fbpx
Wikipedia

İstiqlal məhkəməsi

Avqust 01, 2021

İstiqlal məhkəməsi (türk. İstiklâl Mahkemesi) — 1920-ci ildə Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi dövründə hökumətə qarşı çıxanların mühakimə olunması üçün yaradılan yüksək səlahiyyəyə sahib ali məhkəmələr. Ankara, Əskişehir, Konya, Isparta, Sivas, Kastamonu, Pozantı və Diyarbəkir mövcud olmuşdur. Ankara məhkəməsi xaric digər məhkəmələrin fəaliyyəti 1921-ci ildə dayandırılıb.

Ankara İstiqlal məhkəməsinin üzvləri; soldan sağa: Əli Qılınc, Əli Çətinqaya, Nəcip Əli Bəy və Rəşit Qalib

İstiqlal Məhkəmələrinə səlahiyyət verən qanun qəbul edildikdən sonra, İsmət İnönü 14 İstiqlal məhkəməsinin qurulmasını təklif etdi. Mövcud olan işlər üçün 14 məhkəmə çox olacağından yalnız 7 məhkəmə yaradıldı. Məhkəmələrin qurulmasından bir ay sonra, Diyarbəkirdə başqa bir məhkəmə quruldu və ümumi say səkkizə çatdı.

Müharibə bitdikdən sonra məhkəmələrin artıq ehtiyacsız olduğunu hiss edildi. Hökumət məhkəmələrin ömrünü uzadacağına ümid etsə də, müxalifətin təzyiqi 1921-ci ildə istiqlal məhkəmələrinin yeddisinin bağlanmasına səbəb oldu.

1925-ci ilin martında Asayişi Qoruma Qanunu (türk. Takrir-i Sükûn Kanunu) ilə istiqlal məhkəmələrinin Ankara və Diyarbəkirdə bərpa edilməsinə icazə verildi. Böyük Millət Məclisinin icazəsi olmadan edam hökmləri çıxara biləcəklərindən narahat olduqlarını dilə gətirən Proqressiv Respublika Partiyası (PRP) üzvləri bu qanuna qarşı çıxdı. Ankaradakı məhkəmə, PRP üzvlərini Şeyx Səid üsyanı ilə əlaqəli olduqlarına görə mühakimə etdi. Partiya 5 iyun 1925-ci ildə bağlandı, lakin siyasətçilər daha sonra bəraət edildi və sərbəst buraxıldı.

Diyarbəkirdəki məhkəmənin fəaliyyəti Şeyx Səid üsyanının qarşısını almaq üçün bərpa edildi. İstiqlal məhkəmələrinin əmri ilə 7000-dən çox adam həbs olundu və 660 nəfər edam edildi. Ən çox mühakimə edən və cəzalandıran məhkəmə Diyarbəkir məhkəməsi olmuşdur. Diyarbəkir məhkəməsi 5010 nəfəri mühakimə edib. Onlardan 420-si edam cəzasına məhkum edilib. 2779 nəfər isə günahsız olub.

İstinadlar

  1. ↑ Karpat, Kemal H. (2015-12-08). Turkey's Politics: The Transition to a Multi-Party System (ingilis). Princeton University Press. 47–48. ISBN 978-1-4008-7942-7.
  2. Heper, Metin; Landau, Jacob M. (1991). Political Parties and Democracy in Turkey (ingilis). I.B. Tauris. 78. ISBN 1 85043 300 3.
  3. Olson, Robert W. (1989). The emergence of Kurdish nationalism and the Sheikh Said Rebellion, 1880-1925 (ingilis). University of Texas Press. 124. ISBN 978-0-292-77619-7.
  4. Üngör, Umut. "Young Turk social engineering : mass violence and the nation state in eastern Turkey, 1913- 1950" (PDF). University of Amsterdam. səh. 236. İstifadə tarixi: 9 April 2020.
  5. Howard, Douglas Arthur (2001). The History of Turkey (ingilis). Greenwood Publishing Group. 95. ISBN 978-0-313-30708-9.
  6. Üngör, Umut. "Young Turk social engineering : mass violence and the nation state in eastern Turkey, 1913- 1950" (PDF). University of Amsterdam. səh. 242. İstifadə tarixi: 9 April 2020.

