Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şin — Azərbaycan Respublikasının Şəki rayonunda Baş Layısqı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
| Kənd | |
| Şin | |
|---|---|
| Şin | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Şəki rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 1300 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 2.000 nəfər nəfər (2023) |
| Milli tərkibi | Azərbaycanlılar ləzgilər və rutullular |
| Etnoxronim | Şinlilər |
| Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | AZ5516 |
Tarixi
Birinci mərhələ: Şəki xanı Məhəmmədhəsən xanın hakimiyyəti dövründə Dağıstan Muxtar Respublikasının Rutul rayonundan 61 ailə Şin ərazisinə, 45 ailə isə Daşağıl bölgəsinə məskunlaşmışdı. Onlar atlı dəstələr təşkil edərək Məhəmmədhəsən xanla birlikdə hərbi yürüşlərdə iştirak edirdilər. Bu ailələr 1824-cü il siyahıya alınmasına qədər dövlətə vergi vermirdilər. Bu torpaqlar Gəray bəyə məxsus idi. Belə ki, Gəray bəyin torpaqlarında məskunlaşan ləzgilər bəyin torpaqlarını əkir və məhsulun onda bir (1/10) hissəsini bəyə vergi verirdilər.
İkinci mərhələ: kəndinin dağılması nəticəsində bu kəndinin əhalisinin bir qismi cənuba, digər qismi şimala üz tutdu. Cənuba üz tutan əhali Şin kəndinin dağlıq ərazilərində və Şorsu kəndində məskunlaşdılar. Şimala gedən əhali isə Dağıstanın və Rusiyanın müxtəlif bölgələrində topar və səpələnmiş şəkildə yaşayırlar.
Coğrafiyası və iqlimi
Şin kəndi şimaldan Rusiyanın Dağıstan Respublikası ilə həmsərhəddir. Kənd və arasında yerləşir. Şin kəndini Baş Layısqı kəndindən Layısqı dağı, Baş Göynük kəndindən isə Almalı dağı ayırır. Şin kəndindən Dağıstan ərazisinə keçmək üçün ən qısa yol aşırımıdır.
Çayları
Şin kəndi dağlıq kəndlərdəndir. Şin kəndindən Şinçay axır. Çay adını bu kənddən götürüb. Şinçay Seyidyurd və Qaraqaya dağları arasında yerləşir. Çay öz başlanğıcını 3000 m.-dən götürür. Şinçayın əsas qolları Qaraqaya və Dəvəlyan dağlarının yamaclarından başlayan və . Qaflan çayı Şinçayın ən selli qollarından biridir. Bu çay 1100–1200 m mütləq yüksəkliyə qədər çayın dərəsi dar olub, bəzi yerlərdə kanyonlar əmələ gətirir. Qozludərə çayı isə iki qoldan ibarətdir. Çayın sağ qolu Seyidyurd dağının şimal-qərb yamacından, sol qolu isə Çaxıl dağının qərb yamacından başlayır. Çayın dərəsinin dərinliyi 1000 m olub, yamacları sərt və sıldırımlıdır.
Şinçayın orta axınında sol sahildə ona qərb yamacından başlayan tökülür. Bu çayın dərəsinin yamacları 1700–1800 m mütləq yüksəklikdən etibarən çılpaqlanmış vəziyyətdədir.
İqlimi
Kənddə əsasən qışı soyuq, yayı sərin keçən iqlim üstün mövqe tutur. Mülayim iqlim qurşağının Azərbaycan ərazisində son qurtaracağı hesab olunur. Elə buna görə də soyuq şimal küləyi əraziyə tez-tez daxil olur. Dəniz səviyyəsindən təxminən 1300 m. yüksəklikdə yerləşməsi atmosfer təzyiqindən asılı olaraq havada buludlu günlərin sayı çox olur. Nəticədə ildə 300–600 mm yağıntı müşahidə edilir. Şin kəndi dağlıq ərazi olduğundan Azərbaycana daxil olan cənub-qərb hava kütlələri həmin əraziyə qədər sərbəst hərəkət edir. Böyük Qafqaz dağlarının yüksək hündürlüklü əraziləri burada olduğundan həmin buludlar şimala yox, məhz həmin ərazidən ətraf ərazilərə hərəkət edir. Bu da yağıntının əsasən uzun müddət davam etməsinə gətirib çıxarır. Böyük Qafqaz dağlarında yüksəkliyə doğru buludluluğun azalmasını nəzərə alsaq bu ərazilərdə buludlu günlərin sayı aydın günlərin sayından kifayət qədər artıqdır.
