Oryol güllələnməsi və ya Medvedev güllələnməsi — 11 sentyabr 1941-ci ildə XDİK əməkdaşları tərəfindən Oryol şəhərinin şimalında yerləşən Medvedev meşəsində, Oryol həbsxanasının siyasi məhbuslarının güllələnməsi. Güllələnmə zamanı İkinci (Valentin Arnold, Mixayıl Stroylov) və Üçüncü (Xristian Rakovski, Sergey Bessonov, Dmitri Pletnyov) Moskva proseslərinin iştirakçıları, Mariya Spiridonova, Pyotr Petrovski, Olqa Kamenyova, Varvara Yakovleva, alman riyaziyyatçı Frits Noser, Azərbaycan SSR Xalq Poçt-Teleqraf və Rabitə Yolları komissarı Cəmil bəy Vəzirov, azərbaycanlı şair, orta əsr əlyazmalarının kolleksiyaçısı Salman Mümtaz ilə birlikdə 157 nəfər dövlət və elm xadimi güllələnib. Güllələnmə SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının xalq komissarı Lavrenti Beriya tərəfindən İosif Stalinin rəhbərlik etdiyi SSRİ Dövlət Müdafiə Komitəsi tərəfindən sanksiyalaşdırılıb. Güllələnənlər "məğlubiyyət təbliğatını aparmaqda, yeni təxribatları törətmək üçün qaçış planı hazırlamaqda" günahlandırılırdılar.
1980-ci illərin axırında Oryol ətrafında güllələnənlərin əksəriyyəti bəraət qazanırlar. 1990-cı ildə isə güllələnmiş 108 nəfərin ittihamı ləğv edilir.
Güllələnmə haqqında qərarın qəbul edilməsi
SSRİ Ali Sovetinin 22 iyun 1941-ci ildə verdiyi göstərişə əsasən SSRİ-nin qərb bölgələrində eləcə də Orlovsk bölgəsində hərbi vəziyyət elan edildi. X.Rakovskinin qohumu L.Tinevanın xatirələrinə əsasən "Almanlar Oryol şəhərinə yaxınlaşanda siyasi məhbusları yerində saxlayıb, bütün cinayətkarları daha uzaq düşərgələrə göndərdilər.
5 sentyabr 1941-ci ildə SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının xalq komissarı Lavrenti Beriya və onun müavini Boqdan Kobulovun göstərişi ilə, I xüsusi bölmə SSRİ XDİK həbsxana rəhbərliyi ilə birgə, əksinqilabi cinayətdə günahlandırılan və Oryol həbsxanasında cəza çəkən 170 nəfərin siyahısını tərtib etdilər. I xüsusi bölmə rəisi L. Baştakovun və həbsxana rəhbəri M.Nikolskinin imzası ilə təsdiqlənmiş siyahıda məhbuslar haqqında qısa məlumatlar yer alıb. Burada adı siyahıda olan 76 nəfərin həbsxanada olduqları müddətdə belə antisovet təbliğatı apardıqları qeyd edilib. Sonradan Baştakovun verdiyi məlumatlarda qeyd edilir ki siyahının tutulmasını Kobulov təkliv edib və bunda da o özü əsas iştirakçı olub. Məhz Kobulov tərəfindən siyahıya müəyyən düzəlişlər edilir və hər bir məhbusun taleyi həll edilirdi.
VikimənbədəГКО-634сс nömrəli əmrin tam mətni ilə əlaqəli məlumatlar var.
