fbpx
Wikipedia

İntel core i ailəsi

Noyabr 03, 2021

Intel prosessorlarının tarixi

Intel prosessorları özünün kifayət qədər mürəkkəb və müxtəlif hadisələrlə dolu inkişaf yolunu keçmişdir. Intel korparasiyasının əsası 1968-ci ildə qoyulmuşdur. 1969-cu ildə Intelin il i4004 prosessoru işlənib hazırlanmışdır. O, özlüyündə 2300 tranzistordan ibarət olan 4-bitlik paralel hesablama qurğusundan ibarət idi. Onun imkanları çox məhdur olmasına baxmayaraq, o yalnız 4 riyazi əməliyyat yerinə yetirə bilirdi. Əvvəlcə i4004 cib kalkulatorlarında istifadə olunurdu. Sonradan isə onun istifadə dairəsi müxtəlif idarəetmə sistemləri hesabına genişləndirildi, xüsusi ilə də o işıqforların idarəetmə sistemlərində tətbiq olundu.

1972-ci ildə 16KB əməli yaddaş ünvanlaya bilən 8-bitlik i8008 prosessoru istehsal olundu. Bu prosessorun gözlənilməz uğuru Intel istehsalçılarını yeni axtarışlar etməyə həvəsləndirdi. 1974-cü ildə yeni 8-bitlik lakin, 64KB əməli yaddaş ünvanlaya bilən i8080 prosessoru istehsal olundu. Həmin dövr üçün bu prosessor bir inqilab idi və o milyonlarla nüsxədə istehsal olunmuşdu. Müasir Intel uyğunluqlu prosessorların tarixinin i8080-dan başlandığı hesab olunur.

Növbəti inqilabi prosessor Intel i8086 1978-ci ildə işlənib hazırlandı. Onun əsas üstün xarakteristikası 16-bitlik registerlərinin və 16-bitlik məlumat şinasının olması idi. Ünvanın seqmentli təşkili 20-bitlik ünvan şinası ilə 256 KB ünvan fəzasında 1MB-a qədər əməli yaddaş ünvanlamağa imkan verirdi.

Az sonra Intel bu prosessorun bazarda daha ucuz variantı olan i8088 modelini təqdim etdi. Özünün daxili 16-bitlik i8086 arxitekturalı olmasına baxmayaraq o 8-bitlik məlumat şinasına malik idi və bu da onu öz növbəsində aşağı məhsuldarlıqlı edirdi. Onu qeyd etmək lazımdır ki, bu ucuzlaşma özünü həmin prosessor əsasında hazırlanan son məhsul – komputerin ucuz başa gəlməsində büruzə verirdi. i8088 daha çox istifadə olunmasının digər səbəbi isə 8-bitlik xarici qurğuların daha çox olması idi. 8-bitlik məlumat şinasının olması i8088 modelinin bu qurğularla uyğunlaşdırılmasını asanlaşdırırdı. Qeyd edək ki, i8086/88 modelləri ilə dəstəklənən xarici qurğulardan biri i8087 riyazi soprosessoru idi ki, ana plata üzərində xüsusi slota quraşdırıla bilərdi. Bu IEEE-754 standartına uyğun olan sürüşən nöqtəli həqiqi ədədlər üzərində əməliyyatları daha effektiv aparmağa imkan veriridi. Qeyd etmək vacibdir ki, i8086/88 prosessorlarından başlayaraq bütün Intel prosessorları “aşağıdan yuxarıya” uyğundurlar. Bunun sübutu olaraq, i8086/88 üçün yazılan praktiki olaraq istənilən proqramın müasir Pentium prosessorlarında işləyə bilmək imkanıdır(təbii ki, uyğun sistem proqram təminatı üzərindən).

