fbpx
Wikipedia

İşxan (balıq)

İşxan (balıq)
Elmi təsnifat
Aləmi: Heyvanlar
Tip: Xordalılar
Yarımtip: Onurğalılar
Sinifüstü: Balıqlar
Sinif: Sümüklü balıqlar
Yarımsinif: Şüaüzgəcli balıqlar
Fəsilə: Qızılbalıq
Növ: İşxan
Elmi adı
Salmo ischchan Kessler, 1877


Vikinnövlərdə
təsnifat


Vikianbarda
şəkil

ÜTMS [1]
NCBI {{{1}}}

İşxan və ya Göyçə foreli (lat. Salmo ischchan) — Somlar fəsiləsinə aid nalıq növü. Göyçə gölünün endemik canlısıdır.

Yarımnövləri

İşxan dörd 4 yarımnövə bölünür. Qış baxtağı və bocak — göl balıqları, Yay baxtağı və Qeqarkun — axarsu balıqlarıdır. İşxan — SSRİ-də yayılmış forellərin ən iri nümayyəndələri hesab edilidi. Onların uzunluğu 90 sm-dən 104 sm qədər, çəkiləri isə 17 kq təşkil edir. Balıqlar əsasən gölün dibində isə yayılmış molyusklarla qidalanırlar. Yetkinlik yaşına 4-6 illərdə çatırlar. Bu zaman uzunluqları 28-33 sm, çəkiləri isə 340—560 q təşkil edir

Qiş baxtağıı (Salmo danilewskii)

Qış foreli — Göyçə forelinin ən iri yarımnövüdür. Bədən nahiyyəsində 104-119 pulcuq olur. 4-5 yaşlarında yetkinləşirlər.

Onlar gümüşü-ağ, beli isə dəmir rəngində olur. Dişilər çütləşmə zamanı rəngini elə də dəyişmir. Onlat 4 minə yaxın kürü qoyurlar.

Suyun səviyəsi endiyindən onları yerləşim yerlərinin böyük hissəsi sahillərdə balğığından sayları azalır. Hazırda cəmi 1,5 milyon baş Qış baxtağı qalmışdır

Qeqarkun (Salmo ischchan gegarkuni)

Göyçə gölü və ona tökülən çaylarının sularında yayılmışlar. Cavan balıqlar üzərində tünd zolaqlar və qəhvəyi-sarı, qırmızı nöqtələr vardır. Yetkin fərdlərin çəkiləri bəzən 16 kq çatır. Onlar əsasən zoopkanktonkarla qidalanırlar. Çoxalma əsasən çay və onların axarlarında baş verir.

Hazırda göyçə Gölündə sayları 1,6 milyon baş olması bildirilir.

Yay baxtağı (Salmo ischchan aestivalis)

Bu yarımnövə daxil balıqlar kürünü yaz və yayda qoyurlar. Bu çaylarda baş verir. Onların uzunluğu 55 sm, çəkiləri 1,9 kq təşkil edir. Bədənlərində 105-117 pulcuq olur.

2-7 yaşlarında yetkinləşirlər. Onlar 1200-ə qədər kürü qoya bilirlər. 1940-cı illərdə sayları 1,7 milyon, 60-x isə 0,8 milyon baş olaraq qiymətləndirilirdi. Hazırda isə bir necə min olaraq qiymətləndirilir.

Bocak (Salmo ischchan danilewskii)

Bu yarımnövlər Göyçə farelinin ən kiçik nümayəndələri hesab edilirlər. Uzunluqları 33 sm, çəkiləri 224 q təşkil edir. Orta ölçüləri isə 24-26 sm-dir. 3-4 yaşında yetkinləşirlər. Onlar yuva qurmurlar. Öz kürülərini 0,5 – 15 m göl dibinə buraxırlar. Onlar hətta +10°S temperaturda noyabr ayında kürü qoyurlar

Onların digər yarımnövlərdən fərqi iri gözləridir. Hazırda saylarə 1,5 milyon baş qiymətləndirilir

Sayları və qoruma statusları

Göyçə gölünün suyu son illərdə suyu aşağı yendiyindən işxanın qidasını təşkil edən canlıların (Siqi, Carassius carassius) sayının azalması bu növü populyasiyasına mənfə təsir göstərir. Papulyasiyanın bərpasında balıq vətəqələri mühüm rol oynayır. Hazırda balıq Ermənistanın Qırmızı Kitabına daxil edilmişdir

Yayılması

İşxanın yeganə təbii yayılma arealı Göyçə gölüdür. Gölə tökülən çaylarda belə onlara rast gəlinir. 1930-cı illərdə işxan Qerakun tərəfindən İsıkgöl gölünə buraxılmışdır. Bir müddət sonra onlar nəyinki, asanlıqla yayıla bilmişlər hətta digər növ balıqları ilə rəqabət aparmışlar. 1977-ci ildə Z.M.Quliyev 2-3 q-lıq 6000 işxan kürüsünü gətirərək Maralgölə buraxmışdır. 2 ildən sonra onların kütləsi 500-700 q-a çatmışdır. Dekabrda dişilər IV yetkinlik mərhələsində olmuşlar. Eyni zamanda sonraki illərdə göldə körpələr qeydə alınmışdır ki, buda onların yeni ekorejimə uğurla uyğunlaşdığını göstərir.

Adlanması

Balığın bir çox adları vardır: Baxtak, Bocak, Qeqаrkun, Göyçə fareli.

