fbpx
Wikipedia

Ağ ayı

Ağ ayı
Elmi təsnifat
Aləmi: Heyvanlar
Tip: Xordalılar
Yarımtip: Onurğalılar
Sinif: Məməlilər
İnfrasinif: Plasentalılar
Dəstə: Yırtıcılar
Fəsilə: Ayıkimilər
Cins: Ayılar
Növ: Ağ ayı
Elmi adı
Ursus maritimus Phipps, 1774
Areal


Vikinnövlərdə
təsnifat


Vikianbarda
şəkil

ÜTMS 180542
MBMM 29073

Ağ ayı (lat. Ursus maritimus) — Yırtıcılar dəstəsindan bir məməli növü.

Şimal Buzlu okeanın sahillərində və üzən buzlar sahələrində yaşayır. Rəngi sarımtıl-ağdır. Bədəninin uzunluğu 2-2.5 m. Ağ ayı quruda yaşayan yırtıcı heyvanların içində ən böyüyüdür, onun orta kütləsi 400 kq-a yaxındır. Lakin əgər ayı yaşlıdırsa və qışa piy toplayıbsa, onun kütləsi 800 kq-dan çox ola bilər. O yuvasını sahildəki qar çöküntüləri içində qazır. Yuvasına 2-3 metr uzunluqda girişi qarla tutulmuş boru aparır. Dekabr-yanvar aylarında ayının övladları dünyaya gəlir. Ayı balaları çox kiçik doğulur, uzunluğu 30 santimetr olur. Yazda təhlükəsizlik üçün dişi ayı balaları ilə sahildə yaşayır və ya buzun üstündə üzürlər. Yayda onlar hətta Şimal qütbə çatırlar. Əsasən suitilərlə qidalanırlar. Ağ ayılar yaxşı üzürlər, suda isə balıq tuturlar.

Qlobal istiləşmə ağ ayıların yarıdan çoxunu məhv edə bilər. Ümumdünya Vəhşi Təbiət Fondunun mütəxəssisləri xəbərdarlıq edirlər: Arktik buzların əriməsi ağ ayılar üçün o qədər öldürücü olacaq ki, 2050-ci ildə Rusiyanın şimal sahillərində və Alyaskadakı ağ ayılar məhv olacaqlar.

İndi dünyada 20-25 min arası ağ ayı var. Alimlərin proqnozlarına görə, 40 il müddətində onların üçdə ikisi yox olacaq.

Ağ ayılar əsasən Rusiya, Qrenlandiya, Norveç, ABŞ, Kanada və Alyaskada yaşayırlar.

Onların müxtəlif ölkələrdə vəziyyətləri də fərqlidir. Rusiyada ağ ayılar 1956-cı ildən "Qırmızı kitab"a düşüb. Elə ən yaxşı vəziyyətdə olanlar da Rusiyadakı ağ ayılar sayılır. Bütövlükdə hər il dünyada 1000-ə yaxın ağ ayı məhv olur.

Ümumdünya Təbii Mühit Fondunun Berinq dənizi üzrə proqram direktoru Marqaret Ulyams deyir ki, iqlim dəyişikliyi özü bir çox şeylərin dəyişməsində də böyük rol oynayır. Məsələn, ağ ayılar quruya çıxmağa, quruda daha çox vaxt keçirməyə başlayırlar. Həmin vaxtsa ayıların ovlanmasına daha çox şərait yaranır.

Ağ ayılar bütün dünyada nəsilləri kəsilmək təhlükəsi qarşısında olduqlarından onların qorunması üçün 1973-cü ildə ağ ayılar haqqında beynəlxalq saziş imzalanıb.