1MB əməli yaddaş çox idi. i8086/88 prosessorlarının uzun həyat yolu bunu təsdiq edib. Lakin zaman keçdikcə hətta bu yaddaş həcmi də məhdudiyyətə çevrildi. Bununla əlaqədar olaraq bu məhdudiyyəti keçmək üçün müxtəlif texnologiyalar istifadə olunmağa başlandı. Misal üçün MS-DOS üçün genişlənmiş yaddaş sürücüsü EMS (Expanded Memory Specification) istifadə etməklə 64KB yaddaş pəncərəsi ilə əlavə xarici 32MB yaddaşa müraciət etmək olardı. Lakin bu belə davam edə bilməzdi və 1982-ci ildə Intel i80286 prosessorunu təqdim edir. Yeni prosessor yaddaş həcmi problemini tamamilə həll etməsə də, yeni arxitektura dəyişiklikləri həyata keçirilməsi nəticəsində, gələcək prosessor modellərində yaddaşa müraciəti asanlaşdırmaq imkanları yaradılmışdı. Əsas yeniliklərdən biri olaraq qeyd etmək lazımdır ki, ünvan şinası 24 bitə qədər artırılaraq 16MB əməli yaddaş ünvanlamağa imkan yaradırdı, həmçinin də prosessorun yeni iş rejimi meydana gəlmişdir ki, bu da mühafizə rejimi idi. Bu baxımdan da, bu prosessoru inqilabi prosessor hesab etmək olar. Bu prosessora qədər Intel prosessorlarında prosessor səviyyəsində proqramların kənar müdaxilələrdən qorunma dəstəyi yox idi. Bu imkanların Intel prosessorına gətirilməsi istehsalçıları çoxtapşırıqlı (multitasking) əməliyyat sistemləri hazırlamağa həvəsləndirdi. Ən parlaq misal olaraq Microsoft (Windows ƏS) və IBM (OS/2) göstərilə bilər. i80286 üçün dominant olan əmıliyyat sistemi MS-DOS idi və bu prosessor i8086/88 prosessorundan daha sürətli variant kimi istifadə olunurdu. Çoxtapşırıqlı əməliyyat sistemlərinin geniş yayılması üçün isə hələ kifayət qədər vaxt tələb olunurdu.

1985-ci ildə istehsal olunmuş yeni i80386 prosessorunun imkanları çoxtapşırıqlı əməliyyat sistemlərinin inkişafı üçün böyük təkan oldu. Bu 32-bitlik prosessor IA-32 (32-bit Intel Architecture) prosessorları ailəsinin əsası olan ilk prosessor oldu. Onun əsas üstünlüyü 32-bitlik ünvan və məlumat şininin olması( 4GB əməli yaddaş imkanı), prosessorun daxili registerlərinin 32-bitə qədər artması, prosessorun üçüncü rejiminin əlavə olunması(virtual 8086 prosessor rejimi) və yaddaşın səhifəli ünvanlanma dəstəyirdir ki, onun köməyi ilə disk yaddaş sahəsi vasitəsi ilə əməli yaddaşı virtuallaşdırmaq və nəzəri olaraq onun həcmini 4GB-a qədər artırmaq olurdu. i8086 və i8088 prosessorlarına analoji olaraq, i80386 (i80386-DX) prosessorun da daha ucuz, 16-bitlik məlumat şininə malik olan i80386-SX variantı istehsal olunmuşdur. Lazım olduqda, ana plata üzərinə i80387 riyazi soprosessor quraşdırmaq mümkün idi. i80386 prosessoru öz qurğuları ilə paralel əməliyyatlar aparmağı dəstəkləyən Intel processorlar ailəsindən ilk prosessor idi. Bu qurğular şin interfey qurğusu (bus interface unit), ilkin seçim bloku (code predetch unit), əmrləri dekodlama blocku (instructuion decode unit), icraedici blok(execution unit), seqmentləmə bloku (segment unit), ünvanın səhifələmə blokudur (paging unit). Qurğularla paralel əməliyyat konsepsiyası az sonra, məhz i80486 prosessorlarında digər bir konsepsiyanın – hesablamaların konveyerləmə konsepsiyasının əsası oldu.

1989-cu ildə i80486 prosessoru istehsal olundu. Onun əsas xarakteristikası quraşdırılmış riyazi soprosessorunun olması, çoxprosessorlu rejimin dəstəklənməsi və 2 növ keş-yaddaş – 8KB həcmində daxili (1-ci səviyyəli L1) və xarici keş-yaddaş (2-ci səviyyəli L2) ilə işləməsidir. i80486 prosessorunun arxitekturasında əsas dəyişikliklər paralel hesablama konsepsiyasında idi. Bunlar RISC-texnologiyasının hazırlanmasında mühüm idealardan olmuşdur. Onlara əsasən mürəkkəb alqoritmlərlə işləyən maşın əmrləri (Complete-Instruction Computing, CISC) mikropraqram səviyyəsində məhdud dəst daha sadə əmrlərlə (Reduced Instruction Set Computer, RISC) realizə olunurdu. CISC əmrlərinin yerinə yetirilməsi üçün bir neçə, bəzən onlarla prosessor taktı lazım olur. RISC əmrləri isə bir taktda yerinə yetirilməlidir. Xarici əmrlərin daxili görünüşünün, onların yerinə yetirilmə ardıcıllığı və dekodlama rejiminin belə dəyişdirilməsi hesablamanın real konveyerləşməsinin həyata keçməsinə icazə verdi. Nəticədə CISC əmrləri bir prosessor taktında yerinə yetirildi. i80486 prosessorunun konveyeri 5 pillədən ibarət idi. i80486 prosessorundan başlayaraq Intel prosessorları müxtəlif enerjiyə qənaət konsepsiyaları dəstəkləyir. Maraqlıdır ki, i80486 prosessorlarının inkişafı onun istehsalı zamanı davam edib. Bunun nəticəsində də i80486 prosessorları hər istehsalında əvvəlki istehsal olunanlardan az və ya çox dərəcədə fərqlənirdi.

