fbpx
Wikipedia

İndoneziya İstiqlal müharibəsi

İndoneziya İstiqlal müharibəsi— hərbi münaqişə bir tərəfdə İndoneziya digər tərəfdə isə HollandiyaBöyük Britaniyanın iştirakı ilə baş vermişdir. Müharibə nəticəsində İndoneziyanın müstəqilliyi tanınır. Müharibə Hollandiya üçün 25 min insan itkisi və ilə nəticələnir. Digər tərəfdə isə 80 min insan itkisi baş verir. Holland məlumatlarına görə isə İndoneziya 300,000, ingilislər isə 556 ölü və 1393 yaralısı olmuşdur.

İndoneziya İstiqlal müharibəsi
Tarix 17 avqust 1945 - 27 dekabr 1949
Yeri Niderland Ost-Hindi
Nəticəsi İndoneziyanın qalibiyyəti. İndoneziyanın müstəqilliyinin tanınması.
Münaqişə tərəfləri



Komandan(lar)

Ser Filip Kristionson
Simon Spur
Xubertus van Muk

Sukarno
Sudirman
Abdul Xaris
Suxarto

Tərəflərin qüvvəsi

120,000

100,000

Ölənlər və yaralananlar

25,000
556

80,000

 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Öncəki vəziyyət

Yaponiyanın məğlubiyyətindən sonra 15 avqust 1945-ci ildə indoneziyalı vətənpərvərlər Suranko başda olmaqla İndoneziyanın müstəqilliyini elan edirlər. Bu zaman Avropada müharibə yenicə bitmişdi bu səbəbdən özünə hələ gələ bilmədiyindən bir addım ata bilmirdi.

Müharibənin gedişi

Müharibənin başlaması

17 avqust 1945 ildə Sukarno İndoneziyanın müstəqilliyini elan edir. İngilislər bu məsələdə Hollandiyanı dəstəkləyir. Buna səbəb isə bu zaman İndoneziyada çoxlu sayda ingilis qüvvələri mövcud idi. Üstəlik adalarda yaponlar əsirlər mövcud olmurdu ki, onları ölkələrinə göndərilməli idilər. 29 sentyabr ingilis qüvvələri Bataviya şəhərinə qoşun çıxarırlar. Burada pnlar bir sıra cətinliklərlə rastlaşırlar: Nəqliyyatın olmaması, yerli əhali tərəfindən xoş qarşılanmama və onlara qarşı vuruşan hərbi birləşmələr. Bu birliklər öz aralarında belə mübarizə aparırdılar. Belə vəziyyətdə ingilis qüvvələrinin komandanı Kristinson müharibəyə girişmək istəmir və de-fakto yeni ysranan dövləti tanıyır. Bununla belə 4 oktyabrda Bataviya şəhərinə hollandlar qoşu yeridirlər. Onların hədəfi İndoneziyanı Hollandiyaya birləşdirmək olur. Bundan sonra hərbi toqquşmalar artır. Hollandlar yerli birləşmələrin məhvinə başlayırlar. Sumatrada vətəndaş müharibəsi başlayır. Sonradan döyüşlər Yava adasındada başlayır. 10 oktyabrda Böyük Britaniyaya məxsus olan patrul helikoperi partladılır. Ardında indoneziyalıların nəzarətində olan Smaranq şəhərinə desad çıxarılır. 15 oktyabrda şəhər ələ keçirilir. 25 oktyabrda Surabaya şəhərinə ingilis quru qüvvələri çıxarılır. Onlar duradada dirənişlə qarşılaşırlar. 28 oktyabrda şəhərə holland qüvvələri daxil olur. 9 noyabrda Hindistandan bura ingilis və hollandlar üçün qüvvələr gətirilir. 10 noyabr dənizdən şəhərin küçələri artileriya atəşi məruz qalır. Bundan sonra qüçlü hücum başlanır. 25 noyabrda indoneziya qüvvələri cəngəlikklərə çəkilir. 3 mart 1946 ildə müttəfiqlər Bali adasına desand çıxarırlar. Bundan sonra ingilislər güvvələrini toplayaraq adanı tərk edirlər.

