Böyük fərdin bədəninin uzunluğu 60 - 90 sm, quyruğunun uzunluğu 50 sm, çəkisi isə 6 - 10 kq-dır. Dişi fərdlər erkəkdən daha kiçikdir. Bədənin quruluşu uzunsov, elastik və hərəkətlidir. Başı böyük deyil, yuxarıdan aşağıya doğru yastı formalı və yumrudur. Boyun hissəsi qısa, qulaqları girdə və zəif görünür. Gözləri iridir. İri olmayan dırnaqlara və barmaqlararası bağları sıx olan qısa ayaqlara malikdir. Tük örtüyü tünd qəhvəyi rəngdədir, çox sıx və bədən boyunca bərabər yayılmışdır. Qarın hissəsində olan xəzin rəngi bel hissəsindən bir qədər açıqdır.
Su ətrafında yaşayan heyvandır. Əsas yaşayış yerləri – orta dağ çayları, insanların az rast gəldiyi və balıq resursları zəngin olan yerlərdir. Təmiz, şəffaf və soyuq olan nohurlara (girdabı, dəhnəsi olan iti axınlı çaylar, sıx otluqla örtülmüş hissələr, çətin gedilə bilən sahillər, kifayət qədər qida bazası və gizli yerləri olan göllər və ya limanlar) üstünlük verir. Alatoran və gecə vaxtları fəal olurlar. Qida mənbələrinə - Çəkikimilər (Cyprinidae), Qızılbalıqkimilər (Salmanidae), Tikanlı balıqlar (Gasterosteidae), Xanıbalığıkimilər (Percidae) fəsilələrindən olan balıqlar, azsayda qurbağalar, su-bataqlıq quşlarının və çay ördəklərinin balaları, su siçovulu, həşərat və böcəklərin sürfələri, şirinsu xərçəngləri və molyuskalar daxildir. Ən çox cütləşmə dövrü fevral - aprel aylarında baş verir. Yetkinlik dövrü 3 yaşına təsadüf edir.
Sayı
1980-ci ildə təxmin olunan sayı 1500-ü təşkil edirdi. Hal-hazırda aşkar olunmuş populyasiya sayı 1000-ə yaxındır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Sahilyanı təbii biotopların zəifləməsi, çaylarda hidroloji rejimin pisləşməsi, kənd təsərrüfatıda suya tələbatın artması, çayların su rejiminin dəyişməsi, su anbarlarının çirklənməsi nəticəsində balıqların sayının azalması, brakonyerlik, çaylar və göllər boyu ağaclar və kol bitkilərinin yox edilməsi, çaylaqlarda mal-qaranın otarılması əsas məhdudlaşdırıcı amillərdir. Son illərdə yenotların geniş şəkildə yayılması ciddi məhdudlaşdırıcı amil kimi göstərilə bilər. Belə ki, yenotlar çay samurlarının əsas rəqibdir.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
İUCN siyahısına salınmışdır. Biotoplarını əhatə edən bütün qoruqlar və eləcə də yasaqlıqlarda mühafizə olunur.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Çaylardan meliorativ baxımdan düzgün istifadə edilməsi, çay və göllərin sahili boyunca meşələrin qırılmasına nəzarət vacibdir.
Ədəbiyyat
Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II cild, Bakı, 2013
Гептнер В.Г., Наумов Н.П. и др., 1967. Млекопитающие Советского Союза // М.: Мысль, т. 2, ч. 1, c. 140 – 141;
Животный мир Азербайджана. Позвоночные. Баку: Элм. c. 552 – 570;
Литвинов В.П. Кавказская выдра (Lutra lutra meridionalis,1931) в Юго-Восточном Закавказье // Бюлл.Моск.об-ва испыт. природы. Отдел биол. 103, №1. 1998, c. 26 – 27;
Касумова Н.И., Айдынов Т.Г., Мамедрзаева Э.Т., Аскеров Э.К. Современное состояние кавказской речной выдры (Lutra lutra L.) в Азербайджане // Млекопитающие горных территорий. Матер. междунар. конфер., Нальчик, 2007, c. 142 – 147;
Соколов В.Е., Сыроечковский Е.Е., Заповедник СССР. Заповедники Кавказа // М.: Мысль, 1990, c. 251 - 258.
Гептнер В.Г., Наумов Н.П. и др., 1967. Млекопитающие Советского Союза // М.: Мысль, т. 2, ч. 1, c. 140 – 141;
Соколов В.Е., Сыроечковский Е.Е., Заповедник СССР. Заповедники Кавказа // М.: Мысль, 1990, c. 251 - 258.
