fbpx
Wikipedia

Əliabbas Müznib

Avqust 12, 2021

Əhmədov Əliabbas Mütəllib oğlu (1883, Bakı – 1938) – şair, ədəbiyyatşünas, 1934-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.

Əliabbas Mütəllibov
Əliabbas Mütəllib oğlu Əhmədov
Doğum tarixi 1883
Doğum yeri
Vəfat tarixi 1938
Fəaliyyəti şair
Əliabbas Müznib Vikimənbədə

Həyatı

Əliabbas Müznib 1883-cü ildə Azərbaycanın Bakı şəhərində doğulmuşdur. İbtidai təhsilini mədrəsədə almış, ərəb-fars dillərini mükəmməl öyrənmişdir. "Zənbur" (1909–1910), "Səhabi saqib" (1911), "Babayi-Əmir" (1915–1916) və s. jurnalların nasiri və redaktoru kimi jurnalistlik fəaliyyəti ilə tanınmışdır.

"Yusif və Züleyxa" (1914), "Tiran rolu" (1917), "Nəsrəddin məzhəkələri" (1927), "Aşıq Pəri və müasirləri" (1928) və s. kitabların müəllifi olmuşdur. 1938-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir.

Yaradıcılığı

1881-ci ildə Bakıda doğulub. Ədəbiyyatda Müznib təxəllüsü ilə tanınan müəllifin əsl adı və soyadı Əli Abbas Mütəllibzadədir.

Müznib də bir çox yazıçı və şair çağdaşları kimi ədəbiyyat və mətbuat aləminə 1905-ci ilin Rus qiyamından sonra gəlmiş və iti qələm, is-yankâr ruhu, milliyyətçi və Türkçü inancları ilə, qısa zamanda ədəbi dairələrdə böyük maraq toplamışdır. O, ilk əvvəl, mollaxanada təhsil almış, bir müddət də rus-tatar (Azərbaycan) məktəbində davam etmişdi. Fars və rus dillərin, Türk tarixinə və İslam kül-növünə dair geniş məlumatlarını şəxsi oxuma yolu ilə əldə etmiş və bu mövzularda dövrünün məlumatın şəxsiyyətindən biri kimi tanınmışdır.

İlk şeirlərini 1907-ci ildən başlayaraq "Təzə Həyat", "İttifaq", "Zənbur" kimi qəzet və jurnallarda nəşr etdirən Əliabbas Müznib, qısa bir müddət sonra, 1910-cu ildə "Hilal" adlı bir qəzeti nəşr etdirmiş; həddindən artıq tənqidçi ruhu və ifşaçılığı ilə diqqəti çəkən bu qəzetin ilk sayı hələ mət-buatda ikən müsadirə olunmuşdur. Buna səbəb, Müznib'in "Hökumət, ah bir insan yeyən qurd, nə pul qoyar nə bir yurd" misraları ilə başlayan şeiri olmuşdur. Rəsmi dairələrdən icazəsiz nəşr etdiyi ikinci sayda isə, Müznib milli gəncliyi, öz haqqını tələb etməməsi baxımından günahlandıraraq belə yazmışdır: "Namusu qatı, garet etməklə ka-zanmak olmaz, bəlkə hüquqi-vətən yolunda öl-mekle olar. Görürsünüz mü, ata babadan qalan torpağımız zalımın çoxluğundan bir taxta pul menasmda olmuş; bu gün səhər kark olmaqla məhv nabud olmadığımız dəxi mühekkek ol-muştur … geyretli cavanlarımız; namuslu ol-madığınız biri birinizi öldürməklə olmaz, o bi-namusluğdur. Əlimizdən gedən ihtiyaratm istirdadına çalımaxla sübut olunabiler " . "Hilal" 1911-ci ilin ilk aylarında bağlanır. Şa-irin yayınlamağa başladığı "Şihab-sağıb" deyir-sinin də aqibəti eyni olar. 1911də Müznib hökumətə istiqamətli yazılarından ötəri, əvvəl qısa müddət üçün həbs olunar və günahlandırılar. Daha sonra isə, çar hökuməti tərəfindən ömür boyu Sibirə sürgün edilir.

