Əli Hacı Ağaevli
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. |
Əli Hacı Ağaevli (2 aprel 1963, Astraxanbazar rayonu) — İctimai xadim,Sufi şair
| Əli Hacı | |
|---|---|
| Ağaevli Əli Hacı | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Cəlilabad rayonu, Azərbaycan SSR |
| Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
| Atası | Hacı Ağayev |
| Anası | Xədicə Ağayeva |
| Təhsili | Bakı Dövlət Univeristeti |
| İxtisası | Hüquqşünas |
| Fəaliyyəti | Dünya Azərbaycanlıları Konqresi,Hüquqi, İqtisadi və Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi İB Direktor, Şair |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan |
| Janr | şeir |
Həyatı
Əli Hacı Ağaevli 1963 cü il Həştərxanbazar (Cəlilabad) rayonunun Kövuzbulaq kəndində anadan olub.1980 cı ildə orta məktəbi bitirib.
1981-1983 cü illərdə keçmiş Sovet Ordusu sıralarında Almaniya Demokrativ Respublikasında hərbi xidmətdə olub.
1984-1990 cı illərdə Bakı Dövlət Unveristetinin hüquq fakultəsini bitirib.
İctimai-Siyasi Fəaliyyəti
Cənub rayon Neft Dəniz donanmasında, Qaradağ rayon Komsomol komitəsində katib, Neft və Qaz Kəşfiyyatı idarəsində hüquqşünas, baş hüquqşünas vəzifələrində işləyib.Sonrakı illərdə “Qaradağ”,”Varlıq qəzetinin təsisçisi,naşiri, baş redaktoru və “Varlıq” şirkətinin prezidenti olub. Hal Hazırda“Hüquqi,İqtisadi və Sosial Tədqiqatlar” mərkəzinin (İB) direktorudu.Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin (DAK) avropa rəhbəridir.
Yaradıcılığı
Əli Hacı Ağaevli ictimai xadim olmaqla yanaşı Azərbaycan ədəbiyyatında sufi şair kimi tanınır.”Ruhumuzun nəğmələri”(1996), “Ruhumuz çəkər göyə”(1997,Ankara),”Qoyun qisas alan gəlsin”(1998),”Bu da mənəm ilahi!”(2005),”Dünyadan qadın iysi gəlir”(2007,Tehran),”Tanrı yatır içimdə”(2016),”Yerimi yanında salmışam,Allah!”(2018),”Offne mir einen Platz in deinem Herzen” (2018,Almaniya) şeirlər kitabının müəllifidir. “Heyrətdən həqiqətə doğru” Əli Hacı-nın yaradıcılıq yolundan bəhs edən kitab müəllif İbrahim Quliyev(2014). 2015 ci ildə Əli Hacı Ağaevli haqqında “Sevginin Əli üzü” adlı sənədli film çəkilmişdir.
Mükafatları
2008-ci ildə “Avrasiya Araşdlırmalar Mərkəzi”nin rəy sorğularına əsasən Azərbaycan Respublikasının ictimai-siyasi və mədəni həyatındakı aktiv fəaliyyətinə görə ilin adamı elan olunmuşdur, 2010-cu ildə Əli Hacı Ağaevli Milli Mətbuatımızın 135 illiyinə həsr olunmuş tədbirdə Fəxri Diplom ilə təltif olunmuşdur, 2012 ci ildə yenidən “Avrasiya Araşdlrmalar Mərkəzi”nin Respublikasının ictimai-siyasi və mədəni həyatındakı aktiv fəaliyyətinə görə “QIZIL KÜRƏ” milli mükafatına,Türkiyə Respublikasının Avrasiya qəzetçilər dərnəyinin Türkiyə-Azərbaycan iki dost ölkə arasında diaspora və informasiya əlaqələrində göstərdiyi xidmətlərə görə fəxri diploma, Türkiyə və Azərbaycana qarşı ermeni lobbisinə qarşı onların yalanlarını ifşa etməkdə və dünya ictimaiətinə çatdırmaqdakı xidmətlərinə görə Turkiyyə Cumhuriyyəti dövlətinin qizil ödülünə layiq görünmüşdür.2014 -ci ilin avqust ayında BMT-nin Sülh Fedarasiyasının Sülh Səfiri adına layiq görülmüşdür. 2016 ci ildə Atatürk Anıtqəbr Komutanlığının xüsusi mükafatına layiq görülüb.
Əli Hacı yaradıcılığı haqqında ədəbi düşüncələr
Teymur Kərimli Akademik : Əli Hacı şeirlərində sufilik, bu təriqətin zahiri elementləri, onun halları, ayrı-ayrı termin və istilahları ilə deyil, mənəvi – ruhani aləmin bütöv poetik inikası; Şeyx Mahmud Şəbüstərinin, Şihabəddin Sührəverdinin, Fəzlullah Nəiminin, İmadəddin Nəsiminin, Yunis İmrənin, böyük Füzilinin və ən nəhayət, Xətainin mənəvi dünyasından qopan işıq kimi təzahür edir. Sufiliyin bədii ifadə forması kimi şairlərimiz zaman-zaman klassik ədəbi janrlardan, aşıqlarımız isə şifahi şeirin formalarından istifadə etmişlər, Əli Hacı bu dairəni bir qədər də genişləndirmiş, onun yaradıcılığında ilk dəfə olaraq bu duyğularin sərbəst şeir parçaları ilə ifadəsinə rast gəlirik.
