fbpx
Wikipedia

Şeyx Cüneyd

Şeyx Cüneyd (1429, Ərdəbil1460) — Səfəvi təriqətini rəhbəri (1447-1460), Şeyx Heydərin atası, Şah İsmayıl Xətainin babası.

Şeyx Cüneyd

Şeyx Cüneyd türbəsi
Ərdəbil hakimliyinin V şeyxi
1447 — 1460
Sələfi Şeyx İbrahim
Xələfi Şeyx Heydər
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1429
Doğum yeri Ərdəbil
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Samur çayı vadisi I Samur döyüşü
Dəfn yeri Həzrə, Qusar rayonu
Atası Şeyx İbrahim
Həyat yoldaşı Xədicə Sultan (Uzun Həsənin bacısı)
Uşağı Şeyx Heydər

Həyatı

Şeyx İbrahim vəfat etdikdə yerinə 1447-ci ildə oğlu Cüneyd keçdi. Şeyx Cüneyd tez bir zamanda ətrafında toplanan müridləri müharibə etmək üçün təcili silahlandırmağa başlamışdı. Özü də bir şiə olan Qaraqoyunlu hökmdarı Cahanşah Şeyx Cüneydin üzvlərinin çoxalmasından çəkinərək onun əmisi Şeyx Cəfərə müraciət edərək Cüneydin Azərbaycandan çıxmasını təmin etdi. Bundan sonra Şeyx Cüneyd, Anadoluya gələrək oradakı Türkmanlar arasında təbliğata başladı, Anadoluda özünə xeyli müridləri qazandı və Qaraman Bəyliyinə keçdi, Qaraman bəyinin onun tutulması haqda əmr verməsindən sonra Misir Məmlüklərinə sığındı. Lakin burda da şiə təbliğatı yaydığından məmlüklər onun üzərinə qoşun göndərdi, döyüşdə məğlub olan Şeyx Cüneyd Anadoluya qaçdı.

Qaraqoyunlularla münasibətlər

Səfəvi-qaraqoyunlu münasibətləri Şeyx İbrahimin ölümündən sonra öz axarında getmədi. Belə ki, məşhur Şeyx Cüneydin xalq arasında nüfuzunun artması Cahanşahı narahat edirdi və odur ki, Cahan şah Şeyx Cüneydə qarşı əmisi Şeyx Cəfəri müdafiə etdi. Şeyx Cəfər Səfəviyyə mülkünün de-fakto hakimi kimi qərarlaşsa da, Cahan şahın artan təqiblərindən Şeyx Cüneyd Ərdəbildən Diyarbəkirə getməli oldu. Şeyx Cüneydin şimala olan yürüşləri Cahan şahı qorxutduğundan o, Şirvan Şeyxinə Şeyx Cüneydə qarşı müharibədə hərbi dəstək yolladı. Şeyx Cüneydin blokadaya alınıb öldürülməsi Səfəvi-qaraqoyunlu münasibətlərinə tamamilə son qoymuş oldu.

Ağqoyunlularla münasibətlər

1456-cı ildən 1459-cu ilədək Cüneyd, o vaxt hələ az tanınan Ağqoyunlu Uzun Həsənin yanında olmuşdu. Uzun Həsən öz düşməni Cahanşahla mübarizədə Səfəvi şeyxlərinin köməyini təmin etmək arzusu ilə öz bacısı Xədicə Bəyimi Şeyx Cüneydə ərə verdi. Tarixçilərin göstərdiyi kimi, bu nigahın sorağı Kiçik Asiyanın və Suriyanın ən uzaq guşələrinə yayıldı və "əvvəlki şeyxlərin" xəlifələri Cüneydin görüşünə gəldilər.