Sinonimləri

  • Ursus eogroenlandicus
  • Ursus groenlandicus
  • Ursus jenaensis
  • Ursus labradorensis
  • Ursus marinus
  • Ursus polaris
  • Ursus spitzbergensis
  • Ursus ungavensis
  • Thalarctos maritimus

İstinadlar

  1. . 2009-11-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-20.
  2. http://profiles.yahoo.com/blog/I5N7MGMSK6SXWTDFYAKK5NOUMM?eid=nKKtwRFjmX5Wx5mgGDEgdKcEwaZ3JJortXvk84VtG0Bw3ktlyA

Xarici keçidlər

  • Ağ ayı, Budapeşt zooparkı (Video)

ayı, elmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinif, məməlilərinfrasinif, plasentalılardəstə, yırtıcılarfəsilə, ayıkimilərcins, ayılarnöv, elmi, adıursus, maritimus, phipps, 1774arealvikinnövlərdətəsnifatvikianbardaşəkilütms, 180542mbm. Ag ayiElmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif MemelilerInfrasinif PlasentalilarDeste YirticilarFesile AyikimilerCins AyilarNov Ag ayiElmi adiUrsus maritimus Phipps 1774ArealVikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 180542MBMM 29073 Ag ayi lat Ursus maritimus Yirticilar destesindan bir memeli novu Simal Buzlu okeanin sahillerinde ve uzen buzlar sahelerinde yasayir Rengi sarimtil agdir Bedeninin uzunlugu 2 2 5 m Ag ayi quruda yasayan yirtici heyvanlarin icinde en boyuyudur onun orta kutlesi 400 kq a yaxindir Lakin eger ayi yaslidirsa ve qisa piy toplayibsa onun kutlesi 800 kq dan cox ola biler O yuvasini sahildeki qar cokuntuleri icinde qazir Yuvasina 2 3 metr uzunluqda girisi qarla tutulmus boru aparir Dekabr yanvar aylarinda ayinin ovladlari dunyaya gelir Ayi balalari cox kicik dogulur uzunlugu 30 santimetr olur Yazda tehlukesizlik ucun disi ayi balalari ile sahilde yasayir ve ya buzun ustunde uzurler Yayda onlar hetta Simal qutbe catirlar Esasen suitilerle qidalanirlar Ag ayilar yaxsi uzurler suda ise baliq tuturlar 1 Qlobal istilesme ag ayilarin yaridan coxunu mehv ede biler Umumdunya Vehsi Tebiet Fondunun mutexessisleri xeberdarliq edirler Arktik buzlarin erimesi ag ayilar ucun o qeder oldurucu olacaq ki 2050 ci ilde Rusiyanin simal sahillerinde ve Alyaskadaki ag ayilar mehv olacaqlar Indi dunyada 20 25 min arasi ag ayi var Alimlerin proqnozlarina gore 40 il muddetinde onlarin ucde ikisi yox olacaq Ag ayilar esasen Rusiya Qrenlandiya Norvec ABS Kanada ve Alyaskada yasayirlar Onlarin muxtelif olkelerde veziyyetleri de ferqlidir Rusiyada ag ayilar 1956 ci ilden Qirmizi kitab a dusub Ele en yaxsi veziyyetde olanlar da Rusiyadaki ag ayilar sayilir Butovlukde her il dunyada 1000 e yaxin ag ayi mehv olur Umumdunya Tebii Muhit Fondunun Berinq denizi uzre proqram direktoru Marqaret Ulyams deyir ki iqlim deyisikliyi ozu bir cox seylerin deyismesinde de boyuk rol oynayir Meselen ag ayilar quruya cixmaga quruda daha cox vaxt kecirmeye baslayirlar Hemin vaxtsa ayilarin ovlanmasina daha cox serait yaranir Ag ayilar butun dunyada nesilleri kesilmek tehlukesi qarsisinda olduqlarindan onlarin qorunmasi ucun 1973 cu ilde ag ayilar haqqinda beynelxalq sazis imzalanib 2 Sinonimleri RedakteUrsus eogroenlandicus Ursus groenlandicus Ursus jenaensis Ursus labradorensis Ursus marinus Ursus polaris Ursus spitzbergensis Ursus ungavensis Thalarctos maritimus Istinadlar Redakte Arxivlenmis suret 2009 11 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 05 20 http profiles yahoo com blog I5N7MGMSK6SXWTDFYAKK5NOUMM eid nKKtwRFjmX5Wx5mgGDEgdKcEwaZ3JJortXvk84VtG0Bw3ktlyAXarici kecidler RedakteAg ayi Budapest zooparki Video Heyvanlar ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Ag ayi amp oldid 6124103, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.