ali Mehkemesinin qerai ile reabilitasiya olunub XatiresiMariya Spiridonova Fruma Frumkina ve Dora Brilliantla yanasi Izmailovic 1905 ci il inqilabinin en gorkemli qadin terrorcularindan biri kimi taninib Tarixci Oleq Budnitski Izmailovici rus aristokratik heyatinin cansixiciligini aradan qaldirmaq ucun terrorizmin arxasinca dusmus bir romantik kimi tesvir edib Yazici Semion Lyandres Izmailovicin ruhi xestelik terefinden terrorizme sovq etdiyine inanirdi Lakin buna baxmayaraq iddiasini hec bir menbe ile esaslandira bilmemisdi Tedqiatci Nadezda Petrusenko ise bu fikre elave olaraq ederek bildirmisdi ki Aleksandra Izmailovic gender stereotiplerinden eziyyet cekib ve bu da onun inqilabi prosese qosulmaga sovq edib IstinadlarLeoniev 1993 Boniece 2003 seh 585 Maxwell 1990 seh 177 178 Maxwell 1990 seh 178 Maxwell 1990 seh 180 Maxwell 1990 seh 182 Maxwell 1990 seh 198 Maxwell 1990 seh 198 199 Boniece 2003 seh 604 Maxwell 1990 seh 201 Maxwell 1990 seh 201 202 Douds 2017 seh 55 Leoniev 1993 Maxwell 1990 seh 244 Lyandres 1989 seh 448n77 Maxwell 1990 seh 270 Maxwell 1990 seh 270 Maxwell 1990 seh 267 Rabinowitch 1995 seh 429 430 Maxwell 1990 seh 304 Rabinowitch 1995 seh 430 Maxwell 1990 seh 304 Maxwell 1990 seh 310 Rabinowitch 1995 seh 430 Maxwell 1990 seh 310 Maxwell 1990 seh 311 Rabinowitch 1995 seh 130 131 Rabinowitch 1995 seh 445 Leoniev 1993 Rabinowitch 1995 seh 445 Lyandres 1989 seh 433 Petrusenko 2011 seh 142EdebiyyatBoniece Sally A The Martyrdom of Illness Mariia Spiridonova in Siberian Imprisonment 1906 17 Slavonic and East European Review 102 1 2024 98 125 doi 10 1353 see 00005 Goldman Emma Heroic women of the Russian Revolution Welfare 1925 Yaroshevski Dov B Russian Regionalism in Turkestan The Slavonic and East European Review 65 1 1987 77 100 JSTOR 4209432 Xarici kecidlerIzmajlovich Aleksandra Adolfovna Dose Arxiv sureti 15 dekabr 2013 tarixinden Wayback Machine saytinda Izmajlovich Aleksandra Adolfovna Biografiya Arxiv sureti 8 mart 2013 tarixinden Wayback Machine saytinda Terroristy i terroristki Rossijskoj imperii i SSSR Budnickij O V Vvedenie Arxiv sureti 4 mart 2016 tarixinden Wayback Machine saytinda Zhenshiny terroristki v Rossii Beskorystnye ubijcy Rostov na Donu 1996 Terroristy na carskoj katorge Arxiv sureti 15 dekabr 2013 tarixinden Wayback Machine saytinda