Çeçen İçkeriya Respublikası
Çeçen İçkeriya Respublikası (çeç. Nóxçiyn Paçẋalq Noxçiyçö; rus. Чеченская Республика Ичкерия) — Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Rusiya SFSR-in aid olan keçmiş Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibindəki qismən tanınan dövlət.
Çeçen İçkeriya Respublikası | |
|---|---|
Himni: "Joƶalla ya marşo" ("Ölüm ya azadlıq") | |
| Paytaxtı və ən böyük şəhəri | Qroznı |
| Rəsmi dilləri | Çeçen · Rus |
| Dini | * Dünyəvi dövlət (1991-1996) * Sünni İslam (1996-2000) |
| İdarəetmə forması | Prezident respublikası, Yarı prezident respublikası |
| Prezident | |
• 1991–96 | Cövhər Dudayev † |
• 1996–97 | Zəlimxan Yandarbiyev † |
• 1997–2000 | Aslan Masxadov |
| Sürgündəki prezident | |
• 2000–2005 | Aslan Masxadov † |
• 2005–2006 | Əbdülhəlim Sadulayev † |
• 2006–2007 | Dokka Umarov |
| Tarixi | |
• Yaranması | 1991 |
• Süqutu | 2000 |
| Ərazisi | |
• Ümumi |
|
| Əhalisi | |
• 2002 təxmini | 1,103,686 |
| Valyutası | Rusiya rublu Çeçen naxarı |
1991-ci ilin iyulunda müstəqilliyini elan etdi; Cövhər Dudayev ilk prezidenti olub. Çeçenistanın birtərəfli müstəqilliyini elan etməsi, Rusiya hökuməti ilə separatçılar arasında uzun sürən hərbi qarşıdurma və ciddi itki və dağıntılar yaradaraq, tədricən Şimali Qafqazda gərginliyin artmasına və hərbi qarşıdurmalara səbəb oldu. 1994-1996-cı illərdəki döyüş əməliyyatları nəticəsində Rusiya Silahlı Qüvvələri ÇİR-ni Rusiya Federasiyasına zorla yenidən qatmağa çalışsa da, bu cəhdlər uğursuz oldu. 1996-cı ildə keçiriləcək prezident seçkiləri ilə əlaqədar olaraq, Rusiya rəhbərliyi Çeçenistandan qoşunlarını geri çəkməli və statusuna dair qərarı 2001-ci ilə qədər təxirə salmaq məcburiyyətində qaldı və bununla da faktiki olaraq separatçı rəhbərliyini tanıdı. 1999-cu ildə İkinci Çeçenistan müharibəsi başladı və 2000-ci ilin yazında Çeçen İçkeriya Respublikası dövlət olaraq faktiki olaraq ləğv edildi.2007-ci ildə isə Sürgündəki hökümət ləğv edildi, yerinə Qafqaz Əmirliyi quruldu.
İstinadlar
- ↑ http://www.igpi.ru/monitoring/1047645476/oct_97/chechen.html
- "Chechnya profile". BBC News. 11 August 2015. 30 May 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 9 December 2017.