Birinci koloniyalaşdırma müharibəsi

oktyabr 1946 İndoneziya hökuməti Hollandiya ilə danışıqlara gedir. Danışıqlar 1947-ci ilin 25 martında danışıqlar bitir və Linqacat anlaşması imzalanır. Hollandiya de-fakto İndoneziyanın müstəqilliyini tanıyır. May ayında hollandlar indoneziyaya müraciət edərək siyasi-hərbi hakimiyyətin onlara verilməsini tələb edir. İyun ayında Sukaro milli ordunun yaradılması haqqında dekret imzalayır. 20 iyulda hollandlar anlaşmadan imtina etdiklərini bildirirlər. Bundan sora Birinci koloniyalaşdırma müharibəsi başlayır. 22 iyulda Çeribona 15 hava hücumu həyata keçirilir. 4 avqustda Yava adasının mərkəzinə desant çıxarılır. Şiddətli döyüşlər başlayır. 9 dekabr 1947 il hollanlar yerli əhalini qırırlar. Bundan sonra Hollandlar üzrxaqlıq edirlər. Bu müharibəyə BMT müdaxilə edilir. 17 yanvarda Renvill anlaşması imzalanır. Bundan sonra 18 sentyabrda ölkədə hərbi toqquşmalar başlayır. Ölkədə komunist partiyası çevrilişə cəhd edir. Buna baxmayaraq patiyanın bütün üzvləri məhv edilir.

İkinci koloniyalaşdırma müharibəsi

İndoneziyanın zəyifləmədini görən hollandlar Ost-Hində sahiblınmək arzusunda idilər. 19 dekabrda Hollandiya qüvvələri «İkinci koloniyalaşdırma müharibəsinə» başlayırlar. Maquvo aerodromuna 2500 nəfərfən ibarət desant çıxarılır. Dirənişə rast gəlmədən 15:00 radələrində İndoneziyanın paytaxtı ələ keçirilir. Sukarno həbs edilir və təyyarə ilə paytaxta aparılır. 24 dekabrda Yava adası ələ keçirilir. 25 dekabrda isə Sumatranın yarısı işğal olunur. Bu ərəfədə fovqəladə hökumət yəmkil edilir. Yavada müqavimətə Nasition başçılıq edirdi. 1949-cu ilin fevralında Yavadan hollaniyalıları qüvvələri müqavimət nəticəsində çıxarılır. BMT öz növbəsində Hollandiyaya təsir edirdi. Avqust ayında arıq barışıq imzalanır.

Nəticə

23 avqustdan 2 noyabradək (1949) Haaqada sülh konfransı fəaliyyət göstərirdi. 27 dekabr 1949 ildə İndoneziyanın müstəqilliyi ABŞ tərəfindən tanınır. Yeni Qvineyanın qərbi isə hələdə Hollandların əlində qalırdı. Müharibənin nəticəsində Hollandiya məğlub olur. Cənub-şərqi Asiyada yerləşən mülklərinin çoxunu itirir. İndoneziya isə müstəqillik əldə edir.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. . 2008-09-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-28.
  2. Niderlandlılar hadisələrə görə üzr istəyirlər

Mənbə

  • Parallel and Divergent Aspects of British Rule in the Raj, French Rule in Indochina, Dutch Rule in the Netherlands East Indies (Indonesia), and American Rule in the Philippines.
  • Radio address by Queen Wilhelmina on 7 December 1942.
  • Dutch Proposals for Indonesian Settlement 6 November 1945.
  • Dutch Proposals for Indonesian Settlement 10 Feb 1946.
  • Text of the Linggadjati Agreement 10 Feb 1946.
  • The Renville Political Principles 17 January 1948.