Və nəhayət, PENTIUM dönəmi. Özünün sürüşən nöqtəli həqiqi ədədlərlə işləmə blokunda məşhur səhfi ilə ilk Pentium-60 1993-cü ildə təqdim olunmuşdur. Superskalyar arxitekturası sayəsində (2 konveyerlə) o bir taktda iki maşın instruksiyası yerinə yetirə bilirdi. Daxili əmrlər keşinə daxili 8-kilobaytlıq məlumat keşi əlavə olunmuşdur. Keçidlərin əvvəcədən təyin olunması (branch prediction) texnologiyası işlənmişdir. Məlumatların emalında keçirmə qabiliyyətini artırmaq üçün Pentium prosessoru 128 və 256 bitlik daxili və 64 bitə qədər genişləndirilmiş xarici məlumat şininə malikdir. Çoxprosesli sistemlərin yaradılması üçün imkanlar əlavə olunmuşdur, xüsusilə də genişləndirilmiş proqramlaşdırıla bilən kəsilmə kontrolleri (Advanced Programmable Interrupt Controller, APIC) və ikiprosessorlu sistemləririn qurulmasına yönələn xüsusi cütlük emal rejimi (dual processing). Pentium prosessorlarının 133 MHz takt tezliyikli modellərindən (1997-ci il) başlayaraq onlara MMX – əmrlər (MultiMedia extensions) bloku əlavə olunmuşdur. Soprosessor bazası üzərində realizə olunmuş bu blok SIMD-texnologiyasını dəstəklədiyi üçün eyni tipli məlumatlar blokunu bir maşın instruksiyası ilə yerinə yetirməyi təmin edir. Bu genişlənmədinin əlavə edilməsinin məqsədi eynitipli tam ədədlərdən ibarət massiv məlumatlarının emal olunmasının sürətləndirilməsindən ibarətdir. Buna misal olaraq şəkil, səs, arxivləşmə və s. məlumatlar üzərində yerinə yetirilən əməliyyatları göstərmək olar. Bütün bu yeniliklər Pentium prosessorlarının imkanlarını sıcrayışla artıraraq ondan əvvəlki i486 prosessorlarından kifayət qədər fərqləndirərək ona heç bir alternativ saxlamamışdı.

Hal-hazırda Pentium prosessorlarının üç prosesor ailəsi mövcuddur; Pentium, P6 və NetBurst miroarxitekturalı Pentium IV. Pentium nəslinə Pentium və Pentium MMX prosessorları aiddir. P6 prosessorlarına isə 1995-ci ildə istehsal olunan Pentium Pro modelleri aid edilir. Oxşar adlarının olmasına baxmayaraq hər iki prosessor ailəsinin daxili arxitekturası tamamilə fərqlənirdi. Pentium Pro bir taktda üç əmri yerinə yetirə bilər üç konveyerlə işləməyi dəstəkləyirdi. Prosessor Pentiun Pro keş-yaddaşla yeni texnologiya əsasında işləyirdi. Sadə eyni korpus üzərində olan (lakin bir mikrosxem üzərində olmayan) 8KB ölçülü birinci səviyyəli daxili keş-yaddaşla bərabər, prosessor tezliyində və əlaqə üçün 64-bitlik xüsusi şina ilə işləyən 256KB ölçülü ikinci səviyyəli keş-yaddaşa malikdir idi. Pentium Pro prosessorları 36-bitlik məlumat şinası ilə təhciz olunmuşdur ki, bu da lazım olduqda müəyyən şərtlər daxilində 64GB qədər yaddaş ünvanlamağa imkan verirdi.