Şirvana maraq

Cüneyd öz təsir dairsəini genişləndirmək məqsədilə Şirvanı zəbt etmək fikrinə düşdü. O, səfərləri boyu müxtəlif ölkələrdən başına toplanmış 10000 tərəfdaş ilə ölkəni işğal etmək və Şirvanşahlar taxtına sahib olmaq üçün Şirvana basqın etdi. Şirvandakı şiə tərəfdarları da ona qoşuldular. Çərkəzlərlə dini müharibə basqın üçün bəhanə oldu. Şeyx Cüneydin niyyətini duyan və təbərsəranlılar tərəfindən təhrik edilən Xəlilüllah Qaraqoyunlu Cahanşahın yardımı ilə böyük qoşunla onun qabağına çıxdı. 1460-cı ildə Samur çayının sol sahilindəki Qıpçaq kəndinin yaxınlığında baş verən vuruşmada Cüneyd öldürüldü, onun müridləri isə məğlub edildi. Bir versiyaya görə Cüneyd əsir alınaraq Şirvanşahın əmri ilə edam olunmuş, başqa mənbələrə görə isə döyüş meydanında oxla vurulub, öldürülmüşdür. Fəzlullah ibn Ruzbixan Xuncinin məlumatına görə Cüneydin müridləri onun meyitini Samurun sağ sahilinə keçirərək Gülxan kəndində (indiki Qusar rayonunun Həzrə kəndi) dəfn etmişlər.

Ailəsi

1456/59-cu ildə Uzun Həsənin bacısı Xədicə bəyim ilə evlənmişdir. Atasının ölümündən sonra dünyaya gələn oğlu Heydər dayısı Uzun Həsənin sarayında böyüdü və Uzun Həsənin qızı ilə də evlənərək onun kürəkəni oldu. Xacə Məhəmməd və Xacə Cəmşid adlı oğulları da vardı. Xacə Cəmşid Heydər ilə birlikdə Şirvanşahlarla döyüşlərdən birində öldürülmüşdür.

İstinadlar

  1. Andrew J. Newman, Safavid Iran, səh.129
  2. Kathryn Babayan, Mystics, monarchs, and messiahs, səh.139
  3. Xacə Zeynalabidin Əli Əbdi bəy - Təkmilətül-əxbar (Səfəvi dövrü - Şah İsmayıl və Şah Təhmasib dövrlərinin tarixi- Xoşbəxt sifətli sədrin vəfat tarixi). - Bakı: Elm, 1996
  4. Heydər Səfəvi - Encyclopedia Iranica

