fbpx
Wikipedia

Ağ Orda

Ağ Orda (Qazaxca: Aq Orda), Çingiz xanın 1227-ci ildə ölümündən sonra Böyük Monqol imperiyası sərhədləri daxilində, müasir Qazaxıstan ərazisində qurulan xanlıq. Qızıl Ordanın şərqdəki torpaqlarında qurulmuşdu.

Ağ Orda
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1227
Ləğv edilib XV əsr

Tarixi

Cuçi xan tərəfindən nəzarət edilən torpaqların şərq hissəsində Orta Asiyadan Sibirə qədər olan bölgədə hakim oldular. Onun tərkibinə Aral gölündən şimal-şərqə Sırdərya çayının hövzələri, İşim və Sarı Su çaylarına qədər olan ərazilər daxil idi. Bu ərazidə monqol işğallarından əvvəl Sabran ( və ya Şabran), Sığnaq, Yengikənd və başqa şəhərlər yerləşirdi. Monqol işğalları nəyicəsində bu şəhərlər suqut etmiş, sonra tədricən dirçəlməyə başlamışdır. Dəşti-Qıpçağın bütün şərq hissəsi Ağ Ordanın tərkibinə daxil olmuşdur. Məhz Qızıl Orda vaxtında bu dövlətin tərkibindəki tayfa birləşmələri "qazax" və "özbək" adlarını almışdır.

Ağ Orda dövlətinin ilk hökmdarı Cucinin oğlu Orda xandır. Balxaş gölü sahillərindəki paytaxtları sonradan Seyhun çayı sahilindəki Sıgnaq şəhərinə daşınır. XIV əsrin II yarısınadək müstəqil qala bilmiş olan xanlıq, 1378-ci ildə Ağ Orda hökmdarı Toxtamış tərəfindən Qızıl Orda dövlətinə yenidən qatılmışdır.

Marko Polo Ağ Orda haqqında

Əsas məqalə: Marko Polo

Köchü xanın dövründə Ağ Orda dövləti ərazisinə səyahət edən Venesiyalı səyyah Marko Polo gördüklərini belə təsvir edirdi.:

Bu kral (Köchü) kimsəyə boyun əyməz, Çingiz xanın imperatorluq soyundandır. Bu kralın nə bir qalası, nə də bir şəhəri vardır. O və xalqı geniş ovalarda və ya keçilməz dağlarda, yaylalarda yaşar. İribuynuzlu heyvanların ətləri və südləri ilə bəslənirlər. Külli miqdarda inək, dəvə, at, öküz, qoyun kimi iri və xırdabuynuzlu heyvana sahibdirlər.| Marko Polo}}

Ağ Orda xanları

  • Orda xan (1226-1280)
  • Köchü (1280-1302)
  • Buyan (1302-1309)
  • Sasibuqa (1309-1315)
  • Ilbasan (c.1315-1320)
  • Mubarak Khwaja (1320-1344)
  • Chimtay (1344-1374)
  • Urus (1374-1376)
  • Toqtaqiya (1376-1377)
  • Temur Malik (1377)
  • Toxtamış (1377-1378)

Qeydlər

  1. Tarixçilər arasında Ağ Orda ilə Göy Orda arasındaki əlaqələrə dair qəbul edilmiş əsas bir ortaq anlayış yoxdur
  2. Bugünki Qazaxıstanın sərhədləri daxilindədir.
  3. Marco Polo'nun səyahatleri 2013-07-08 at the Wayback Machine  (ing.), 7 Haziran 2010 tarixində erişilmiştir
  4. Bu təsvir Ağ Orda dövlətinin ənənəvi Monqol həyat tərzinə və mədəniyyətinə sahib çıxdığını göstərməkdə və Möngke’nin ölümündən sonra Çin mədəniyyətinə meyl edən Qubilay qaana qarşı Arık Böke’nin nədən Ağ Orda hakimləri tarafından mühakimə olunduğu daha yaxşı anlaşılmaqdadır

Mənbə

  • Большая советская энциклопедия. Т. 3. — М.: Изд-во «Совет. энц.», 1970.
  • Татарская энциклопедия. Т. 1. — Казань: Ин-т тат. энц., 2002.
  • Кузембайулы А., Адиль Е. История Республики Казахстан, — Астана, 2002 г.
  • Ə.Muxtarova. Türk xalqlarının tarixi. Bakı,1999