1997-ci ildə Pentiun Pro prosessorunun arxitekturasına MMX-əmrləri əlavə olunub Pentium II prosessoru istehsal olundu. Bundan əlavə bütün səviyyədə keş-yaddaşın ölçüsü artırıldı – birinci səviyyəli əmrlər və məlumatlar keş-yaddaşı hər biri 16KB-a qədər artırıldı, ikinci səviyyə keş-yaddaş isə 256, 512 KB və ya 1GB ola bilərdi. İkinci səviyyəli keş-yaddaş prosessorun sürətinin yarısına qədər tezliyində işləyə bilirdi. Həmdə prosessor enerjiyə qənaət edən bir çox texnologiyalara malik idi. 1998-ci ildə prosessorların növbəti iki modeli – Celeron və Pentium II Xeon oldu ki, uyğun olaraq biri daha “yüngül” və “ağır” Pentium II modifikasiyası idi. Celeron kütləvi istifadə üçün, Pentium II Xeon yüksək məhsuldarlıqlı server sistemləri üçün nəzərdə tutulmuşdur.

P6 ailəsındən olan souncu prosessor Pentium III 2000-ci ildə istehsal olunmuşdur. Onun əsas fərqi cəhəti SSE-genişlənməsi (SSE – Streaming SIMD Extensions) adlandırılan əlavə MMX-əmrlər dəstini dəstəkləməsi idi. Bunun üçün prosessorun arxitekturasına əlavə xüsusi blok əlavə olunmuşdur.

2000-ci ildə təqdim edilən Pentium IV prosessoru NetBurst adı daşıyan yeni tip mikroarxitektura ilə təhciz edilmiş növbəti nəsil prosessor hesab edilirdi. Pentium IV prosessorunun yaradılması ilə Intel prosessorlarına əlavə 144 yeni əmr əlavə olunmuşdur. Əsasən bunlar MMX blokunun sürüşən nöqtəli həqiqi ədədlərlə işləmə, həmçinin keşləmə və yaddaş idarə etmə əmrləri idi. Bu əmrlərin şərti adı – SSE2 (Streaming SIMD Extensions 2) idi. Pentium D modeli iki Pentium 4 cipini bir cipdə birləşdirilmiş ilk çoxnüvəli (multi-core) prosessor idi. 2003-cü ildə daha effektli enejiyə qənaət edən P6 mikroarxitekturalı Pentium M modeli təqdim olundu. Pentium M modelinin iki-nüvəli (dual-core) versiyası kod adı Yonah olan Core Duo və Pentium Dual-Core adları ilə tanınmışdır. Pentium D modelindən fərqli olaraq hər iki nüvə bir çipə inteqrasiya olunmuşdur. Bu modeldən sonra Intel Core brend adı istifadə olunmağa başlamışdır.

2006-cı ildə Intel Core mikroarxitekturalı çoxnüvəli prosessor təqdim olunmuşdur. Yüksək enerji sərfiyyatı və soyutma sisteminə təlabat, prosessorun takt tezliyinin effektli artırıla bilinməməsi, effektiv olmayan konveyer sistemi Intelin NetBurst mikroarxitekturasından imtina etməyinə əsaslı səbəblər olmuşdur. Bu mikroarxitekturanı ilk istifadə edən prosessorlar Core 2 ailəsinə daxil olan və kod adları Merom, Conroe, Woodcrest idi.

İntel core i ailəsi

2008-ci ildə ilk Nehalem mikroarxitekturalı prosessorlarını təqdim etdi. Nehalem prosessorları 731 milton tranzistordan ibarət idi. Nehalem arxitekturası Core bazası üzərində qurulmuşdur. Nehalem arxitekturalı ilk təqdim olunan prosessor 2008-ci ildə təqdim olunan Core i7 idi. İlk Core i3 prosessoru 2010-cu ildə 7 yanvarda təqdim olunmuşdu. Intel şirkəti portativ kompüterlərdə istifadə üçün nəzərdə tutulan on yeni mobil prosessor təqdim edib.

Təqdim olunan çiplərin hamısı Tri-gate (tutum strukturu) tranzistorlu 22 nanometrlik texnologiya üzrə istehsal olunub. Core i7 istehsal xəttinə beş model (i7-4940MX, i7-4910MQ, i7-4860HQ, i7-4810MQ və i7-4610M) daxildir, Core i5 ailəsinə isə dörd məhsul (Core i5-4310M, i5-4340M, Core i5-4310U və Core i5-4360U) əlavə olunub.

Milli.Az ICTnews-a istinadən bildirir ki, bundan başqa, az enerji sərfiyyatlı Celeron 2961Y çipi ilk dəfə nümayiş edilib.

i7-4940MX qabaqcıl modeli Intelin mobil prosessorlar siyahısına başçılıq edir. Extreme Edition seriyasına aid olan bu çip 3,1 giqahers takt tezlikli dörd hesablayıcı nüvəyə və 8 Mbayt yaddaşa malikdir. Həmçinin eyni anda səkkiz təlimat axınının yerinə yetirilməsi dəstəklənir.