şeyx, cüneyd, 1429, ərdəbil, 1460, səfəvi, təriqətini, rəhbəri, 1447, 1460, şeyx, heydərin, atası, şah, ismayıl, xətainin, babası, türbəsiərdəbil, hakimliyinin, şeyxi1447, 1460sələfi, şeyx, ibrahimxələfi, şeyx, heydərşəxsi, məlumatlardoğum, tarixi, 1429doğum, . Seyx Cuneyd 1429 Erdebil 1460 Sefevi teriqetini rehberi 1447 1460 Seyx Heyderin atasi Sah Ismayil Xetainin babasi Seyx CuneydSeyx Cuneyd turbesiErdebil hakimliyinin V seyxi1447 1460Selefi Seyx IbrahimXelefi Seyx HeyderSexsi melumatlarDogum tarixi 1429Dogum yeri ErdebilVefat tarixi 1460Vefat yeri Samur cayi vadisi I Samur doyusuDefn yeri Hezre Qusar rayonuAtasi Seyx IbrahimHeyat yoldasi Xedice Sultan Uzun Hesenin bacisi Usagi Seyx Heyder Mundericat 1 Heyati 2 Qaraqoyunlularla munasibetler 3 Agqoyunlularla munasibetler 4 Sirvana maraq 5 Ailesi 6 IstinadlarHeyati RedakteSeyx Ibrahim vefat etdikde yerine 1447 ci ilde oglu Cuneyd kecdi Seyx Cuneyd tez bir zamanda etrafinda toplanan muridleri muharibe etmek ucun tecili silahlandirmaga baslamisdi Ozu de bir sie olan Qaraqoyunlu hokmdari Cahansah Seyx Cuneydin uzvlerinin coxalmasindan cekinerek onun emisi Seyx Cefere muraciet ederek Cuneydin Azerbaycandan cixmasini temin etdi Bundan sonra Seyx Cuneyd Anadoluya gelerek oradaki Turkmanlar arasinda tebligata basladi Anadoluda ozune xeyli muridleri qazandi ve Qaraman Beyliyine kecdi Qaraman beyinin onun tutulmasi haqda emr vermesinden sonra Misir Memluklerine sigindi Lakin burda da sie tebligati yaydigindan memlukler onun uzerine qosun gonderdi doyusde meglub olan Seyx Cuneyd Anadoluya qacdi Qaraqoyunlularla munasibetler RedakteSefevi qaraqoyunlu munasibetleri Seyx Ibrahimin olumunden sonra oz axarinda getmedi Bele ki meshur Seyx Cuneydin xalq arasinda nufuzunun artmasi Cahansahi narahat edirdi ve odur ki Cahan sah Seyx Cuneyde qarsi emisi Seyx Ceferi mudafie etdi Seyx Cefer Sefeviyye mulkunun de fakto hakimi kimi qerarlassa da Cahan sahin artan teqiblerinden Seyx Cuneyd Erdebilden Diyarbekire getmeli oldu Seyx Cuneydin simala olan yurusleri Cahan sahi qorxutdugundan o Sirvan Seyxine Seyx Cuneyde qarsi muharibede herbi destek yolladi Seyx Cuneydin blokadaya alinib oldurulmesi Sefevi qaraqoyunlu munasibetlerine tamamile son qoymus oldu Agqoyunlularla munasibetler Redakte1456 ci ilden 1459 cu iledek Cuneyd o vaxt hele az taninan Agqoyunlu Uzun Hesenin yaninda olmusdu Uzun Hesen oz dusmeni Cahansahla mubarizede Sefevi seyxlerinin komeyini temin etmek arzusu ile oz bacisi Xedice Beyimi Seyx Cuneyde ere verdi 1 Tarixcilerin gosterdiyi kimi bu nigahin soragi Kicik Asiyanin ve Suriyanin en uzaq guselerine yayildi ve evvelki seyxlerin xelifeleri Cuneydin gorusune geldiler 2 Sirvana maraq RedakteCuneyd oz tesir dairseini genislendirmek meqsedile Sirvani zebt etmek fikrine dusdu O seferleri boyu muxtelif olkelerden basina toplanmis 10000 terefdas ile olkeni isgal etmek ve Sirvansahlar taxtina sahib olmaq ucun Sirvana basqin etdi Sirvandaki sie terefdarlari da ona qosuldular Cerkezlerle dini muharibe basqin ucun behane oldu Seyx Cuneydin niyyetini duyan ve teberseranlilar terefinden tehrik edilen Xelilullah Qaraqoyunlu Cahansahin yardimi ile boyuk qosunla onun qabagina cixdi 1460 ci ilde Samur cayinin sol sahilindeki Qipcaq kendinin yaxinliginda bas veren vurusmada Cuneyd olduruldu onun muridleri ise meglub edildi Bir versiyaya gore Cuneyd esir alinaraq Sirvansahin emri ile edam olunmus basqa menbelere gore ise doyus meydaninda oxla vurulub oldurulmusdur Fezlullah ibn Ruzbixan Xuncinin melumatina gore Cuneydin muridleri onun meyitini Samurun sag sahiline kecirerek Gulxan kendinde indiki Qusar rayonunun Hezre kendi defn etmisler Ailesi Redakte1456 59 cu ilde Uzun Hesenin bacisi Xedice beyim ile evlenmisdir Atasinin olumunden sonra dunyaya gelen oglu Heyder dayisi Uzun Hesenin sarayinda boyudu ve Uzun Hesenin qizi ile de evlenerek onun kurekeni oldu Xace Mehemmed 3 ve Xace Cemsid adli ogullari da vardi 4 Xace Cemsid Heyder ile birlikde Sirvansahlarla doyuslerden birinde oldurulmusdur Istinadlar Redakte Andrew J Newman Safavid Iran seh 129 Kathryn Babayan Mystics monarchs and messiahs seh 139 Xace Zeynalabidin Eli Ebdi bey Tekmiletul exbar Sefevi dovru Sah Ismayil ve Sah Tehmasib dovrlerinin tarixi Xosbext sifetli sedrin vefat tarixi Baki Elm 1996 Heyder Sefevi Encyclopedia IranicaMenbe https az wikipedia org w index php title Seyx Cuneyd amp oldid 5513059, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.