Qonşu kəndləri
Şin kəndinin qərb hissəsində Baş Layısqı kəndi, şərq hissəsində isə Baş Göynük kəndləri yerləşir. Baş Göynük kəndi ilə Şin kəndini Şinçay, Baş Layısqı kəndi ilə isə ayırır.
Əhalisi
2009-cu il siyahıya alınmasına əsasən Şin kəndinin əhalisi 1999–2009-cu illər ərzində 96 nəfər artaraq 1543 nəfərə çatıb. Kəndin əhalisi bütünlükdə rutullardan ibarətdir. Kənd əhalisi islam dininə etiqad edir. Kəndin mərkəzində Cümə məscidi inşa edilmiş və kənd əhalisi ibadətlərini burda edirlər. Kəndin əhalisi Rutul dilinin Şinaz şivəsində danışır. Son dövrlər kəndin ziyalıları tərtib etmişlər.
İqtisadiyyatı
Kənd əhalisi əsasən əkinçilik, taxılçılıq və xırdabuynuzlu maldarlıqla məşğul olur. əsasən lobya, pomidor, xiyar, qarğıdalı və s. bitkiləri əkib becərirlər. Ən çox əkilən bitki isə lobyadır. Bu baxımdan keyfiyyətinə görə xüsusilə tanınır.
Mədəniyyəti
Şin kəndi ilə Baş Layısqı kəndi arasında, ətəklərində Şinaz qülləsi yerləşir. Şinaz qülləsi bu ərazidə gözətçi qüllə rolunu oynayırdı. Yerli əhali qalanı Eşik qalası adlandırırlar.
Şin kəndində Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana sisteminin 65 saylı filialı, bir kənd klubu, bir tibb məntəqəsi, uşaq baxçası və orta məktəb fəaliyyət göstərir
Həmçinin bax
İstinadlar
- (PDF). 2017-12-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-12-19.
- "Şəki şəhər İcra Hakimiyyəti — Bələdiyyələr". 2022-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-22.
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-09-29.
- Z.Ə.Cavadova — Şimal-Qərbi Azərbaycan (tarixi-demoqrafik araşdırma)[ölü keçid]
- . 2015-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-22.
- "A.Ə. Məmmədova, U.M. Paşayeva — Şəki rayonunun 1999–2009-cu illərdə inzibatı-ərazi bölgüsü və ona edilən dəyişikliklər". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-09-21.
 | Şəki rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Sin Sin Azerbaycan Respublikasinin Seki rayonunda Bas Layisqi kend inzibati erazi dairesinde kend KendSinSin41 21 12 sm e 47 06 47 s u Olke AzerbaycanRayon Seki rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 1300 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 2 000 nefer nefer 2023 Milli terkibi Azerbaycanlilar lezgiler ve rutullularEtnoxronim SinlilerResmi dili Azerbaycan diliReqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ5516SinTarixiBirinci merhele Seki xani Mehemmedhesen xanin hakimiyyeti dovrunde Dagistan Muxtar Respublikasinin Rutul rayonundan 61 aile Sin erazisine 45 aile ise Dasagil bolgesine meskunlasmisdi Onlar atli desteler teskil ederek Mehemmedhesen xanla birlikde herbi yuruslerde istirak edirdiler Bu aileler 1824 cu il siyahiya alinmasina qeder dovlete vergi vermirdiler Bu torpaqlar Geray beye mexsus idi Bele ki Geray beyin torpaqlarinda meskunlasan lezgiler beyin torpaqlarini ekir ve mehsulun onda bir 1 10 hissesini beye vergi verirdiler Ikinci merhele kendinin dagilmasi neticesinde bu kendinin ehalisinin bir qismi cenuba diger qismi simala uz tutdu Cenuba uz tutan ehali Sin kendinin dagliq erazilerinde ve Sorsu kendinde meskunlasdilar Simala geden ehali ise Dagistanin ve Rusiyanin muxtelif bolgelerinde topar ve sepelenmis sekilde yasayirlar Cografiyasi ve iqlimiSin kendi simaldan Rusiyanin Dagistan Respublikasi ile hemserheddir Kend ve arasinda yerlesir Sin kendini Bas Layisqi kendinden Layisqi dagi Bas Goynuk kendinden ise Almali dagi ayirir Sin kendinden Dagistan erazisine kecmek ucun en qisa yol asirimidir Caylari Sin kendi dagliq kendlerdendir Sin kendinden Sincay axir Cay adini bu kendden goturub