Parlamentdə İttihad fraksiyasının rəhbəri Qara Qarabəyli tərəfındən təqdim edilmiş bəyannamədə hakimiyyətin millətə məxsus olması ideyasının gerçəkləşməsi müsəlmanların istiqlal mübarizəsinin son məqsədi sayılırdı. Bəyannamədə Azərbaycandakı bütün xalqların sülh şəraitində yaşamalarının təmin olunması tələb edilirdi. İttihadçılar fəhlə məsələsində menşeviklərin proqramı ilə çıxış edərək, fəhlələrin səadətini təmin etməyə səy göstərəcəyini vəd edir, aqrar məsələdə isə torpağın pulsuz olaraq kəndlilərə paylanması təklifini irəli sürürdü. Onlar maliyyə sahəsində mütərəqqi gəlir vergisinin tətbiqini, digər vergilərin isə ləğvini tələb edirdilər. İttihad fraksiyası ibtidai məktəblərdə ümumi və icbari təhsilin bərqərar edilməsinə, məktəblərin milliləşdirilməsinə tərəfdar olduğunu bildirirdi.
Parlament fəaliyyəti
İttihad fraksiyası parlamentin, əsasən, sağ cinahını təşkil edirdi. Bu fraksiya ölkədə siyasi üstünlüyə malik milli demokratik cərəyana qarşı sərt müxalifət mövqeyində durur və 1919-cu ilin dekabrınadək hökumət kabinetlərinin formalaşmasında iştirakdan imtina edirdi. İttihad fraksiyası hökumətə etimad göstərməyənlərin öncüllərindən idi. 1919-cu ilin yanvarında İttihad fraksiyası neft möhtəkirliyinə qarşı mübarizə barədə, 1918-ci ildə tədarük olunmuş taxıl məhsulunun talan edilməsi və Hacı Zeynəlabdin Tağıyev fabrikində beş satıcı ilə bağlı qanunsuzluqlar haqqında üç bənddən ibarət sorğu ilə hökumətə müraciət etmişdi. Fraksiyanın rəhbəri Qara bəy Qarabəyov bu məsələlərin nizamlanması üçün xüsusi müşavirə çağırmağı təklif etmişdi. Sorğularla əlaqədar hökumət üzvlərinin, hətta hökumət başçısı Fətəli xan Xoyskinin parlament qarşısında çıxışlarında verdiyi cavablarla hesablaşmayan Qarabəyov öz fraksiyası adından hökumətin izahatını qeyri-qənaətbəxş saydığını bildirib ona etimadsızlıq göstərilməsi tələbini irəli sürmüşdü. Müzakirələr nəticəsində aydın olmuşdu ki, hökumətə tam etimadsızlıq göstərilməsini yalnız İttihad Partiyası tələb edir. İttihad fraksiyası parlamentdən yeni hökumət kabinəsinin təşkil olunması tapşırığını alan Nəsib bəy Yusifbəylinin namizədliyini də müdafiə etməmişdi. Bununla belə, İttihad da yeni kabinetə daxil olmaq ehtimalını nəzərdən keçirirdi. O, Slavyan-rus və Erməni fraksiyaları istisna olmaqla, Azərbaycanın müstəqilliyi ideyasını müdafıə edən bütün partiyaların parlament mərkəzinin yaradılmasını təklif etmiş və bildirmişdi ki, əks təqdirdə Müsavat-Sosialist mərkəzi adlandırılan mərkəz (əgər bu baş tutarsa) ölkəni səhvlərdən və müxalifətdən xilas edə bilməyəcək.
