fbpx
Wikipedia

Şandor Petöfi

Sandor Petöfi (mac. Sándor Petőfi, 1 yanvar 1823(1823-01-01)[…], Kiskőrös[d], Baç-Kişkun31 iyul 1849(1849-07-31)[…]Lua error in Modul:Wikidata at line 704: attempt to concatenate global 'result' (a nil value).) — Məşhur macar şairi və liberal inqilabçı. Macarıstanın milli şairi hesab edilən Şandor Petöfi Macarıstan ədəbiyyatında və şeiriyyatında özünə məxsus iz qoymuşdur. Vətənpərvər Petöfi Macarıstanda 1848-1849-cu illərdəki Macar inqilabının rəhbərlərindən biri olmuşdur. O, Macar inqilabından ilhamlanaraq Milli Mahnı (Nemzeti dal) şeirini yazmışdır.

Şandor Petöfi
mac. Sándor Petőfi
Doğum tarixi 1 yanvar 1823(1823-01-01)[…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 31 iyul 1849(1849-07-31)[…] (26 yaşında)
Vəfat yeri Lua error in Modul:Wikidata at line 704: attempt to concatenate global 'result' (a nil value).
Vəfat səbəbi döyüşdə ölüm
Vətəndaşlığı
Həyat yoldaşı
Fəaliyyəti şair, tərcüməçi, aktyor, yazıçı
Əsərlərinin dili macarca
Şandor Petöfi Vikimənbədə
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Şandor Petöfi 1823-cü ildə yanvar ayının 1-də Kişkunfeledxaza şəhərində serb əsilli bir ailədə anadan olmuşdur. Ailəsinin maddi durumu ilə bağlı tez-tez başqa şəhərlərə köç edən Petöfi təhsilini də müxtəlif şəhərlərdə almışdır. Lakin ilk şeirlərini 1835-1838-ci illərdə Asod şəhərində yaşayarkən yazmışdır. 1841-ci ildə Papa şəhərində təhsil aldığı bir vaxtda Petöfinin həyatında yeni bir mərhələ başlayır. Burada o macar ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən Mor Yakoi ilə tanış olur və 1842-ci ildə “Şərab içən kimsə” (mac. A borozó) adlı şeirini Şandor Petroviç ləqəbi ilə nəşr etdirir. 40-ci illərdə şair öz fəaliyyətini dahah çox teatr sahəsinə yönləndirir və aktyorluq təhsili almaq üçün bir müddət Debreçendə yaşayır. Lakin istəyinə nail ola bilməyəcəyini başa düşən Petöfi 1844-cü ildə şeirləri ilə birlikdə Peşt şəhərinə yola düşür. 1844-cü il Petöfinin həyatında dönüm nöqtəsi hesab edilir. Bu illərdə o artıq Peştdə şair kimi böyük nüfuz qazanaraq, xalq ədəbiyyatının görkəmli təmsilçilərindən biri hesab edilirdi. 1846-cı ildə Petöfi demokrat gənclərdən ibarət “Gənc Macarıstan” (mac. Tizek Társaság ) təşkilatının yaradır. Lakin bu təşkilat siyasi arenada istənilən fəallığı göstərə bilmir. 1847-ci ildə Petöfi Yulia Sendrey ilə evlənir və Peştə köçür.

İnqilabçı fəaliyyəti

1848-1849-cu illərdə baş verən macar inqilabı Petöfinin həm həyatında həm yaradıcılığında mühüm bir yerə malikdir. Şairin bu illərdə yazdığı şeirlər əsasən vətənpəvər ruhda yazılmış və xalqı inqilaba səsləmişdir. Petöfi, Layoş Koşut, İştvan Seçeni və Josef Bernlə birgə inqilabın rəhbərlərindən biri hesab olunur. Macar xalqının Avstriya İmperiyasına qarşı apardığı azadlıq mübarizəsində fəal iştirak edən Petöfi “Nemzeti dal” adlı şeiri inqilabın rəmzlərindən birinə çevrilmişdir.

