Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Şah Sultan (d. 20 aprel 1761 - ö. 11 mart 1803) — 26. Osmanlı sultanı III Mustafanın qızı.
| Şah Sultan | |
|---|---|
| ابنة شاه سلطان مصطفى | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Topqapı sarayı, İstanbul, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | (41 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | Şah Sultan türbəsi |
| Fəaliyyəti | əsilzadə |
| Atası | III Mustafa |
| Anası | Mihrişah Qadınəfəndi |
| Həyat yoldaşı | Seyid Mustafa Paşa |
| Uşağı | Şərifə Həvva xanım Sultan |
| Ailəsi | Osmanlı xanədanı |
Həyatı
20 aprel 1761-ci ildə Topqapı sarayında dünyaya gəldi. Atası Sultan Mustafa, anası isə onun ikinci qadınəfəndisi Mihrişah Sultandır. Adından da göründüyü kimi Sultan Mustafanın Mihrişah adlı 2 xanımı vardı. Bunlardan baş qadınəfəndi olan Mihirşah Sultan Sultan Səlimin anası olub, validə sultanlığa qədər yüksəlmişdir. 1805-ci ildə vəfat etmiş və Əyyubsultanda öz adına inşa etdirdiyi türbəyə () dəfn edilmişdir. Şah Sultan isə bunlardan ikinci qadınəfəndi olanın qızıdır. Bu səbəblə Sultan Səlimin ögey bacısı hesab olunur.
Şah Sultan hələ 3 yaşında ikən 24 aprel 1764-cü ildə atası tərəfindən sədrəzəm ilə nişanlandırıldı. Ancaq çox keçmədən gözdən düşdü və 1765-ci ilin martında öncə vəzifədən alınaraq sürgün edildi, həmin ilin may ayında isə edam edildi. Ardından 2 yanvar 1768-ci ildə hələ 7 yaşında ikən vəzirlərdən ilə nişanlandırıldı. Nişan münasibətilə saraya mükəmməl hədiyyələr təqdim etdi. Həmin ilin oktyabrında sədrəzəm elan edilən Rusiya ilə davam edən müharibədə uğur qazana bilməməsinin ardından vəzifədən alındı və 1769-cu ilin sentyabrında Ədirnədə boğularaq edam edildi.
Atası Sultan Mustafa tərəfindən tərtib olunan iki uğursuz nişanın ardından, Şah Sultan taxta çıxan əmisi Sultan Əbdülhəmid tərəfindən 6 noyabr 1778-ci ildə sədrəzəm Silahdar Mehmed Paşanın qardaşı nişançı vəzir Seyid Mustafa Paşa ilə evləndirildi. Sarayda keçirilən toy mərasiminin ardından Cağaloğlu səmtindəki sarayda yaşamağa başlayan cütlüyün yeganə övladı olan Şərifə Həvva xanım Sultan 1780-ci ildə dünyaya gəlmiş, 6 ay sonra vəfat edən qızcığaz babası Sultan Mustafanın türbəsinə dəfn edilmişdir.
Daha sonra övladı olmayan Şah Sultan xeyriyyə işləriylə məşğul olmuşdur. 1792-ci ildə Qasım Gənani məscidi yaxınlığında bir çeşmə, 1800-cü ildə isə Zal Mahmud Paşa məscidi yaxınlığında öz adını daşıyan bir külliyə (Şah Sultan külliyəsi) inşa etdirmişdir. Şah Sultan ögey qardaşı Sultan Səlimin səltənətində 11 mart 1803-cü ildə vəfat etdi və daha öncə anasının da dəfn olunduğu öz adına inşa etdirdiyi türbəyə dəfn edildi.
Mənbə
- İzzet Kumbaracılar, İstanbul Sebilleri, İstanbul 1938, s. 47.
- Mehmet Nermi Haskan, Eyüp Tarihi, İstanbul 1993, I, 265-268; II, 27, 144, 157, 216-217, 220-221, 236.
- Affan Egemen, İstanbul’un Çeşme ve Sebilleri, İstanbul 1993, s. 777-779.
- Fahrettin Bozdağ, “Sıbyan Mektebleri ve Eyüp’teki Sıbyan Mektebleri”, a.e., VIII: Tebliğler, İstanbul 2004, s. 132-133.
- Hale Tokay, “Şah Sultan Külliyesi”, DBİst.A, VII, 127.
İstinadlar
- Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. ISBN 875-329-299-6. say.357-373
- Yıldız Demiriz, Eyüp’de Türbeler, Ankara 1989, s. 77-79.
- Hakkı Önkal, Osmanlı Hanedan Türbeleri, Ankara 1992, s. 246-251.
- Doğan Kuban, Osmanlı Mimarisi, İstanbul 2007, s. 548-550.
