Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Şilka — Rusiyanın Zabaykal diyarı ərazisindən axan bir çay. Amur çayının sol qolu.
| Şilka çayı | |
|---|---|
| rus. Шилка, evenk Силькари | |
 | |
| Ölkə |  Rusiya |
| Mənbəyi | |
| • Yüksəkliyi | 738 m |
| Mənsəbi | Amur çayı |
| • Yüksəkliyi | 0 m |
| Uzunluğu | 560 km |
| Su sərfi | 550 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 206000 km² |
| | |
| [ru] | 20030100412118100003474 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Onon və İnqoda çaylarının birləşməsi ilə meydana gəlir. Şimaldakı Şilkinski və Amazarski silsilələri ilə cənubda Borşçovoçnı silsiləsi arasındakı vadidə axır
Demək olar ki, bütün uzunluğu boyu dağlıq bir xüsusiyyətə malikdir və davamlı zəncirvari uzanan və yalnız ara-sıra dar keşidlər əmələ gətirən dağların arasındakı vadidə axır. Çay yatağının yüksək sahilləri var; dibi daş və qayalıqlardan ibarətdir. Üst hissədə astana və şəlalələr var.
Şilkanın uzunluğu (Onon və İnqodanın birləşməsindən Arqun ilə birləşənədək) 560 km-dir; İnqoda ilə uzunluğu 1210 km, Onon ilə birlikdə 1455 km. Hövzənin sahəsi 206 min km²-dir. Əsas qollar: Nerça, Quenqa, Çornaya (sol). Şilka çayı arqun çayı ilə birləşərək amuer çayını əmələ gətirir. Şilka çayı boyunca Şərqi Zabaykala xas olan dağ tayqası mənzərələri çox hissəni tutur. Quru otlu qarışıq çöllər dağlıq Şərq Sibir tayqaları ilə birləşir. Şabalıd torpaqları alt hissələrdə üstünlük təşkil edir və yuxarıda axarlar boyunca isə qaratorpaqlar meydana gəlir. Təxminən 1000 m yüksəklikdəki təpələrin şimal yamacları boz meşə torpaqları ilə örtülüdür. Çöl zonasında ən çox yayılmış bitkilər Kəklikotu, Stipa və s-dir. Tayqa bölgələrində şam, ağcaqayın və sidr üstünlük təşkil edir.
Hidrologiya
Şilka nisbətən az sulu olması ilə xarakterizə olunur. Aşağı axınlarda orta illik axın sürəti 550 m /s, maksimumu 11,400 m³/s-dir. qidalanması qarışıq olsa da, qidalanmasında yağış suları üstanlük təşkil edir (80%). Sretensk şəhərində - yəni 172 min km² tutma sahəsinə uyğun çayın yerində - yay yağışları nəticəsində daşqınlar zamanı sərfiyyat 9000 m³ / s-a qədər, qışda isə 1 m³ / s-a çatır. Bəzi şiddətli qışlarda çay tamamilə donur. Şilka çay hövzəsinin su rejiminin özünə məxsus özəlliyi vardır - burada sel dövrü 120-130 gündür. Ümumilikdə ildə 8-dən 12-dək sel ola bilər. Şilkada suyun səviyyəsindəki maksimal dalğalanma 12,5 m-ə qədər qeydə alınır.
Əhəmiyyəti
Aşağı hissədə, mənsəbdən Sretensk şəhərinə qədər Şilka naviqasiyada istifadə olunur. Çayda naviqasiya 160 ilə 180 günə qədər davam edir. Şəhərlər: Sretensk, Şilka. Hövzədə əlvan metallar və qızılın böyük yataqları var.
İstinadlar
- Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 18. Дальний Восток. Вып. 1. Амур / под ред. С. Д. Шабалина. — Л.: Гидрометеоиздат, 1966. — 487 с.
- В. Полеванов. В поисках истока Амура // Наука и жизнь. — М., 2008. — № 10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Silka Rusiyanin Zabaykal diyari erazisinden axan bir cay Amur cayinin sol qolu Silka cayirus Shilka evenk SilkariOlke RusiyaMenbeyi Yuksekliyi 738 mMensebi Amur cayi Yuksekliyi 0 mUzunlugu 560 kmSu serfi 550 m sHovzesinin sahesi 206000 km menbeyi mensebiSilka cayi Zabaykal diyarinin fiziki xeritesinde 51 42 22 sm e 115 50 45 s u 53 20 03 sm e 121 28 31 s u ru 20030100412118100003474 Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiOnon ve Inqoda caylarinin birlesmesi ile meydana gelir Simaldaki Silkinski ve Amazarski silsileleri ile cenubda Borscovocni silsilesi arasindaki vadide axir Demek olar ki butun uzunlugu boyu dagliq bir xususiyyete malikdir ve davamli zencirvari uzanan ve yalniz ara sira dar kesidler emele getiren daglarin arasindaki vadide axir Cay yataginin yuksek sahilleri var dibi das ve qayaliqlardan ibaretdir Ust hissede astana ve selaleler var Silkanin uzunlugu Onon ve Inqodanin birlesmesinden Arqun ile birlesenedek 560 km dir Inqoda ile uzunlugu 1210 km Onon ile birlikde 1455 km Hovzenin sahesi 206 min km dir Esas qollar Nerca Quenqa Cornaya sol Silka cayi arqun cayi ile birleserek amuer cayini emele getirir Silka cayi boyunca Serqi Zabaykala xas olan dag tayqasi menzereleri cox hisseni tutur Quru otlu qarisiq coller dagliq Serq Sibir tayqalari ile birlesir Sabalid torpaqlari alt hisselerde ustunluk teskil edir ve yuxarida axarlar boyunca ise qaratorpaqlar meydana gelir Texminen 1000 m yukseklikdeki tepelerin simal yamaclari boz mese torpaqlari ile ortuludur Col zonasinda en cox yayilmis bitkiler Keklikotu Stipa ve s dir Tayqa bolgelerinde sam agcaqayin ve sidr ustunluk teskil edir HidrologiyaSilka nisbeten az sulu olmasi ile xarakterize olunur Asagi axinlarda orta illik axin sureti 550 m s maksimumu 11 400 m s dir qidalanmasi qarisiq olsa da qidalanmasinda yagis sulari ustanluk teskil edir 80 Sretensk seherinde yeni 172 min km tutma sahesine uygun cayin yerinde yay yagislari neticesinde dasqinlar zamani serfiyyat 9000 m s a qeder qisda ise 1 m s a catir Bezi siddetli qislarda cay tamamile donur Silka cay hovzesinin su rejiminin ozune mexsus ozelliyi vardir burada sel dovru 120 130 gundur Umumilikde ilde 8 den 12 dek sel ola biler Silkada suyun seviyyesindeki maksimal dalgalanma 12 5 m e qeder qeyde alinir EhemiyyetiAsagi hissede mensebden Sretensk seherine qeder Silka naviqasiyada istifade olunur Cayda naviqasiya 160 ile 180 gune qeder davam edir Seherler Sretensk Silka Hovzede elvan metallar ve qizilin boyuk yataqlari var IstinadlarResursy poverhnostnyh vod SSSR Gidrologicheskaya izuchennost T 18 Dalnij Vostok Vyp 1 Amur pod red S D Shabalina L Gidrometeoizdat 1966 487 s V Polevanov V poiskah istoka Amura Nauka i zhizn M 2008 10