1919-cu ilin sentyabrında da hökumətə etimad məsələsi irəli sürülərkən İttihad fraksiyası qəti və açıq şəkildə buna qarşı çıxmışdı. İttihad yeni hökumətin Müsavat və İttihad fraksiyaları, həmçinin Bitərəflər fraksiyası əsasında formalaşdırılmasını təklif edirdi. 1919-cu ilin oktyabrında Müsavat fraksiyasına bitərəflərldən ayrılıb birləşən parlament üzvləri ilə Müsavat və bitərəflər fraksiyası qurulduqdan sonra, kabinetin tərkibi məsələsi təkrar müzakirə olunarkən İttihadMüsavatın daxili və xarici siyasət taktikası ilə prinsipial ixtilafda olduğuna görə, yeni hökumətin tərkibində iştirakdan imtina etməyi qərara aldı. Bununla yanaşı, Nəsib bəy Yusifbəylini bitərəf hökumət yaratmağa qadir olmayan məhdud partiya lideri hesab etdiyini bildirən İttihad onun təşkil etdiyi hər hansı hökumətə etimadsızlıq göstərilməsi haqqında qərar qəbul etdi. 1919-cu ilin dekabrında yeni hökumət kabinetinin formalaşdırılması zamanı İttihaddan 2 nəfər koalisiyaya daxil edildi. Həmid bəy Şahtaxtinski xalq təhsili və dini etiqad naziri (1920 il martın 5-dən 30-dək Nurməmməd Şahsuvarov), Sultan Məcid Qənizadə dövlət nəzarətçisi oldu. İttihad Partiyası yeni hökumətdə iki nazir vəzifəsi alsa da, fraksiyanın lideri Qara bəy Qarabəyov, öz "ənənəsinə" sadiq qalaraq, hökumətin proqramını kəskin tənqid edirdi. O, dövlət məmurlarını rüşvətxorluqda, vəzifədən sui-istifadədə ittiham etmiş, "respublika qəzalarını tamamilə yaddan çıxaran" Xalq Maarifi Nazirliyini isə kəskin tənqid atəşinə tutmuşdu. Müsavat Partiyası ittihadçıların müqavimətini neytrallaşdırmaq niyyəti ilə onlara koalisiya təklif etmişdi. İttihad hökumətə daxil olmaq təklifı müqabilində üç şərt irəli sürmüşdü:
Bütün müsəlman partiyalarının koalisiyasına riayət olunsun;
Daxili işlər naziri portfeli Məmməd Həsən Hacınskiyə verilsin;
Dövlət nəzarəti vəzifəsi bu partiyanın nümayəndəsinə həvalə edilsin.
Dövlət nəzarəti vəzifəsini ələ keçirən ittihadçılar bildirirdilər ki, dövlət strukturlarındakı qanunsuzluqlara və sui-istifadə hallarına görə müsavatçılar daha çox məsuliyyət daşıyırlar. İttihad Müsavatı dövlət vəsaitindən qanunsuz olaraq özünün partiya təbliğatı üçün istifadə etməkdə ittiham edirdi. İttihad bir sıra məsələlərə münasibətdə qismən bolşevikpərəst mövqedən çıxış edirdi. Bu fraksiya Qərb imperializminə qarşı mübarizədə kommunistlərlə ittifaqa çağırır, rus Sovet ordusununAntantaya qarşı mübarizə aparan Türkiyəyə yardım etməsi üçün Azərbaycana buraxılmasını tələb edirdi. MüsavatınMəmmədhəsən Hacınskini daxili işlər naziri vəzifəsindən geri çağırmaq niyyətindən xəbər tutan İttihad hökumət koalisiyası haqqında qərar qəbul etmişdi. Yeni təyinatlardan razı qalmadığını bildirən İttihad fraksiyası baş nazir Nəsib bəy Yusifbəyliyə partiyalarla məsləhətləşməyi və Hacınskini nazir vəzifəsində saxlamağı təklif etdi. İttihadçılar Müsavatı hakimiyyəti zorla ələ keçirməkdə günahlandırırdılar. Onlar hökumətin kommunistlərə qarşı gördüyü tədbirlərin də əleyhinə çıxırdılar. İttihad nümayəndələri hökumətin tərkibindən çıxaraq, Müsavatın hakimiyyətdən getməsinə çalışır, əks halda, hökumətdə iştirakdan imtina edəcəkləri ilə hədələyirdilər. 1920-ci ilin aprelində hakimiyyətin kommunistlərə təhvil verilməsi haqqında ultimatumun müzakirəsi zamanı İttihad fraksiyası hakimiyyətin təhvil verilməsi təklifini müdafiə etdi. Beləliklə, Azərbaycanın bolşeviklər tərəfindən işğalına əlverişli şərait yaradıldı.
