Əli bəy Harun bəy oğlu Zizikski (d. noyabr 1876, Quba q., Zizik k. — v.18 sentyabr 1929,) — Azərbaycan milli istiqlal hərəkatının fəal iştirakçılarından biri, hərbi və ictimai xadim, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü. Azərbaycan Parlamentinə millət vəkili Eyni zamanda Bakı qubernatorunun köməkçisi.
Əli bəyin atası Harun bəyin Quba qəzasında böyük torpaq mülkiyyəti, Quba və Bakı şəhərində malikanəsi var idi, eyni zamanda o toxumçuluq sahəsində yaxşı mütəxəssis idi. Harun bəyin 2 oğlu – Abdulla bəy (cavan vəfat etdi) və Əli bəy, 8 qızı – Səkinə xanım (Cimili bəyə ərə getmiş), Ummsəlimə xanım, Ayna xanım (Alpan bəyə ərə getmiş), Böyük xanım, Səadət xanım (həyat yoldaşı Dağıstan imanı Nəcməddin Qotsinski), Camal xanım (Şıxlar bəyə ərə getmiş), Sona xanım (həyat yoldaşı Mustafa Əfəndiyev) və Umra xanım. Harun bəy Hacı-Bala Məmmədyarovu da övladlığa götürmüşdür.
Həyatı
Əli bəy Zizikski 1876-cı ilin noyabr ayında Quba qəzasının Zizik kəndində anadan olmuşdur. (Bəzi nəşr mənbələrində doğulduğu il səhvən 1878 kimi göstərilmişdir. Səhvin səbəbi bəzi tarixçilərin verdiyi məlumata görə, o 50 yaşında 1928-ci ildə güllələnib. Lakin arxiv məlumatlara görə Əli bəy özü doğum tarixini noyabr 1876-ci il göstərmişdir. 50 yaşında isə 1926-cı ildə o həbs olunmuşdur).
Əli bəy Sankt-Peterburq şəhərində hərbi məktəbdə oxuyub. Çar ordusunda xidmət edib. Hərbi xidməti Varşavada atçılıq müsəlman alayında keçirib. Varşava üsyanı yatırılmasında iştirak etmişdir. 1914-cü ildə Əli bəy Zizikski Quba qəzasının polis rəisi təyin edilmişdir.
Fevral inqilabından sonra (1917) kapitan Ə.Zizikski Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsi tərəfindən Quba qəzasının komissarı təyin edilmişdi (müavini Mir Cəfər Bağırov idi). Oktyabr çevrilişindən (1917) sonra qəzanın Bakı Sovetinin nəzarətinə keçməsinin qarşısını almağa çalışmışdır. Əli bəy Zizikski 1918-ci il soyqırımı zamanı öz dəstələri ilə Dağıstandan Bakının köməyinə gələn Nəcməddin Qotsinskinin alaylarına qoşulmuşdu. Qotsinski və Zizikskinin silahlı dəstələri daşnak-bolşevik birləşmələrinin Biləcəri-Xırdalan müdafiə xəttinə qədər yaxınlaşmış, ilk toqquşmada onları məğlubiyyətə uğradıb, şəhər üzərinə son hücum hazırlığına başlamışdır. Lakin Həştərxandan Xəzər dənizi vasitəsilə göndərilən çoxsaylı bolşevik hərbi qüvvələrinin Bakıya çatması ilə qüvvələr nisbəti dəyişmiş və onlar tutduqları mövqeləri tərk etməli olmuşlar. 1918-ci ilin aprelində Bakı Soveti Quba üzərinə əks-hücum təşkil edərkən Həmdulla əfəndi Əfəndiyev və başqalarının rəhbərlik etdiyi müsəlman birləşmələri şəhəri Bakı Sovetinin qüvvələrindən müdafiə etmişdirlər. Aprelin sonu – mayın əvvəlində S.Şaumyan və G.Korqanovun göstərişi ilə daşnak Hamazaspın başçılığı ilə Qubaya yeni daşnak-bolşevik qüvvələri yeridildi. Zizikski düşmənin sayca üstün olan və yaxşı silahlanmış qüvvələrinə müqavimət göstərə bilməyib, Dağıstana keçməyə məcbur oldu. Hamazaspın dəstəsi şəhərdə və ətraf kəndlərdə kütləvi qırğınlar və vəhşiliklər törətdi. Qafqaz İslam Ordusunun və Dağıstanda yerli əhalinin köməkliyi ilə yeni hərbi dəstə yaradan Zizikski Hamazaspın daşnak-bolşevik dəstələrinə qarşı güclü hücum təşkil etdi və Qubanı azad etdi, Azərbaycan Xalq Cümburiyyəti yaradıldıqda Zizikskinin dəstəsinin əksər üzvləri yeni yaradılan Milli ordunun sıralarına daxil oldu.
