Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Aktuar hesablamalar — riyazi statistika metodları əsasında aparılan sığorta tarif dərəcələrinin hesablamaları. Bütün sığorta növlərinə aiddir. Böyük ədədlər qanununun istifadəsinə əsaslanır. Sığorta fondunun formalaşması və xərclənməsi mexanizmini riyazi düsturlar şəklində əks etdirin. Uzunmüddətli sığortada, məsələn, əhalinin gözlənilən ömür uzunluğu ilə bağlı, yəni həyat sığortası və pensiya sığortasında xüsusi rol oynayır.
Aktuar hesablamaları ixtisas şəhadətnaməsinə malik olan və sığorta tariflərini, sığortaçının sığorta ehtiyatlarını hesablamaq və onun investisiya layihələrini aktuardan istifadə etməklə qiymətləndirmək üçün sığortaçı ilə əmək müqaviləsi və ya mülki müqavilə əsasında fəaliyyət göstərən aktuarilər — mütəxəssislər tərəfindən aparılır.
Aktuar hesablamaların metodologiyası ehtimal nəzəriyyəsinin, demoqrafik statistikanın və uzunmüddətli maliyyə hesablamalarının istifadəsinə əsaslanır. Ehtimal nəzəriyyəsindən istifadə etməklə sığorta hadisəsinin baş vermə ehtimalı müəyyən edilir. Sığorta olunanın yaşından asılı olaraq sığorta tariflərini fərqləndirmək üçün demoqrafik statistikaya ehtiyac var. Uzunmüddətli maliyyə hesablamalarından istifadə edərək, tariflər sığortaçının investisiya üçün sığortalıların yığılmış töhfələrindən istifadə etməklə əldə etdiyi gəlirləri nəzərə alır.
Aktuar hesabat
Sığorta növləri üzrə sığorta tariflərinin, sığorta ehtiyatlarının yaradılması üsullarının riyazi və statistik tədqiqatı. A. H. metodologiyası ehtimal nəzəriyyəsi, böyük rəqəmlər nəzəriyyəsi, riyazi statistikanın demoqrafik tədqiqatlarda istifadəsinə əsaslanır.
Aktuari
Sığorta müqavilələri ilə əlaqəli statistik maliyyə göstəriciləri əsasında iqtisadi-riyazi metodlarla sığorta tariflərini və sığorta ehtiyatlarını hesablayan riyaziyyatçı.
Sığortaçının işçilərindən biri riyaziyyatçı kimi tanınır. Lakin o, riyazi məsələlərlə yanaşı, digər sahələrdən də xəbərdardır (məsələn, iqtisadi proqnozlar verilməsi üçün istifadə olunan məlumatlar sahəsi). Buna nail olmaq üçün o, riyaziyyat üzrə ali təhsillə yanaşı, müvafiq aktuar kurslarında keçirilmiş mühazirələri də əla mənimsəmişdir. Onun sığorta şirkətindəki funksiyalarına bir çox əməliyyatlar üzrə iqtisadi-riyazi hesablamalar daxildir. Məsələn, o, əhalinin ölüm statistikasını təhlil edərək ölüm cədvəlini əsas götürür, həyatı sığorta olunan şəxsin yaşına, cinsinə və digər hallara əsaslanaraq sığorta tarifini hesablayır və bu sığorta tarifi həmin şəxslə bağlı həyat sığortası müqaviləsinə tətbiq olunur. Müvafiq statistikanın təhlil olunması ilə sığorta tarifini, sığorta məbləğini, zərərliliklə bağlı göstəriciləri və s. hesablayan şəxs aktuari adlanır.
