fbpx
Wikipedia

İlanlar

İlanlar

Qonurbaş qalxansifət (Agkistrodon contortrix)
Elmi təsnifat
Aləmi: Heyvanlar
Tip: Xordalılar
Yarımtip: Onurğalılar
Sinif: Sürünənlər
Dəstə: Pulcuqlular
Yarımdəstə : İlanlar
Elmi adı
Serpentes Linnaeus, 1758


Vikinnövlərdə
təsnifat


Vikianbarda
şəkil

ÜTMS 174118
MBMM 8570

İlanlar (lat. Serpentes) — sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinə aid yarımdəstə. Antarktikadan başqa bütün qitələrdə rast gəlinir.

İlanlar elastik çənə quruluşuna sahibdir. Bununla da böyük canlıları uda bilirlər.

İlanların çoxu zəhərsizdir. Zəhərsiz ilan növləri ovlarına dolanaraq onları boğur. İlanların zəhərli növləri isə zəhərdən ovlanmaq, yaxud özlərini qorumaq məqsədi ilə istifadə edirlər.

İlanlar həşərat, qurbağa, quş, balıq, kərtənkələ, siçan, yumurta və s ilə qidalanır.

İlanları öyrənən elm serpantologiya adlanır.

Dəri

İlan dərisi pulcuqlarla örtülüdür, hamar və quru quruluşa malikdir. İlanların qarın və bel pulcuqlarının quruluşu fərqlidir. Dəri rəngləri çox müxtəlidir. Bəziləri bir rəngə, bəziləri isə 3–4 rəngə sahibdir. Rəngli ilanlar, əsasən, zəhərlidir. Ancaq zəhərli olmayan rəngli ilanlar da var. Rəngli dəri təhlükəni bildirir və düşmənləri qorxutmaq üçün istifadə olunur. Amma bu o demək deyil ki, birrəngli ilanların dəriləri qorunmaq üçün əlverişsizdir. Birrəngli ilanların rəngi daha çox bozumtul, qəhvəyi və qara rəngli olur ki, bu rənglər də torpaqda, qumda, daşda gizlənmək üçün (kamuflyaj) ideal rənglərdir.

Dəri dəyişdirmə

Bir çox canlı kimi ilanlar da dəri dəyişdirir. Köhnə dəri ağız tərəfdən cırıır, ilan daş, ağac kimi obyektlərə sürtünərək dərisici çıxardır. Bu prosesin bir neçə funksiyası var. İlk növbədə ilan köhnə dəridən azad olur, həm də parazitlərdən təmizlənir.

Zəhər

Zəhər başın arxasındakı zəhər vəzilərində toplanır və dişlər vasitəsilə ova, yaxud düşmənə yeridilir. Tüpürən kobra kimi bir neçə ilan təhlükə hiss etdikdə düşmənin gözünə zəhər tüpürür. Bəzi heyvanlarda ilan zəhərinə qarşı təbii peyvənd vardır və zəhər onlara təsir etmir.

Qış yuxusu

Bir çox sürünənlər kimi ilanlar da qışıyataraq keçirir. Qış boyunca yatasalar belə, passiv həyat tərzi sürürlər..

Mədəniyyətlərə təsiri

İlan kultu Qədim Misir, Qədim Yunanıstan, türk-fars sivilizasiyası, xristianlıq, islam kimi bir çox mədəniyyətdə yer alır. Qədim Misirdə ilan müqəddəs sayılırdı. Saray divarlarında tez-tez ilan təsvirinə rast gəlinir. Fironun taxt və tacında ilan heykəlcikləri yerləşdirilirdi. Qədim Yunanıstanda Meduza, Pifon kimi bir çox obrazın az və ya çox dərəcədə bədənlərində ilan komponentləri var idi.

Türk-fars mifologiyasında Şahmaran adlı yarı qadın yarı ilan qadın məşhurdur.

Xristianlar inanırlar ki. İblis Adəm və Həvvanı aldadanda ilan cildində idi. Musəvili, xristianlıq və islamda Musa peyğəmbərin əsasının ilana çevrilə bildiyinə inanılır.

Tibb emblemində ilan kupokun içərisinə əyilmiş halda təsvir olunur.