Növbəti gün 6 sentyabr tarixində Beriya SSRİ Dövlət Müdafiə Komitəsinin sədri İosif Stalinə içərisində güllələnməli şəxslərin siyahısı olan məktub göndərib. Məktubun mətnində daxili işlər komissarı siyahıda adı olan məhbusları Orlovsk həbsxanasında saxlanılan məhbusların içində ən hirslilərinin olduğunu və bu şəxslərin məğlubiyyət təbliğatını aparmaqda, yeni təxribatları törətmək üçün qaçış planı hazırlamaqda günahlandırırdı. Beriya təqdim edilən materialları baxılması üçün SSRİ Hərbi Kollegiyasının Ali məhkəməsinə verilməsi üçün təklif verdi. Həmin gün Stalin Beriyanın təklifini dəstəkləyərək № ГКО-634сс nömrəli əmri imzalayaraq "müxtəlif vaxtlarda terrorçuluq, casusluq və diversiya əməllərinə görə, ya da digər əksinqilabi işlərə görə" 170 məhbusu yüksək cəzaya məhkum etdi.
8 sentyabr 1941-ci ildə SSRİ Ali məhkəməsinin Vasili Ulrix (Kollegiyanın sədri), Dmitri Kandıbin və Vasili Bukanovun daxil olduğu Hərbi kollegiyası heç bir cinayət işini açmadan, araşdırma etmədən RSFSR Cinayət Məcəlləsinin 58-10 maddəsi ilə 161 nəfəri güllələmək haqqında hökm qəbul etdi. Güllələnmələri haqqında verilmiş ilk siyahıda olan 9 nəfər o ana qədər artıq ya həbsxanada yox idilər. Onların bir qismi artıq dünyalarını dəyişmiş digər bir qismi isə işlərinə baxıldıqdan sonra azad edilmişdilər. 28 may tarixində bəraət almış Boris Boroviç bilinməyən səbəblərdən həbsxanada saxlanıldığı üçün o da güllələnmişdir. Bu və eləcə də digər səhvlərin olmasına səbəb siyahının tələsik hazırlanması həm də məlumatların tam yoxlanılmaması idi. Bunu həm də keçmiş XDİK Həbsxana İdarəsinin rəhbəri sorğuda təsdiqləmişdi.
Güllələnmiş məhbuslar
Orlovsk həbsxanasının güllələnməyə məhkum edilmiş məhbusları arasında bir neçə görkəmli siyasi xadim də var idi. RKP MK-nin keçmiş üzvü, 1918-ci ildən USSR Xalq Komissarları Şurasının sədri olan milliyyətcə bolqar X.Rakovski 1938-ci ildə Üçüncü Moskva Prosesində "ingilis və yapon casusu" olmaqda ittiham edilərək 20 il həbs cəzasına məhkum edilir. Tanınmış inqilabçı, sol eserlərin liderlərindən biri, 1920-ci illərdən siyasi fəaliyyətini dayandıran M.Spiridonova da K. Voroşilova sui qəsd hazırlamaqda günahlandırılaraq həbs edilir.
Edam prosesi
11 sentyabr 1941-ci ildə 157 nəfər təqsirləndirilənə qarşı ölüm hökmü Medvedevsk meşəsində həyata keçirildi .Orlovks həbsxanasının keçmiş rəisinin sözlərinə görə bunun üçün SSRİ XDİK şəhərə xüsusi operativ qrup göndərmişdi. SSRİ Ali məhkəməsinin hərbi kollegiyasına güllələnmə əmri həbsxanada məhbuslarıbn evakuasiya
Xatirəsi
Uzun müddətdən sonra yalnız 1989-cu ildə Oryol sakinləri Medvedev meşəsindəki güllələnməni yad etdilər. Onlar eləcə də, "Memorial" üzvləri həbsxana divarlarına güllər qoyaraq, şəhər icraiyyə komitəsinin zalında repressiya qurbanlarının xatirə gecəsini keçirdilər.
