fbpx
Wikipedia

Şəmsəddin Aydoğmuş

Şəmsəddin Aydoğmuş — Atabəy Cahan Pəhləvanın məmlüklərindən olmuşdur. Mərkəzi və Şərqi İranı ələ keçirərək Atabəy Özbəyi sultan elan etmişdir. Özünü Özbəyin atabəyi elan edən Aydoğmüş bir müddət Əcəm İraqında faktiki hakimiyyəti ələ keçirmişdi.

Həyatı

1196-cı ildə Əcəm İraqını tamamilə işğal edən xarəzmşah Təkişin Xarəzmə qayıtmasından sonra İraq məmlükləri bir yerə yığışaraq Xarəzmşahlara qarşı mübarizəyə başladılar. İttifaqın başında duran Cahan Pəhləvanın vassalı Gökcə ət-Türki ilə birlikdə xəlifə ən-Nasir də Xarəzmşahlara qarşı hərəkətə keçmişdi. Xarəzmşah tərəfindən Özbəyə verilən köhnə İraq Səlcuq torpaqları xəlifə ilə Gökcə arasında bölüşdürüldü. Rey, Savə, Qum, Kaşan Gökcənin, İsfahan, Həmədan, Zəncan və Qəzvin isə Xəlifənin əlinə keçdi. Özbək Həmədanın idarəsini öz əlinə aldı.

Çox keçmədən Atabəy Əbu Bəkrin tərəfdarlarının və ordusunun çox hissəsi Gökcənin tərəfinə keçdi. Əbu Bəkr İsfahana çəkildi, Gökcə isə təntənəli surətdə Həmədana daxil oldu. Bu zaman onunla qalan digər əmirlərin də xəyanəti nəticəsində Əbu Bəkrə tamamilə Azərbaycana çəkildi. Lakin 1203-1204-cü illərdə Gökcəyə qarşı Cahan Pəhləvanın keçmiş vassallarından Şəmsəddin Aydoğmuş çıxış etdi. Baş vermiş döyüşdə Gökcə öldürüldü və bütün torpaqları Aydoğmuşun əlinə keçdi. Aydoğmuş hakimiyyətini qanuniləşdirmək üçün onunla birgə üsyana qalxan Eldəniz şahzadəsi Özbəyi sultan elan etsə də bütün hakimiyyəti öz əlində cəmləmişdi.

Azərbaycanda isə Marağa hakimi Körpə Arslan, Ərbil atabəyi Göy-Börü ilə müqavilə bağlayıb Təbrizi ələ keçirməyə hazırlaşırdı. Atabəy Əbu Bəkr qorxuya düşərək Aydoğmuşdan kömək istədi. Əbu Bəkrin bu istəyini qəbul edən Aydoğmuş öz ordusu ilə Əbu Bəkrin düşərgəsinə gələrək, onunla qüvvəsini birləşdirdi. Bunu eşidən Göy-Börü təcili Azərbaycanı tərk etdi. Aydoğmuş ilə Əbu Bəkr Marağanı mühasirəyə aldılar. Ancaq Əlaəddin Körpə Arslan sülh təklif etməsi ilə mühasirə dayandırıldı və müqaviləyə əsasən Marağa qalalarından biri Əbu Bəkrə, Uşnu ilə Urmiyə də Körpə Arslana verildi.

1210-cu ilə qədər İraqi Əcəmi tək başına idarə edən Aydoğmuşa qarşı Cahan Pəhləvanın bir başqa məmlükü Nəsrəddin Məngli çıxış edərək onu məğlub etdi və İraqi Əcəm torpaqlarını əlinə keçirərək Rey, İsfahan, Həmədan və digər əyalətlərdə öz adına xütbələr oxudub, "sultan" adıyla sikkələr zərb etdirdi. Xəlifə ən-Nasir, Azərbaycan atabəyi Özbək və ismaili hökmdarı Cəlaləddin Həsən öz aralarında Menglinin əlindəki İraqi Əcəm torpaqlarını da bölüşdürdülər.

İstinadlar

  1. Əkbər N.Nəcəf.s.40.
  2. Ziya Bünyadov.s.90.
  3. Əkbər N.Nəcəf.s.41-42.
  4. Əkbər N.Nəcəf.s.43-44.