Qalereya

Xarici keçidlər

  • Higher Taxa in Extant Reptiles — suda-quruda yaşayanlar haqqında baza. (ing.)
  • İanların davranışı (rus.)
  • İanların rəqsi 2009-08-01 at the Wayback Machine
  • İlan dişlərkən ilk yardım. (rus.)

ilanlar, qonurbaş, qalxansifət, agkistrodon, contortrix, elmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinif, sürünənlərdəstə, pulcuqlularyarımdəstə, elmi, adıserpentes, linnaeus, 1758vikinnövlərdətəsnifatvikianbardaşəkilütms, 174118mbmm, 8. IlanlarQonurbas qalxansifet Agkistrodon contortrix Elmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif SurunenlerDeste PulcuqlularYarimdeste IlanlarElmi adiSerpentes Linnaeus 1758VikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 174118MBMM 8570 Ilanlar lat Serpentes surunenler sinfinin pulcuqlular destesine aid yarimdeste Antarktikadan basqa butun qitelerde rast gelinir Ilanlar elastik cene qurulusuna sahibdir Bununla da boyuk canlilari uda bilirler Ilanlarin coxu zehersizdir Zehersiz ilan novleri ovlarina dolanaraq onlari bogur Ilanlarin zeherli novleri ise zeherden ovlanmaq yaxud ozlerini qorumaq meqsedi ile istifade edirler Ilanlar heserat qurbaga qus baliq kertenkele sican yumurta ve s ile qidalanir Ilanlari oyrenen elm serpantologiya adlanir Mundericat 1 Deri 1 1 Deri deyisdirme 2 Zeher 3 Qis yuxusu 4 Medeniyyetlere tesiri 5 Qalereya 6 Xarici kecidlerDeri RedakteIlan derisi pulcuqlarla ortuludur hamar ve quru qurulusa malikdir Ilanlarin qarin ve bel pulcuqlarinin qurulusu ferqlidir Deri rengleri cox muxtelidir Bezileri bir renge bezileri ise 3 4 renge sahibdir Rengli ilanlar esasen zeherlidir Ancaq zeherli olmayan rengli ilanlar da var Rengli deri tehlukeni bildirir ve dusmenleri qorxutmaq ucun istifade olunur Amma bu o demek deyil ki birrengli ilanlarin derileri qorunmaq ucun elverissizdir Birrengli ilanlarin rengi daha cox bozumtul qehveyi ve qara rengli olur ki bu rengler de torpaqda qumda dasda gizlenmek ucun kamuflyaj ideal renglerdir Deri deyisdirme Redakte Bir cox canli kimi ilanlar da deri deyisdirir Kohne deri agiz terefden ciriir ilan das agac kimi obyektlere surtunerek derisici cixardir Bu prosesin bir nece funksiyasi var Ilk novbede ilan kohne deriden azad olur hem de parazitlerden temizlenir Zeher RedakteZeher basin arxasindaki zeher vezilerinde toplanir ve disler vasitesile ova yaxud dusmene yeridilir Tupuren kobra kimi bir nece ilan tehluke hiss etdikde dusmenin gozune zeher tupurur Bezi heyvanlarda ilan zeherine qarsi tebii peyvend vardir ve zeher onlara tesir etmir Qis yuxusu RedakteBir cox surunenler kimi ilanlar da qisiyataraq kecirir Qis boyunca yatasalar bele passiv heyat terzi sururler Medeniyyetlere tesiri RedakteIlan kultu Qedim Misir Qedim Yunanistan turk fars sivilizasiyasi xristianliq islam kimi bir cox medeniyyetde yer alir Qedim Misirde ilan muqeddes sayilirdi Saray divarlarinda tez tez ilan tesvirine rast gelinir Fironun taxt ve tacinda ilan heykelcikleri yerlesdirilirdi Qedim Yunanistanda Meduza Pifon kimi bir cox obrazin az ve ya cox derecede bedenlerinde ilan komponentleri var idi Turk fars mifologiyasinda Sahmaran adli yari qadin yari ilan qadin meshurdur Xristianlar inanirlar ki Iblis Adem ve Hevvani aldadanda ilan cildinde idi Musevili xristianliq ve islamda Musa peygemberin esasinin ilana cevrile bildiyine inanilir Tibb embleminde ilan kupokun icerisine eyilmis halda tesvir olunur Qalereya Redakte Ilan skeletiXarici kecidler RedakteHigher Taxa in Extant Reptiles suda quruda yasayanlar haqqinda baza ing Ianlarin davranisi rus Ianlarin reqsi Arxivlesdirilib 2009 08 01 at the Wayback Machine Ilan dislerken ilk yardim rus Menbe https az wikipedia org w index php title Ilanlar amp oldid 6092048, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.