Core i7-nin təqdim olunan digər məhsullarının tezlikləri 2,4-3,0 giqahers arasında dəyişir. i7-4610M-dən başqa digər bütün modellər dörd hesablayıcı nüvəyə malikdir.

Takt tezliyi 1,5-2,9 giqahers təşkil edən yeni Core i5 prosessorları iki nüvə ilə təchiz edilib.

Celeron 2961Y çipi 1,1 giqahers takt tezliyinə və iki hesablayıcı nüvəyə malikdir.

İstinadlar

Noyabr 03, 2021
intel, core, ailəsi, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, intel, prosessorlarının, tarixi, redaktəintel, prosessorları, özünün, kifayət, qədər, mürəkkəb, müxtəlif, hadisələrlə,. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Intel prosessorlarinin tarixi RedakteIntel prosessorlari ozunun kifayet qeder murekkeb ve muxtelif hadiselerle dolu inkisaf yolunu kecmisdir Intel korparasiyasinin esasi 1968 ci ilde qoyulmusdur 1969 cu ilde Intelin il i4004 prosessoru islenib hazirlanmisdir O ozluyunde 2300 tranzistordan ibaret olan 4 bitlik paralel hesablama qurgusundan ibaret idi Onun imkanlari cox mehdur olmasina baxmayaraq o yalniz 4 riyazi emeliyyat yerine yetire bilirdi Evvelce i4004 cib kalkulatorlarinda istifade olunurdu Sonradan ise onun istifade dairesi muxtelif idareetme sistemleri hesabina genislendirildi xususi ile de o isiqforlarin idareetme sistemlerinde tetbiq olundu 1972 ci ilde 16KB emeli yaddas unvanlaya bilen 8 bitlik i8008 prosessoru istehsal olundu Bu prosessorun gozlenilmez uguru Intel istehsalcilarini yeni axtarislar etmeye heveslendirdi 1974 cu ilde yeni 8 bitlik lakin 64KB emeli yaddas unvanlaya bilen i8080 prosessoru istehsal olundu Hemin dovr ucun bu prosessor bir inqilab idi ve o milyonlarla nusxede istehsal olunmusdu Muasir Intel uygunluqlu prosessorlarin tarixinin i8080 dan baslandigi hesab olunur Novbeti inqilabi prosessor Intel i8086 1978 ci ilde islenib hazirlandi Onun esas ustun xarakteristikasi 16 bitlik registerlerinin ve 16 bitlik melumat sinasinin olmasi idi Unvanin seqmentli teskili 20 bitlik unvan sinasi ile 256 KB unvan fezasinda 1MB a qeder emeli yaddas unvanlamaga imkan verirdi Az sonra Intel bu prosessorun bazarda daha ucuz varianti olan i8088 modelini teqdim etdi Ozunun daxili 16 bitlik i8086 arxitekturali olmasina baxmayaraq o 8 bitlik melumat sinasina malik idi ve bu da onu oz novbesinde asagi mehsuldarliqli edirdi Onu qeyd etmek lazimdir ki bu ucuzlasma ozunu hemin prosessor esasinda hazirlanan son mehsul komputerin ucuz basa gelmesinde buruze verirdi i8088 daha cox istifade olunmasinin diger sebebi ise 8 bitlik xarici qurgularin daha cox olmasi idi 8 bitlik melumat sinasinin olmasi i8088 modelinin bu qurgularla uygunlasdirilmasini asanlasdirirdi Qeyd edek ki i8086 88 modelleri ile desteklenen xarici qurgulardan biri i8087 riyazi soprosessoru idi ki ana plata uzerinde xususi slota qurasdirila bilerdi Bu IEEE 754 standartina uygun olan surusen noqteli heqiqi ededler uzerinde emeliyyatlari daha effektiv aparmaga imkan veriridi Qeyd etmek vacibdir ki i8086 88 prosessorlarindan baslayaraq butun Intel prosessorlari asagidan yuxariya uygundurlar Bunun subutu olaraq i8086 88 ucun yazilan praktiki olaraq istenilen proqramin muasir Pentium prosessorlarinda isleye bilmek imkanidir tebii ki uygun sistem proqram teminati uzerinden 1MB emeli yaddas cox idi i8086 88 prosessorlarinin uzun heyat yolu bunu tesdiq edib Lakin zaman kecdikce hetta bu yaddas hecmi de mehdudiyyete cevrildi Bununla elaqedar olaraq bu mehdudiyyeti kecmek ucun muxtelif texnologiyalar istifade olunmaga baslandi Misal ucun MS DOS ucun genislenmis yaddas surucusu EMS Expanded Memory Specification