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

orda, məqalənin, sonunda, mənbə, siyahısı, ancaq, mətndaxili, mənbələr, heç, kifayət, qədər, istifadə, edilmədiyi, üçün, bəzi, məlumatların, mənbəsi, bilinmir, lütfən, mənbələri, uyğun, şəkildə, mətnin, daxilində, yerləşdirərək, məqalənin, təkmilləşdirilməsinə. Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var ancaq metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Ag Orda Qazaxca Aq Orda Cingiz xanin 1227 ci ilde olumunden sonra Boyuk Monqol imperiyasi serhedleri daxilinde muasir Qazaxistan erazisinde qurulan xanliq 1 Qizil Ordanin serqdeki torpaqlarinda qurulmusdu Ag OrdaTarixi ve cografiyasiYaradilib 1227Legv edilib XV esr Mundericat 1 Tarixi 2 Marko Polo Ag Orda haqqinda 3 Ag Orda xanlari 4 Qeydler 5 Menbe 6 Hemcinin bax 7 Xarici kecidlerTarixi RedakteCuci xan terefinden nezaret edilen torpaqlarin serq hissesinde Orta Asiyadan Sibire qeder olan bolgede hakim oldular Onun terkibine Aral golunden simal serqe Sirderya cayinin hovzeleri Isim ve Sari Su caylarina qeder olan eraziler daxil idi Bu erazide monqol isgallarindan evvel Sabran ve ya Sabran Signaq Yengikend ve basqa seherler yerlesirdi Monqol isgallari neyicesinde bu seherler suqut etmis sonra tedricen dircelmeye baslamisdir Desti Qipcagin butun serq hissesi Ag Ordanin terkibine daxil olmusdur Mehz Qizil Orda vaxtinda bu dovletin terkibindeki tayfa birlesmeleri qazax ve ozbek adlarini almisdir Ag Orda dovletinin ilk hokmdari Cucinin oglu Orda xandir Balxas golu sahillerindeki paytaxtlari sonradan Seyhun cayi sahilindeki Signaq seherine dasinir 2 XIV esrin II yarisinadek musteqil qala bilmis olan xanliq 1378 ci ilde Ag Orda hokmdari Toxtamis terefinden Qizil Orda dovletine yeniden qatilmisdir Marko Polo Ag Orda haqqinda RedakteEsas meqale Marko PoloKochu xanin dovrunde Ag Orda dovleti erazisine seyahet eden Venesiyali seyyah Marko Polo gorduklerini bele tesvir edirdi Bu kral Kochu kimseye boyun eymez Cingiz xanin imperatorluq soyundandir Bu kralin ne bir qalasi ne de bir seheri vardir O ve xalqi genis ovalarda ve ya kecilmez daglarda yaylalarda yasar Iribuynuzlu heyvanlarin etleri ve sudleri ile beslenirler Kulli miqdarda inek deve at okuz qoyun kimi iri ve xirdabuynuzlu heyvana sahibdirler Marko Polo 3 4 Ag Orda xanlari RedakteOrda xan 1226 1280 Kochu 1280 1302 Buyan 1302 1309 Sasibuqa 1309 1315 Ilbasan c 1315 1320 Mubarak Khwaja 1320 1344 Chimtay 1344 1374 Urus 1374 1376 Toqtaqiya 1376 1377 Temur Malik 1377 Toxtamis 1377 1378 Qeydler Redakte Tarixciler arasinda Ag Orda ile Goy Orda arasindaki elaqelere dair qebul edilmis esas bir ortaq anlayis yoxdur Bugunki Qazaxistanin serhedleri daxilindedir Marco Polo nun seyahatleri Arxivlesdirilib 2013 07 08 at the Wayback Machine ing 7 Haziran 2010 tarixinde erisilmistir Bu tesvir Ag Orda dovletinin enenevi Monqol heyat terzine ve medeniyyetine sahib cixdigini gostermekde ve Mongke nin olumunden sonra Cin medeniyyetine meyl eden Qubilay qaana qarsi Arik Boke nin neden Ag Orda hakimleri tarafindan muhakime olundugu daha yaxsi anlasilmaqdadirMenbe RedakteBolshaya sovetskaya enciklopediya T 3 M Izd vo Sovet enc 1970 Tatarskaya enciklopediya T 1 Kazan In t tat enc 2002 Kuzembajuly A Adil E Istoriya Respubliki Kazahstan Astana 2002 g E Muxtarova Turk xalqlarinin tarixi Baki 1999Hemcinin bax RedakteXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Ag Orda amp oldid 5851456, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.