ittihad, fraksiyası, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, sentyabr, 2021, azər. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Ittihad fraksiyasi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamentinin Musavat ve biterefler fraksiyasindan sonra en boyuk fraksiyasi Mundericat 1 Haqqinda 2 Parlament fealiyyeti 3 Uzvleri 4 Menbe 4 1 Edebiyyat 5 Hemcinin baxHaqqinda RedakteParlamentde Ittihad fraksiyasinin rehberi Qara Qarabeyli terefinden teqdim edilmis beyannamede hakimiyyetin millete mexsus olmasi ideyasinin gerceklesmesi muselmanlarin istiqlal mubarizesinin son meqsedi sayilirdi Beyannamede Azerbaycandaki butun xalqlarin sulh seraitinde yasamalarinin temin olunmasi teleb edilirdi Ittihadcilar fehle meselesinde menseviklerin proqrami ile cixis ederek fehlelerin seadetini temin etmeye sey gostereceyini ved edir aqrar meselede ise torpagin pulsuz olaraq kendlilere paylanmasi teklifini ireli sururdu Onlar maliyye sahesinde mutereqqi gelir vergisinin tetbiqini diger vergilerin ise legvini teleb edirdiler Ittihad fraksiyasi ibtidai mekteblerde umumi ve icbari tehsilin berqerar edilmesine mekteblerin millilesdirilmesine terefdar oldugunu bildirirdi Parlament fealiyyeti RedakteIttihad fraksiyasi parlamentin esasen sag cinahini teskil edirdi Bu fraksiya olkede siyasi ustunluye malik milli demokratik cereyana qarsi sert muxalifet movqeyinde durur ve 1919 cu ilin dekabrinadek hokumet kabinetlerinin formalasmasinda istirakdan imtina edirdi Ittihad fraksiyasi hokumete etimad gostermeyenlerin oncullerinden idi 1919 cu ilin yanvarinda Ittihad fraksiyasi neft mohtekirliyine qarsi mubarize barede 1918 ci ilde tedaruk olunmus taxil mehsulunun talan edilmesi ve Haci Zeynelabdin Tagiyev fabrikinde bes satici ile bagli qanunsuzluqlar haqqinda uc bendden ibaret sorgu ile hokumete muraciet etmisdi Fraksiyanin rehberi Qara bey Qarabeyov bu meselelerin nizamlanmasi ucun xususi musavire cagirmagi teklif etmisdi Sorgularla elaqedar hokumet uzvlerinin hetta hokumet bascisi Feteli xan Xoyskinin parlament qarsisinda cixislarinda verdiyi cavablarla hesablasmayan Qarabeyov oz fraksiyasi adindan hokumetin izahatini qeyri qenaetbexs saydigini bildirib ona etimadsizliq gosterilmesi telebini ireli surmusdu Muzakireler neticesinde aydin olmusdu ki hokumete tam etimadsizliq gosterilmesini yalniz Ittihad Partiyasi teleb edir Ittihad fraksiyasi parlamentden yeni hokumet kabinesinin teskil olunmasi tapsirigini alan Nesib bey Yusifbeylinin namizedliyini de mudafie etmemisdi Bununla bele Ittihad da yeni kabinete daxil olmaq ehtimalini nezerden kecirirdi O Slavyan rus ve Ermeni fraksiyalari istisna olmaqla Azerbaycanin musteqilliyi ideyasini mudafie eden butun partiyalarin parlament merkezinin yaradilmasini teklif etmis ve bildirmisdi ki eks teqdirde Musavat Sosialist merkezi adlandirilan merkez eger bu bas tutarsa olkeni sehvlerden ve muxalifetden xilas ede bilmeyecek 1919 cu ilin sentyabrinda da hokumete etimad meselesi ireli surulerken Ittihad fraksiyasi qeti ve aciq sekilde buna qarsi cixmisdi Ittihad yeni hokumetin Musavat ve Ittihad fraksiyalari hemcinin Biterefler fraksiyasi esasinda formalasdirilmasini teklif edirdi 1919 cu ilin oktyabrinda Musavat fraksiyasina bitereflerlden ayrilib birlesen parlament uzvleri ile Musavat ve biterefler fraksiyasi qurulduqdan sonra kabinetin terkibi meselesi tekrar muzakire olunarken Ittihad Musavatin daxili ve xarici siyaset taktikasi ile prinsipial ixtilafda olduguna gore yeni hokumetin terkibinde istirakdan imtina