Amma isyankar ruhlu şair, Sibirdə də yazmaqdan qalmaz. Burada yazmış olduğu şeirlərini Bakı matbuatında nəşr etdirir. 1913-cü ildə Romanovlar sülaləsinin qurulmasının 300 ili qeyd olunduğu sırada, Müznib də əfv olunaraq Bakıya qayıdır və yenidən mətbuat və nəşriyyat aləminə atılar. 1914-cü ilda böyük qardaşı Əbülfəz Mütəllibzâdənin adına "Dirilik" adlı bir məcmuə qurar. "Müsavat" partiyasının lideri, Azərbaycan Parlamentinin ilk başçısı Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin "Milli dirilik" adlı ardıcıl yazıları ilk dəfə bu jurnalın sahifələrində nəşr olunmuşdur. Azərbaycanda türkçülüyün fikrinin yayılmasında, Müznib və onun "Dirilik" jurnalı ətrafına yığdığı ədəbi qüvvələr əhəmiyyətli rol oynamışdır. 1915-ci ildə Müznib bu jurnalın səhifələrində Rus imperatoru Deli Petronun Türk-Müsəlman düşmənliyi ilə dolu "Vasiyyef'ini nəşr etdikdən sonra, yenidən təkiblərə məruz qalar; az sonra da jurnal bağlanır. Daha sonra Müznib" Türkün səsi "adlı bir qəzet çıxartmaq fikrinə düşsə də, rəsmi dairələrdən lazım olan izini ala bilməz. 1913–1917 illəri arasında Müznib, milli yayım səhnəsində geniş bir şəkildə çalışır. Özgün əsərlərlə birlikdə Şərq və Qərb ədəbiyyatından tər-cümə edər. Öz əsərlərindən və tər-cümə ibarət olan onlarla kitab yayınlatır. Rus imperiyasının süqutundan sonra Müznib ədəbi və siyasi sahələrdə daha geniş fa-aliyet göstərir. 1919da yeni Azərbaycan Cumhuriyeti'inin Dövlət Marşını yazar. Respublikanın rəsmi nəşr orqanı olan "Azərbaycan" qəzetində Türklüyün tarixi və məsələləri üzərinə bir ardıcıl maqalalar nəşr etdirir.

Sovet rejimi dövründə

Sovet rejimi dövründə bir müddət 1920–1926 illəri arasında Müznib yenə mətbuatda çalışır. Amma, burada ona hər zaman millətçilik sahəsində köhnə yazdıqları xatırladılar və nəhayət, 1926-cı ilde, erkən yaşda təqaüdə ayrılmağa məcbur edilir. Türkçü və milliyyətçi olduğu üçün Müznib Sovet dövründə də, Çar dövründə olduğu kimi təzyiq və reaksiyalara məruz qalar.

Həyatının 20 ilini mətbuata vermiş Müznib, 1926-cı ildə 44 yaşında mətbuatdan ayrılır; siyasətdən tam uzaqlaşır və ədəbiyyat araşdırmacılığı ilə məşğul olur. 1927–1937 arasında, XIX–XX əsr. Azərbaycan ədəbiyyatı klassiklerinin əsərlərindən ibarət olan on kitab yayınlayır. Bütün bu əsərləri özü yığmış, on-lara geniş ön söz, Biografi və şərhlər əlavə etmişdir.

1937-ci ildə yenidən həbs olunan Müznib, XX. əsr. Azerbacan ədəbiyyatının bir sıra tanınmış şah-siyetleri kimi, milliyyətçiliklə və pantürkizmle cinayət-landı və ölüm cəzasına çarpdırıldı. Son zamanlarda ortaya çıxan sənədlər, yorulmaz jurnalist, şair və ədəbiyyat mütəxəssisi Əli Abbas Müznib'in 27 avqust 1937-ci ildə gülləyə dizildiğini açıqlayır.

