fbpx
Wikipedia

Şağan

Avqust 03, 2021

Şağan — Azərbaycan Respublikasının Xəzər rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbədir. Şağan Abşeronun şimal-şərqində Xəzər sahillərində, 0-5 metr hündürlükdə yerləşir. Abşeronun ən qədim kəndlərindən biridir. Coğrafi cəhətdən Şağan şimal və şimal-qərbdən Buzovna, şərqdən və cənub tərəfdən Mərdəkan, qərb istiqamətində isə Binə qəsəbəsi (Təmənnis torpaqları) ilə həmsərhəddir. Qəsəbənin sahəsi təqribən 1500 km²-dir. 1933-cü ildə Şağan kəndi Mərdəkan kənd sovetinin tərkibinə daxil edildi. 1945-ci ildə ayrılsada, 1948-ci ildə yenidən birləş¬dirildi. 1990-cı ildə Şağan yenidən ayrılaraq, qəsəbə statusu aldı.

Şağan
40°29′38″ şm. e. 50°07′50″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı
Xəritəni göstər/gizlə
Şağan

Tarixi

Abşeron yarımadasının ən qədim yaşayış məskənlərindən biri də Şağandır. Arxeoloji qazıntıların nəticələrindən məlum olmuşdur ki, hələ e.ə.3000 il əvvəl bu ərazidə əhali məskunlaşmışdır. Yaşayış məskəninin Banağan adlanan sahəsində tunc dövrünə aid müxtəlif qayaüstü təsvirlər, o cümlədən astral dünyabaxışını özündə ehtiva edən Günəş, Ay, yerin cəhətləri, kainat simvolları, təsərrüfat və məişət əşyalarının təsvirlərinin qeydə alınması bu həqiqəti təsdiqləməkdədir. XI-XII əsrlərdə kəndin həm əhalisi, həm də ərazisi xeyli genişlənmişdir. Coğrafi məfhum kimi Şağan toponiminin bir neçə izah variantından ən çox həqiqətə uyğun gələni adın məhz etnotoponim olaraq Çağan oğuz eli ilə bağlılığıdır. Ümumiyyətlə, Şağanı yer, məkan, coğrafi məfhum və ya toponim kimi bir çox alimlər tədqiq etmişlər. T.Q. Səlimov «Şağan» adlı monoqrafiyasında bu haqda araşdırmalarını təqdim etmişdir [41]. Xalq etimologiyasına görə, burada Şahxan (Şahqan) adlı bir nəfər öz nəsli ilə məskunlaşmış və onun adının təhrif olunmuş şəkli kəndə verilmişdir. Azərbaycan toponimiya elminin ən görkəmli nümayəndələrindən olan Q. Qeybullayev Şağan toponimini Şəkinin «sak» tayfaları ilə əlaqələndirir və Şağan sözünü «Sakan» adlı tayfanın adının təhrif olunmuş forması kimi izah edir.

Əhalisi

Bu kəndin əhali sayı haqqında ilk məlumatlar XIX əsrin əvvəllərinə aid olsa da, tarixi dövrün təhlillərinə görə, orta əsrlərdə kənd əhalisi çox olmuşdur. Şağanda evlərin sayı 1849-cu ildə 78, 1886-cı ildə 93 və 1921-ci ildə 121 idi. Əhali sayı 1842-ci ildə 285 nəfər idi və Bakı kəndləri arasında bu saya görə 26-cı olsada, sonrakı illərdə zəif sürətlə artmış, 1904-ci ildə 600, 1926-ci ildə 845 və 1939-cu ildə 1034 nəfər olmuşdur. Əhali sayı 1999-cu ildə 3,2 min, 2009-cu ildə 3,3 min və 2016-ci ildə 3,5 min nəfər olmuşdur. Qəsəbənin hazırda əhali sayı 10 min nəfərə yaxındır. Əslində mövcud və ya qeydiyyata alınmayanların sayı 5 mindən çoxdur. Laçın qəsəbəsində məskunlaşan köçkünlərin sayı 3 mindən artıqdır. Şağanın Qızılqum sayılan bağ yerlərinin böyük hissəsi daimi yaşayış yerlərinə çevrilmişdir. Burada 1 məktəbdə 756 şagird təhsil, 1 uşaq bağçasında 60 uşaq tərbiyə alır (2011). Məktəb qəsəbənin köhnə hissəsində yerləşdiyi üçün yeni salınan məskəndə məktəb və uşaq bağçalarına böyük ehtiyac vardır. Şağanda müasir ticarət mərkəzi fəaliyyət göstərir və gələcəkdə bu qəsəbə mühüm dənizkənarı iqlim kurortu ola bilər.

