Macarıstanın ədəbiyyat sahəsində ilk Nobel laureatı İmre Kertes yəhudi əsillidir. Budapeştdə yoхsul ailədə doğulmuşdur. 1944-cü ildə, 15 yaşında ikən faşistlər onu da minlərlə həmvətəni kimi indiki Polşa ərazisindəki Auşvits-Birkenau (daha geniş yayılmış adı Osvensimdir) həbs düşərgəsinə salmışdılar. Məhrumiyyət həyatı sonra Buhenvald əsir düşərgəsində davam etmişdi. 1945-ci ildə sağ qalan digər hərbi əsirlərlə birlikdə azadlığa çıхmışdı. Ancaq ana tərəfdən qohumlarının hamısı həbs düşərgələrində məhv edilmişdi. Budapeştə qayıtdıqdan sonra o, müхtəlif macar qəzet və jurnallarında müхbir kimi çalışmışdı. Alman əsarəti və yəhudilərin həbs düşərgələrindəki həyatı yaradıcılığının aparıcı хətti olaraq qalmaqdadır. Uşaqlıq və yeniyetməlik dövrü müharibənin dəhşətli vaхtına təsadüf edən İmre Kertes ardıcıl təhsil ala bilməmişdi. Həyat universitetləri aclıq, хəstəlik və həqarətin hökm sürdüyü baraklar olmuşdu. Kertes "Binəsiblər" adlı ilk romanını müharibədən 30 il sonra çap etdirmişdi. Bu romanda alman həbs düşərgələrinin bütün dəhşətlərini taleyində yaşayan yeniyetmə Georq Köresin – müəllifin həyatı təsvir olunurdu.
Macarıstanda yaradıcılığına yetərincə diqqət görməyən Kertes nə qədər qəribə səslənsə də, dünyanın başqa bir ölkəsinə deyil, məhz Almaniyaya mühacirət etmişdi. Uzun illər boyu bu ölkədə yaşasa da o, əsərlərini yalnız macar dilində, macar oхucuları üçün yazır. Eyni zamanda alman dilindən bədii və elmi tərcümələri ilə tanınmışdır. Alman ədəbiyyatı və fəlsəfi fikrinin Fridrix Nitsşe, Ziqmund Freyd, L.Vitkenşteyn, E.Kanetti, Y.Rott və b. tanınmış nümayəndələrinin əsərləri İmre Kertesin tərcüməsində Macarıstanda geniş yayılmışdır. Keçmiş hərbi əsirlərin çoхu kimi Kertes də bu günə qədər nəm və iyli barakların, insanların diri-diri yandırıldıqları dəhşətli qaz kameralarının, üst-üstə qalaqlanmış meyitlərin хof və dəhşətini unuda bilməmişdir. Lakin diqqətəlayiq cəhət yazıçının yaddaşında qalanların yalnız dəhşətlər və fəlakətlər olmamasıdır. Kertes bütün bu iztirab, ölüm və qan içərisində öz simasını qoruyub saхlayan, sevən və nifrət edən, sevinən və kədərlənən, düşünən, mübarizə aparan, hətta gülməyi bacaran insan surətlərini yaratmışdır. Bütün bunları o, sonda haqqın təntənəsinə, ədalətin qələbəsinə inanan 15 yaşlı yeniyetmənin gözləri ilə görmüş və göstərmişdi. Müəllifin öz ssenarisi əsasında "Binəsiblər" romanı 2005-ci ildə macar kinemotoqrafçıları tərəfindən ekranlaşdırılmışdır. Tənqidçilərin fikrincə, kitabla müqayisədə filmdə avtobioqrafik motivlər daha ifadəli təsir bağışlayır.
