Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Əli Laricani və ya Əli Ərdəşir Amuli Laricani (fars. علی اردشیر لاریجانی; 3 iyun 1958, Nəcəf) — İran siyasətçisi, İslam Şurası Məclisinin spikeri (28 may 2008-ci ildən). 2005-ci il avqust ayının 14-dən 2007-ci il oktyabr ayının 20-dək İranın Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi olmuşdur. Şurada İranın Ali Rəhbəri Ayətullah Əli Xameneinin nümayəndəsi olmuşdur. O, əsasən milli təhlükəsizlik məsələləri, o cümlədən İranın nüvə proqramı üzrə danışıqlara cavabdeh idi.
| Əli Laricani | |
|---|---|
| fars. علی اردشیر لاریجانی | |
 | |
| 5 iyun 2008 – 28 may 2020 | |
| Sonrakı | Məhəmməd Baqir Qalibaf |
| 15 avqust 2005 – 20 oktyabr 2007 | |
| Əvvəlki | Həsən Ruhani |
| Sonrakı | Səid Cəlili |
| 28 may 2008 – 28 may 2020 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 3 iyun 1958 (67 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, filosof |
| Atası | Mirzə Haşim Amuli |
| Dini | şiəlik |
| | |
 | |
| larijani.ir | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
3 iyun 1958-ci ildə İraqın Nəcəf şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası Ayətullah Mirzə Haşim Amuli Şah Məhəmməd Rza Pəhləvi tərəfindən sürgün edildikdən sonra bu şəhərə gəlmişdir. Onlar 1979-cu ildəki inqilabdan sonra İrana köçmüşdürlər.
Laricaninin bir çox qohumları tanınmış siyasətçilərdirlər. Onların ailəsi İranın siyasi arenasında tez-tez "İraq qrupu" adlandırılır. Bu qrupa Əlinin özündən başqa, onun kürəkəni Ayətullah Mürtəza Mütəhhəri, Konstitusiyanın Mühafizə Şurasının üzvü olan qardaşı Sadiq Laricani və 2009-cu ilin avqust ayından İran məhkəmə sisteminin rəhbəri olan Məhəmməd Cavad Laricani, digər qardaşları Bağır və Fazil Laricani, eləcə də Məclisin keçmiş üzvü olan Laricaninin əmisi oğlu Əhməd Təvəkkülü daxildir.
Laricani 1980-ci ildə Tehranın Şərif Texnologiya Universitetini riyaziyyat və kompüter elmləri ixtisası üzrə bitirmişdir. O, Tehran Universitetində fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsi almış və alman filosofu İmmanuel Kant haqqında kitab yazmışdır.
Laricani İranda keçirilmiş prezident seçkilərində 5,94% səslə altıncı yerdə qərarlaşan namizədlərdən biri olmuşdur. O, prezident seçkilərində Mühafizəkarlar Alyansının ən ciddi namizədlərindən biri hesab olunurdu, lakin populyarlığı Mahmud Əhmədinejaddan nəzərəçarpacaq dərəcədə aşağı idi.
1980-ci illərdə o, İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusuna rəhbərlik etmişdir. Haşimi Rəfsəncaninin prezidentliyi dövründə o, mədəniyyət və islami irşad naziri vəzifəsində işləmişdir. 1994-2004-cü illər arasında İranın milli yayım şirkəti olan İran İslam Respublikasının Səsinin prezidenti olmuş və prezident Rəfsəncaninin dövründə İranın mədəniyyət naziri olmuşdur. 2005-2007-ci illər arasında İranın Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi kimi o, İranın nüvə proqramı üzrə aparılan danışıqlar prosesində əsas iştirakçılardan biri olmuşdur. Danışıqlar prosesindəki iştirakı zamanı o, ölkədə və dünyada geniş tanınmışdır. Laricani nüvə texnologiyası məsələlərində heç bir güzəştə getmək istəməmiş və sələfi Həsən Ruhanini həddindən artıq güzəştlərə getdiyinə görə tənqid etmişdir. Lakin sonrakı fəaliyyətləri zamanı o, praqmatik siyasətçi kimi şöhrət qazanmış və bəzi ekspertlər onu danışıqlar prosesi üçün Əhmədinejaddan daha üstün tərəfdaş hesab etmişdirlər. 2008 və 2012-ci illərdə Qumdan millət vəkili olaraq parlamentə seçilmişdir.