İnfrastrukturu

Abşeronun digər sahilboyu kəndləri kimi, Şağanın şəhərsalma strukturu XII əsrin sonu, XIII əsrin əvvəllərində inşa edilmiş, hündürlüyü 23-24 metrə bərabər dördkünc bürclü qalanın təsiri altında formalaşmışdır. Burada məscid, pir, ovdan və d. abidələr vardır. Şağanda bir sıra dəyərli tarixi-memarlıq abidələri qeydə alınıb. Bunlardan XII əsrin sonu XIII əsrin əvvəllərində inşa edilən 24 metr hündürlükdə dördbürclü (hazırda qalanın bir bürcü salamatdır) qalanı, tarixi 1320-1321-ci illərə aid olan qubala-türbəni (alban abidəsi), 1658-ci ildə inşa olunan piri, 1889-cu ildə tikilən məscidi, tarixi 1894-1895-ci illərə təsadüf edilən mədrəsəni, 1895-ci ildə Hacı Atababanın tikdirdiyi hamamı, kənd qəbiristanlığında olan dördsütunlu türbəni (1907), sayı 40 olan sərdabələri (amanat qəbirlər) qeyd etmək olar.

Kəndxudarı

  • Cəfərqulu bəy Məhəmmədbəyov

Tanınmış şəxsiyyətlər

Abşeron yaşayış məntəqələri içərisində istər ərazisinə, istərsə də əhalisinin sayına görə kiçik qəsəbələrdən olmasına baxmayaraq buradan respublikamızın ictimai, siyasi, mədəni həyatında kifayət qədər əhəmiyyətli rol oynayan bir çox şəxsiyyətlər çıxmışdır.

İstinadlar

  1. ↑ R.Əliyeva, E.Bədəlov "Abşeronda məskunlaşma və memarlıq". Bakı - "Avropa" - 2016.264 səh.

