Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İvan Lvoviç Lipa (ukr. Іван Львович (Левкович) Липа; 24 fevral 1865, Kerç, Tavriya quberniyası[d] – 13 noyabr 1923) — Ukrayna Xalq Respublikasının ictimai-siyasi və dövlət xadimi, yazıçı, ədəbiyyatşünas və həkimi.
| İvan Lipa | |
|---|---|
| ukr. Іван Львович (Левкович) Липа | |
 İvan Lipa 1919-cu ildə | |
| avqust 1920 – 1922 | |
| Baş nazir | Vyaçeslav Prokopoviç (may-oktyabr 1920) Andrey Livitski (oktyabr-mart 1921) Vyaçeslav Prokopoviç (may-avqust 1921) Filip Pilipçuk (avqust 1921-yanvar 1922) Andrey Livitski (yanvar 1922) |
| Hökumət başçısı | Semyon Petlyura |
| 26 dekabr 1918 – 27 avqust 1919 | |
| Baş nazir | Vladimir Çexovski (dekabr 1918-fevral 1919) Sergey Ostapenko (fevral-aprel 1919) Boris Martos (aprel-avqust 1919) |
| Hökumət başçısı | Vladimir Vinniçenko (dekabr 1918—fevral 1919) Semyon Petlyura (fevral 1919—noyabr 1920) |
| Sonrakı | İvan Oqiyenko |
| 15 mart 1917 – 29 aprel 1918 | |
| Əvvəlki | İvan Sosnovski |
| Sonrakı | Nikolay Boqdonoviç |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 24 fevral 1865 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 13 noyabr 1923 (58 yaşında) |
| Partiya | Ukrayna Sosialist-Müstəqillər Partiyası |
| Təhsili | Kazan Dövlət Universiteti |
| Fəaliyyəti | şair, ədəbi tənqidçi, yazıçı, həkim, siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | Mariya Buldovskaya |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | ədəbiyyat, tibb |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İvan Lipa sadə burjua ailəsində dünyaya göz açıb. O, yunan kilsəsi nəzdində dövlət məktəbində təhsil almış və buranı yunan dilini mükəmməl bilən ən yaxşı tələbələrdən biri kimi bitirmişdir. 1880-1888-ci illərdə Kerç Aleksandrovskaya Kişi Gimnaziyasında təhsilini davam etdirmiş və buranı da əla qiymətlərlə bitirmişdir.
1888-ci ildən Xarkov Universitetinin tibb fakültəsində təhsil alıb.
Tələbəlik illərində o, yeni yaranmış Ukrayna milli-azadlıq hərəkatının fəalı olub. 1891-ci ilin yayında (bəzi mənbələrə görə, 1892-ci ildə) V.Borovik, B.Qrinçenko və N.Mixnovski ilə birlikdə millətçi təşkilat olan "Tarasov qardaşlığı"nı yaradır. Məqsədi müstəqil (özünü idarə edən) Ukrayna yaratmaq olduğunu elan etmiş ilk təşkilatın: "Qardaşlıq" proqramının müəllifi olub. Məktəb, tələbə və iş mühiti arasında təbliğat işlərində fəal iştirak etmişdir. 1893-cü ildə "Qardaşlar"ın fəaliyyəti hakimiyyət tərəfindən dayandırılaraq, üzvləri həbs olundu. 13 aylıq həbsdən sonra o, üç il Kerçdə polis nəzarəti altında yaşayıb.
1897-ci ildə Kazan Dövlət Universitetində təhsilini başa vurduqdan sonra, Xerson quberniyasında və Poltavada həkim işləmişdir. 1900-cü ildə Lvov Şevçenko Elmi Cəmiyyətinin üzvü olub, 1902-1918-ci illərdə Odessada yaşayıb, həkimliklə məşğul olub.
O, Ukrayna milli azadlıq hərəkatında fəal iştirak edib. Qəzetlərdə publisistik məqalələr dərc etdirmiş, "Odessa Literary Union" nəşriyyatını təşkil etmişdir.
1917-ci il inqilabını müsbət qarşılamış, Ukrayna Xalq Respublikası Mərkəzi Soveti tərəfindən Odessa komissarı təyin edildikdən sonra o, şəhəri mer kimi idarə etmiş, Şəhər İdarəetmə Komitəsinin üzvü (1917), Odessanın tibb müfəttişi olmuşdur. Oğlu ilə birlikdə 1918-ci ilin payızına qədər Odessada fəaliyyət göstərmiş Ukraynanın "Narodnıy styaq" nəşriyyatını yaratmışdı.