etmeyi qerara aldi Bununla yanasi Nesib bey Yusifbeylini biteref hokumet yaratmaga qadir olmayan mehdud partiya lideri hesab etdiyini bildiren Ittihad onun teskil etdiyi her hansi hokumete etimadsizliq gosterilmesi haqqinda qerar qebul etdi 1919 cu ilin dekabrinda yeni hokumet kabinetinin formalasdirilmasi zamani Ittihaddan 2 nefer koalisiyaya daxil edildi Hemid bey Sahtaxtinski xalq tehsili ve dini etiqad naziri 1920 il martin 5 den 30 dek Nurmemmed Sahsuvarov Sultan Mecid Qenizade dovlet nezaretcisi oldu Ittihad Partiyasi yeni hokumetde iki nazir vezifesi alsa da fraksiyanin lideri Qara bey Qarabeyov oz enenesine sadiq qalaraq hokumetin proqramini keskin tenqid edirdi O dovlet memurlarini rusvetxorluqda vezifeden sui istifadede ittiham etmis respublika qezalarini tamamile yaddan cixaran Xalq Maarifi Nazirliyini ise keskin tenqid atesine tutmusdu Musavat Partiyasi ittihadcilarin muqavimetini neytrallasdirmaq niyyeti ile onlara koalisiya teklif etmisdi Ittihad hokumete daxil olmaq teklifi muqabilinde uc sert ireli surmusdu Butun muselman partiyalarinin koalisiyasina riayet olunsun Daxili isler naziri portfeli Memmed Hesen Hacinskiye verilsin Dovlet nezareti vezifesi bu partiyanin numayendesine hevale edilsin Dovlet nezareti vezifesini ele keciren ittihadcilar bildirirdiler ki dovlet strukturlarindaki qanunsuzluqlara ve sui istifade hallarina gore musavatcilar daha cox mesuliyyet dasiyirlar Ittihad Musavati dovlet vesaitinden qanunsuz olaraq ozunun partiya tebligati ucun istifade etmekde ittiham edirdi Ittihad bir sira meselelere munasibetde qismen bolsevikperest movqeden cixis edirdi Bu fraksiya Qerb imperializmine qarsi mubarizede kommunistlerle ittifaqa cagirir rus Sovet ordusunun Antantaya qarsi mubarize aparan Turkiyeye yardim etmesi ucun Azerbaycana buraxilmasini teleb edirdi Musavatin Memmedhesen Hacinskini daxili isler naziri vezifesinden geri cagirmaq niyyetinden xeber tutan Ittihad hokumet koalisiyasi haqqinda qerar qebul etmisdi Yeni teyinatlardan razi qalmadigini bildiren Ittihad fraksiyasi bas nazir Nesib bey Yusifbeyliye partiyalarla meslehetlesmeyi ve Hacinskini nazir vezifesinde saxlamagi teklif etdi Ittihadcilar Musavati hakimiyyeti zorla ele kecirmekde gunahlandirirdilar Onlar hokumetin kommunistlere qarsi gorduyu tedbirlerin de eleyhine cixirdilar Ittihad numayendeleri hokumetin terkibinden cixaraq Musavatin hakimiyyetden getmesine calisir eks halda hokumetde istirakdan imtina edecekleri ile hedeleyirdiler 1920 ci ilin aprelinde hakimiyyetin kommunistlere tehvil verilmesi haqqinda ultimatumun muzakiresi zamani Ittihad fraksiyasi hakimiyyetin tehvil verilmesi teklifini mudafie etdi Belelikle Azerbaycanin bolsevikler terefinden isgalina elverisli serait yaradildi Uzvleri RedakteFraksiyaya 14 parlament uzvu daxil idi Qara bey Qarabeyov Mir Yaqub Mehdiyev Qazi Ehmed bey Memmedov Cemil Lenberanski Behram bey Vezirov Sultan Mecid Qenizade Hemdulla efendi Efendizade Zeynal bey Vezirov Heybetqulu Memmedbeyli Eli bey Zizikski Qara bey Eliverdiler Esed bey Emirov Isgender bey Axundov Aga bey SefereliyevMenbe RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Edebiyyat Redakte Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament stenoqrafik hesabatlar I ve II cildler B 1998 Azerbaycan tarixi 7 cildde c 5 B 2001 Goyusov A Azerbaycanda ittihadciliq B 1997 Hemcinin bax RedakteIttihad PartiyasiMenbe https az wikipedia org w index php title Ittihad fraksiyasi amp oldid 5887001, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