Xarici keçidlər

  • Şağan rəngi

Avqust 03, 2021
şağan, azərbaycan, respublikasının, xəzər, rayonunun, inzibati, ərazi, vahidində, qəsəbədir, abşeronun, şimal, şərqində, xəzər, sahillərində, metr, hündürlükdə, yerləşir, abşeronun, qədim, kəndlərindən, biridir, coğrafi, cəhətdən, şimal, şimal, qərbdən, buzovn. Sagan Azerbaycan Respublikasinin Xezer rayonunun inzibati erazi vahidinde qesebedir Sagan Abseronun simal serqinde Xezer sahillerinde 0 5 metr hundurlukde yerlesir Abseronun en qedim kendlerinden biridir Cografi cehetden Sagan simal ve simal qerbden Buzovna serqden ve cenub terefden Merdekan qerb istiqametinde ise Bine qesebesi Temennis torpaqlari ile hemserheddir Qesebenin sahesi teqriben 1500 km dir 1933 cu ilde Sagan kendi Merdekan kend sovetinin terkibine daxil edildi 1945 ci ilde ayrilsada 1948 ci ilde yeniden birles dirildi 1990 ci ilde Sagan yeniden ayrilaraq qesebe statusu aldi 1 Sagan40 29 38 sm e 50 07 50 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle Sagan Mundericat 1 Tarixi 2 Ehalisi 3 Infrastrukturu 4 Kendxudari 5 Taninmis sexsiyyetler 6 Istinadlar 7 Xarici kecidlerTarixi RedakteAbseron yarimadasinin en qedim yasayis meskenlerinden biri de Sagandir Arxeoloji qazintilarin neticelerinden melum olmusdur ki hele e e 3000 il evvel bu erazide ehali meskunlasmisdir Yasayis meskeninin Banagan adlanan sahesinde tunc dovrune aid muxtelif qayaustu tesvirler o cumleden astral dunyabaxisini ozunde ehtiva eden Gunes Ay yerin cehetleri kainat simvollari teserrufat ve meiset esyalarinin tesvirlerinin qeyde alinmasi bu heqiqeti tesdiqlemekdedir XI XII esrlerde kendin hem ehalisi hem de erazisi xeyli genislenmisdir Cografi mefhum kimi Sagan toponiminin bir nece izah variantindan en cox heqiqete uygun geleni adin mehz etnotoponim olaraq Cagan oguz eli ile bagliligidir Umumiyyetle Sagani yer mekan cografi mefhum ve ya toponim kimi bir cox alimler tedqiq etmisler T Q Selimov Sagan adli monoqrafiyasinda bu haqda arasdirmalarini teqdim etmisdir 41 Xalq etimologiyasina gore burada Sahxan Sahqan adli bir nefer oz nesli ile meskunlasmis ve onun adinin tehrif olunmus sekli kende verilmisdir Azerbaycan toponimiya elminin en gorkemli numayendelerinden olan Q Qeybullayev Sagan toponimini Sekinin sak tayfalari ile elaqelendirir ve Sagan sozunu Sakan adli tayfanin adinin tehrif olunmus formasi kimi izah edir 1 Ehalisi RedakteBu kendin ehali sayi haqqinda ilk melumatlar XIX esrin evvellerine aid olsa da tarixi dovrun tehlillerine gore orta esrlerde kend ehalisi cox olmusdur Saganda evlerin sayi 1849 cu ilde 78 1886 ci ilde 93 ve 1921 ci ilde 121 idi Ehali sayi 1842 ci ilde 285 nefer idi ve Baki kendleri arasinda bu saya gore 26 ci olsada sonraki illerde zeif suretle artmis 1904 ci ilde 600 1926 ci ilde 845 ve 1939 cu ilde 1034 nefer olmusdur Ehali sayi 1999 cu ilde 3 2 min 2009 cu ilde 3 3 min ve 2016 ci ilde 3 5 min nefer olmusdur Qesebenin hazirda ehali sayi 10 min nefere yaxindir Eslinde movcud ve ya qeydiyyata alinmayanlarin sayi 5 minden coxdur Lacin qesebesinde meskunlasan kockunlerin sayi 3 minden artiqdir Saganin Qizilqum sayilan bag yerlerinin boyuk hissesi daimi yasayis yerlerine cevrilmisdir Burada 1 mektebde 756 sagird tehsil 1 usaq bagcasinda 60 usaq terbiye alir 2011 Mekteb qesebenin kohne hissesinde yerlesdiyi ucun yeni salinan meskende mekteb ve usaq bagcalarina boyuk ehtiyac vardir Saganda muasir ticaret merkezi fealiyyet gosterir ve gelecekde bu qesebe muhum denizkenari iqlim kurortu ola biler 1 Infrastrukturu RedakteAbseronun diger sahilboyu kendleri kimi Saganin sehersalma strukturu XII esrin sonu XIII esrin evvellerinde insa edilmis hundurluyu 23 24 metre beraber dordkunc burclu qalanin tesiri altinda formalasmisdir Burada mescid pir ovdan ve d abideler vardir 1 Saganda bir sira deyerli tarixi memarliq abideleri qeyde alinib Bunlardan XII esrin sonu XIII esrin evvellerinde insa edilen 24 metr hundurlukde dordburclu hazirda qalanin bir burcu salamatdir qalani tarixi 1320 1321 ci illere aid olan qubala turbeni alban abidesi 1658 ci ilde insa olunan piri 1889 cu ilde tikilen mescidi tarixi 1894 1895 ci illere tesaduf edilen medreseni 1895 ci ilde Haci Atababanin tikdirdiyi hamami kend qebiristanliginda olan dordsutunlu turbeni 1907 sayi 40 olan serdabeleri amanat qebirler qeyd etmek olar Kendxudari RedakteCeferqulu bey MehemmedbeyovTaninmis sexsiyyetler RedakteAbseron yasayis menteqeleri icerisinde ister erazisine isterse de ehalisinin sayina gore kicik qesebelerden olmasina baxmayaraq buradan respublikamizin ictimai siyasi medeni heyatinda kifayet qeder ehemiyyetli rol oynayan bir cox sexsiyyetler cixmisdir Memmedyusif Ceferov Rusiya VI Dovlet Dumasinin uzvu Heybetqulu Memmedbeyli kecmis Musavat hokumetinin parlament uzvu Hacibey Sultanov akademik Samaxi Astrofizika Resedxanasinin fexri direktoru Qemer Almaszade SSRI xalq artisti Bebir Memmedzade sair Adil Geray bestekar emekdar incesenet xadimi Resid Memmedbeyov Azerbaycanin ilk olimpiya mukafatcisi Hamlet Xanizade respublikanin emekdar artisti Bextiyar Xanizade Emekdar incesenet xadimi Tevekkul Selimov tarixci etnoqraf Behruz Zeynalov AzSSR xalq artisti Zaur Zeynalov Azerbaycan Ortodontlar Cemiyyetinin sedri Hacimurad Penahov Taninmis gemi kapitani SSRI ali sovetinin deputati Isa Fermanov Taninmis gemi kapitani Yarmemmed Esedullayev Taninmis teyyareci Tofiq Nebiyev Taninmis teyyareci Akif Cebrayilov Taninmis teyyareci Bahadir Eyvazov Subhan Taninmis sair publisist Bir cox kitablarin redaktoru Istinadlar Redakte 1 2 3 4 R Eliyeva E Bedelov Abseronda meskunlasma ve memarliq Baki Avropa 2016 264 seh Xarici kecidler RedakteSagan rengiMenbe https az wikipedia org w index php title Sagan amp oldid 6077936, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.