Sabir Rüstəmxanlı Xalq şairi : Əli Hacı deyəndə dünyada hər nə varsa onu həzin bir sözə, sözdən isə işığa çevirərək dünyamızın başı üstündən asmağa hazır olan əbədi narahat bir ruhun mövcudluğuna inanmalı olursan. O özünü ruh adamı saysa da, əslində, ruhun obrazı və şəkli elə Əli Hacıdır. Qədim sufilər ilahi ruha qovuşmaq üçün çox mürəkkəb mərhələlər keçir, ekstaz halında maddi aləmdən ayrılacaqlarını düşünürdülər..
Amma ayrıla bilmirdilər, maddi aləmin, sonradan Nyutonun dediyi kimi, yerin cazibəsi onlar göylərdən maddi dünyaya endirirdi. Əli Hacı isə sözlə bu yolu keçdi... Heç kəsə bənzəməyən, heç kəsi təkrarlamayan Əli Hacı şeiri ilə...
Bu şeirlərin əsas obrazları qəriblik, tənhalıq, özü ilə, öz dünyası ilə baş-başa, üz-üzə qalmaqdır. Burada qeyri- səmimilik, üzəvari olmaq, biganəliyi, laqeydliyi pərişanlıq donuna bükmək mümkün deyil. Ümumiyyətlə, Əli Hacı ziddiyyətli zaman fonunda şəxsiyyət və şair para- metrlərinin harmoniyasını təzahür etdirən az-az qələm sahiblərindəndir. Özü də yalnız bu halda, yəni sözün bütöv əxlaq və mənəviyyatla tamamlandığı yerdə səmimi, necə deyərlər, əsl səma poeziyası yaranır. Əli Hacını tanıyanların hamısı onun sədaqətli dost, xeyirxah insan, dönməz əqidə sahibi olduğunu inamla vurğulayırlar. Elə bu cəhətləri onu gənclik çağlarında milli azadlıq mücadiləsinə, sonradan isə millətin haqlarının dünyada tanınması uğrunda mübarizə yoluna gətirib çıxarıb. Bu gün də Əli Hacı gəncliyində başladığı mücadilənin əsgəridir. Şeirləri min illik poeziyamızın ruh çeşməsindən su içdiyi kimi, mücadilə iradəsi də tariximizin ləyaqət, kişilik örnəklərinə söykənir.
Rüstəm Behrudi Şair : Ancaq Tanrının ölçüsüdürmü, tək-tük adamların işığıdırmı, nədisə Ana tabutuna çevrilmiş bu məmləkətdə əbədiyyətin əbədi dərgisini, harmoniyasını pozmağa qoymur. Və bu məmləkətdə harmoniyanı pozmağa qoymayan tək-tük adamlardan biri də mənim əziz dostum Əli Hacıdı.Ləyaqət, yenilməzlik, haqq-ədalət, təmənnasızlıq, xeyirxahlıq adlı bəşəri dəyərlər haqqında söhbət düşəndə həmişə Əlini düşünürəm. Baş daşının çiçəkdən, iblisin mələkdən gözəl göründüyü, mələklərin Tanrıdan daha çox sevildiyi, çiçəklərin ləçəklərindən, ağaçların yarpaqlarından əvvəl öldüyü gündü Azərbaycanda. Və əzizim Əli bu xaosun, dəngəsizliyin içində öz içindəki işığıyla qaranlıqların üstünə yürüyür.
İbrahim Quliyev Fəlsəfə üzrə elmlər doktoru : Əli Hacı bununla bitib dayanmır, o, min illəri aşıb gələn sufiliyin mücərrəd tezislərinin özül prinsiplərini XXİ əsr poeziyasının mürəkkəb poetik fiqurları ilə addım-addım əyaniləşdirməklə, səbəb və nəticəni fəlsəfənin qədim dialektik dialoq üslubu ilə polemika meydanına çəkməklə yerdən imtina və ilahi məqamda yox olma istəyinin parametrlərini müəyyənləşdirməyə çalışır.
İslam Qəribli Filologiya elmlər doktoru: Söz Əli Hacı üçün adi adamın düşüncələrindən fərqli duyğularını, adi adamların duymadığı, görmədiyi yaxud görmək və duymaq istəmədiklərini bizə haysız-küysüz, bər-bəzəksiz, sadə və anlaşıqlı bir formada çatdırmaq üçün vasitədir.
Amma bu vasitənin mənasını hər kəs yox, arif adamlar anlaya bilər, çünki Əli Hacının sözləri arif sözü, şeirləri ağılla hissin vəhdətindən yaranmış idrak şeirlərdir.
Əli Hacının Tanrıya xitabla yazılmış şeirləri orta əsr sufi şairlərinin əsərlərini, xüsusilə Şah İsmayil Xətainin gəraylı və varsağılarını xatırladır.
Əli Hacı poeziyası heyrət poeziyası olmaqla yanaşı, əxlaq və mərifət poeziyasıdır.
Vüqar Əhməd Professor : Azərbaycanın cənubunda dünyaya göz açan Əli Hacı istər şeirləri, istər əməlləri, istərsə də gecə-gündüz natiqlik məharətilə etdiyi söhbətləri, çıxışları ilə vətənə xidmət edir, Vətəni tərənnüm edir. Əli Hacının dili rəvan, səlis və oynaqdır. Sərbəst şəkildə yazdığı şeirlərdə də bir daxili ritm var. Əli Bəy şeirinin leksikası, leksikonu zəngindir. Çünki mayasını Savalandan gələn poetik havayla bütöv Azərbaycandan alır.