Aktuari riyazi, iqtisadi, maliyyə, ehtimal, statistik və biznes biliklərindən müəyyən hadisələrin risklərinin proqnozlaşdırılması və risklərin qiymətini minimallaşdıran polislərin formalaşadırılması üçün istifadə edir. Bu səbəbdən aktuari sığorta və təkrar sığorta sahələri üçün zəruridir. Aktuari ölüm, xəstəlik, qəza, əlillik və ya əmlak itkisi kimi hadisələrin baş verməsi ehtimalını və mümkün dəyərini qiymətləndirmək üçün statistik informasiya toplayır və təhlil edir. Aktuari, həmçinin tələb olunan pensiya gəlirləri ilə pensiya ödənişlərinin səviyyəsini və investisiya gəlirlərini maksimallaşdırmaq üçün ehtiyatların investisiya yolları kimi məsələləri öyrənir.
Aktuarilər öz biliklər toplusundan istifadə etməklə sığorta polislərinin, pensiya planlarının və başqa maliyyə strategiyalarının dizayn və qiymət məsələlərinə bu planların etibarlı maliyyəyə əsaslanması məqsədilə kömək edir.
Aktuari sığorta tatiflərini və sığorta ehtiyatlarını hesablayır, ölüm və başqa ehtimallara əsaslanan modellər qurur.
Aktuariyə öz biliklərini aşağıdakı nisbətlərlə toplaması tövsiyə olunur:
- riyazi biliklər və risk qiymətləndirilməsi üsulları (ehtimal, statistika, aktuar və maliyyə riyaziyyatı, ekonometrika) – 50%
- iqtisadi biliklər — 25%
- qanunvericilik bilikləri, informasiya sistemləri, ixtisas praktikası – 25%
Bu keyfiyyətlər toplusu aktuarini maliyyə təhlükəsizliyində tək ixtisasçı kadr edir, bu da imkan verir ki, onlar müvafiq aktuarilik imtahanları keçirsinlər, hansı ki, hazırkı dövrdə çox vacibdir. Belə ki, səhv qərarların verilməsi böyük iqtisadi və nəticədə sosial fəlakətlərə gətirib çıxarda bilər.
Aktuar hesablamalar
Maliyyə, xüsusilə də sığorta əməliyyatlarında ehtimal nəzəriyyəsi, statistika və riyazi üsulların tətbiqi ilə aparılan hesablamalar sistemi. Əvvəllər, həyat sığortası və pensiya məqsədləri üçün sığorta fondunun əmələ gəlməsi və xərclənməsi mexanizminin qurulmasında riyazi düsturların köməyi ilə aparılan hesablamaları əhatə edirdi (bu zaman aktuar hesablamalar sığorta olunanın yaşından asılı olaraq sığorta hadisəsi ehtimalının müəyyən edilməsi əsasında aparılır). Sonradan aktuar hesablamalar əlillik zamanı sığorta, əmlak sığortası daxil olmaqla bütün sığorta növləri üzrə tariflərin hesablanmasını əhatə etdi. Aktuar hesablamanın köməyilə sığorta fondunun yaradılmasında hər bir sığortalının iştirak payı müəyyən edilir, yəni tarif dərəcələrinin ölçüləri müəyyən edilir. Aktuar hesablamalar metodologiyasında ehtimal nəzəriyyəsindən, demoqrafik məlumatlardan, uzunmüddətli statistik məlumatlardan, maliyyə hesablamalarından istifadə edilir. Maliyyə hesablamalarının köməyi lə sığortaçının sığortalayanlar tərəfindən akkumulyasiya olunmuş ödənişlərinin kredit resursları kimi istifadə edilməsindən əldə olunan gəlirlər də nəzərə alınır. Hazırda aktuar hesablamalardan sığorta əməliyyatları ilə yanaşı, digər maliyyə əməliyyatlarında da tərəfmüqabillər arasında qarşılıqlı münasibətlərin tənzimlənməsində, o cümlədən qarşılıqlı öhdəliklərin müəyyənləşdirilməsində geniş istifa də olunur.
Aktuar mənfəət və zərər
Müəyyən dövr ərzində şirkətin aktuar qiymətləndirmələrə nəzərən yaranan əlavə mənfəəti və ya zərəri. Bunlar aşağıdakılarla əlaqədar ya ra nır:
- təcrübə əsasında dəqiq ləşdirmələr aparılması (gələcək hadisələr haqqında ilkin aktuar fərziyyələrlə həqiqətdə baş verənlər arasındakı fərqə əsasən);
- aktuar fərziyyələrdə dəyişiklər baş verməsi. Aktuar mənfəət və zərərlər müəyyən olduqları dövrlərin mənfəət və zərərlər haqqında hesabatında əks etdirilir.