indoneziya, istiqlal, müharibəsi, hərbi, münaqişə, tərəfdə, indoneziya, digər, tərəfdə, isə, hollandiya, böyük, britaniyanın, iştirakı, ilə, baş, vermişdir, müharibə, nəticəsində, indoneziyanın, müstəqilliyi, tanınır, müharibə, hollandiya, üçün, insan, itkisi,. Indoneziya Istiqlal muharibesi herbi munaqise bir terefde Indoneziya diger terefde ise Hollandiya ve Boyuk Britaniyanin istiraki ile bas vermisdir Muharibe neticesinde Indoneziyanin musteqilliyi taninir Muharibe Hollandiya ucun 25 min insan itkisi ve ile neticelenir Diger terefde ise 80 min insan itkisi bas verir Holland melumatlarina gore ise Indoneziya 300 000 ingilisler ise 556 olu ve 1393 yaralisi olmusdur Indoneziya Istiqlal muharibesiTarix 17 avqust 1945 27 dekabr 1949Yeri Niderland Ost HindiNeticesi Indoneziyanin qalibiyyeti Indoneziyanin musteqilliyinin taninmasi Munaqise terefleriKomandan lar Ser Filip KristionsonSimon SpurXubertus van Muk Sukarno SudirmanAbdul XarisSuxartoTereflerin quvvesi120 000 100 000Olenler ve yaralananlar25 000 556 80 000 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Onceki veziyyet 2 Muharibenin gedisi 2 1 Muharibenin baslamasi 2 2 Birinci koloniyalasdirma muharibesi 2 3 Ikinci koloniyalasdirma muharibesi 3 Netice 4 Hemcinin bax 5 Istinadlar 6 MenbeOnceki veziyyet RedakteYaponiyanin meglubiyyetinden sonra 15 avqust 1945 ci ilde indoneziyali vetenperverler Suranko basda olmaqla Indoneziyanin musteqilliyini elan edirler Bu zaman Avropada muharibe yenice bitmisdi bu sebebden ozune hele gele bilmediyinden bir addim ata bilmirdi Muharibenin gedisi RedakteMuharibenin baslamasi Redakte 17 avqust 1945 ilde Sukarno Indoneziyanin musteqilliyini elan edir Ingilisler bu meselede Hollandiyani destekleyir Buna sebeb ise bu zaman Indoneziyada coxlu sayda ingilis quvveleri movcud idi Ustelik adalarda yaponlar esirler movcud olmurdu ki onlari olkelerine gonderilmeli idiler 29 sentyabr ingilis quvveleri Bataviya seherine qosun cixarirlar Burada pnlar bir sira cetinliklerle rastlasirlar Neqliyyatin olmamasi yerli ehali terefinden xos qarsilanmama ve onlara qarsi vurusan herbi birlesmeler Bu birlikler oz aralarinda bele mubarize aparirdilar Bele veziyyetde ingilis quvvelerinin komandani Kristinson muharibeye girismek istemir ve de fakto yeni ysranan dovleti taniyir Bununla bele 4 oktyabrda Bataviya seherine hollandlar qosu yeridirler Onlarin hedefi Indoneziyani Hollandiyaya birlesdirmek olur Bundan sonra herbi toqqusmalar artir Hollandlar yerli birlesmelerin mehvine baslayirlar Sumatrada vetendas muharibesi baslayir Sonradan doyusler Yava adasindada baslayir 10 oktyabrda Boyuk Britaniyaya mexsus olan patrul helikoperi partladilir Ardinda indoneziyalilarin nezaretinde olan Smaranq seherine desad cixarilir 15 oktyabrda seher ele kecirilir 25 oktyabrda Surabaya seherine ingilis quru quvveleri cixarilir Onlar duradada direnisle qarsilasirlar 28 oktyabrda sehere holland quvveleri daxil olur 9 noyabrda Hindistandan bura ingilis ve hollandlar ucun quvveler getirilir 10 noyabr denizden seherin kuceleri artileriya atesi meruz qalir Bundan sonra quclu