1956-da dövlət tərəfindən suçsuzluğu etiraf edilib, ölümündən sonra bəraət edən Müznib'in əsərləri hələ toplanıb nəşr olunmamış, yaradıcılığı tədqiq edilməmişdir.

Əsərləri

  • Uşaqlara İbrət, Bakı, 1909;
  • Azadlığı-beşeriyye, Bakı, 1909;
  • Şeyx Behlil, Bakı, 1910;
  • Emel Çiçeyi, Bakı, 1911;
  • Çekmesilen, Bakı, 1911;
  • Dervişi-Kehkeşan, Bakı, 1913;
  • İstər Ağla, İstər Gül , Bakı, 1913;
  • Sibir Məktubat, Bakı, 1913;
  • Tikan Kolu. Hiciv və Menzumeler, Bakı, 1913;
  • Ürek yangısı, Bakı, 1913; Qiraet, Bakı, 1914;
  • Yusif və Züleyha, Bakı, 1914;
  • Eşrefi Macerası, Bakı, 1916;
  • İbrət Taziyanesi, Bakı, 1916;
  • İnsaf Güzgüsü, Bakı, 1916;
  • Yaşayış özülü, Bakı, 1916;
  • Tac-Mahal. Türk-İslam senayenin-arxitekturasından. Bakı, 1916;
  • Mühteser Ənbiya və İslam Tarixi, Bakı, 1917;
  • Tikan Kolu, Bakı, 1917;
  • Türkçe Qezeller. Köhnə ədəbiyyatımız numuneleri, Bakı, 1917.
  • Qərb Fa-tehi-Alilerinden Namdar Türk qəhrəmanından Məhəmməd Töfvig beyin "Zopası", Bakı, 1919;
  • Rusiya'nin Qəhrəmanı Rasputin, Azadlıq Dövrü, Bakı, 1919.
  • Xorasan Topa Tutulması və II Ni-asan görə cəza, Bakı, 1919.
  • Molla Nəsrəddin məzhəkələri. Bakı, 1927.
  • Aşiq Peri və müasirleri,(Toplayanı və müqəddimənin müəllifi Ə.Müznib). Bakı, 1928.
  • Nakam. Seçilmiş əsərləri. (Toplayanı və müqəddimənin müəllifi Ə.Müznib). Bakı, 1928.
  • Natəvan. Seçilmiş əsərləri. (Toplayanı və müqəddimənin müəllifi Ə.Müznib). Bakı, 1928.
  • A.Səhhət. Seçilmiş əsərləri. (Toplayanı və müqəddimənin müəllifi Ə.Müznib). Bakı, 1928.
  • M.Ə.Sabir. Seirlər məcmuəsi. (Toplayanı və müqəddimənin müəllifi Ə.Müznib). Bakı, 1928.
  • Seyid Əzim Şirvani. Seçilmiş şeirləri. (Toplayanı və müqəddimənin müəllifi Ə.Müznib). Bakı, 1930.
  • Abbas Səhhət. Əsərləri. (II nəşr). (Toplayanı və müqəddimənin müəllifi Ə.Müznib). Bakı, 1935.
  • Deyilən söz yadigardır, Bakı, 1991.
  • Müxtəsər ənbiya və islam tarixi. (Çapa hazırlayanı: Cahangir Qəhrəmanov). Bakı, 1990.
  • Ə. Müznib. Ürək yanğısı (hekayə, çapa hazırlayan və ön sözün müəllifi Hüseyn Həşimli). Bakı: Nurlan, 2004
  • Seçilmiş əsərləri. (Tərtib edəni, ön sözün və lüğətin müəllifi: İslam Ağayev). Bakı, 2006.
  • Seşilmiş əsərlər. (Nəşrə hazırlayan və ön sözün müəllifi: Sona Xəyal) Bakı, 2007.
  • Azərbaycan ədəbiyyatından seçmələr. (Tərtib edəni və ön sözün müəllifi Qətibə Vaqifqızı). Bakı: Elm və təhsil, 2011