Ədəbiyyat

  • Ziya Bünyadov. Azərbaycan Atabəyləri dövləti (1136-1225-ci illər). Bakı, "Şərq-Qərb", 2007. 312 səh.
  • Əkbər N.Nəcəf. Səlcuqlu dövlətləri və atabəyləri tarixi (Oğuzların ortaya çıxmasından - XIV əsrə qədər). Bakı, "Qanun", 2010.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

şəmsəddin, aydoğmuş, atabəy, cahan, pəhləvanın, məmlüklərindən, olmuşdur, mərkəzi, şərqi, iranı, ələ, keçirərək, atabəy, özbəyi, sultan, elan, etmişdir, özünü, özbəyin, atabəyi, elan, edən, aydoğmüş, müddət, əcəm, iraqında, faktiki, hakimiyyəti, ələ, keçirmişd. Semseddin Aydogmus Atabey Cahan Pehlevanin memluklerinden olmusdur Merkezi ve Serqi Irani ele kecirerek Atabey Ozbeyi sultan elan etmisdir Ozunu Ozbeyin atabeyi elan eden Aydogmus bir muddet Ecem Iraqinda faktiki hakimiyyeti ele kecirmisdi Mundericat 1 Heyati 2 Istinadlar 3 Edebiyyat 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerHeyati Redakte1196 ci ilde Ecem Iraqini tamamile isgal eden xarezmsah Tekisin Xarezme qayitmasindan sonra Iraq memlukleri bir yere yigisaraq Xarezmsahlara qarsi mubarizeye basladilar Ittifaqin basinda duran Cahan Pehlevanin vassali Gokce et Turki ile birlikde xelife en Nasir de Xarezmsahlara qarsi herekete kecmisdi Xarezmsah terefinden Ozbeye verilen kohne Iraq Selcuq torpaqlari xelife ile Gokce arasinda bolusduruldu Rey Save Qum Kasan Gokcenin Isfahan Hemedan Zencan ve Qezvin ise Xelifenin eline kecdi Ozbek Hemedanin idaresini oz eline aldi 1 Cox kecmeden Atabey Ebu Bekrin terefdarlarinin ve ordusunun cox hissesi Gokcenin terefine kecdi Ebu Bekr Isfahana cekildi Gokce ise tenteneli suretde Hemedana daxil oldu Bu zaman onunla qalan diger emirlerin de xeyaneti neticesinde Ebu Bekre tamamile Azerbaycana cekildi Lakin 1203 1204 cu illerde Gokceye qarsi Cahan Pehlevanin kecmis vassallarindan Semseddin Aydogmus cixis etdi Bas vermis doyusde Gokce olduruldu ve butun torpaqlari Aydogmusun eline kecdi Aydogmus hakimiyyetini qanunilesdirmek ucun onunla birge usyana qalxan Eldeniz sahzadesi Ozbeyi sultan elan etse de butun hakimiyyeti oz elinde cemlemisdi 2 Azerbaycanda ise Maraga hakimi Korpe Arslan Erbil atabeyi Goy Boru ile muqavile baglayib Tebrizi ele kecirmeye hazirlasirdi Atabey Ebu Bekr qorxuya duserek Aydogmusdan komek istedi Ebu Bekrin bu isteyini qebul eden Aydogmus oz ordusu ile Ebu Bekrin dusergesine gelerek onunla quvvesini birlesdirdi Bunu esiden Goy Boru tecili Azerbaycani terk etdi Aydogmus ile Ebu Bekr Maragani muhasireye aldilar Ancaq Elaeddin Korpe Arslan sulh teklif etmesi ile muhasire dayandirildi ve muqavileye esasen Maraga qalalarindan biri Ebu Bekre Usnu ile Urmiye de Korpe Arslana verildi 3 1210 cu ile qeder Iraqi Ecemi tek basina idare eden Aydogmusa qarsi Cahan Pehlevanin bir basqa memluku Nesreddin Mengli cixis ederek onu meglub etdi ve Iraqi Ecem torpaqlarini eline kecirerek Rey Isfahan Hemedan ve diger eyaletlerde oz adina xutbeler oxudub sultan adiyla sikkeler zerb etdirdi Xelife en Nasir Azerbaycan atabeyi Ozbek ve ismaili hokmdari Celaleddin Hesen oz aralarinda Menglinin elindeki Iraqi Ecem torpaqlarini da bolusdurduler 4 Istinadlar Redakte Ekber N Necef s 40 Ziya Bunyadov s 90 Ekber N Necef s 41 42 Ekber N Necef s 43 44 Edebiyyat RedakteZiya Bunyadov Azerbaycan Atabeyleri dovleti 1136 1225 ci iller Baki Serq Qerb 2007 312 seh Ekber N Necef Selcuqlu dovletleri ve atabeyleri tarixi Oguzlarin ortaya cixmasindan XIV esre qeder Baki Qanun 2010 Hemcinin bax RedakteEldenizlerXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Semseddin Aydogmus amp oldid 4539707, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.