İstinadlar

  1. (PDF). 2014-03-09 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-20.
  2. Göyçə foreli
  3. zh:塞凡湖鱒
  4. InterNevod: Göyçə foreli, işxan
  5. . 2013-07-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-20.
  6. Azərbaycanın heyvanlar aləmi.III cild səh152

işxan, balıq, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, işxan, elmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinifüstü, balıqlarsinif, sümüklü, balıqlaryarımsinif, şüaüzgəcli, balıqlarfəsilə, qızılbalıqnöv, işxanelmi, adısalmo, ischchan, kess. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Isxan Isxan baliq Elmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinifustu BaliqlarSinif Sumuklu baliqlarYarimsinif Suauzgecli baliqlarFesile QizilbaliqNov IsxanElmi adiSalmo ischchan Kessler 1877VikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 1 NCBI 1 Isxan ve ya Goyce foreli lat Salmo ischchan Somlar fesilesine aid naliq novu Goyce golunun endemik canlisidir Mundericat 1 Yarimnovleri 1 1 Qis baxtagii Salmo danilewskii 1 2 Qeqarkun Salmo ischchan gegarkuni 1 3 Yay baxtagi Salmo ischchan aestivalis 1 4 Bocak Salmo ischchan danilewskii 2 Saylari ve qoruma statuslari 3 Yayilmasi 4 Adlanmasi 5 IstinadlarYarimnovleri Redakte Goyce golu Isxan dord 4 yarimnove bolunur Qis baxtagi ve bocak gol baliqlari Yay baxtagi ve Qeqarkun axarsu baliqlaridir Isxan SSRI de yayilmis forellerin en iri numayyendeleri hesab edilidi Onlarin uzunlugu 90 sm den 104 sm qeder cekileri ise 17 kq teskil edir Baliqlar esasen golun dibinde ise yayilmis molyusklarla qidalanirlar Yetkinlik yasina 4 6 illerde catirlar Bu zaman uzunluqlari 28 33 sm cekileri ise 340 560 q teskil edir 1 Qis baxtagii Salmo danilewskii Redakte Qis foreli Goyce forelinin en iri yarimnovudur Beden nahiyyesinde 104 119 pulcuq olur 4 5 yaslarinda yetkinlesirler Onlar gumusu ag beli ise demir renginde olur Disiler cutlesme zamani rengini ele de deyismir Onlat 4 mine yaxin kuru qoyurlar Suyun seviyesi endiyinden onlari yerlesim yerlerinin boyuk hissesi sahillerde balgigindan saylari azalir Hazirda cemi 1 5 milyon bas Qis baxtagi qalmisdir Qeqarkun Salmo ischchan gegarkuni Redakte Goyce golu ve ona tokulen caylarinin sularinda yayilmislar Cavan baliqlar uzerinde tund zolaqlar ve qehveyi sari qirmizi noqteler vardir Yetkin ferdlerin cekileri bezen 16 kq catir Onlar esasen zoopkanktonkarla qidalanirlar Coxalma esasen cay ve onlarin axarlarinda bas verir Hazirda goyce Golunde saylari 1 6 milyon bas olmasi bildirilir Yay baxtagi Salmo ischchan aestivalis Redakte Bu yarimnove daxil baliqlar kurunu yaz ve yayda qoyurlar Bu caylarda bas verir Onlarin uzunlugu 55 sm cekileri 1 9 kq teskil edir Bedenlerinde 105 117 pulcuq olur 2 7 yaslarinda yetkinlesirler Onlar 1200 e qeder kuru qoya bilirler 1940 ci illerde saylari 1 7 milyon 60 x ise 0 8 milyon bas olaraq qiymetlendirilirdi Hazirda ise bir nece min olaraq qiymetlendirilir Bocak Salmo ischchan danilewskii Redakte Bu yarimnovler Goyce farelinin en kicik numayendeleri hesab edilirler Uzunluqlari 33 sm cekileri 224 q teskil edir Orta olculeri ise 24 26 sm dir 3 4 yasinda yetkinlesirler Onlar yuva qurmurlar Oz kurulerini 0 5 15 m gol dibine buraxirlar Onlar hetta 10 S temperaturda noyabr ayinda kuru qoyurlar 2 3 Onlarin diger yarimnovlerden ferqi iri gozleridir Hazirda saylare 1 5 milyon bas qiymetlendirilir 4 Saylari ve qoruma statuslari RedakteGoyce golunun suyu son illerde suyu asagi yendiyinden isxanin qidasini teskil eden canlilarin Siqi Carassius carassius sayinin azalmasi bu novu populyasiyasina menfe tesir gosterir Papulyasiyanin berpasinda baliq veteqeleri muhum rol oynayir Hazirda baliq Ermenistanin Qirmizi Kitabina daxil edilmisdir 5 6 Yayilmasi RedakteIsxanin yegane tebii yayilma areali Goyce goludur Gole tokulen caylarda bele onlara rast gelinir 1930 ci illerde isxan Qerakun terefinden Isikgol golune buraxilmisdir Bir muddet sonra onlar neyinki asanliqla yayila bilmisler hetta diger nov baliqlari ile reqabet aparmislar 1977 ci ilde Z M Quliyev 2 3 q liq 6000 isxan kurusunu getirerek Maralgole buraxmisdir 2 ilden sonra onlarin kutlesi 500 700 q a catmisdir Dekabrda disiler IV yetkinlik merhelesinde olmuslar Eyni zamanda sonraki illerde golde korpeler qeyde alinmisdir ki buda onlarin yeni ekorejime ugurla uygunlasdigini gosterir Adlanmasi RedakteBaligin bir cox adlari vardir Baxtak Bocak Qeqarkun Goyce fareli Istinadlar Redakte Isxan PDF 2014 03 09 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 20 Goyce foreli zh 塞凡湖鱒 InterNevod Goyce foreli isxan isxan ve ya Goyce fareli Saimo ischchan 2013 07 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 20 Azerbaycanin heyvanlar alemi III cild seh152Menbe https az wikipedia org w index php title Isxan baliq amp oldid 6092063, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.