Bakı şəhəri Azərbaycan və Türkiyə hərbi qüvvələrindən ibarət Qafqaz İslam Ordusu tərəfindən azad edildikdən (1918-ci il, 15 sentyabr) sonra artıq polkovnik rütbəsində olan Zizikski paytaxt valisinin müavini təyin edilmiş, eyni zamanda Quba qəzasından Azərbaycan Parlamentinə üzv seçilmişdi. O, parlamentdə "İttihad" fraksiyasını təmsil edirdi. İttihad Partiyasının 1-ci (1919, aprel) və 2-ci (1920, yanvar) qurultaylarında partiyanın Mərkəzi Komitəsinə üzv seçilmişdi. Azərbaycan Parlamentinin maliyyə-büdcə komissiyasının üzvü idi.
Aprel işğalından (1920) sonra Zizikski bir müddət sovet hakimiyyətinə qarşı müqavimət hərəkatında iştirak etmiş, Qubada elan edilən amnistiyadan sonra leqal fəaliyyətə keçmiş, lakin bolşeviklərin elan etdiyi amnistiyanın müvəqqəti olduğunu yəqin edərək, yenidən gizli fəaliyyət göstərmişdir. Zizikskinin sabiq müavini, o zaman Azərbaycan Fövqəladə Komissiyasının başçısı M.C.Bağırov onu sovet-bolşevik təqiblərindən qurtarmışdı. Bundan sonra Əli bəy Zizikski Bakıya qayıdaraq, bəraət almışdır. Bakıda Çəmbərəkənddəki evində yaşayırdı.
Mir Cəfər Bağırov Respublikada olmadığı vaxtda 28 dekabr 1926-cı ildə (50 yaşındakən) həbs edilmişdir. 6 avqust 1928-ci ildə AzSSR Cinayət Məcəlləsinin 63, 75 və 18–84-cü maddələri (əksinqilabçılıq fəaliyyəti, xarici əksinqilabçılıq təşkilatları ilə əlaqə) ilə təqsirli elan edilərək, ölüm cəzasına məhkum olunmuşdur. Hökm 1929-cu ilin sentyabr ayının 17-dən 18-nə keçən gecə vaxtı icra olunmuşdur.
Xatirəsi
Əli bəy Zizikski Bakı şəhəri, Çəmbərəkənd, Aşağı Qəbirstanlıq küçəsi (sonradan Mehdi Hüseyn küçəsi), ev 79 ünvanda yaşayırdı. Həmin binanın əsas girişin fasadında uzun illərdi kiril əlifbasında "АЗ" inisialı var idi (1990-cı illərdə binada yenidənqurma işləri aparılmış və fasaddakı inisiallar saxlanılmamışdır).
Zizik kəndindəki evləri 1950-ci illərdə sökülmüş və sökülməkdən qalan tikinti materiallarında ikinci dəfə yerli məscidin tikintisində istifadə edilmişdir. Sonradan həmin yerdə kənd orta məktəbi inşa edilmişdir.
Quba şəhərində Əli bəy Zizikskinin şərəfinə küçə adlandırılmışdır.
İstinadlar
. 2013-08-12 tarixində [Fayl:///C:/Users/pc1/Desktop/Aida/Hesabatlar%C4%B1m%20Aida/AXC-ensiklopediya.pdf orijinalından] (#bad_url)(PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 iyul 2021.
"AXC qurucularının bioqrafiyası". axc.preslib.az. İstifadə tarixi: 8 iyul 2021.
Xarici keçidlər
"Əli bəy Zizikski". soyqirim.az. İstifadə tarixi: 8 iyul 2021.