Daha sonra Kiyevə köçən İvan Lipa, Ukrayna Xalq Respublikası Direktoriyasının üzvü, Mədəniyyət və Din naziri (1919), UXR-nın ilk Konstitusiya layihəsinin müəlliflərindən biri (1920), sonra UXR hökumətinin Səhiyyə naziri olmuşdu.
1920-ci ilin payızında Qırmızı Ordunun təzyiqi ilə o, oğlu Yuri ilə birlikdə Kamenets-Podolskiyə qaçır, sonra isə Polşaya mühacirət edir.
Sürgündə olarkən Ukrayna Respublikası Soveti Rəyasət Heyətinin sədri (1921) olmuşdur.
İvan Lipa 1923-cü il noyabrın 13-də Lvovda (o zaman Polşa) şəhər ətrafında vəfat edib.
Yaradıcılığı
İvan Lipa bir sıra şeir, esse və hekayələrin müəllifidir. Onun ədəbi yaradıcılığına "On üç məsəl", "Ölüm, müharibə və məhəbbət haqqında qeydlər" və daha çox vətənpərvər mahnıları da daxildir. Onun haqqında bir sıra əsərlər ərsəyə gətirib, məsələn, 1924-cü ildə "Çernomor" tərəfindən nəşr olunan "Sönməz lampa" əsəri.
İstinadlar
- "Видатні українці: відомі та невідомі імена" (ukrayna). В. Присяжнюк. 2013-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-16.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Ныне — город в составе Львовской городской общины, Украина.
- Hutsalenko, T. Ivan Lypa. Encyclopedia of Modern Ukraine. 2016
- "Директорія УНР". Князі, гетьмани, миторополити, президенти та науковцi (ukrayna). В. Присяжнюк. 2013-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-16.
Ədəbiyyat
- Іван Липа: двічі міністр // Чорноморська хвиля Української революції: провідники національного руху в Одесі у 1917—1920 рр.: Монографія / Вінцковський Т. С., Музичко О. Є., Хмарский, Вадим Михайлович та ін. — Одеса: ТЕС, 2011—586 с.
Xarici keçidlər
- Пороги вічності Юрія Липи (ukr.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ivan Lvovic Lipa ukr Ivan Lvovich Levkovich Lipa 24 fevral 1865 Kerc Tavriya quberniyasi d 13 noyabr 1923 Ukrayna Xalq Respublikasinin ictimai siyasi ve dovlet xadimi yazici edebiyyatsunas ve hekimi Ivan Lipaukr Ivan Lvovich Levkovich LipaIvan Lipa 1919 cu ildeUkrayna Xalq Respublikasinin Sehiyye naziriavqust 1920 1922Bas nazirVyaceslav Prokopovic may oktyabr 1920 Andrey Livitski oktyabr mart 1921 Vyaceslav Prokopovic may avqust 1921 Filip Pilipcuk avqust 1921 yanvar 1922 Andrey Livitski yanvar 1922 Hokumet bascisiSemyon PetlyuraUkrayna Xalq Respublikasinin Medeniyyet ve Din naziri26 dekabr 1918 27 avqust 1919Bas nazirVladimir Cexovski dekabr 1918 fevral 1919 Sergey Ostapenko fevral aprel 1919 Boris Martos aprel avqust 1919 Hokumet bascisiVladimir Vinnicenko dekabr 1918 fevral 1919 Semyon Petlyura fevral 1919 noyabr 1920 SonrakiIvan OqiyenkoOdessa komissari15 mart 1917 29 aprel 1918EvvelkiIvan SosnovskiSonrakiNikolay BoqdonovicSexsi melumatlarDogum tarixi 24 fevral 1865 1865 02 24 Dogum yeri Kerc Tavriya quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 13 noyabr 1923 1923 11 13 58 yasinda Partiya Ukrayna Sosialist Musteqiller PartiyasiTehsili Kazan Dovlet UniversitetiFealiyyeti sair edebi tenqidci yazici hekim siyasetciHeyat yoldasi Mariya BuldovskayaElmi fealiyyetiElm sahesi edebiyyat tibb Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIvan Lipa sade burjua ailesinde dunyaya goz acib O yunan kilsesi nezdinde dovlet mektebinde tehsil almis ve burani