Əsərləri

İlk əsərlərini Asod şəhərində yazan şair “Vəda” (mac. Bucsúzás) adlı şeirini məhz bu şəhərə həsr etmişdir. Yaradıcılığına yeni başlayarkən Şandor "Petroviç" ləqəbindən istəfadə etsə də sonralar şeirlərini "Petöfi" imzası ilə nəşr etdirir. 1844-cü ildə Petöfi epik janrda şeirlər yazmağa başlayır. Onun bu qəbilədən olan əsərləri arasında kənddə baş verən hekayədən bəs edən və 4 mahnıdan ibarət “Kəndin çəkici”( mac. A helység kalapácsa) adlı əsəri ilə Macar ədəbiyyatının ən milliyətçi şeiri hesan edilən “Qəhrəman Yanoş” ( mac. Vitéz János ) şeiri daha çox nəzərə çarpır. Petöfinin bu dövrdə yazdığı əsərlərində şairin emosional hissləri özünü biruzə vermişdir. Bunun bir nümunəsi də Berta Mednyanzakiyə yazdığı “Eşqin inciləri” ( mac. Szerelem gyöngyei ) şeiridir. 1846-cı ildə şairin ədəbi fəaliyyəti və şeirləri daha çox milli və azadlıq hisslərini özündə tərənnüm edirdi. Azadlığa və inqilaba həsr etdiyi “Xalq” adlı əsəri bu baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Şairin digər əsərləri:

  • “Pişta Saloy” (poemalar)
  • “Buludlar” (poetik toplu)

Ölümü

31 iyul 1849-cu ildə Transilvaniyada rus generalı İ.Paskeviçin kazak qoşunlarlı ilə Seqasvar döyüşündə (çar Rusiyası macar inqilabını yatırmaq qoşun göndərmişdi) həlak olub. Məzarı yoxdur.

İstinadlar

  1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  2. Brockhaus Enzyklopädie
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5019"></a>
  3. Dr. Constant v. Wurzbach Petőfi, Alexander // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt habenWien: 1856. — Vol. 22. — S. 84.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q89583218"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q665807"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q25856"></a>
  4. Öz, Ayşe. "1848-1849 MACAR BAĞIMSIZLIK MÜCADELESİNDE SÁNDOR PETŐFİ'NİN YERİ VE SEKELLERE DAİR DÜŞÜNCELERİ". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 55 (1): 173–184.
  5. ÖLÜMÜNÜN 140. YILDÖNÜMÜNDE SANDOR PETÖFİ

