Abşeron dənizi

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Abşeron (dəqiqləşdirmə).

Abşeron dənizi — çağdaş Qara dəniz, Azov dənizi, Xəzər dənizi, Aral dənizi, aşağı Volqa bölgəsi, Türkmənistan və Qazaxıstan ərazilərində bəzi mənbələrə görə 1,7 ilə 1 milyon il bundan əvvələ, digər mənbələrə görə isə bundan təxminən 1,8–0,7 milyon ilə qədər mövcud olmuş Ağçağıl dənizindən əmələ gələn qədim dəniz.

Təsviri

Abşeron transqressiyasının başlanğıcında hövzə duzlu su hövzəsinə çevrilir.

Abşeron dənizinin sahəsi 835.000 km2, axan suyun həcmi 668 km3/il, dəniz səviyyəsi isə 80–60 m olduğu güman edilir.

Abşeron dənizi Volqa çayı boyunca Volqoqrad vilayətinin şimalındakı bugünkü Kamışin şəhərinə, Ural çayı boyunca Qazaxıstanın Uralsk şəhərinə qədər qalxdığı hesab olunur. Hesablamalara görə, bu dənizin suları Qafqaz yaxınlığındakı düzənlikləri doldurur, gələcək Qərbi Manıç çayı üzərindən Qara dənizlə birləşir, digər ucu isə Aral dənizi ilə məhdudlaşırdı.

Abşeron dənizi geri çəkildikcə, onun şimal sahilində Güney Tayqada rast gəlinən meşələr bitdiyi güman edilir. Dördüncü dövrün "Erkən Pleystosen" adlanan birinci hissəsi Abşeron dövranına uyğun hesab olunur.

İstinadlar

1. "Краткая история Каспийского бассейна". stepnoy-sledopyt.narod.ru. İstifadə tarixi: 2024-09-25.
2. Вишняцкий Л. Б. "Этапы формирования геоэкологических ареалов как среды обитания и путей миграции архантропов в нижнем и среднем плейстоцене Кавказа и Восточной Европы". web.archive.org (rus). 2012. Archived from the original on 2018-10-24. İstifadə tarixi: 2024-09-25.
3. "Самое большое бессточное озеро в мире 🌍 - Города на relife.global". ReLife Global (rus). İstifadə tarixi: 2024-09-27.
4. Гаврилова А. А., Кузнецов А. Б. Оценка изотопного состава стронция в водосборном бассейне Каспийского моря // Труды Кольского научного центра РАН . 10 (6 (1)). 2019. 64–70. 2024-12-08 tarixində arxivləşdirilib.
5. "Апшеронский этап (трансгрессия), Граница бассейна - Большой Каспий: строение и история развития". Ozlib. 2024-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-27.
6. "Апшеронский этап (трансгрессия) - Большой Каспий: строение и история развития". Ozlib. 2024-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-27.
7. "Экология гидросферы:Механизмы образования каспийских трансгрессивных морей в плейстоцене". hydrosphere-ecology.ru (rus). 2024-09-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-27.
8. Plotnikov I. S., Aladin N. V., Zhakova L. V., Mossin J., Høeg J. T. Past, Present and Future of the Aral Sea - A Review of its Fauna and Flora before and during the Regression Crisis // Zoological Studies . 無(ingilis) (62). 2023-01-01. doi:10.6620/ZS.2023.62-19.
9. "Апшеронское море". Сад Серьве (rus). 2024-09-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-25.
10. COĞRAFİYA İNSTİTUTU. "Eopleystosen və Erkən Pleystosendə Azərbaycanın paleolandşaftları". igaz.az. İstifadə tarixi: 2025-08-20.