yunan dilini mukemmel bilen en yaxsi telebelerden biri kimi bitirmisdir 1880 1888 ci illerde Kerc Aleksandrovskaya Kisi Gimnaziyasinda tehsilini davam etdirmis ve burani da ela qiymetlerle bitirmisdir 1888 ci ilden Xarkov Universitetinin tibb fakultesinde tehsil alib Telebelik illerinde o yeni yaranmis Ukrayna milli azadliq herekatinin feali olub 1891 ci ilin yayinda bezi menbelere gore 1892 ci ilde V Borovik B Qrincenko ve N Mixnovski ile birlikde milletci teskilat olan Tarasov qardasligi ni yaradir Meqsedi musteqil ozunu idare eden Ukrayna yaratmaq oldugunu elan etmis ilk teskilatin Qardasliq proqraminin muellifi olub Mekteb telebe ve is muhiti arasinda tebligat islerinde feal istirak etmisdir 1893 cu ilde Qardaslar in fealiyyeti hakimiyyet terefinden dayandirilaraq uzvleri hebs olundu 13 ayliq hebsden sonra o uc il Kercde polis nezareti altinda yasayib 1897 ci ilde Kazan Dovlet Universitetinde tehsilini basa vurduqdan sonra Xerson quberniyasinda ve Poltavada hekim islemisdir 1900 cu ilde Lvov Sevcenko Elmi Cemiyyetinin uzvu olub 1902 1918 ci illerde Odessada yasayib hekimlikle mesgul olub O Ukrayna milli azadliq herekatinda feal istirak edib Qezetlerde publisistik meqaleler derc etdirmis Odessa Literary Union nesriyyatini teskil etmisdir 1917 ci il inqilabini musbet qarsilamis Ukrayna Xalq Respublikasi Merkezi Soveti terefinden Odessa komissari teyin edildikden sonra o seheri mer kimi idare etmis Seher Idareetme Komitesinin uzvu 1917 Odessanin tibb mufettisi olmusdur Oglu ile birlikde 1918 ci ilin payizina qeder Odessada fealiyyet gostermis Ukraynanin Narodniy styaq nesriyyatini yaratmisdi Daha sonra Kiyeve kocen Ivan Lipa Ukrayna Xalq Respublikasi Direktoriyasinin uzvu Medeniyyet ve Din naziri 1919 UXR nin ilk Konstitusiya layihesinin muelliflerinden biri 1920 sonra UXR hokumetinin Sehiyye naziri olmusdu 1920 ci ilin payizinda Qirmizi Ordunun tezyiqi ile o oglu Yuri ile birlikde Kamenets Podolskiye qacir sonra ise Polsaya muhaciret edir Surgunde olarken Ukrayna Respublikasi Soveti Reyaset Heyetinin sedri 1921 olmusdur Ivan Lipa 1923 cu il noyabrin 13 de Lvovda o zaman Polsa seher etrafinda vefat edib YaradiciligiIvan Lipa bir sira seir esse ve hekayelerin muellifidir Onun edebi yaradiciligina On uc mesel Olum muharibe ve mehebbet haqqinda qeydler ve daha cox vetenperver mahnilari da daxildir Onun haqqinda bir sira eserler erseye getirib meselen 1924 cu ilde Cernomor terefinden nesr olunan Sonmez lampa eseri Istinadlar Vidatni ukrayinci vidomi ta nevidomi imena ukrayna V Prisyazhnyuk 2013 04 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 16 Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Nyne gorod v sostave Lvovskoj gorodskoj obshiny Ukraina Hutsalenko T Ivan Lypa Encyclopedia of Modern Ukraine 2016 Direktoriya UNR Knyazi getmani mitoropoliti prezidenti ta naukovci ukrayna V Prisyazhnyuk 2013 04 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 16 EdebiyyatIvan Lipa dvichi ministr Chornomorska hvilya Ukrayinskoyi revolyuciyi providniki nacionalnogo ruhu v Odesi u 1917 1920 rr Monografiya Vinckovskij T S Muzichko O Ye Hmarskij Vadim Mihajlovich ta in Odesa TES 2011 586 s Xarici kecidlerPorogi vichnosti Yuriya Lipi ukr