- a.mlf., “Eyüp Mihrişah ve Şah Sultan Türbelerinin Kitabeleri Işığında Mihrişah Kadın Meselesi”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüpsultan Sempozyumu V: Tebliğler, İstanbul 2002, s. 122-125.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sah Sultan d 20 aprel 1761 o 11 mart 1803 26 Osmanli sultani III Mustafanin qizi Sah Sultanابنة شاه سلطان مصطفىSexsi melumatlarDogum tarixi 20 aprel 1761Dogum yeri Topqapi sarayi Istanbul Osmanli imperiyasiVefat tarixi 11 mart 1803 41 yasinda Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri Sah Sultan turbesiFealiyyeti esilzadeAtasi III MustafaAnasi Mihrisah QadinefendiHeyat yoldasi Seyid Mustafa PasaUsagi Serife Hevva xanim SultanAilesi Osmanli xanedaniHeyati20 aprel 1761 ci ilde Topqapi sarayinda dunyaya geldi Atasi Sultan Mustafa anasi ise onun ikinci qadinefendisi Mihrisah Sultandir Adindan da gorunduyu kimi Sultan Mustafanin Mihrisah adli 2 xanimi vardi Bunlardan bas qadinefendi olan Mihirsah Sultan Sultan Selimin anasi olub valide sultanliga qeder yukselmisdir 1805 ci ilde vefat etmis ve Eyyubsultanda oz adina insa etdirdiyi turbeye defn edilmisdir Sah Sultan ise bunlardan ikinci qadinefendi olanin qizidir Bu sebeble Sultan Selimin ogey bacisi hesab olunur Sah Sultan hele 3 yasinda iken 24 aprel 1764 cu ilde atasi terefinden sedrezem ile nisanlandirildi Ancaq cox kecmeden gozden dusdu ve 1765 ci ilin martinda once vezifeden alinaraq surgun edildi hemin ilin may ayinda ise edam edildi Ardindan 2 yanvar 1768 ci ilde hele 7 yasinda iken vezirlerden ile nisanlandirildi Nisan munasibetile saraya mukemmel hediyyeler teqdim etdi Hemin ilin oktyabrinda sedrezem elan edilen Rusiya ile davam eden muharibede ugur qazana bilmemesinin ardindan vezifeden alindi ve 1769 cu ilin sentyabrinda Edirnede bogularaq edam edildi Atasi Sultan Mustafa terefinden tertib olunan iki ugursuz nisanin ardindan Sah Sultan taxta cixan emisi Sultan Ebdulhemid terefinden 6 noyabr 1778 ci ilde sedrezem Silahdar Mehmed Pasanin qardasi nisanci vezir Seyid Mustafa Pasa ile evlendirildi Sarayda kecirilen toy merasiminin ardindan Cagaloglu semtindeki sarayda yasamaga baslayan cutluyun yegane ovladi olan Serife Hevva xanim Sultan 1780 ci ilde dunyaya gelmis 6 ay sonra vefat eden qizcigaz babasi Sultan Mustafanin turbesine defn edilmisdir Daha sonra ovladi olmayan Sah Sultan xeyriyye isleriyle mesgul olmusdur 1792 ci ilde Qasim Genani mescidi yaxinliginda bir cesme 1800 cu ilde ise Zal Mahmud Pasa mescidi yaxinliginda oz adini dasiyan bir kulliye Sah Sultan kulliyesi insa etdirmisdir Sah Sultan ogey qardasi Sultan Selimin seltenetinde 11 mart 1803 cu ilde vefat etdi ve daha once anasinin da defn olundugu oz adina insa etdirdiyi turbeye defn edildi MenbeIzzet Kumbaracilar Istanbul Sebilleri Istanbul 1938 s 47 Mehmet Nermi Haskan Eyup Tarihi Istanbul 1993 I 265 268 II 27 144 157 216 217 220 221 236 Affan Egemen Istanbul un Cesme ve Sebilleri Istanbul 1993 s 777 779 Fahrettin Bozdag Sibyan Mektebleri ve Eyup teki Sibyan Mektebleri a e VIII Tebligler Istanbul 2004 s 132 133 Hale Tokay Sah Sultan Kulliyesi DBIst A VII 127 IstinadlarSakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari ISBN 875 329 299 6 say 357 373 Yildiz Demiriz Eyup de Turbeler Ankara 1989 s 77 79 Hakki Onkal Osmanli Hanedan Turbeleri Ankara 1992 s 246 251 Dogan Kuban Osmanli Mimarisi Istanbul 2007 s 548 550 a mlf Eyup Mihrisah ve Sah Sultan Turbelerinin Kitabeleri Isiginda Mihrisah Kadin Meselesi Tarihi Kulturu ve Sanatiyla Eyupsultan Sempozyumu V Tebligler Istanbul 2002 s 122 125