Ədəbiyyat

  • Azərbaycan kitabı, c. I, Bakı, 1963;
  • İslam Ağayev. Eliabbas Müznib-i "Azərbaycan" jurnalı, 1972, No 12.
  • İslam Ağayev. Əlabbas Müznib: Həyatı, yaradıcılığı, əsərlərindən seçmələr. Bakı, 2003.
  • Məmmədhüseyn Təhmasib. Seçilmiş əsərləri. 2 cilddə. I cild. Bakı: Mütərcim, 2010. — səh. 475–476.

Həmçinin Bax

Avqust 12, 2021
əliabbas, müznib, əhmədov, əliabbas, mütəllib, oğlu, 1883, bakı, 1938, şair, ədəbiyyatşünas, 1934, ildən, azərbaycan, yazıçılar, birliyinin, üzvü, əliabbas, mütəllibovəliabbas, mütəllib, oğlu, əhmədovdoğum, tarixi, 1883doğum, yeri, bakı, bakı, qəzası, bakı, qu. Ehmedov Eliabbas Mutellib oglu 1883 Baki 1938 sair edebiyyatsunas 1934 cu ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Eliabbas MutellibovEliabbas Mutellib oglu EhmedovDogum tarixi 1883Dogum yeri Baki Baki qezasi Baki quberniyasi Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 1938Fealiyyeti sairEliabbas Muznib Vikimenbede Mundericat 1 Heyati 2 Yaradiciligi 2 1 Sovet rejimi dovrunde 3 Eserleri 4 Edebiyyat 5 Hemcinin BaxHeyati RedakteEliabbas Muznib 1883 cu ilde Azerbaycanin Baki seherinde dogulmusdur Ibtidai tehsilini medresede almis ereb fars dillerini mukemmel oyrenmisdir Zenbur 1909 1910 Sehabi saqib 1911 Babayi Emir 1915 1916 ve s jurnallarin nasiri ve redaktoru kimi jurnalistlik fealiyyeti ile taninmisdir Yusif ve Zuleyxa 1914 Tiran rolu 1917 Nesreddin mezhekeleri 1927 Asiq Peri ve muasirleri 1928 ve s kitablarin muellifi olmusdur 1938 ci ilde Bakida vefat etmisdir Yaradiciligi Redakte1881 ci ilde Bakida dogulub Edebiyyatda Muznib texellusu ile taninan muellifin esl adi ve soyadi Eli Abbas Mutellibzadedir Muznib de bir cox yazici ve sair cagdaslari kimi edebiyyat ve metbuat alemine 1905 ci ilin Rus qiyamindan sonra gelmis ve iti qelem is yankar ruhu milliyyetci ve Turkcu inanclari ile qisa zamanda edebi dairelerde boyuk maraq toplamisdir O ilk evvel mollaxanada tehsil almis bir muddet de rus tatar Azerbaycan mektebinde davam etmisdi Fars ve rus dillerin Turk tarixine ve Islam kul novune dair genis melumatlarini sexsi oxuma yolu ile elde etmis ve bu movzularda dovrunun melumatin sexsiyyetinden biri kimi taninmisdir Ilk seirlerini 1907 ci ilden baslayaraq Teze Heyat Ittifaq Zenbur kimi qezet ve jurnallarda nesr etdiren Eliabbas Muznib qisa bir muddet sonra 1910 cu ilde Hilal adli bir qezeti nesr etdirmis heddinden artiq tenqidci ruhu ve ifsaciligi ile diqqeti ceken bu qezetin ilk sayi hele met buatda iken musadire olunmusdur Buna sebeb Muznib in Hokumet ah bir insan yeyen qurd ne pul qoyar ne bir yurd misralari ile baslayan seiri olmusdur Resmi dairelerden icazesiz nesr etdiyi ikinci sayda ise Muznib milli gencliyi oz haqqini teleb etmemesi baximindan gunahlandiraraq bele yazmisdir Namusu qati garet etmekle ka zanmak olmaz belke huquqi veten yolunda ol mekle olar Gorursunuz