2014-cü ildə o, fars dilindən tərcümədə "Rəhbərin ardıcılları" kimi tərcümə olunan "Rəhrovan-e Vilayət" adlı öz partiyasını yaratdığını elan etmişdir. Bəzi siyasi ekspertlər bunu Laricaninin böyük siyasi ambisiyalarının bir sübutu kimi qiymətləndirmişdirlər.
2024-cü ilin may ayında Laricani 2024-cü il prezident seçkilərində İran Prezidenti vəzifəsinə namizəd kimi qeydə alınmış, lakin İranın Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiqlənməmişdir.
Məclis spikeri
2008-2014-cü illər arasında Laricani İran parlamenti (Məclis) olan İslam Şurası Məclisinin üç dəfə sədri seçilmişdir. Mahmud Əhmədinejadın ikinci prezidentliyi dövründə Laricani ilə prezident arasında sonuncunun dövlətin idarə edilməsindəki rolu ilə əlaqədar olaraq münaqişə yaranmışdır. Parlament prezidenti impiçmentlə hədələmiş, Əhmədinejadın kabinetindəki nazirlərindən birini istefaya göndərmiş, Əhmədinejad isə öz növbəsində Məclisin sədrini korrupsiyada ittiham etmişdir. İran hakimiyyətinin islahatçı qanadının nümayəndəsi hesab olunan Həsən Ruhani İran Prezidenti seçildikdən sonra Laricani yenə də onun təşəbbüslərinin əsas tənqidçilərindən biri olmuşdur. Məsələn, parlament prezident tərəfindən təhsil naziri vəzifəsinə irəli sürülmüş namizədə bir neçə dəfə səs verməkdən imtina etmişdir.
Şəxsi həyatı
Fəridə Mütəhhəri ilə evli olan Əli Laricani İran İslam İnqilabının görkəmli simalarından biri hesab olunan mərhum Ayətullah Mürtəza Mütəhhərinin (1919–1979) kürəkənidir. Onların bu evlilikdən iki oğul (Mürtəza (1984-cü il təvəllüd) və Məhəmməd Rza (1989-cu il təvəllüd)) və iki qız (Fatimə (1980-ci il təvəllüd) və Sara (1983-cü il təvəllüd)) olmaqla ümumilikdə dörd övladı dünyaya gəlmişdir.
İstinadlar
- "Profile: Ali Larijani". 21 mart 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2012.
- "Фахраддин Абосзода. Президентский бросок «мазандаранского тигра» — Политика, выборы, власть — Новости — ИА REGNUM". 7 yanvar 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 yanvar 2015.
- "Рустам Искандари. Парламент Ирана: кто правит Исламской республикой? — Политика, выборы, власть — Новости — ИА REGNUM". 2 aprel 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 yanvar 2015.
- "Ахмадинежад не попал в список кандидатов на президентских выборах в Иране". РИА Новости (rus). 9 iyun 2024. 9 iyun 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 iyun 2024.
- "فوری /علی لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد". خبرآنلاین (fars). 31 may 2024. 31 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 iyun 2024.
- Sahimi, Mohammad. "Nepotism & the Larijani Dynasty". PBS. Los Angeles. 20 avqust 2009. 16 noyabr 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 fevral 2013.
