fbpx
Wikipedia

Şahtaxtı (arxeoloji abidə)

Avqust 30, 2021

Şahtaxtı – Şərur rayonunun Şahtaxtı kəndi ərazisində yerləşən arxeoloji abidələr kompleksidir.

Şahtaxtı
Ölkə  Azərbaycan
Şəhər Şərur
Yerləşir Şahtaxtı kəndi
Tikilmə tarixi e.ə. III – I miniliklər
Üslubu arxeoloji abidə
İstinad nöm.1970, 1971, 1973
KateqoriyaYaşayış yeri
ƏhəmiyyətiÖlkə əhəmiyyətli
Şahtaxtı

Şahtaxtı Govurqalası

Şahtaxtı Govurqalası Kəngərli rayonunun eyniadlı kəndindən şimal – qərbdə Tunc – İlk Dəmir dövrlərinə aid şəhər yeridir. Abidənin sahəsi təqribən 2 hektardır.

Abidənin üzərində və ətrafında aşınma nəticəsində dağılmış daş və torpaq yığıntılarından ibarət tikinti qalıqları izlənilməkdədir. 1936 və 1979 – 1990 – cı illərdə abidədə aparılmış tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmiş mədəni təbədə tikinti qalıqları, əmək alətləri, gil qab sınıqları və çürüntü qarışığından ibarət olub 3 – 4,5 metr qalınlığındadır.

İri daşlardan tikilmiş möhtəşəm qala divarının və yaşayış binalarının qalıqları xüsusi maraq doğurur. Qala divarının eni 2,2 – 2,6 metr, dövrümüzə çatan hündürlüyü 1,2 – 2,45 metrdir. Qala divarlarının inşa edildiyi dövrdə Şahtaxtı qala – şəhər tipli yaşayış yerinə çevirilmiş, Naxçıvanın iri tayfa ittifaqlarından birinin mərkəzi olmuşdur. Şahtaxtında dulusçuluq, metalişləmə, zərgərlik və sair peşələr yüksək inkişaf etmişdir.

Buradan tapılmış zəngin boyalı keramika nümunələri, silindrik möhürlər (e.ə. XV – XIV əsrlər), nəfis bəzək nümunələri Şahtaxtının Yaxın Şərqin qədim mədəniyyət mərkəzləri ilə sız əlaqələr saxladığını sübut etmişdir. Şahtaxtından çəhrayı, boz və qara rəngli gil qablar, bəzək əşyaları, daş alətlər və dəyərli osteoloji qalıqlar əldə edilmişdir. Tapıntılara əsasən Şahtaxtı yaşayış yeri e.ə. III – I minilliklərə aid edilir.

Şahtaxtı yaşayış yeri

Şahtaxtı yaşayış yeri Kəngərli rayonunun Şahtaxtı kəndi yaxınlığında yerləşən orta əsrlərə aid yaşayış yeridir. Təbii – coğrafi cəhətdən əlverişli mövqedə yerləşir. Yaşayış yerinin qərb hissəsində qazıntı işləri nəticəsində (5x5 m sahədə) dairəvi planlı dulus kürəsi qalığı, şirsiz (qazan, küpə, küp, çölmək, çıraq və sair) və şirli (kasa və boşqab) qablar, gil fiqurlar, iki ədəd şiş uclu bıçaq tiyəsinin müxtəlif hissələri və digər maddi mədəniyyət nümunələri aşkar olunmuşdur.

Yaşayış yerindən əldə edilmiş materiallar Şahtaxtı əhalisinin əkinçilik və maldarlıqla yanaşı, sənətkarlıq və ticarətlə də məşğul olduğunu göstərmişdir. Tapıntılara əsasən yaşayış yerinin VII – XIII əsrlərə aid olduğu güman edilir. Abidədə yalnız kəşfiyyat xarakterli tədqiqatlar aparılmışdır.

I Şahtaxtı nekropolu

I Şahtaxtı nekropolu, Şahtaxtı Govurqalasından şimal – şərqdə yerləşən, orta, son Tunc, ilk Dəmir dövrlərinə aid arxeoloji abidədir. Abidənin sahəsi 5 hektardan çoxdur. Qəbirlərin əksəriyyəti daş qutulardan ibarət olub, üzəri torpaq qarışıq daş kurqanlarla örtülmüşdür.

Arxeoloji qazıntılar nəticəsində kromlexlə əhatələnmiş daş qutu qəbirlərin birində bütöv at skeleti, polixrom boyalı küpə, yüksək sənətkarlıq nümunələri olan boz, qara rəngli gil qablar, qızıl təbəqə ilə örtülmüş bəzək əşyaları, tunc məmulatı və sair aşkarlanmışdır. Polixrom boyalı küpənin üzəri qara, qırmızı rənglərlə quş, at, keçi, vəhşi heyvan təsvirləri, eləcə də həndəsi rəsmlərlə maraqlı kompozisiya şəklində bəzədilmişdir. Tapıntılar əsasən e.ə. II – I minilliklərə aid olunur.

II Şahtaxtı nekropolu

II Şahtaxtı nekropolu, Şahtaxtı Govurqalasından cənub – qərbdə yerləşən son Tunc, ilk Dəmir dövrlərinə aid arxeoloji abidədir. 1971 – ci ildə abidə ərazisində aparılan tikinti işləri zamanı, bişlmədən bir neçə daş qutu qəbir dağıdılmış, çəhrayı və boz rəngli gil qablar, bəzək əşyaları, silindrik möhür tapılmışdır. 1979 – 1980 – ci illərdə torpaq işləri görülərkən dağıdılmış xeyli daş qutu qəbirlərdə küpə, kasa, çaydan, vaza, badya tipli gil qablar, silah və daş alətlər aşkar olunmuşdur. Gil qabların bəzisi cızma və yonma ornamentlərlə bəzədilmişdir.

Boyalı Qablar mədəniyyətinin əsas ocaqlarından olan Şahtaxtı Govurqalası və nekropollarından tapılan polixrom boyalı qablar öz bədii tərtibatına görə nadir incəsənət nümunələri kimi dəyərləndirilməkdədir.

Tanınmış arxeoloq Qəhrəman Ağayev 1979-1987-ci illərdə Şahtaxtı arxeoloji abidələr kompleksində tədqiqatlar aparmış, bu abidənin daha qədim dövrlərə aid olması qənaətinə gəlmişdir. 2007-ci ildən sonra başlayan arxeoloji qazıntılarla onun bu fikri təsdiqləndi.

İstinadlar

  1. V. H. Əliyev – Tarixin izləri ilə, Bakı, 1975
  2. A. Q. Seyidov – Naxçıvan Tunc dövründə, Bakı, 2000
  3. В. Г. Алийев – Культура эпохи средней бронзы Азербайджана, Баку, 1992
  4. О. А. Абибуллайев – Энеолит и Бронза на территории Нахичеванской АССР, Баку, 1982
  5. А. К. Алекперов – Исследования по археологии и этнографии Азербайджана, Баку, 1960
  6. Агаев Г. Шахтахты в эпохе поздней бронзы и раннего железа. Баку-Москва, Ağrıdağ, 2002, 200 с.
  7. Ağayev Q.H. Şahtaxtının orta tunc dövrü. Bakı, Çaşıoğlu, 2010, 150 s.
  8. Ağayev Q.H. Nuh tufanından sonrakı yaşayış məskənləri – Şahtaxtı // Nuh Peyğəmbər, dünya tufanı və Naxçıvan. 24-25 aprel 2009-cu il, Beynəlxalq simpoziumun materialları. Naxçıvan: 2010.
  9. Ağayev Q.H. Şahtaxtıda arxeoloji ekspedisiyasının 2009-cu il qazıntılarına həsr olunmuş hesabat // Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar - 2010
  10. Ağayev Q.H. Şahtaxtı arxeoloji kompleksində 2010-cu il tədqiqatları // Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar. - 2011
  11. Ağayev Q.H. Şahtaxtı abidələrində arxeoloji tədqiqatlar // Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar. - 2011
  12. Ağayev Q.H. Şahtaxtıda arxeoloji araşdırmalar // Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar - 2012
  13. Ağayev Q.H. Şahtaxtı arxeoloji kompleksinin orta tunc dövrü // Azərbaycan arxeologiyası, 2010 cild 13, N1
  14. Ağayev Q.H. Şahtaxtıda aşkar olunmuş fauna qalıqları və zoomorf tapıntılar // AMEA Naxçıvan bölməsi, Xəbərlər, cild 7, N3, Naxçıvan, 2011
  15. Ağayev Q.H. Qədim Şərq Şirli saxsı nümunələrinin yayılma istiqamətləri // Qloballaşma və Azərbaycan. Beynəlxalq konfrans. AMEA Fəlsəfə və Hüquq institutu. Bakı, 2012

Həmçinin bax

Avqust 30, 2021
şahtaxtı, arxeoloji, abidə, şahtaxtı, şərur, rayonunun, şahtaxtı, kəndi, ərazisində, yerləşən, arxeoloji, abidələr, kompleksidir, şahtaxtıölkə, azərbaycanşəhər, şəruryerləşir, şahtaxtı, kənditikilmə, tarixi, miniliklərüslubu, arxeoloji, abidəazərbaycandakı, ta. Sahtaxti Serur rayonunun Sahtaxti kendi erazisinde yerlesen arxeoloji abideler kompleksidir SahtaxtiOlke AzerbaycanSeher SerurYerlesir Sahtaxti kendiTikilme tarixi e e III I miniliklerUslubu arxeoloji abideAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 1970 1971 1973KateqoriyaYasayis yeriEhemiyyetiOlke ehemiyyetliSahtaxti Mundericat 1 Sahtaxti Govurqalasi 2 Sahtaxti yasayis yeri 3 I Sahtaxti nekropolu 4 II Sahtaxti nekropolu 5 Istinadlar 6 Hemcinin baxSahtaxti Govurqalasi RedakteSahtaxti Govurqalasi Kengerli rayonunun eyniadli kendinden simal qerbde Tunc Ilk Demir dovrlerine aid seher yeridir Abidenin sahesi teqriben 2 hektardir Abidenin uzerinde ve etrafinda asinma neticesinde dagilmis das ve torpaq yigintilarindan ibaret tikinti qaliqlari izlenilmekdedir 1936 ve 1979 1990 ci illerde abidede aparilmis tedqiqatlar neticesinde mueyyen edilmis medeni tebede tikinti qaliqlari emek aletleri gil qab siniqlari ve curuntu qarisigindan ibaret olub 3 4 5 metr qalinligindadir Iri daslardan tikilmis mohtesem qala divarinin ve yasayis binalarinin qaliqlari xususi maraq dogurur Qala divarinin eni 2 2 2 6 metr dovrumuze catan hundurluyu 1 2 2 45 metrdir Qala divarlarinin insa edildiyi dovrde Sahtaxti qala seher tipli yasayis yerine cevirilmis Naxcivanin iri tayfa ittifaqlarindan birinin merkezi olmusdur Sahtaxtinda dulusculuq metalisleme zergerlik ve sair peseler yuksek inkisaf etmisdir 1 Buradan tapilmis zengin boyali keramika numuneleri silindrik mohurler e e XV XIV esrler nefis bezek numuneleri Sahtaxtinin Yaxin Serqin qedim medeniyyet merkezleri ile siz elaqeler saxladigini subut etmisdir Sahtaxtindan cehrayi boz ve qara rengli gil qablar bezek esyalari das aletler ve deyerli osteoloji qaliqlar elde edilmisdir Tapintilara esasen Sahtaxti yasayis yeri e e III I minilliklere aid edilir 2 Sahtaxti yasayis yeri RedakteSahtaxti yasayis yeri Kengerli rayonunun Sahtaxti kendi yaxinliginda yerlesen orta esrlere aid yasayis yeridir Tebii cografi cehetden elverisli movqede yerlesir Yasayis yerinin qerb hissesinde qazinti isleri neticesinde 5x5 m sahede dairevi planli dulus kuresi qaligi sirsiz qazan kupe kup colmek ciraq ve sair ve sirli kasa ve bosqab qablar gil fiqurlar iki eded sis uclu bicaq tiyesinin muxtelif hisseleri ve diger maddi medeniyyet numuneleri askar olunmusdur Yasayis yerinden elde edilmis materiallar Sahtaxti ehalisinin ekincilik ve maldarliqla yanasi senetkarliq ve ticaretle de mesgul oldugunu gostermisdir Tapintilara esasen yasayis yerinin VII XIII esrlere aid oldugu guman edilir 3 Abidede yalniz kesfiyyat xarakterli tedqiqatlar aparilmisdir I Sahtaxti nekropolu RedakteI Sahtaxti nekropolu Sahtaxti Govurqalasindan simal serqde yerlesen orta son Tunc ilk Demir dovrlerine aid arxeoloji abidedir Abidenin sahesi 5 hektardan coxdur Qebirlerin ekseriyyeti das qutulardan ibaret olub uzeri torpaq qarisiq das kurqanlarla ortulmusdur Arxeoloji qazintilar neticesinde kromlexle ehatelenmis das qutu qebirlerin birinde butov at skeleti polixrom boyali kupe yuksek senetkarliq numuneleri olan boz qara rengli gil qablar qizil tebeqe ile ortulmus bezek esyalari tunc memulati ve sair askarlanmisdir Polixrom boyali kupenin uzeri qara qirmizi renglerle qus at keci vehsi heyvan tesvirleri elece de hendesi resmlerle maraqli kompozisiya seklinde bezedilmisdir Tapintilar esasen e e II I minilliklere aid olunur 4 II Sahtaxti nekropolu RedakteII Sahtaxti nekropolu Sahtaxti Govurqalasindan cenub qerbde yerlesen son Tunc ilk Demir dovrlerine aid arxeoloji abidedir 1971 ci ilde abide erazisinde aparilan tikinti isleri zamani bislmeden bir nece das qutu qebir dagidilmis cehrayi ve boz rengli gil qablar bezek esyalari silindrik mohur tapilmisdir 1979 1980 ci illerde torpaq isleri gorulerken dagidilmis xeyli das qutu qebirlerde kupe kasa caydan vaza badya tipli gil qablar silah ve das aletler askar olunmusdur Gil qablarin bezisi cizma ve yonma ornamentlerle bezedilmisdir Boyali Qablar medeniyyetinin esas ocaqlarindan olan Sahtaxti Govurqalasi ve nekropollarindan tapilan polixrom boyali qablar oz bedii tertibatina gore nadir incesenet numuneleri kimi deyerlendirilmekdedir 5 Taninmis arxeoloq Qehreman Agayev 1979 1987 ci illerde Sahtaxti arxeoloji abideler kompleksinde tedqiqatlar aparmis bu abidenin daha qedim dovrlere aid olmasi qenaetine gelmisdir 6 7 2007 ci ilden sonra baslayan arxeoloji qazintilarla onun bu fikri tesdiqlendi 8 9 10 11 12 13 14 15 Istinadlar Redakte V H Eliyev Tarixin izleri ile Baki 1975 A Q Seyidov Naxcivan Tunc dovrunde Baki 2000 V G Alijev Kultura epohi srednej bronzy Azerbajdzhana Baku 1992 O A Abibullajev Eneolit i Bronza na territorii Nahichevanskoj ASSR Baku 1982 A K Alekperov Issledovaniya po arheologii i etnografii Azerbajdzhana Baku 1960 Agaev G Shahtahty v epohe pozdnej bronzy i rannego zheleza Baku Moskva Agridag 2002 200 s Agayev Q H Sahtaxtinin orta tunc dovru Baki Casioglu 2010 150 s Agayev Q H Nuh tufanindan sonraki yasayis meskenleri Sahtaxti Nuh Peygember dunya tufani ve Naxcivan 24 25 aprel 2009 cu il Beynelxalq simpoziumun materiallari Naxcivan 2010 Agayev Q H Sahtaxtida arxeoloji ekspedisiyasinin 2009 cu il qazintilarina hesr olunmus hesabat Azerbaycanda arxeoloji tedqiqatlar 2010 Agayev Q H Sahtaxti arxeoloji kompleksinde 2010 cu il tedqiqatlari Azerbaycanda arxeoloji tedqiqatlar 2011 Agayev Q H Sahtaxti abidelerinde arxeoloji tedqiqatlar Azerbaycanda arxeoloji tedqiqatlar 2011 Agayev Q H Sahtaxtida arxeoloji arasdirmalar Azerbaycanda arxeoloji tedqiqatlar 2012 Agayev Q H Sahtaxti arxeoloji kompleksinin orta tunc dovru Azerbaycan arxeologiyasi 2010 cild 13 N1 Agayev Q H Sahtaxtida askar olunmus fauna qaliqlari ve zoomorf tapintilar AMEA Naxcivan bolmesi Xeberler cild 7 N3 Naxcivan 2011 Agayev Q H Qedim Serq Sirli saxsi numunelerinin yayilma istiqametleri Qloballasma ve Azerbaycan Beynelxalq konfrans AMEA Felsefe ve Huquq institutu Baki 2012Hemcinin bax RedakteBoyali Qablar medeniyyetiMenbe https az wikipedia org w index php title Sahtaxti arxeoloji abide amp oldid 4358501, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.