istifade etmekle 64KB yaddas penceresi ile elave xarici 32MB yaddasa muraciet etmek olardi Lakin bu bele davam ede bilmezdi ve 1982 ci ilde Intel i80286 prosessorunu teqdim edir Yeni prosessor yaddas hecmi problemini tamamile hell etmese de yeni arxitektura deyisiklikleri heyata kecirilmesi neticesinde gelecek prosessor modellerinde yaddasa muracieti asanlasdirmaq imkanlari yaradilmisdi Esas yeniliklerden biri olaraq qeyd etmek lazimdir ki unvan sinasi 24 bite qeder artirilaraq 16MB emeli yaddas unvanlamaga imkan yaradirdi hemcinin de prosessorun yeni is rejimi meydana gelmisdir ki bu da muhafize rejimi idi Bu baximdan da bu prosessoru inqilabi prosessor hesab etmek olar Bu prosessora qeder Intel prosessorlarinda prosessor seviyyesinde proqramlarin kenar mudaxilelerden qorunma desteyi yox idi Bu imkanlarin Intel prosessorina getirilmesi istehsalcilari coxtapsiriqli multitasking emeliyyat sistemleri hazirlamaga heveslendirdi En parlaq misal olaraq Microsoft Windows ES ve IBM OS 2 gosterile biler i80286 ucun dominant olan emiliyyat sistemi MS DOS idi ve bu prosessor i8086 88 prosessorundan daha suretli variant kimi istifade olunurdu Coxtapsiriqli emeliyyat sistemlerinin genis yayilmasi ucun ise hele kifayet qeder vaxt teleb olunurdu 1985 ci ilde istehsal olunmus yeni i80386 prosessorunun imkanlari coxtapsiriqli emeliyyat sistemlerinin inkisafi ucun boyuk tekan oldu Bu 32 bitlik prosessor IA 32 32 bit Intel Architecture prosessorlari ailesinin esasi olan ilk prosessor oldu Onun esas ustunluyu 32 bitlik unvan ve melumat sininin olmasi 4GB emeli yaddas imkani prosessorun daxili registerlerinin 32 bite qeder artmasi prosessorun ucuncu rejiminin elave olunmasi virtual 8086 prosessor rejimi ve yaddasin sehifeli unvanlanma desteyirdir ki onun komeyi ile disk yaddas sahesi vasitesi ile emeli yaddasi virtuallasdirmaq ve nezeri olaraq onun hecmini 4GB a qeder artirmaq olurdu i8086 ve i8088 prosessorlarina analoji olaraq i80386 i80386 DX prosessorun da daha ucuz 16 bitlik melumat sinine malik olan i80386 SX varianti istehsal olunmusdur Lazim olduqda ana plata uzerine i80387 riyazi soprosessor qurasdirmaq mumkun idi i80386 prosessoru oz qurgulari ile paralel emeliyyatlar aparmagi destekleyen Intel processorlar ailesinden ilk prosessor idi Bu qurgular sin interfey qurgusu bus interface unit ilkin secim bloku code predetch unit emrleri dekodlama blocku instructuion decode unit icraedici blok execution unit seqmentleme bloku segment unit unvanin sehifeleme blokudur paging unit Qurgularla paralel emeliyyat konsepsiyasi az sonra mehz i80486 prosessorlarinda diger bir konsepsiyanin hesablamalarin konveyerleme konsepsiyasinin esasi oldu 1989 cu ilde i80486 prosessoru istehsal olundu Onun esas xarakteristikasi qurasdirilmis riyazi soprosessorunun olmasi coxprosessorlu rejimin desteklenmesi ve 2 nov kes yaddas 8KB hecminde daxili 1 ci seviyyeli L1 ve xarici kes yaddas 2 ci seviyyeli L2 ile islemesidir i80486 prosessorunun arxitekturasinda esas deyisiklikler paralel hesablama konsepsiyasinda idi Bunlar RISC texnologiyasinin hazirlanmasinda muhum idealardan olmusdur Onlara esasen murekkeb alqoritmlerle isleyen masin emrleri Complete Instruction Computing CISC mikropraqram seviyyesinde mehdud dest daha sade emrlerle Reduced Instruction Set Computer RISC realize olunurdu CISC emrlerinin yerine yetirilmesi ucun bir nece bezen onlarla prosessor takti lazim olur RISC emrleri ise bir taktda yerine yetirilmelidir Xarici emrlerin daxili gorunusunun onlarin yerine yetirilme ardicilligi ve dekodlama rejiminin bele