şandor, petöfi, sandor, petöfi, sándor, petőfi, yanvar, 1823, 1823, kiskőrös, baç, kişkun, iyul, 1849, 1849, error, modul, wikidata, line, attempt, concatenate, global, result, value, məşhur, macar, şairi, liberal, inqilabçı, macarıstanın, milli, şairi, hesab,. Sandor Petofi mac Sandor Petofi 1 yanvar 1823 1823 01 01 1 2 3 Kiskoros d Bac Kiskun 31 iyul 1849 1849 07 31 1 2 3 Lua error in Modul Wikidata at line 704 attempt to concatenate global result a nil value Meshur macar sairi ve liberal inqilabci Macaristanin milli sairi hesab edilen Sandor Petofi Macaristan edebiyyatinda ve seiriyyatinda ozune mexsus iz qoymusdur Vetenperver Petofi Macaristanda 1848 1849 cu illerdeki Macar inqilabinin rehberlerinden biri olmusdur O Macar inqilabindan ilhamlanaraq Milli Mahni Nemzeti dal seirini yazmisdir 4 Sandor Petofimac Sandor PetofiDogum tarixi 1 yanvar 1823 1823 01 01 1 2 3 Dogum yeri Kiskoros d Kiskoros District d Bac Kiskun MacaristanVefat tarixi 31 iyul 1849 1849 07 31 1 2 3 26 yasinda Vefat yeri Lua error in Modul Wikidata at line 704 attempt to concatenate global result a nil value Vefat sebebi doyusde olumVetendasligi Macaristan kralligiHeyat yoldasi Yuliya SendreiFealiyyeti sair tercumeci aktyor yaziciEserlerinin dili macarcaSandor Petofi Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Inqilabci fealiyyeti 3 Eserleri 4 Olumu 5 IstinadlarHeyati RedakteSandor Petofi 1823 cu ilde yanvar ayinin 1 de Kiskunfeledxaza seherinde serb esilli bir ailede anadan olmusdur Ailesinin maddi durumu ile bagli tez tez basqa seherlere koc eden Petofi tehsilini de muxtelif seherlerde almisdir Lakin ilk seirlerini 1835 1838 ci illerde Asod seherinde yasayarken yazmisdir 1841 ci ilde Papa seherinde tehsil aldigi bir vaxtda Petofinin heyatinda yeni bir merhele baslayir Burada o macar edebiyyatinin gorkemli numayendelerinden Mor Yakoi ile tanis olur ve 1842 ci ilde Serab icen kimse mac A borozo adli seirini Sandor Petrovic leqebi ile nesr etdirir 40 ci illerde sair oz fealiyyetini dahah cox teatr sahesine yonlendirir ve aktyorluq tehsili almaq ucun bir muddet Debrecende yasayir Lakin isteyine nail ola bilmeyeceyini basa dusen Petofi 1844 cu ilde seirleri ile birlikde Pest seherine yola dusur 1844 cu il Petofinin heyatinda donum noqtesi hesab edilir Bu illerde o artiq Pestde sair kimi boyuk nufuz qazanaraq xalq edebiyyatinin gorkemli temsilcilerinden biri hesab edilirdi 1846 ci ilde Petofi demokrat genclerden ibaret Genc Macaristan mac Tizek Tarsasag teskilatinin yaradir Lakin bu teskilat siyasi arenada istenilen fealligi gostere bilmir 1847 ci ilde Petofi Yulia Sendrey ile evlenir ve Peste kocur 5 Inqilabci fealiyyeti Redakte1848 1849 cu illerde bas veren macar inqilabi Petofinin hem heyatinda hem yaradiciliginda muhum bir yere malikdir Sairin bu illerde yazdigi seirler esasen vetenpever ruhda yazilmis ve xalqi inqilaba seslemisdir Petofi Layos Kosut Istvan Seceni ve Josef Bernle birge inqilabin rehberlerinden biri hesab olunur Macar xalqinin Avstriya Imperiyasina qarsi apardigi azadliq mubarizesinde feal istirak eden Petofi Nemzeti dal adli seiri inqilabin remzlerinden birine cevrilmisdir Eserleri RedakteIlk eserlerini Asod seherinde yazan sair Veda mac Bucsuzas adli seirini mehz bu sehere hesr etmisdir Yaradiciligina yeni baslayarken Sandor Petrovic leqebinden istefade etse de sonralar seirlerini Petofi imzasi ile nesr etdirir 1844 cu ilde Petofi epik janrda seirler yazmaga baslayir Onun bu qebileden olan eserleri arasinda kendde bas veren hekayeden bes eden ve 4 mahnidan ibaret Kendin cekici mac A helyseg kalapacsa adli eseri ile Macar edebiyyatinin en milliyetci seiri hesan edilen Qehreman Yanos mac Vitez Janos seiri daha cox nezere carpir Petofinin bu dovrde yazdigi eserlerinde sairin emosional hissleri ozunu biruze vermisdir Bunun bir numunesi de Berta Mednyanzakiye yazdigi Esqin incileri mac Szerelem gyongyei seiridir 1846 ci ilde sairin edebi fealiyyeti ve seirleri daha cox milli ve azadliq hisslerini ozunde terennum edirdi Azadliga ve inqilaba hesr etdiyi Xalq adli eseri bu baximdan muhum ehemiyyet kesb edir Sairin diger eserleri Pista Saloy poemalar Buludlar poetik toplu Olumu Redakte31 iyul 1849 cu ilde Transilvaniyada rus generali I Paskevicin kazak qosunlarli ile Seqasvar doyusunde car Rusiyasi macar inqilabini yatirmaq qosun gondermisdi helak olub Mezari yoxdur Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Brockhaus Enzyklopadie lt a href https wikidata org wiki Track Q237227 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5019 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Dr Constant v Wurzbach Petofi Alexander Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich enthaltend die Lebensskizzen der denkwurdigen Personen welche seit 1750 in den osterreichischen Kronlandern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben Wien 1856 Vol 22 S 84 lt a href https wikidata org wiki Track Q89583218 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q665807 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q25856 gt lt a gt Oz Ayse 1848 1849 MACAR BAGIMSIZLIK MUCADELESINDE SANDOR PETOFI NIN YERI VE SEKELLERE DAIR DUSUNCELERI Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Dergisi 55 1 173 184 OLUMUNUN 140 YILDONUMUNDE SANDOR PETOFIMenbe https az wikipedia org w index php title Sandor Petofi amp oldid 5531375, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.