Aktuar risk
Aktuar hesablamaların xətası ilə əlaqədar yaranan risk. Aktuar risk sığorta hadisəsinin baş verməsinin riyazi gözləməsi ilə ölçülür. Bu risk müəyyən sığorta mükafatının ödənilməsi əvəzinə örtülür.
Aktuariat
Maliyyə, xüsusilə də sığorta əməliyyatlarında ehtimal nəzə riyyəsi, statistika və riyazi üsulların tətbiqi sahəsi. Əvvəllər aktuariatdan yalnız həyat sığortasında istifadə olunsa da, sonralar bu üsullar sığortanın digər növlərinə də tətbiq olunmağa başladı. Hazırda qiymətli kağızlar bazarında investisiya risklərinin qiymətləndirilməsi başda olmaqla, bir sıra maliyyə əməliyyatlarında da aktuariatdan istifadə olunur. Aktuariat maliyyə riyaziyyatının əsasını təşkil edir. Aktuariat istiqrazların nəzəri əsaslandırılması və praktiki tətbiqində də öz əksini tapmışdır. Bundan əlavə, ehtimalın hesablanması əsasında seçim edilən maliyyə əməliyyatlarında da aktuariat tətbiq edilməyə başlanmışdır: birja siyasətinin formalaşması, likvid vəsaitlərdən istifadə edilməsi yollarının müəyyənləşdirilməsi, gəlirlərin aktuallaşdırılmasına əsaslanan investisiyaların seçilməsi bu qəbildəndir.
İstinadlar
- Ефимов С. Л. Актуарные расчеты // Экономика и страхование: Энциклопедический словарь. Москва: Церих-ПЭЛ. 1996. 12. ISBN .
- Maliyyə bazarları terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nurlar, 2010, s.7
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-18.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-18.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aktuar hesablamalar riyazi statistika metodlari esasinda aparilan sigorta tarif derecelerinin hesablamalari 1 Butun sigorta novlerine aiddir Boyuk ededler qanununun istifadesine esaslanir Sigorta fondunun formalasmasi ve xerclenmesi mexanizmini riyazi dusturlar seklinde eks etdirin Uzunmuddetli sigortada meselen ehalinin gozlenilen omur uzunlugu ile bagli yeni heyat sigortasi ve pensiya sigortasinda xususi rol oynayir Aktuar hesablamalari ixtisas sehadetnamesine malik olan ve sigorta tariflerini sigortacinin sigorta ehtiyatlarini hesablamaq ve onun investisiya layihelerini aktuardan istifade etmekle qiymetlendirmek ucun sigortaci ile emek muqavilesi ve ya mulki muqavile esasinda fealiyyet gosteren aktuariler mutexessisler terefinden aparilir Aktuar hesablamalarin metodologiyasi ehtimal nezeriyyesinin demoqrafik statistikanin ve uzunmuddetli maliyye hesablamalarinin istifadesine esaslanir Ehtimal nezeriyyesinden istifade etmekle sigorta hadisesinin bas verme ehtimali mueyyen edilir Sigorta olunanin yasindan asili olaraq sigorta tariflerini ferqlendirmek ucun demoqrafik statistikaya ehtiyac var Uzunmuddetli maliyye hesablamalarindan istifade ederek tarifler sigortacinin investisiya ucun sigortalilarin yigilmis tohfelerinden istifade etmekle elde etdiyi gelirleri nezere alir Mundericat 1 Aktuar hesabat 2 Aktuari 3 Aktuar hesablamalar 4 Aktuar menfeet ve zerer 5 Aktuar risk 6 Aktuariat 7 IstinadlarAktuar hesabatredakteSigorta novleri uzre sigorta tariflerinin sigorta ehtiyatlarinin yaradilmasi usullarinin riyazi ve statistik tedqiqati A H metodologiyasi ehtimal nezeriyyesi boyuk reqemler nezeriyyesi riyazi statistikanin demoqrafik tedqiqatlarda istifadesine esaslanir 2 AktuariredakteSigorta muqavileleri ile elaqeli statistik maliyye gostericileri esasinda iqtisadi riyazi metodlarla sigorta tariflerini ve sigorta ehtiyatlarini hesablayan riyaziyyatci Sigortacinin iscilerinden biri riyaziyyatci kimi taninir Lakin o riyazi meselelerle nbsp yanasi diger sahelerden de xeberdardir meselen iqtisadi proqnozlar verilmesi ucun nbsp istifade olunan melumatlar sahesi Buna nail olmaq ucun o riyaziyyat uzre ali tehsille nbsp yanasi muvafiq aktuar kurslarinda kecirilmis muhazireleri de ela menimsemisdir nbsp Onun sigorta sirketindeki funksiyalarina bir cox emeliyyatlar uzre iqtisadi riyazi nbsp hesablamalar daxildir Meselen o ehalinin olum statistikasini tehlil ederek olum nbsp cedvelini esas goturur heyati sigorta olunan sexsin yasina cinsine ve diger hallara nbsp esaslanaraq sigorta tarifini hesablayir ve bu sigorta tarifi hemin sexsle bagli heyat nbsp sigortasi muqavilesine tetbiq olunur Muvafiq statistikanin tehlil olunmasi ile sigorta nbsp tarifini sigorta meblegini zererlilikle bagli gostericileri ve s hesablayan sexs aktuari nbsp adlanir Aktuari riyazi iqtisadi maliyye ehtimal statistik ve biznes biliklerinden mueyyen hadiselerin risklerinin proqnozlasdirilmasi ve risklerin qiymetini minimallasdiran polislerin formalasadirilmasi ucun istifade edir Bu sebebden aktuari nbsp sigorta nbsp ve tekrar sigorta saheleri ucun zeruridir Aktuari olum xestelik qeza elillik ve ya emlak itkisi kimi hadiselerin bas vermesi ehtimalini ve mumkun deyerini qiymetlendirmek ucun statistik informasiya toplayir ve tehlil edir Aktuari hemcinin teleb olunan pensiya gelirleri ile pensiya odenislerinin seviyyesini ve investisiya gelirlerini maksimallasdirmaq ucun ehtiyatlarin investisiya yollari kimi meseleleri oyrenir Aktuariler oz bilikler toplusundan istifade etmekle sigorta polislerinin pensiya planlarinin ve basqa maliyye strategiyalarinin dizayn ve qiymet meselelerine bu planlarin etibarli maliyyeye esaslanmasi meqsedile komek edir Aktuari sigorta tatiflerini ve sigorta ehtiyatlarini hesablayir olum ve basqa ehtimallara esaslanan modeller qurur Aktuariye oz biliklerini asagidaki nisbetlerle toplamasi tovsiye olunur riyazi bilikler ve risk qiymetlendirilmesi usullari ehtimal statistika aktuar ve maliyye riyaziyyati ekonometrika 50 iqtisadi bilikler 25 qanunvericilik bilikleri informasiya sistemleri ixtisas praktikasi 25 Bu keyfiyyetler toplusu aktuarini maliyye tehlukesizliyinde tek ixtisasci kadr edir bu da imkan verir ki onlar muvafiq aktuarilik imtahanlari kecirsinler hansi ki hazirki dovrde cox vacibdir Bele ki sehv qerarlarin verilmesi boyuk iqtisadi ve neticede sosial felaketlere getirib cixarda biler 3 Aktuar hesablamalarredakteMaliyye xususile de sigorta emeliyyatlarinda ehtimal nezeriyyesi statistika ve riyazi usullarin tetbiqi ile aparilan hesablamalar sistemi Evveller heyat sigortasi ve pensiya meqsedleri ucun sigorta fondunun emele gelmesi ve xerclenmesi mexanizminin qurulmasinda riyazi dusturlarin komeyi ile aparilan hesablamalari ehate edirdi