Avqust 01, 2021
istiqlal, məhkəməsi, türk, istiklâl, mahkemesi, 1920, ildə, türkiyə, istiqlaliyyət, müharibəsi, dövründə, hökumətə, qarşı, çıxanların, mühakimə, olunması, üçün, yaradılan, yüksək, səlahiyyəyə, sahib, məhkəmələr, ankara, əskişehir, konya, isparta, sivas, kastam. Istiqlal mehkemesi turk Istiklal Mahkemesi 1920 ci ilde Turkiye Istiqlaliyyet muharibesi dovrunde hokumete qarsi cixanlarin muhakime olunmasi ucun yaradilan yuksek selahiyyeye sahib ali mehkemeler Ankara Eskisehir Konya Isparta Sivas Kastamonu Pozanti ve Diyarbekir movcud olmusdur Ankara mehkemesi xaric diger mehkemelerin fealiyyeti 1921 ci ilde dayandirilib 1 Ankara Istiqlal mehkemesinin uzvleri soldan saga Eli Qilinc Eli Cetinqaya Necip Eli Bey ve Resit Qalib Istiqlal Mehkemelerine selahiyyet veren qanun qebul edildikden sonra Ismet Inonu 14 Istiqlal mehkemesinin qurulmasini teklif etdi Movcud olan isler ucun 14 mehkeme cox olacagindan yalniz 7 mehkeme yaradildi Mehkemelerin qurulmasindan bir ay sonra Diyarbekirde basqa bir mehkeme quruldu ve umumi say sekkize catdi Muharibe bitdikden sonra mehkemelerin artiq ehtiyacsiz oldugunu hiss edildi Hokumet mehkemelerin omrunu uzadacagina umid etse de muxalifetin tezyiqi 1921 ci ilde istiqlal mehkemelerinin yeddisinin baglanmasina sebeb oldu 1925 ci ilin martinda Asayisi Qoruma Qanunu turk Takrir i Sukun Kanunu ile istiqlal mehkemelerinin Ankara ve Diyarbekirde berpa edilmesine icaze verildi Boyuk Millet Meclisinin icazesi olmadan edam hokmleri cixara bileceklerinden narahat olduqlarini dile getiren Proqressiv Respublika Partiyasi PRP uzvleri bu qanuna qarsi cixdi 2 Ankaradaki mehkeme 3 PRP uzvlerini Seyx Seid usyani ile elaqeli olduqlarina gore muhakime etdi Partiya 5 iyun 1925 ci ilde baglandi lakin siyasetciler daha sonra beraet edildi ve serbest buraxildi 1 Diyarbekirdeki mehkemenin fealiyyeti Seyx Seid usyaninin qarsisini almaq ucun berpa edildi 4 Istiqlal mehkemelerinin emri ile 7000 den cox adam hebs olundu ve 660 nefer edam edildi 5 En cox muhakime eden ve cezalandiran mehkeme Diyarbekir mehkemesi olmusdur Diyarbekir mehkemesi 5010 neferi muhakime edib Onlardan 420 si edam cezasina mehkum edilib 2779 nefer ise gunahsiz olub 6 Istinadlar Redakte 1 2 Karpat Kemal H 2015 12 08 Turkey s Politics The Transition to a Multi Party System ingilis Princeton University Press 47 48 ISBN 978 1 4008 7942 7 Heper Metin Landau Jacob M 1991 Political Parties and Democracy in Turkey ingilis I B Tauris 78 ISBN 1 85043 300 3 Olson Robert W 1989 The emergence of Kurdish nationalism and the Sheikh Said Rebellion 1880 1925 ingilis University of Texas Press 124 ISBN 978 0 292 77619 7 Ungor Umut Young Turk social engineering mass violence and the nation state in eastern Turkey 1913 1950 PDF University of Amsterdam seh 236 Istifade tarixi 9 April 2020 Howard Douglas Arthur 2001 The History of Turkey ingilis Greenwood Publishing Group 95 ISBN 978 0 313 30708 9 Ungor Umut Young Turk social engineering mass violence and the nation state in eastern Turkey 1913 1950 PDF University of Amsterdam seh 242 Istifade tarixi 9 April 2020 Menbe https az wikipedia org w index php title Istiqlal mehkemesi amp oldid 6037677, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.