deyisdirilmesi hesablamanin real konveyerlesmesinin heyata kecmesine icaze verdi Neticede CISC emrleri bir prosessor taktinda yerine yetirildi i80486 prosessorunun konveyeri 5 pilleden ibaret idi i80486 prosessorundan baslayaraq Intel prosessorlari muxtelif enerjiye qenaet konsepsiyalari destekleyir Maraqlidir ki i80486 prosessorlarinin inkisafi onun istehsali zamani davam edib Bunun neticesinde de i80486 prosessorlari her istehsalinda evvelki istehsal olunanlardan az ve ya cox derecede ferqlenirdi Ve nehayet PENTIUM donemi Ozunun surusen noqteli heqiqi ededlerle isleme blokunda meshur sehfi ile ilk Pentium 60 1993 cu ilde teqdim olunmusdur Superskalyar arxitekturasi sayesinde 2 konveyerle o bir taktda iki masin instruksiyasi yerine yetire bilirdi Daxili emrler kesine daxili 8 kilobaytliq melumat kesi elave olunmusdur Kecidlerin evveceden teyin olunmasi branch prediction texnologiyasi islenmisdir Melumatlarin emalinda kecirme qabiliyyetini artirmaq ucun Pentium prosessoru 128 ve 256 bitlik daxili ve 64 bite qeder genislendirilmis xarici melumat sinine malikdir Coxprosesli sistemlerin yaradilmasi ucun imkanlar elave olunmusdur xususile de genislendirilmis proqramlasdirila bilen kesilme kontrolleri Advanced Programmable Interrupt Controller APIC ve ikiprosessorlu sistemleririn qurulmasina yonelen xususi cutluk emal rejimi dual processing Pentium prosessorlarinin 133 MHz takt tezliyikli modellerinden 1997 ci il baslayaraq onlara MMX emrler MultiMedia extensions bloku elave olunmusdur Soprosessor bazasi uzerinde realize olunmus bu blok SIMD texnologiyasini desteklediyi ucun eyni tipli melumatlar blokunu bir masin instruksiyasi ile yerine yetirmeyi temin edir Bu genislenmedinin elave edilmesinin meqsedi eynitipli tam ededlerden ibaret massiv melumatlarinin emal olunmasinin suretlendirilmesinden ibaretdir Buna misal olaraq sekil ses arxivlesme ve s melumatlar uzerinde yerine yetirilen emeliyyatlari gostermek olar Butun bu yenilikler Pentium prosessorlarinin imkanlarini sicrayisla artiraraq ondan evvelki i486 prosessorlarindan kifayet qeder ferqlendirerek ona hec bir alternativ saxlamamisdi Hal hazirda Pentium prosessorlarinin uc prosesor ailesi movcuddur Pentium P6 ve NetBurst miroarxitekturali Pentium IV Pentium nesline Pentium ve Pentium MMX prosessorlari aiddir P6 prosessorlarina ise 1995 ci ilde istehsal olunan Pentium Pro modelleri aid edilir Oxsar adlarinin olmasina baxmayaraq her iki prosessor ailesinin daxili arxitekturasi tamamile ferqlenirdi Pentium Pro bir taktda uc emri yerine yetire biler uc konveyerle islemeyi destekleyirdi Prosessor Pentiun Pro kes yaddasla yeni texnologiya esasinda isleyirdi Sade eyni korpus uzerinde olan lakin bir mikrosxem uzerinde olmayan 8KB olculu birinci seviyyeli daxili kes yaddasla beraber prosessor tezliyinde ve elaqe ucun 64 bitlik xususi sina ile isleyen 256KB olculu ikinci seviyyeli kes yaddasa malikdir idi Pentium Pro prosessorlari 36 bitlik melumat sinasi ile tehciz olunmusdur ki bu da lazim olduqda mueyyen sertler daxilinde 64GB qeder yaddas unvanlamaga imkan verirdi 1997 ci ilde Pentiun Pro prosessorunun arxitekturasina MMX emrleri elave olunub Pentium II prosessoru istehsal olundu Bundan elave butun seviyyede kes yaddasin olcusu artirildi birinci seviyyeli emrler ve melumatlar kes yaddasi her biri 16KB a qeder artirildi ikinci seviyye kes yaddas ise 256 512 KB ve ya 1GB ola bilerdi Ikinci seviyyeli kes yaddas prosessorun suretinin yarisina qeder tezliyinde isleye bilirdi Hemde prosessor enerjiye qenaet eden bir cox texnologiyalara malik