əli, bəy, zizikski, əli, bəy, harun, bəy, oğlu, zizikski, noyabr, 1876, quba, zizik, sentyabr, 1929, azərbaycan, milli, istiqlal, hərəkatının, fəal, iştirakçılarından, biri, hərbi, ictimai, xadim, azərbaycan, xalq, cümhuriyyəti, parlamentinin, üzvü, azərbaycan. Eli bey Harun bey oglu Zizikski d noyabr 1876 Quba q Zizik k v 18 sentyabr 1929 Azerbaycan milli istiqlal herekatinin feal istirakcilarindan biri herbi ve ictimai xadim Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu Azerbaycan Parlamentine millet vekili Eyni zamanda Baki qubernatorunun komekcisi 1 Eli bey ZizikskiEli bey Harun bey oglu ZizikskiAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin uzvu7 dekabr1918 30 aprel 1920Xelefi legv olunubSexsi melumatlarDogum tarixi noyabr 1876Dogum yeri Rusiya Imperiyasi Azerbaycan Quba qezasi Zizik kendiVefat tarixi 18 sentyabr 1929 52 yasinda Vefat yeri SSRI Azerbaycan Nargin adasiVefat sebebi RepressiyaAtasi Harun bey Isgender bey oglu ZizikskiAnasi Cimnaz xanim ZizikskiHeyat yoldasi 1 ci Seyyad xanim 2 ci Fatime xanim Agalarova Mundericat 1 Nesli 2 Heyati 3 Xatiresi 4 Istinadlar 5 Xarici kecidler 6 Hemcinin baxNesli RedakteEli beyin atasi Harun beyin Quba qezasinda boyuk torpaq mulkiyyeti Quba ve Baki seherinde malikanesi var idi eyni zamanda o toxumculuq sahesinde yaxsi mutexessis idi Harun beyin 2 oglu Abdulla bey cavan vefat etdi ve Eli bey 8 qizi Sekine xanim Cimili beye ere getmis Ummselime xanim Ayna xanim Alpan beye ere getmis Boyuk xanim Seadet xanim heyat yoldasi Dagistan imani Necmeddin Qotsinski Camal xanim Sixlar beye ere getmis Sona xanim heyat yoldasi Mustafa Efendiyev ve Umra xanim Harun bey Haci Bala Memmedyarovu da ovladliga goturmusdur Heyati RedakteEli bey Zizikski 1876 ci ilin noyabr ayinda Quba qezasinin Zizik kendinde anadan olmusdur Bezi nesr menbelerinde doguldugu il sehven 1878 kimi gosterilmisdir Sehvin sebebi bezi tarixcilerin verdiyi melumata gore o 50 yasinda 1928 ci ilde gullelenib Lakin arxiv melumatlara gore Eli bey ozu dogum tarixini noyabr 1876 ci il gostermisdir 50 yasinda ise 1926 ci ilde o hebs olunmusdur Eli bey Sankt Peterburq seherinde herbi mektebde oxuyub Car ordusunda xidmet edib Herbi xidmeti Varsavada atciliq muselman alayinda kecirib Varsava usyani yatirilmasinda istirak etmisdir 1914 cu ilde Eli bey Zizikski Quba qezasinin polis reisi teyin edilmisdir Fevral inqilabindan sonra 1917 kapitan E Zizikski Xususi Zaqafqaziya Komitesi terefinden Quba qezasinin komissari teyin edilmisdi muavini Mir Cefer Bagirov idi Oktyabr cevrilisinden 1917 sonra qezanin Baki Sovetinin nezaretine kecmesinin qarsisini almaga calismisdir Eli bey Zizikski 1918 ci il soyqirimi zamani oz desteleri ile Dagistandan Bakinin komeyine gelen Necmeddin Qotsinskinin alaylarina qosulmusdu Qotsinski ve Zizikskinin silahli desteleri dasnak bolsevik birlesmelerinin Bileceri Xirdalan mudafie xettine qeder yaxinlasmis ilk toqqusmada onlari meglubiyyete ugradib seher uzerine son hucum hazirligina baslamisdir Lakin Hesterxandan Xezer denizi vasitesile gonderilen coxsayli bolsevik herbi quvvelerinin Bakiya catmasi ile quvveler nisbeti deyismis ve onlar tutduqlari movqeleri terk etmeli olmuslar 1918 ci ilin aprelinde Baki Soveti Quba uzerine eks hucum teskil ederken Hemdulla efendi Efendiyev ve basqalarinin rehberlik etdiyi muselman birlesmeleri seheri Baki Sovetinin quvvelerinden mudafie etmisdirler Aprelin sonu mayin evvelinde S Saumyan ve G Korqanovun