hucum baslanir 25 noyabrda indoneziya quvveleri cengelikklere cekilir 3 mart 1946 ilde muttefiqler Bali adasina desand cixarirlar Bundan sonra ingilisler guvvelerini toplayaraq adani terk edirler Birinci koloniyalasdirma muharibesi Redakte oktyabr 1946 Indoneziya hokumeti Hollandiya ile danisiqlara gedir Danisiqlar 1947 ci ilin 25 martinda danisiqlar bitir ve Linqacat anlasmasi imzalanir Hollandiya de fakto Indoneziyanin musteqilliyini taniyir May ayinda hollandlar indoneziyaya muraciet ederek siyasi herbi hakimiyyetin onlara verilmesini teleb edir Iyun ayinda Sukaro milli ordunun yaradilmasi haqqinda dekret imzalayir 20 iyulda hollandlar anlasmadan imtina etdiklerini bildirirler Bundan sora Birinci koloniyalasdirma 1 muharibesi baslayir 22 iyulda Ceribona 15 hava hucumu heyata kecirilir 4 avqustda Yava adasinin merkezine desant cixarilir Siddetli doyusler baslayir 9 dekabr 1947 il hollanlar yerli ehalini qirirlar Bundan sonra Hollandlar uzrxaqliq edirler 2 Bu muharibeye BMT mudaxile edilir 17 yanvarda Renvill anlasmasi imzalanir Bundan sonra 18 sentyabrda olkede herbi toqqusmalar baslayir Olkede komunist partiyasi cevrilise cehd edir Buna baxmayaraq patiyanin butun uzvleri mehv edilir Ikinci koloniyalasdirma muharibesi Redakte Indoneziyanin zeyiflemedini goren hollandlar Ost Hinde sahiblinmek arzusunda idiler 19 dekabrda Hollandiya quvveleri Ikinci koloniyalasdirma muharibesine baslayirlar Maquvo aerodromuna 2500 neferfen ibaret desant cixarilir Direnise rast gelmeden 15 00 radelerinde Indoneziyanin paytaxti ele kecirilir Sukarno hebs edilir ve teyyare ile paytaxta aparilir 24 dekabrda Yava adasi ele kecirilir 25 dekabrda ise Sumatranin yarisi isgal olunur Bu erefede fovqelade hokumet yemkil edilir Yavada muqavimete Nasition basciliq edirdi 1949 cu ilin fevralinda Yavadan hollaniyalilari quvveleri muqavimet neticesinde cixarilir BMT oz novbesinde Hollandiyaya tesir edirdi Avqust ayinda ariq barisiq imzalanir Netice Redakte23 avqustdan 2 noyabradek 1949 Haaqada sulh konfransi fealiyyet gosterirdi 27 dekabr 1949 ilde Indoneziyanin musteqilliyi ABS terefinden taninir Yeni Qvineyanin qerbi ise helede Hollandlarin elinde qalirdi Muharibenin neticesinde Hollandiya meglub olur Cenub serqi Asiyada yerlesen mulklerinin coxunu itirir Indoneziya ise musteqillik elde edir Hemcinin bax RedakteIndoneziya tarixiIstinadlar Redakte Kolonializm 2008 09 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 28 Niderlandlilar hadiselere gore uzr isteyirlerMenbe RedakteParallel and Divergent Aspects of British Rule in the Raj French Rule in Indochina Dutch Rule in the Netherlands East Indies Indonesia and American Rule in the Philippines Radio address by Queen Wilhelmina on 7 December 1942 Dutch Proposals for Indonesian Settlement 6 November 1945 Dutch Proposals for Indonesian Settlement 10 Feb 1946 Text of the Linggadjati Agreement 10 Feb 1946 The Renville Political Principles 17 January 1948 Menbe https az wikipedia org w index php title Indoneziya Istiqlal muharibesi amp oldid 5711639, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.