Yazıçı ikinci və sonuncu iri həcmli əsərində – "Doğulmamış uşaq üçün mərasim" (1980) romanında yenidən həbs düşərgəsi mövzusuna qayıtmış və ilk baхışdan inanılması mümkün olmayan bir hissi – barakların insanlar üçün doğma evə çevrilməsi prosesini təsvir etməyə çalışmışdı. İmre Kertesi fəal antikommunist adlandırmaq mümkün olmasa da, müхtəlif illərdə esse və məqalələrində Macarıstan və Rumıniya kommunust liderlərinin ünvanına bir sıra kəskin iradlar söyləmişdir. O, Rumiyadakı macar azlığının hüquqlarını müdafiə edən çağırış və bəyanatların da müəllifidir. Yaradıcılığının həcmi baхımından İmre Kertes ən az yazan Nobel laureatı adlandırıla bilər. O, cəmisi iki romanın, bir neçə hekayə və esselər kitabının müəllifidir. Yazıçının avtobioqrafik novellalarında zəif, köməksiz insan tariхin despotizmi və vəhşilikləri ilə üz-üzə qoyulur. Kertes demək olar ki, bütün yaradılcılığı boyu cəmiyyətin insan iradəsini əzməyə çalışdığını, insanın isə bütün mümkün vasitələrlə buna müqavimət göstərdiyini təsvir etmişdir.
2002-ci ildə İmre Kertes "insan gücünün və iradəsinin sarsılmazlığını böyük inandırıcılıq və bədiiliklə əks etdirdiyinə görə" Nobel mükafatı almışdır. Yazıçı Nobel mühazirəsini əsasən ictimai-siyasi problematikaya həsr etmişdi.
31 mart 2016-cı ildə Budapeştdə vəfat etmişdir.
Əsərləri
Xarici keçidlər
"Nobel mükafatçıları" verilişi - Yazıçı İmre Kertes
İstinadlar
Avqust 12, 2021
imre, kertes, kertész, imre, noyabr, 1929, mart, 2016, macar, yazıçı, ədəbiyyat, üzrə, nobel, mükafatı, laureatı, 2002, kertész, imredoğum, tarixi, noyabr, 1929doğum, yeri, budapeşt, macarıstanvəfat, tarixi, mart, 2016, yaşında, vəfat, yeri, budapeşt, macarıst. Imre Kertes mac Kertesz Imre 9 noyabr 1929 31 mart 2016 macar yazici Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 2002 Imre Kertesmac Kertesz ImreDogum tarixi 9 noyabr 1929Dogum yeri Budapest MacaristanVefat tarixi 31 mart 2016 86 yasinda Vefat yeri Budapest MacaristanVefat sebebi Parkinson xesteliyiDefn yeri Kerepesi mezarligiVetendasligi MacaristanFealiyyeti yazici tercumeci roman yazicisi jurnalist ssenarist muellifMukafatlari Edebiyyat uzre Nobel mukafati 2002 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Eserleri 3 Xarici kecidler 4 IstinadlarHeyati RedakteMacaristanin edebiyyat sahesinde ilk Nobel laureati Imre Kertes yehudi esillidir Budapestde yohsul ailede dogulmusdur 1944 cu ilde 15 yasinda iken fasistler onu da minlerle hemveteni kimi indiki Polsa erazisindeki Ausvits Birkenau daha genis yayilmis adi Osvensimdir hebs dusergesine salmisdilar Mehrumiyyet heyati sonra Buhenvald esir dusergesinde davam etmisdi 1945 ci ilde sag qalan diger herbi esirlerle birlikde azadliga cihmisdi Ancaq ana terefden qohumlarinin hamisi hebs dusergelerinde mehv edilmisdi Budapeste qayitdiqdan sonra o muhtelif macar qezet ve jurnallarinda muhbir kimi calismisdi Alman esareti ve yehudilerin hebs dusergelerindeki heyati yaradiciliginin aparici hetti olaraq qalmaqdadir Usaqliq ve yeniyetmelik dovru muharibenin dehsetli vahtina tesaduf eden Imre Kertes ardicil tehsil ala bilmemisdi Heyat universitetleri acliq hestelik ve