bu zaman aktuar hesablamalar sigorta olunanin yasindan asili olaraq sigorta hadisesi ehtimalinin mueyyen edilmesi esasinda aparilir Sonradan aktuar hesablamalar elillik zamani sigorta emlak sigortasi daxil olmaqla butun sigorta novleri uzre tariflerin hesablanmasini ehate etdi Aktuar hesablamanin komeyile sigorta fondunun yaradilmasinda her bir sigortalinin istirak payi mueyyen edilir yeni tarif derecelerinin olculeri mueyyen edilir Aktuar hesablamalar metodologiyasinda ehtimal nezeriyyesinden demoqrafik melumatlardan uzunmuddetli statistik melumatlardan maliyye hesablamalarindan istifade edilir Maliyye hesablamalarinin komeyi le sigortacinin sigortalayanlar terefinden akkumulyasiya olunmus odenislerinin kredit resurslari kimi istifade edilmesinden elde olunan gelirler de nezere alinir Hazirda aktuar hesablamalardan sigorta emeliyyatlari ile yanasi diger maliyye emeliyyatlarinda da terefmuqabiller arasinda qarsiliqli munasibetlerin tenzimlenmesinde o cumleden qarsiliqli ohdeliklerin mueyyenlesdirilmesinde genis istifa de olunur 4 Aktuar menfeet ve zererredakteMueyyen dovr erzinde sirketin aktuar qiymetlendirmelere nezeren yaranan elave menfeeti ve ya zereri Bunlar asagidakilarla elaqedar ya ra nir tecrube esasinda deqiq lesdirmeler aparilmasi gelecek hadiseler haqqinda ilkin aktuar ferziyyelerle heqiqetde bas verenler arasindaki ferqe esasen aktuar ferziyyelerde deyisikler bas vermesi Aktuar menfeet ve zererler mueyyen olduqlari dovrlerin menfeet ve zererler haqqinda hesabatinda eks etdirilir 3 Aktuar riskredakteAktuar hesablamalarin xetasi ile elaqedar yaranan risk Aktuar risk sigorta hadisesinin bas vermesinin riyazi gozlemesi ile olculur Bu risk mueyyen sigorta mukafatinin odenilmesi evezine ortulur AktuariatredakteMaliyye xususile de nbsp sigorta emeliyyatlarinda ehtimal neze riyyesi statistika ve riyazi usullarin tetbiqi sahesi Evveller aktuariatdan yalniz heyat sigortasinda istifade olunsa da sonralar bu usullar sigortanin diger novlerine de tetbiq olunmaga basladi Hazirda qiymetli kagizlar bazarinda investisiya risklerinin qiymetlendirilmesi basda olmaqla bir sira maliyye emeliyyatlarinda da aktuariatdan istifade olunur Aktuariat maliyye riyaziyyatinin esasini teskil edir Aktuariat istiqrazlarin nezeri esaslandirilmasi ve praktiki tetbiqinde de oz eksini tapmisdir Bundan elave ehtimalin hesablanmasi esasinda secim edilen maliyye nbsp emeliyyatlarinda da aktuariat tetbiq edilmeye baslanmisdir birja siyasetinin formalasmasi likvid vesaitlerden istifade edilmesi yollarinin mueyyenlesdirilmesi gelirlerin aktuallasdirilmasina esaslanan investisiyalarin secilmesi bu qebildendir Istinadlarredakte Efimov S L Aktuarnye raschety Ekonomika i strahovanie Enciklopedicheskij slovar Moskva Cerih PEL 1996 12 ISBN nbsp 5 87811 016 4 Maliyye bazarlari terminlerinin izahli lugeti Baki Nurlar 2010 s 7 1 2 Arxivlenmis suret 2021 10 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 07 18 Arxivlenmis suret 2021 10 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 07 18 Menbe https az wikipedia org w index php title Aktuar hesablamalar amp oldid 7897259