11 sentyabr 1990-cı ildə Medvedev meşəsində xatirə nişanı
Həmçinin bax
İstinadlar
"Везиров Джамиль Исмаил оглы (1888)" (rus. ). ru.openlist.wiki. 16 oktyabr 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
"Аскеров Салман Мамедамин оглы (1884)" (rus. ). ru.openlist.wiki. 29 mart 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
September 18, 2021
oryol, güllələnməsi, medvedev, güllələnməsi, sentyabr, 1941, ildə, xdik, əməkdaşları, tərəfindən, oryol, şəhərinin, şimalında, yerləşən, medvedev, meşəsində, oryol, həbsxanasının, siyasi, məhbuslarının, güllələnməsi, güllələnmə, zamanı, ikinci, valentin, arnol. Oryol gullelenmesi ve ya Medvedev gullelenmesi 11 sentyabr 1941 ci ilde XDIK emekdaslari terefinden Oryol seherinin simalinda yerlesen Medvedev mesesinde Oryol hebsxanasinin siyasi mehbuslarinin gullelenmesi Gullelenme zamani Ikinci Valentin Arnold Mixayil Stroylov ve Ucuncu Xristian Rakovski Sergey Bessonov Dmitri Pletnyov Moskva proseslerinin istirakcilari Mariya Spiridonova Pyotr Petrovski Olqa Kamenyova Varvara Yakovleva alman riyaziyyatci Frits Noser Azerbaycan SSR Xalq Poct Teleqraf ve Rabite Yollari komissari Cemil bey Vezirov 1 azerbaycanli sair orta esr elyazmalarinin kolleksiyacisi Salman Mumtaz 2 ile birlikde 157 nefer dovlet ve elm xadimi gullelenib Gullelenme SSRI Xalq Daxili Isler Komissarliginin xalq komissari Lavrenti Beriya terefinden Iosif Stalinin rehberlik etdiyi SSRI Dovlet Mudafie Komitesi terefinden sanksiyalasdirilib Gullelenenler meglubiyyet tebligatini aparmaqda yeni texribatlari toretmek ucun qacis plani hazirlamaqda gunahlandirilirdilar 1980 ci illerin axirinda Oryol etrafinda gullelenenlerin ekseriyyeti beraet qazanirlar 1990 ci ilde ise gullelenmis 108 neferin ittihami legv edilir Mundericat 1 Gullelenme haqqinda qerarin qebul edilmesi 2 Gullelenmis mehbuslar 3 Edam prosesi 4 Xatiresi 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarGullelenme haqqinda qerarin qebul edilmesi RedakteSSRI Ali Sovetinin 22 iyun 1941 ci ilde verdiyi gosterise esasen SSRI nin qerb bolgelerinde elece de Orlovsk bolgesinde herbi veziyyet elan edildi X Rakovskinin qohumu L Tinevanin xatirelerine esasen Almanlar Oryol seherine yaxinlasanda siyasi mehbuslari yerinde saxlayib butun cinayetkarlari daha uzaq dusergelere gonderdiler 5 sentyabr 1941 ci ilde SSRI Xalq Daxili Isler Komissarliginin xalq komissari Lavrenti Beriya ve onun muavini Boqdan Kobulovun gosterisi ile I xususi bolme SSRI XDIK hebsxana rehberliyi ile birge eksinqilabi cinayetde gunahlandirilan ve Oryol hebsxanasinda ceza ceken 170 neferin siyahisini tertib etdiler I xususi bolme reisi L Bastakovun ve hebsxana rehberi M Nikolskinin imzasi ile tesdiqlenmis siyahida mehbuslar haqqinda qisa melumatlar yer alib Burada adi siyahida olan 76 neferin hebsxanada olduqlari muddetde bele antisovet tebligati apardiqlari qeyd edilib Sonradan Bastakovun verdiyi melumatlarda qeyd edilir ki siyahinin tutulmasini Kobulov tekliv edib ve bunda da o ozu esas istirakci olub Mehz Kobulov terefinden siyahiya mueyyen duzelisler edilir ve her bir mehbusun taleyi hell edilirdi Vikimenbede GKO 634ss nomreli emrin tam metni ile elaqeli melumatlar var Novbeti gun 6 sentyabr tarixinde Beriya