gosterisi ile dasnak Hamazaspin basciligi ile Qubaya yeni dasnak bolsevik quvveleri yeridildi Zizikski dusmenin sayca ustun olan ve yaxsi silahlanmis quvvelerine muqavimet gostere bilmeyib Dagistana kecmeye mecbur oldu Hamazaspin destesi seherde ve etraf kendlerde kutlevi qirginlar ve vehsilikler toretdi Qafqaz Islam Ordusunun ve Dagistanda yerli ehalinin komekliyi ile yeni herbi deste yaradan Zizikski Hamazaspin dasnak bolsevik destelerine qarsi guclu hucum teskil etdi ve Qubani azad etdi Azerbaycan Xalq Cumburiyyeti yaradildiqda Zizikskinin destesinin ekser uzvleri yeni yaradilan Milli ordunun siralarina daxil oldu Baki seheri Azerbaycan ve Turkiye herbi quvvelerinden ibaret Qafqaz Islam Ordusu terefinden azad edildikden 1918 ci il 15 sentyabr sonra artiq polkovnik rutbesinde olan Zizikski paytaxt valisinin muavini teyin edilmis eyni zamanda Quba qezasindan Azerbaycan Parlamentine uzv secilmisdi O parlamentde Ittihad fraksiyasini temsil edirdi Ittihad Partiyasinin 1 ci 1919 aprel ve 2 ci 1920 yanvar qurultaylarinda partiyanin Merkezi Komitesine uzv secilmisdi Azerbaycan Parlamentinin maliyye budce komissiyasinin uzvu idi Aprel isgalindan 1920 sonra Zizikski bir muddet sovet hakimiyyetine qarsi muqavimet herekatinda istirak etmis Qubada elan edilen amnistiyadan sonra leqal fealiyyete kecmis lakin bolseviklerin elan etdiyi amnistiyanin muveqqeti oldugunu yeqin ederek yeniden gizli fealiyyet gostermisdir Zizikskinin sabiq muavini o zaman Azerbaycan Fovqelade Komissiyasinin bascisi M C Bagirov onu sovet bolsevik teqiblerinden qurtarmisdi Bundan sonra Eli bey Zizikski Bakiya qayidaraq beraet almisdir Bakida Cemberekenddeki evinde yasayirdi Mir Cefer Bagirov Respublikada olmadigi vaxtda 28 dekabr 1926 ci ilde 50 yasindaken hebs edilmisdir 6 avqust 1928 ci ilde AzSSR Cinayet Mecellesinin 63 75 ve 18 84 cu maddeleri eksinqilabciliq fealiyyeti xarici eksinqilabciliq teskilatlari ile elaqe ile teqsirli elan edilerek olum cezasina mehkum olunmusdur Hokm 1929 cu ilin sentyabr ayinin 17 den 18 ne kecen gece vaxti icra olunmusdur Xatiresi RedakteEli bey Zizikski Baki seheri Cemberekend Asagi Qebirstanliq kucesi sonradan Mehdi Huseyn kucesi ev 79 unvanda yasayirdi Hemin binanin esas girisin fasadinda uzun illerdi kiril elifbasinda AZ inisiali var idi 1990 ci illerde binada yenidenqurma isleri aparilmis ve fasaddaki inisiallar saxlanilmamisdir Zizik kendindeki evleri 1950 ci illerde sokulmus ve sokulmekden qalan tikinti materiallarinda ikinci defe yerli mescidin tikintisinde istifade edilmisdir Sonradan hemin yerde kend orta mektebi insa edilmisdir Quba seherinde Eli bey Zizikskinin serefine kuce adlandirilmisdir 2 Istinadlar Redakte Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild seh 465 Bas redaktor Yaqub Mahmudov 2013 08 12 tarixinde Fayl C Users pc1 Desktop Aida Hesabatlar C4 B1m 20Aida AXC ensiklopediya pdf orijinalindan bad url PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 iyul 2021 AXC qurucularinin bioqrafiyasi axc preslib az Istifade tarixi 8 iyul 2021 Xarici kecidler Redakte Eli bey Zizikski soyqirim az Istifade tarixi 8 iyul 2021 Elibey Zizikski Istifade tarixi 8 iyul 2021 1918 ci il Quba qirginlari http www anl az down meqale azerbaycan 2014 may 367621 htm cite web url accessdate missing url Hemcinin bax RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Eli bey Zizikski amp oldid 6067408, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