- Sohrabi, Naghmeh. The Power Struggle in Iran: A Centrist Comeback? (PDF) // Middle East Brief (naməlum dil). № 53. — 2011. iyul. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
Əlavə ədəbiyyat
- Fischbach, Michael B. ed. Biographical encyclopedia of the modern Middle East and North Africa (Gale, 2 vol, 2008) 2: 469–470.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eli Laricani ve ya Eli Erdesir Amuli Laricani fars علی اردشیر لاریجانی 3 iyun 1958 Necef Iran siyasetcisi Islam Surasi Meclisinin spikeri 28 may 2008 ci ilden 2005 ci il avqust ayinin 14 den 2007 ci il oktyabr ayinin 20 dek Iranin Ali Milli Tehlukesizlik Surasinin katibi olmusdur Surada Iranin Ali Rehberi Ayetullah Eli Xameneinin numayendesi olmusdur O esasen milli tehlukesizlik meseleleri o cumleden Iranin nuve proqrami uzre danisiqlara cavabdeh idi Eli Laricanifars علی اردشیر لاریجانی Iranin Islam Surasi Meclisinin spikeri5 iyun 2008 28 may 2020SonrakiMehemmed Baqir Qalibaf Iranin Milli Tehlukesizlik uzre Ali Surasinin katibi15 avqust 2005 20 oktyabr 2007EvvelkiHesen RuhaniSonrakiSeid Celili Islam Surasi Meclisinin uzvu28 may 2008 28 may 2020 Sexsi melumatlar Dogum tarixi 3 iyun 1958 1958 06 03 67 yas Dogum yeri Necef Necef muhafezesi Iraq Tehsili Serif Texnik Universiteti Tehran Universiteti Fealiyyeti siyasetci filosof Atasi Mirze Hasim Amuli Dini sielik larijani ir Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Bioqrafiyasi 2 Meclis spikeri 3 Sexsi heyati 4 Istinadlar 5 Elave edebiyyat 6 Xarici kecidlerBioqrafiyasiredakte Laricaninin usaqligi 3 iyun 1958 ci ilde Iraqin Necef seherinde anadan olmusdur 1 Onun atasi Ayetullah Mirze Hasim Amuli Sah Mehemmed Rza Pehlevi terefinden surgun edildikden sonra bu sehere gelmisdir Onlar 1979 cu ildeki inqilabdan sonra Irana kocmusdurler Laricaninin bir cox qohumlari taninmis siyasetcilerdirler Onlarin ailesi Iranin siyasi arenasinda tez tez Iraq qrupu adlandirilir Bu qrupa Elinin ozunden basqa onun kurekeni Ayetullah Murteza Mutehheri Konstitusiyanin Muhafize Surasinin uzvu olan qardasi Sadiq Laricani ve 2009 cu ilin avqust ayindan Iran mehkeme sisteminin rehberi olan Mehemmed Cavad Laricani diger qardaslari Bagir ve Fazil Laricani elece de Meclisin kecmis uzvu olan Laricaninin emisi oglu Ehmed Tevekkulu daxildir 2 Laricani 1980 ci ilde Tehranin Serif Texnologiya Universitetini riyaziyyat ve komputer elmleri ixtisasi uzre bitirmisdir O Tehran Universitetinde felsefe uzre felsefe doktoru derecesi almis ve alman filosofu Immanuel Kant haqqinda kitab yazmisdir 2 Laricani Iranda kecirilmis prezident seckilerinde 5 94 sesle altinci yerde qerarlasan namizedlerden biri olmusdur O prezident seckilerinde Muhafizekarlar Alyansinin en ciddi namizedlerinden biri hesab olunurdu lakin populyarligi Mahmud Ehmedinejaddan nezerecarpacaq derecede asagi idi 1980 ci illerde o Islam Inqilabi Kesikcileri Korpusuna rehberlik etmisdir Hasimi Refsencaninin prezidentliyi dovrunde o medeniyyet ve islami irsad naziri vezifesinde islemisdir 2 1994 2004 cu iller arasinda Iranin milli yayim sirketi olan Iran Islam Respublikasinin Sesinin prezidenti olmus ve prezident Refsencaninin dovrunde Iranin medeniyyet naziri olmusdur 2005 2007 ci iller arasinda Iranin Ali Milli Tehlukesizlik Surasinin katibi kimi o Iranin nuve proqrami uzre aparilan danisiqlar prosesinde esas istirakcilardan biri olmusdur Danisiqlar prosesindeki istiraki zamani o olkede ve dunyada genis taninmisdir Laricani nuve texnologiyasi meselelerinde hec bir guzeste getmek istememis ve selefi Hesen Ruhanini heddinden