mu ata babadan qalan torpagimiz zalimin coxlugundan bir taxta pul menasmda olmus bu gun seher kark olmaqla mehv nabud olmadigimiz dexi muhekkek ol mustur geyretli cavanlarimiz namuslu ol madiginiz biri birinizi oldurmekle olmaz o bi namuslugdur Elimizden geden ihtiyaratm istirdadina calimaxla subut olunabiler Hilal 1911 ci ilin ilk aylarinda baglanir Sa irin yayinlamaga basladigi Sihab sagib deyir sinin de aqibeti eyni olar 1911de Muznib hokumete istiqametli yazilarindan oteri evvel qisa muddet ucun hebs olunar ve gunahlandirilar Daha sonra ise car hokumeti terefinden omur boyu Sibire surgun edilir Amma isyankar ruhlu sair Sibirde de yazmaqdan qalmaz Burada yazmis oldugu seirlerini Baki matbuatinda nesr etdirir 1913 cu ilde Romanovlar sulalesinin qurulmasinin 300 ili qeyd olundugu sirada Muznib de efv olunaraq Bakiya qayidir ve yeniden metbuat ve nesriyyat alemine atilar 1914 cu ilda boyuk qardasi Ebulfez Mutellibzadenin adina Dirilik adli bir mecmue qurar Musavat partiyasinin lideri Azerbaycan Parlamentinin ilk bascisi Mehemmed Emin Resulzadenin Milli dirilik adli ardicil yazilari ilk defe bu jurnalin sahifelerinde nesr olunmusdur Azerbaycanda turkculuyun fikrinin yayilmasinda Muznib ve onun Dirilik jurnali etrafina yigdigi edebi quvveler ehemiyyetli rol oynamisdir 1915 ci ilde Muznib bu jurnalin sehifelerinde Rus imperatoru Deli Petronun Turk Muselman dusmenliyi ile dolu Vasiyyef ini nesr etdikden sonra yeniden tekiblere meruz qalar az sonra da jurnal baglanir Daha sonra Muznib Turkun sesi adli bir qezet cixartmaq fikrine dusse de resmi dairelerden lazim olan izini ala bilmez 1913 1917 illeri arasinda Muznib milli yayim sehnesinde genis bir sekilde calisir Ozgun eserlerle birlikde Serq ve Qerb edebiyyatindan ter cume eder Oz eserlerinden ve ter cume ibaret olan onlarla kitab yayinlatir Rus imperiyasinin suqutundan sonra Muznib edebi ve siyasi sahelerde daha genis fa aliyet gosterir 1919da yeni Azerbaycan Cumhuriyeti inin Dovlet Marsini yazar Respublikanin resmi nesr orqani olan Azerbaycan qezetinde Turkluyun tarixi ve meseleleri uzerine bir ardicil maqalalar nesr etdirir Sovet rejimi dovrunde Redakte Sovet rejimi dovrunde bir muddet 1920 1926 illeri arasinda Muznib yene metbuatda calisir Amma burada ona her zaman milletcilik sahesinde kohne yazdiqlari xatirladilar ve nehayet 1926 ci ilde erken yasda teqaude ayrilmaga mecbur edilir Turkcu ve milliyyetci oldugu ucun Muznib Sovet dovrunde de Car dovrunde oldugu kimi tezyiq ve reaksiyalara meruz qalar Heyatinin 20 ilini metbuata vermis Muznib 1926 ci ilde 44 yasinda metbuatdan ayrilir siyasetden tam uzaqlasir ve edebiyyat arasdirmaciligi ile mesgul olur 1927 1937 arasinda XIX XX esr Azerbaycan edebiyyati klassiklerinin eserlerinden ibaret olan on kitab yayinlayir Butun bu eserleri ozu yigmis on lara genis on soz Biografi ve serhler elave