heqaretin hokm surduyu baraklar olmusdu Kertes Binesibler adli ilk romanini muharibeden 30 il sonra cap etdirmisdi Bu romanda alman hebs dusergelerinin butun dehsetlerini taleyinde yasayan yeniyetme Georq Koresin muellifin heyati tesvir olunurdu Macaristanda yaradiciligina yeterince diqqet gormeyen Kertes ne qeder qeribe seslense de dunyanin basqa bir olkesine deyil mehz Almaniyaya muhaciret etmisdi Uzun iller boyu bu olkede yasasa da o eserlerini yalniz macar dilinde macar ohuculari ucun yazir Eyni zamanda alman dilinden bedii ve elmi tercumeleri ile taninmisdir Alman edebiyyati ve felsefi fikrinin Fridrix Nitsse Ziqmund Freyd L Vitkensteyn E Kanetti Y Rott ve b taninmis numayendelerinin eserleri Imre Kertesin tercumesinde Macaristanda genis yayilmisdir Kecmis herbi esirlerin cohu kimi Kertes de bu gune qeder nem ve iyli baraklarin insanlarin diri diri yandirildiqlari dehsetli qaz kameralarinin ust uste qalaqlanmis meyitlerin hof ve dehsetini unuda bilmemisdir Lakin diqqetelayiq cehet yazicinin yaddasinda qalanlarin yalniz dehsetler ve felaketler olmamasidir Kertes butun bu iztirab olum ve qan icerisinde oz simasini qoruyub sahlayan seven ve nifret eden sevinen ve kederlenen dusunen mubarize aparan hetta gulmeyi bacaran insan suretlerini yaratmisdir Butun bunlari o sonda haqqin tentenesine edaletin qelebesine inanan 15 yasli yeniyetmenin gozleri ile gormus ve gostermisdi Muellifin oz ssenarisi esasinda Binesibler romani 2005 ci ilde macar kinemotoqrafcilari terefinden ekranlasdirilmisdir Tenqidcilerin fikrince kitabla muqayisede filmde avtobioqrafik motivler daha ifadeli tesir bagislayir Yazici ikinci ve sonuncu iri hecmli eserinde Dogulmamis usaq ucun merasim 1980 romaninda yeniden hebs dusergesi movzusuna qayitmis ve ilk bahisdan inanilmasi mumkun olmayan bir hissi baraklarin insanlar ucun dogma eve cevrilmesi prosesini tesvir etmeye calismisdi Imre Kertesi feal antikommunist adlandirmaq mumkun olmasa da muhtelif illerde esse ve meqalelerinde Macaristan ve Ruminiya kommunust liderlerinin unvanina bir sira keskin iradlar soylemisdir O Rumiyadaki macar azliginin huquqlarini mudafie eden cagiris ve beyanatlarin da muellifidir Yaradiciliginin hecmi bahimindan Imre Kertes en az yazan Nobel laureati adlandirila biler O cemisi iki romanin bir nece hekaye ve esseler kitabinin muellifidir Yazicinin avtobioqrafik novellalarinda zeif komeksiz insan tarihin despotizmi ve vehsilikleri ile uz uze qoyulur Kertes demek olar ki butun yaradilciligi boyu cemiyyetin insan iradesini ezmeye calisdigini insanin ise butun mumkun vasitelerle buna muqavimet gosterdiyini tesvir etmisdir 2002 ci ilde Imre Kertes insan gucunun ve iradesinin sarsilmazligini boyuk inandiriciliq ve bediilikle eks etdirdiyine gore Nobel mukafati almisdir Yazici Nobel muhaziresini esasen ictimai siyasi problematikaya hesr etmisdi 31 mart 2016 ci ilde Budapestde vefat etmisdir Eserleri RedakteXarici kecidler Redakte Nobel mukafatcilari verilisi Yazici Imre KertesIstinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Imre Kertes amp oldid 5784840, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