artiq guzestlere getdiyine gore tenqid etmisdir Lakin sonraki fealiyyetleri zamani o praqmatik siyasetci kimi sohret qazanmis ve bezi ekspertler onu danisiqlar prosesi ucun Ehmedinejaddan daha ustun terefdas hesab etmisdirler 2 2008 ve 2012 ci illerde Qumdan millet vekili olaraq parlamente secilmisdir 3 Rusiya prezidenti Vladimir Putinle bas tutmus gorusu Soci 22 oktyabr 2015 ci il 2014 cu ilde o fars dilinden tercumede Rehberin ardicillari kimi tercume olunan Rehrovan e Vilayet adli oz partiyasini yaratdigini elan etmisdir Bezi siyasi ekspertler bunu Laricaninin boyuk siyasi ambisiyalarinin bir subutu kimi qiymetlendirmisdirler 2 2024 cu ilin may ayinda Laricani 2024 cu il prezident seckilerinde Iran Prezidenti vezifesine namized kimi qeyde alinmis 4 lakin Iranin Musahide Surasi terefinden tesdiqlenmemisdir 5 Meclis spikeriredakte2008 2014 cu iller arasinda Laricani Iran parlamenti Meclis olan Islam Surasi Meclisinin uc defe sedri secilmisdir Mahmud Ehmedinejadin ikinci prezidentliyi dovrunde Laricani ile prezident arasinda sonuncunun dovletin idare edilmesindeki rolu ile elaqedar olaraq munaqise yaranmisdir Parlament prezidenti impicmentle hedelemis Ehmedinejadin kabinetindeki nazirlerinden birini istefaya gondermis Ehmedinejad ise oz novbesinde Meclisin sedrini korrupsiyada ittiham etmisdir 3 Iran hakimiyyetinin islahatci qanadinin numayendesi hesab olunan Hesen Ruhani Iran Prezidenti secildikden sonra Laricani yene de onun tesebbuslerinin esas tenqidcilerinden biri olmusdur Meselen parlament prezident terefinden tehsil naziri vezifesine ireli surulmus namizede bir nece defe ses vermekden imtina etmisdir 2 2024 cu ilde Eli LaricaniSexsi heyatiredakteFeride Mutehheri ile evli olan Eli Laricani Iran Islam Inqilabinin gorkemli simalarindan biri hesab olunan merhum Ayetullah Murteza Mutehherinin 1919 1979 kurekenidir 6 7 Onlarin bu evlilikden iki ogul Murteza 1984 cu il tevellud ve Mehemmed Rza 1989 cu il tevellud ve iki qiz Fatime 1980 ci il tevellud ve Sara 1983 cu il tevellud olmaqla umumilikde dord ovladi dunyaya gelmisdir Istinadlarredakte Profile Ali Larijani 21 mart 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2012 1 2 3 4 5 6 Fahraddin Aboszoda Prezidentskij brosok mazandaranskogo tigra Politika vybory vlast Novosti IA REGNUM 7 yanvar 2015 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 yanvar 2015 1 2 Rustam Iskandari Parlament Irana kto pravit Islamskoj respublikoj Politika vybory vlast Novosti IA REGNUM 2 aprel 2015 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Ahmadinezhad ne popal v spisok kandidatov na prezidentskih vyborah v Irane RIA Novosti rus 9 iyun 2024 9 iyun 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 iyun 2024 فوری علی لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد خبرآنلاین fars 31 may 2024 31 may 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 iyun 2024 Sahimi Mohammad Nepotism amp the Larijani Dynasty PBS Los Angeles 20 avqust 2009 16 noyabr 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 fevral 2013 Sohrabi Naghmeh The Power Struggle in Iran A Centrist Comeback PDF Middle East Brief namelum dil 53 2011 iyul 2016 03 04 tarixinde arxivlesdirilib PDF Elave edebiyyatredakteFischbach Michael B ed Biographical encyclopedia of the modern Middle East and North Africa Gale 2 vol 2008 2 469 470 Xarici kecidlerredakte Vikisitatda Eli Laricani ile elaqedar sitatlar var Vikianbarda Eli Laricani ile elaqeli mediafayllar var Menbe https az wikipedia org w index php title Eli Laricani amp oldid 8275945