Avqust 12, 2021
çay, samuru, lutra, lutra, dələlər, fəsiləsinə, növ, lutra, lutralutra, lutraelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağızlılartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarinfratip, ağızçənəlilərsinifüstü, dörd. Cay samuru lat Lutra lutra Deleler fesilesine aid nov Lutra lutraLutra lutraElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerSinifustu DordayaqlilarSinif MemelilerYarimsinif Vehsi heyvanlarInfrasinif PlasentalilarDesteustu LavrazioterilerDeste YirticilarFesile DelekimilerCins LutraNov Lutra lutraElmi adiLutra lutra Linnaeus 1758 ArealVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 621916NCBI 9657PBDB 157463 Mundericat 1 Qisa tesviri 2 Yayilmasi 3 Yasayis yeri ve heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler 7 Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler 8 Edebiyyat 9 Hemcinin bax 10 IstinadlarQisa tesviri RedakteBoyuk ferdin bedeninin uzunlugu 60 90 sm quyrugunun uzunlugu 50 sm cekisi ise 6 10 kq dir Disi ferdler erkekden daha kicikdir Bedenin qurulusu uzunsov elastik ve hereketlidir Basi boyuk deyil yuxaridan asagiya dogru yasti formali ve yumrudur Boyun hissesi qisa qulaqlari girde ve zeif gorunur Gozleri iridir Iri olmayan dirnaqlara ve barmaqlararasi baglari six olan qisa ayaqlara malikdir Tuk ortuyu tund qehveyi rengdedir cox six ve beden boyunca beraber yayilmisdir Qarin hissesinde olan xezin rengi bel hissesinden bir qeder aciqdir 1 Yayilmasi RedakteAvropa Asiya Erebistan yarimadasi ve Uzaq Simaldan basqa Amerika Simali Afrikada genis yayilmisdir Yayilmanin yuxari heddi deniz seviyyesinden 2000 m hundurlukdedir Azerbaycanda en six yayildigi eraziler Lenkeran Tebii Vilayeti ve Qanix Alazan cayi vadisidir Boyuk ve Kicik Qafqazin eteklerinde Kur ve Araz caylari boyunca da rast gelinir 2 Yasayis yeri ve heyat terzi RedakteSu etrafinda yasayan heyvandir Esas yasayis yerleri orta dag caylari insanlarin az rast geldiyi ve baliq resurslari zengin olan yerlerdir Temiz seffaf ve soyuq olan nohurlara girdabi dehnesi olan iti axinli caylar six otluqla ortulmus hisseler cetin gedile bilen sahiller kifayet qeder qida bazasi ve gizli yerleri olan goller ve ya limanlar ustunluk verir Alatoran ve gece vaxtlari feal olurlar Qida menbelerine Cekikimiler Cyprinidae Qizilbaliqkimiler Salmanidae Tikanli baliqlar Gasterosteidae Xanibaligikimiler Percidae fesilelerinden olan baliqlar azsayda qurbagalar su bataqliq quslarinin ve cay ordeklerinin balalari su sicovulu heserat ve boceklerin surfeleri sirinsu xercengleri ve molyuskalar daxildir En cox cutlesme dovru fevral aprel aylarinda bas verir Yetkinlik dovru 3 yasina tesaduf edir 3 Sayi Redakte1980 ci ilde texmin olunan sayi 1500 u teskil edirdi Hal hazirda askar olunmus populyasiya sayi 1000 e yaxindir Mehdudlasdirici amiller RedakteSahilyani tebii biotoplarin zeiflemesi caylarda hidroloji rejimin pislesmesi kend teserrufatida suya telebatin artmasi caylarin su rejiminin deyismesi su anbarlarinin cirklenmesi neticesinde baliqlarin sayinin azalmasi brakonyerlik caylar ve goller boyu agaclar ve kol bitkilerinin yox edilmesi caylaqlarda mal qaranin otarilmasi esas mehdudlasdirici amillerdir Son illerde yenotlarin genis sekilde yayilmasi ciddi mehdudlasdirici amil kimi gosterile biler Bele ki yenotlar cay samurlarinin esas reqibdir Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler RedakteIUCN siyahisina salinmisdir Biotoplarini ehate eden butun qoruqlar ve elece de yasaqliqlarda muhafize olunur Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler RedakteCaylardan meliorativ baximdan duzgun istifade edilmesi cay ve gollerin sahili boyunca meselerin qirilmasina nezaret vacibdir Edebiyyat RedakteAzerbaycanin Qirmizi Kitabi II cild Baki 2013 Geptner V G Naumov N P i dr 1967 Mlekopitayushie Sovetskogo Soyuza M Mysl t 2 ch 1 c 140 141 Zhivotnyj mir Azerbajdzhana Pozvonochnye Baku Elm c 552 570 Litvinov V P Kavkazskaya vydra Lutra lutra meridionalis 1931 v Yugo Vostochnom Zakavkaze Byull Mosk ob va ispyt prirody Otdel biol 103 1 1998 c 26 27 Kasumova N I Ajdynov T G Mamedrzaeva E T Askerov E K Sovremennoe sostoyanie kavkazskoj rechnoj vydry Lutra lutra L v Azerbajdzhane Mlekopitayushie gornyh territorij Mater mezhdunar konfer Nalchik 2007 c 142 147 Sokolov V E Syroechkovskij E E Zapovednik SSSR Zapovedniki Kavkaza M Mysl 1990 c 251 258 Hemcinin bax RedakteSafsarIstinadlar Redakte Azerbaycanin Qirmizi Kitabi II cild Baki 2013 Geptner V G Naumov N P i dr 1967 Mlekopitayushie Sovetskogo Soyuza M Mysl t 2 ch 1 c 140 141 Sokolov V E Syroechkovskij E E Zapovednik SSSR Zapovedniki Kavkaza M Mysl 1990 c 251 258 Menbe https az wikipedia org w index php title Cay samuru amp oldid 5328748, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