SSRI Dovlet Mudafie Komitesinin sedri Iosif Staline icerisinde gullelenmeli sexslerin siyahisi olan mektub gonderib Mektubun metninde daxili isler komissari siyahida adi olan mehbuslari Orlovsk hebsxanasinda saxlanilan mehbuslarin icinde en hirslilerinin oldugunu ve bu sexslerin meglubiyyet tebligatini aparmaqda yeni texribatlari toretmek ucun qacis plani hazirlamaqda gunahlandirirdi Beriya teqdim edilen materiallari baxilmasi ucun SSRI Herbi Kollegiyasinin Ali mehkemesine verilmesi ucun teklif verdi Hemin gun Stalin Beriyanin teklifini destekleyerek GKO 634ss nomreli emri imzalayaraq muxtelif vaxtlarda terrorculuq casusluq ve diversiya emellerine gore ya da diger eksinqilabi islere gore 170 mehbusu yuksek cezaya mehkum etdi 8 sentyabr 1941 ci ilde SSRI Ali mehkemesinin Vasili Ulrix Kollegiyanin sedri Dmitri Kandibin ve Vasili Bukanovun daxil oldugu Herbi kollegiyasi hec bir cinayet isini acmadan arasdirma etmeden RSFSR Cinayet Mecellesinin 58 10 maddesi ile 161 neferi gullelemek haqqinda hokm qebul etdi Gullelenmeleri haqqinda verilmis ilk siyahida olan 9 nefer o ana qeder artiq ya hebsxanada yox idiler Onlarin bir qismi artiq dunyalarini deyismis diger bir qismi ise islerine baxildiqdan sonra azad edilmisdiler 28 may tarixinde beraet almis Boris Borovic bilinmeyen sebeblerden hebsxanada saxlanildigi ucun o da gullelenmisdir Bu ve elece de diger sehvlerin olmasina sebeb siyahinin telesik hazirlanmasi hem de melumatlarin tam yoxlanilmamasi idi Bunu hem de kecmis XDIK Hebsxana Idaresinin rehberi sorguda tesdiqlemisdi Gullelenmis mehbuslar RedakteOrlovsk hebsxanasinin gullelenmeye mehkum edilmis mehbuslari arasinda bir nece gorkemli siyasi xadim de var idi RKP MK nin kecmis uzvu 1918 ci ilden USSR Xalq Komissarlari Surasinin sedri olan milliyyetce bolqar X Rakovski 1938 ci ilde Ucuncu Moskva Prosesinde ingilis ve yapon casusu olmaqda ittiham edilerek 20 il hebs cezasina mehkum edilir Taninmis inqilabci sol eserlerin liderlerinden biri 1920 ci illerden siyasi fealiyyetini dayandiran M Spiridonova da K Vorosilova sui qesd hazirlamaqda gunahlandirilaraq hebs edilir Edam prosesi Redakte11 sentyabr 1941 ci ilde 157 nefer teqsirlendirilene qarsi olum hokmu Medvedevsk mesesinde heyata kecirildi Orlovks hebsxanasinin kecmis reisinin sozlerine gore bunun ucun SSRI XDIK sehere xususi operativ qrup gondermisdi SSRI Ali mehkemesinin herbi kollegiyasina gullelenme emri hebsxanada mehbuslaribn evakuasiyaXatiresi RedakteUzun muddetden sonra yalniz 1989 cu ilde Oryol sakinleri Medvedev mesesindeki gullelenmeni yad etdiler Onlar elece de Memorial uzvleri hebsxana divarlarina guller qoyaraq seher icraiyye komitesinin zalinda repressiya qurbanlarinin xatire gecesini kecirdiler 11 sentyabr 1990 ci ilde Medvedev mesesinde xatire nisaniHemcinin bax RedakteIstinadlar Redakte Vezirov Dzhamil Ismail ogly 1888 rus ru openlist wiki 16 oktyabr 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 oktyabr 2020 Askerov Salman Mamedamin ogly 1884 rus ru openlist wiki 29 mart 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 oktyabr 2020 Menbe https az wikipedia org w index php title Oryol gullelenmesi amp oldid 5855161, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
