Azərbaycanda 2 növü yayılıb: ensizyarpaq iydə (Eleagnus angustifolia) və Xəzər iydəsi (Eleaegnus caspica). Yuxarıda göstərilənlərdən başqa, Azərbaycanda 2 növ iydə becərilir. Onlardan biri tikanlı və ya daim yaşıl iydə (E. pungens) o biri isə şərq iydəsi (E. orientalis) adlanır.
Azərbaycanda becərilən iydə növləri bəzək, meliorativ və eləcə də xoş dad malik meyvələri bitki hesab olunur. Onların hamısının meyvələri yeməlidir.
İydə meyvəsinin lət hissəsində 40 %-ə qədər şəkərlər vardır ki, bunların da 20 %-ni qlükoza və fruktoza təşkil edir. Bundan əlavə tərkibində selik, zülal maddələr, aşı maddələr, C vitamini, üzvi turşular, boyayıcı maddələr də vardır. Meyvəsinin lət hissəsi kalium və fosfor duzları ilə zəngindir.
Azərbaycanda becərilən iydə ağaclarının meyvələrindən xoşətirli və dadlı nemət kimi geniş istifadə olunur. Bundan əlavə meyvələrin lət hissəsindən alınan aşı və kolloidli maddələrin konsentratı olan "pşatin" preparatından mədə – bağırsaq xəstəliklərində, büzüşdürücü, bakterisid və antiseptik vasitə kimi də istifadə olunur.
Meyvələrindən həmçinin, böyrək xəstəliklərində sidikqovucu, bürüyücü maddə kimi də istifadə edilir. Bundan əlavə boğaz ağrısında, ağız nahiyəsinin iltihabında qarqara dərmanı kimi "loxtan" adı preparatı işlədilir.
İydə ağacının respublikada daha geniş becərilməsi zəruridir.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
September 15, 2021
iydə, elaeagnus, iydəkimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, elaeagnusdaryarpaq, iydə, bitkinin, ümumi, görünüşü, elmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, rozidlərsıra, gülçiçəklilərfəsilə, kimilərcins, elmi, adıelaeagnus, v. Iyde lat Elaeagnus iydekimiler fesilesine aid bitki cinsi 1 IydeElaeagnusDaryarpaq iyde Bitkinin umumi gorunusu Elmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira GulciceklilerFesile IydekimilerCins IydeElmi adiElaeagnus L VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 27769NCBI 36776GRIN 4145IPNI 165322 3Azerbaycanda 2 novu yayilib ensizyarpaq iyde Eleagnus angustifolia ve Xezer iydesi Eleaegnus caspica Yuxarida gosterilenlerden basqa Azerbaycanda 2 nov iyde becerilir Onlardan biri tikanli ve ya daim yasil iyde E pungens o biri ise serq iydesi E orientalis adlanir Azerbaycanda becerilen iyde novleri bezek meliorativ ve elece de xos dad malik meyveleri bitki hesab olunur Onlarin hamisinin meyveleri yemelidir Iyde meyvesinin let hissesinde 40 e qeder sekerler vardir ki bunlarin da 20 ni qlukoza ve fruktoza teskil edir Bundan elave terkibinde selik zulal maddeler asi maddeler C vitamini uzvi tursular boyayici maddeler de vardir Meyvesinin let hissesi kalium ve fosfor duzlari ile zengindir Azerbaycanda becerilen iyde agaclarinin meyvelerinden xosetirli ve dadli nemet kimi genis istifade olunur Bundan elave meyvelerin let hissesinden alinan asi ve kolloidli maddelerin konsentrati olan psatin preparatindan mede bagirsaq xesteliklerinde buzusdurucu bakterisid ve antiseptik vasite kimi de istifade olunur Meyvelerinden hemcinin boyrek xesteliklerinde sidikqovucu buruyucu madde kimi de istifade edilir Bundan elave bogaz agrisinda agiz nahiyesinin iltihabinda qarqara dermani kimi loxtan adi preparati isledilir Iyde agacinin respublikada daha genis becerilmesi zeruridir Novleri RedakteAzerbaycanin derman bitkileri Redakte Ensizyarpaq iyde Elaeagnus angustifolia L Xezer iydesi Elaeagnus caspica Sosn Grossh Istinadlar Redakte Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Menbe https az wikipedia org w index php title Iyde amp oldid 5333855, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