Sincay Seyidyurd ve Qaraqaya daglari arasinda yerlesir Cay oz baslangicini 3000 m den goturur Sincayin esas qollari Qaraqaya ve Develyan daglarinin yamaclarindan baslayan ve Qaflan cayi Sincayin en selli qollarindan biridir Bu cay 1100 1200 m mutleq yuksekliye qeder cayin deresi dar olub bezi yerlerde kanyonlar emele getirir Qozludere cayi ise iki qoldan ibaretdir Cayin sag qolu Seyidyurd daginin simal qerb yamacindan sol qolu ise Caxil daginin qerb yamacindan baslayir Cayin deresinin derinliyi 1000 m olub yamaclari sert ve sildirimlidir Sincayin orta axininda sol sahilde ona qerb yamacindan baslayan tokulur Bu cayin deresinin yamaclari 1700 1800 m mutleq yukseklikden etibaren cilpaqlanmis veziyyetdedir Iqlimi Kendde esasen qisi soyuq yayi serin kecen iqlim ustun movqe tutur Mulayim iqlim qursaginin Azerbaycan erazisinde son qurtaracagi hesab olunur Ele buna gore de soyuq simal kuleyi eraziye tez tez daxil olur Deniz seviyyesinden texminen 1300 m yukseklikde yerlesmesi atmosfer tezyiqinden asili olaraq havada buludlu gunlerin sayi cox olur Neticede ilde 300 600 mm yaginti musahide edilir Sin kendi dagliq erazi oldugundan Azerbaycana daxil olan cenub qerb hava kutleleri hemin eraziye qeder serbest hereket edir Boyuk Qafqaz daglarinin yuksek hundurluklu erazileri burada oldugundan hemin buludlar simala yox mehz hemin eraziden etraf erazilere hereket edir Bu da yagintinin esasen uzun muddet davam etmesine getirib cixarir Boyuk Qafqaz daglarinda yuksekliye dogru buludlulugun azalmasini nezere alsaq bu erazilerde buludlu gunlerin sayi aydin gunlerin sayindan kifayet qeder artiqdir Qonsu kendleri Sin kendinde yerlesen Sinaz qullesinin sag qalan divarlari Sin kendinin qerb hissesinde Bas Layisqi kendi serq hissesinde ise Bas Goynuk kendleri yerlesir Bas Goynuk kendi ile Sin kendini Sincay Bas Layisqi kendi ile ise ayirir Ehalisi2009 cu il siyahiya alinmasina esasen Sin kendinin ehalisi 1999 2009 cu iller erzinde 96 nefer artaraq 1543 nefere catib Kendin ehalisi butunlukde rutullardan ibaretdir Kend ehalisi islam dinine etiqad edir Kendin merkezinde Cume mescidi insa edilmis ve kend ehalisi ibadetlerini burda edirler Kendin ehalisi Rutul dilinin Sinaz sivesinde danisir Son dovrler kendin ziyalilari tertib etmisler IqtisadiyyatiKend ehalisi esasen ekincilik taxilciliq ve xirdabuynuzlu maldarliqla mesgul olur esasen lobya pomidor xiyar qargidali ve s bitkileri ekib becerirler En cox ekilen bitki ise lobyadir Bu baximdan keyfiyyetine gore xususile taninir MedeniyyetiSin kendi ile Bas Layisqi kendi arasinda eteklerinde Sinaz qullesi yerlesir Sinaz qullesi bu erazide gozetci qulle rolunu oynayirdi Yerli ehali qalani Esik qalasi adlandirirlar Sin kendinde Merkezlesdirilmis Kitabxana sisteminin 65 sayli filiali bir kend klubu bir tibb menteqesi usaq baxcasi ve orta mekteb fealiyyet gosterirHemcinin baxSin belediyyesi SincayIstinadlar PDF 2017 12 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 12 19 Seki seher Icra Hakimiyyeti Belediyyeler 2022 03 24 tarixinde Istifade tarixi 2015 08 22 Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF az stat gov az 2019 2020 04 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 09 29 Z E Cavadova Simal Qerbi Azerbaycan tarixi demoqrafik arasdirma olu kecid 2015 09 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 08 22 A E Memmedova U M Pasayeva Seki rayonunun 1999 2009 cu illerde inzibati erazi bolgusu ve ona edilen deyisiklikler 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 09 21 Seki rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin