Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İlk rəsmi şahmat üzrə dünya çempionu Vilhelm Steynits 1886-cı ildə olub. 1948-ci ildən dünya birinciliyi uğrunda matçların təşkili ilə Beynəlxalq şahmat federasiyası (FİDE) məşğul olmağa başlayıb
1993-cü ildə FİDE arasında ixtilaf nəticəsində Harri Kasparov Professional Şahmat Assosiasiyası (PŞA) təşkil etdi. Buna cavab olaraq FİDE onu dünya çümpionu statusunundan məhrum edir, şahmat tacını digər iddiaçılar arasında yarış keçirərək yeni çempionu təyin edir. Bölünmə nəticəsində iki dünya çempionu peyda olur: Harri Kasparov — PŞA versiyasına əsasən və Anatoli Karpov, FİDE tərəfindən keçirilən turnirin qalibi kimi.
2006-cı ildə FİDE-yə görə çempion Veselin Topalov və PŞA-ya görə çempion Vladimir Kramnik arasında birləşmə matçı keçirilir nəticədə, Kramnik mütləq çempion kimi müəyyənləşir.
Hazırkı dünya çempionu 2013-cü ildən Maqnus Karlsendir.
1886-cı ilə qədər ən güclü şahmatçılar
"Şahmat üzrə dünya çempion" statusunu ilk dəfə Vilhelm Steynits 1886-cı ildə alıb. Buna baxmaraq bundan əvvəl də Qərbdə ən güclü sayılan şahmatçılar mövcud olub.
| Çempionluq illəri | Çempion | Həyat illəri | Ölkə |
|---|---|---|---|
| 1495-ci illər təxmini | Luis Ramires Lusena | təx. 1465 — təx. 1530 |  |
| 1560–1575 | Ruy Lopes de Sequra | təx. 1540 — təx. 1580 | |
| 1575–1587 | Ciovanni Leonardo di Bona | 1542–1587 |  |
| 1619–1634 | Joakino Qreko | 1600–1634 | |
| 1747–1795 | Fransua-Andre Danikan Filidor | 07.09.1726–31.08.1795 |  |
| 1820–1840 | Lui Şarl Mae de Laburdonne | 1785–13.12.1840 |  Fransa |
| 1843–1851 | Hovard Staunton | təx. 1810–22.06.1874 |  Birləşmiş Krallıq |
| 1851–1858, 1862–1866 | Adolf Andersen | 06.07.1818–13.03.1879 |  |
| 1858–1862 | Pol Morfi | 22.06.1837–10.07.1884 |  ABŞ |
| 1866–1886 | Vilhelm Steynits | 14.05.1836–12.08.1900 |  |
Qeyd etmək lazımdır ki, son üçündən başqa digərləri şərti olaraq ən güclüdülər buna səbəb XIX əsrin ortalarına qədər kifayət qədər çempionatlar keçirilmədiyinə görə ən yaxşı oyunçuların öz aralarında görüşməməyi bacarıqları obyektiv müqayisə edilə bilməməsini göstərir.
Çempionlar siyahısı
| № | Çempionluq illəri | Şəkli | Çempion | Ölkə | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1886-cı ildən 1993-cü ilə qədər | ||||||||||
| 1 | 1886–1894 |  | Vilhelm Steynits | | ||||||
| 2 | 1894–1921 |  | Emanuel Lasker |  Almaniya imperiyası | ||||||
| 3 | 1921–1927 |  | Xose Raul Kapablanka |  Kuba | ||||||
| 4 | 1927–1935 1937–1946 |  | Aleksandr Alyoxin |  Rusiya imperiyası | ||||||
| 5 | 1935–1937 |  | Maks Eyve |  Niderland | ||||||
| 6 | 1948–1957 1958–1960 1961–1963 |  | Mixail Botvinnik |  SSRİ | ||||||
| 7 | 1957–1958 |  | Vasili Smıslov | SSRİ | ||||||
| 8 | 1960–1961 |  | Mixail Tal | SSRİ | ||||||
| 9 | 1963–1969 |  | Tiqran Petrosyan | SSRİ | ||||||
| 10 | 1969–1972 |  | Boris Spasski | SSRİ | ||||||
| 11 | 1972–1975 |  | Robert Fişer | ABŞ | ||||||
| 12 | 1975–1985 |  | Anatoli Karpov | SSRİ | ||||||
| 13 | 1985–1993 |  | Harri Kasparov | SSRİ | ||||||
| 1993-cü ildən 2006-cı ilə qədər | ||||||||||
| FİDE-yə əsasən | PŞA-ya əsasən | |||||||||
| № | Çempionluq illəri | Şəkli | Çempion | Ölkə | № | Çempionluq illəri | Şəkli | Çempion | Ölkə | |
| 12 | 1993–1999 |  | Anatoli Karpov | Rusiya | 13 | 1993–2000 | | Harri Kasparov | Rusiya | |
| 14 | 1999–2000 |  | Aleksandr Xalifman | Rusiya | ||||||
| 15 | 2000–2002 |  | Vişvanatan Anand |  Hindistan | ||||||
| 16 | 2002–2004 |  | Ruslan Ponomaryov |  Ukrayna | 14 | 2000–2006 |  | Vladimir Kramnik | Rusiya | |
| 17 | 2004–2005 |  | Rüstəm Qasımcanov |  Özbəkistan | ||||||
| 17 | 2005–2006 |  | Veselin Topalov |  Bolqarıstan | ||||||
| 2006-cı ildən | ||||||||||
| 14 | 2006–2007 | | Vladimir Kramnik | Rusiya | ||||||
| 15 | 2007–2013 |
| Vişvanatan Anand | Hindistan | ||||||
| 16 | 2013 — i.z. |  | Maqnus Karlsen |  Norveç | ||||||
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ilk resmi sahmat uzre dunya cempionu Vilhelm Steynits 1886 ci ilde olub 1948 ci ilden dunya birinciliyi ugrunda matclarin teskili ile Beynelxalq sahmat federasiyasi FIDE mesgul olmaga baslayibMaqnus Karlsen 2013 cu ilden sahmat uzre dunya cempionu 1993 cu ilde FIDE arasinda ixtilaf neticesinde Harri Kasparov Professional Sahmat Assosiasiyasi PSA teskil etdi Buna cavab olaraq FIDE onu dunya cumpionu statusunundan mehrum edir sahmat tacini diger iddiacilar arasinda yaris kecirerek yeni cempionu teyin edir Bolunme neticesinde iki dunya cempionu peyda olur Harri Kasparov PSA versiyasina esasen ve Anatoli Karpov FIDE terefinden kecirilen turnirin qalibi kimi 2006 ci ilde FIDE ye gore cempion Veselin Topalov ve PSA ya gore cempion Vladimir Kramnik arasinda birlesme matci kecirilir neticede Kramnik mutleq cempion kimi mueyyenlesir Hazirki dunya cempionu 2013 cu ilden Maqnus Karlsendir 1886 ci ile qeder en guclu sahmatcilar Sahmat uzre dunya cempion statusunu ilk defe Vilhelm Steynits 1886 ci ilde alib Buna baxmaraq bundan evvel de Qerbde en guclu sayilan sahmatcilar movcud olub Cempionluq illeri Cempion Heyat illeri Olke1495 ci iller texmini Luis Ramires Lusena tex 1465 tex 1530 Ispaniya1560 1575 Ruy Lopes de Sequra tex 1540 tex 1580 Ispaniya1575 1587 Ciovanni Leonardo di Bona 1542 1587 Neapol kralligi1619 1634 Joakino Qreko 1600 1634 Neapol kralligi1747 1795 Fransua Andre Danikan Filidor 07 09 1726 31 08 1795 Fransa1820 1840 Lui Sarl Mae de Laburdonne 1785 13 12 1840 Fransa1843 1851 Hovard Staunton tex 1810 22 06 1874 Birlesmis Kralliq1851 1858 1862 1866 Adolf Andersen 06 07 1818 13 03 1879 Prussiya1858 1862 Pol Morfi 22 06 1837 10 07 1884 ABS1866 1886 Vilhelm Steynits 14 05 1836 12 08 1900 Avstriya Macaristan Qeyd etmek lazimdir ki son ucunden basqa digerleri serti olaraq en gucluduler buna sebeb XIX esrin ortalarina qeder kifayet qeder cempionatlar kecirilmediyine gore en yaxsi oyuncularin oz aralarinda gorusmemeyi bacariqlari obyektiv muqayise edile bilmemesini gosterir Cempionlar siyahisi Cempionluq illeri Sekli Cempion Olke1886 ci ilden 1993 cu ile qeder1 1886 1894 14 may 1836 12 avqust 1900 Vilhelm Steynits Avstriya Macaristan ABS2 1894 1921 24 dekabr 1868 11 yanvar 1941 Emanuel Lasker Almaniya imperiyasi3 1921 1927 19 noyabr 1888 8 mart 1942 Xose Raul Kapablanka Kuba4 1927 1935 1937 1946 31 oktyabr 1892 24 mart 1946 Aleksandr Alyoxin Rusiya imperiyasi Fransa RSFSR5 1935 1937 20 mart 1901 26 noyabr 1981 Maks Eyve Niderland6 1948 1957 1958 1960 1961 1963 17 avqust 1911 5 may 1995 Mixail Botvinnik SSRI7 1957 1958 24 mart 1921 27 mart 2010 Vasili Smislov SSRI8 1960 1961 9 noyabr 1936 28 iyun 1992 Mixail Tal SSRI9 1963 1969 17 iyun 1929 13 avqust 1984 Tiqran Petrosyan SSRI10 1969 1972 30 yanvar 1937 Boris Spasski SSRI Rusiya Fransa11 1972 1975 9 mart 1943 17 yanvar 2008 Robert Fiser ABS12 1975 1985 23 may 1951 Anatoli Karpov SSRI Rusiya13 1985 1993 13 aprel 1963 Harri Kasparov SSRI Rusiya1993 cu ilden 2006 ci ile qederFIDE ye esasen PSA ya esasen Cempionluq illeri Sekli Cempion Olke Cempionluq illeri Sekli Cempion Olke12 1993 1999 23 may 1951 Anatoli Karpov Rusiya 13 1993 2000 13 aprel 1963 Harri Kasparov Rusiya14 1999 2000 18 yanvar 1966 Aleksandr Xalifman Rusiya15 2000 2002 11 dekabr 1969 Visvanatan Anand Hindistan16 2002 2004 11 oktyabr 1983 Ruslan Ponomaryov Ukrayna 14 2000 2006 25 iyun 1975 Vladimir Kramnik Rusiya17 2004 2005 5 dekabr 1979 Rustem Qasimcanov Ozbekistan17 2005 2006 15 mart 1975 Veselin Topalov Bolqaristan2006 ci ilden14 2006 2007 25 iyun 1975 Vladimir Kramnik Rusiya15 2007 2013 11 dekabr 1969 Visvanatan Anand Hindistan16 2013 i z 30 noyabr 1990 Maqnus Karlsen Norvec