idi 1998 ci ilde prosessorlarin novbeti iki modeli Celeron ve Pentium II Xeon oldu ki uygun olaraq biri daha yungul ve agir Pentium II modifikasiyasi idi Celeron kutlevi istifade ucun Pentium II Xeon yuksek mehsuldarliqli server sistemleri ucun nezerde tutulmusdur P6 ailesinden olan souncu prosessor Pentium III 2000 ci ilde istehsal olunmusdur Onun esas ferqi ceheti SSE genislenmesi SSE Streaming SIMD Extensions adlandirilan elave MMX emrler destini desteklemesi idi Bunun ucun prosessorun arxitekturasina elave xususi blok elave olunmusdur 2000 ci ilde teqdim edilen Pentium IV prosessoru NetBurst adi dasiyan yeni tip mikroarxitektura ile tehciz edilmis novbeti nesil prosessor hesab edilirdi Pentium IV prosessorunun yaradilmasi ile Intel prosessorlarina elave 144 yeni emr elave olunmusdur Esasen bunlar MMX blokunun surusen noqteli heqiqi ededlerle isleme hemcinin kesleme ve yaddas idare etme emrleri idi Bu emrlerin serti adi SSE2 Streaming SIMD Extensions 2 idi Pentium D modeli iki Pentium 4 cipini bir cipde birlesdirilmis ilk coxnuveli multi core prosessor idi 2003 cu ilde daha effektli enejiye qenaet eden P6 mikroarxitekturali Pentium M modeli teqdim olundu Pentium M modelinin iki nuveli dual core versiyasi kod adi Yonah olan Core Duo ve Pentium Dual Core adlari ile taninmisdir Pentium D modelinden ferqli olaraq her iki nuve bir cipe inteqrasiya olunmusdur Bu modelden sonra Intel Core brend adi istifade olunmaga baslamisdir 2006 ci ilde Intel Core mikroarxitekturali coxnuveli prosessor teqdim olunmusdur Yuksek enerji serfiyyati ve soyutma sistemine telabat prosessorun takt tezliyinin effektli artirila bilinmemesi effektiv olmayan konveyer sistemi Intelin NetBurst mikroarxitekturasindan imtina etmeyine esasli sebebler olmusdur Bu mikroarxitekturani ilk istifade eden prosessorlar Core 2 ailesine daxil olan ve kod adlari Merom Conroe Woodcrest idi Intel core i ailesi Redakte2008 ci ilde ilk Nehalem mikroarxitekturali prosessorlarini teqdim etdi Nehalem prosessorlari 731 milton tranzistordan ibaret idi Nehalem arxitekturasi Core bazasi uzerinde qurulmusdur Nehalem arxitekturali ilk teqdim olunan prosessor 2008 ci ilde teqdim olunan Core i7 idi Ilk Core i3 prosessoru 2010 cu ilde 7 yanvarda teqdim olunmusdu Intel sirketi portativ komputerlerde istifade ucun nezerde tutulan on yeni mobil prosessor teqdim edib Teqdim olunan ciplerin hamisi Tri gate tutum strukturu tranzistorlu 22 nanometrlik texnologiya uzre istehsal olunub Core i7 istehsal xettine bes model i7 4940MX i7 4910MQ i7 4860HQ i7 4810MQ ve i7 4610M daxildir Core i5 ailesine ise dord mehsul Core i5 4310M i5 4340M Core i5 4310U ve Core i5 4360U elave olunub Milli Az ICTnews a istinaden bildirir ki bundan basqa az enerji serfiyyatli Celeron 2961Y cipi ilk defe numayis edilib i7 4940MX qabaqcil modeli Intelin mobil prosessorlar siyahisina basciliq edir Extreme Edition seriyasina aid olan bu cip 3 1 giqahers takt tezlikli dord hesablayici nuveye ve 8 Mbayt yaddasa malikdir Hemcinin eyni anda sekkiz telimat axininin yerine yetirilmesi desteklenir Core i7 nin teqdim olunan diger mehsullarinin tezlikleri 2 4 3 0 giqahers arasinda deyisir i7 4610M den basqa diger butun modeller dord hesablayici nuveye malikdir Takt tezliyi 1 5 2 9 giqahers teskil eden yeni Core i5 prosessorlari iki nuve ile techiz edilib Celeron 2961Y cipi 1 1 giqahers takt tezliyine ve iki hesablayici nuveye malikdir Istinadlar Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Intel core i ailesi amp oldid 4344412, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.