etmisdir 1937 ci ilde yeniden hebs olunan Muznib XX esr Azerbacan edebiyyatinin bir sira taninmis sah siyetleri kimi milliyyetcilikle ve panturkizmle cinayet landi ve olum cezasina carpdirildi Son zamanlarda ortaya cixan senedler yorulmaz jurnalist sair ve edebiyyat mutexessisi Eli Abbas Muznib in 27 avqust 1937 ci ilde gulleye dizildigini aciqlayir 1956 da dovlet terefinden sucsuzlugu etiraf edilib olumunden sonra beraet eden Muznib in eserleri hele toplanib nesr olunmamis yaradiciligi tedqiq edilmemisdir Eserleri RedakteUsaqlara Ibret Baki 1909 Azadligi beseriyye Baki 1909 Seyx Behlil Baki 1910 Emel Ciceyi Baki 1911 Cekmesilen Baki 1911 Dervisi Kehkesan Baki 1913 Ister Agla Ister Gul Baki 1913 Sibir Mektubat Baki 1913 Tikan Kolu Hiciv ve Menzumeler Baki 1913 Urek yangisi Baki 1913 Qiraet Baki 1914 Yusif ve Zuleyha Baki 1914 Esrefi Macerasi Baki 1916 Ibret Taziyanesi Baki 1916 Insaf Guzgusu Baki 1916 Yasayis ozulu Baki 1916 Tac Mahal Turk Islam senayenin arxitekturasindan Baki 1916 Muhteser Enbiya ve Islam Tarixi Baki 1917 Tikan Kolu Baki 1917 Turkce Qezeller Kohne edebiyyatimiz numuneleri Baki 1917 Qerb Fa tehi Alilerinden Namdar Turk qehremanindan Mehemmed Tofvig beyin Zopasi Baki 1919 Rusiya nin Qehremani Rasputin Azadliq Dovru Baki 1919 Xorasan Topa Tutulmasi ve II Ni asan gore ceza Baki 1919 Molla Nesreddin mezhekeleri Baki 1927 Asiq Peri ve muasirleri Toplayani ve muqeddimenin muellifi E Muznib Baki 1928 Nakam Secilmis eserleri Toplayani ve muqeddimenin muellifi E Muznib Baki 1928 Natevan Secilmis eserleri Toplayani ve muqeddimenin muellifi E Muznib Baki 1928 A Sehhet Secilmis eserleri Toplayani ve muqeddimenin muellifi E Muznib Baki 1928 M E Sabir Seirler mecmuesi Toplayani ve muqeddimenin muellifi E Muznib Baki 1928 Seyid Ezim Sirvani Secilmis seirleri Toplayani ve muqeddimenin muellifi E Muznib Baki 1930 Abbas Sehhet Eserleri II nesr Toplayani ve muqeddimenin muellifi E Muznib Baki 1935 Deyilen soz yadigardir Baki 1991 Muxteser enbiya ve islam tarixi Capa hazirlayani Cahangir Qehremanov Baki 1990 E Muznib Urek yangisi hekaye capa hazirlayan ve on sozun muellifi Huseyn Hesimli Baki Nurlan 2004 Secilmis eserleri Tertib edeni on sozun ve lugetin muellifi Islam Agayev Baki 2006 Sesilmis eserler Nesre hazirlayan ve on sozun muellifi Sona Xeyal Baki 2007 Azerbaycan edebiyyatindan secmeler Tertib edeni ve on sozun muellifi Qetibe Vaqifqizi Baki Elm ve tehsil 2011Edebiyyat RedakteAzerbaycan kitabi c I Baki 1963 Islam Agayev Eliabbas Muznib i Azerbaycan jurnali 1972 No 12 Islam Agayev Elabbas Muznib Heyati yaradiciligi eserlerinden secmeler Baki 2003 Memmedhuseyn Tehmasib Secilmis eserleri 2 cildde I cild Baki Mutercim 2010 seh 475 476 Hemcinin Bax RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Eliabbas Muznib amp oldid 6060158, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.