fbpx
Wikipedia

Adi ilanbalığı

Dekabr 12, 2021

Adi ilanbalığı və ya minoqa (lat. Anguilla anguilla) Sümüklü balıqlar sinfindən aid növ.

?Adi ilanbalığı
Anguilla anguilla
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:Sonağızlılar
Tip:Xordalılar
Yarımtip:Onurğalılar
Sinifüstü:Balıqlar
Sinif:Sümüklü balıqlar
Yarımsinif:Şüaüzgəcli balıqlar
Dəstə:Angvilkimilər
Fəsilə:Çay ilanbalıqları
Cins:Çay ilanbalığı
Növ: Adi ilanbalığı
Elmi adı
Anguilla anguilla (Linnaeus, 1758)
Mühafizə statusu
Son həddə çatmışlar
Critically Endangered (IUCN 3.1) Critically Endangered: 60344

Vikinövlərdə
sistematika
Şəkil
axtarışı
ITIS  161128
NCBI  7936
Édouard Manet, 1864

O, dənizdə yaşayır. Keçicidir, kürü tökmək üçün çaylara keçir. Çaya qışda gedir. Bu zaman çox yağlı olur. Çayda qidalanmır. Bir ilə yaxın çay yuxarı yol gedir, qidalanmadığı üçün arıqlayır. Buna görə də kürü tökdükdən sonra ölür. Deməli, minoqa ömründə bircə dəfə nəsil verir.

Bədən forması

Minoqanın bədəni ilanvarıdır. Dərisi çılpaqdır, selikİidir. Onun bel və quyruq üzgəcləri var. Azğı ağızönü qıfın dibində yerləşir, dəyirmidir, onun yanlarında dişlər var. Başın yanlarında sıra ilə yerləşmiş 7 dəlik görünür. Bunlar qəlsəmə dəlikİəridir. Dəri örtüyü. Dərisi yumşaqdır, xarici skeleti yoxdur. Dərinin üst qatında selik ifraz edən birhüceyrəli vəzilər var. Onların ifraz etdiyi selik bədəni örtür, onu sürüşkənli edir. Seliyin qoruyucu xüsusiyyəti də məlumdur. Başının üstündə olan dəlikİər yan xətt orqanıdır. Bu orqanın hissetmədə əhəmiyyəti var.

Skeleti

Minoqanın skeleti xorda-dan və qığırdaqdan ibarətdir. O, ox skeletə, kəllə skeletinə və tək üzgəc skeletinə ayrılır. Ox skeleti xor-dadandır. Xordanı birləşdirici toxuma qatı əhatə etmişdir.

Kəllə skeleti qığırdaqdan olub çox sadə quruluşdadır. Bu skelet natamam beyin qutusundan, ağız qıfı skeletindən və visseral skeletdən ibarətdir. Beyin qutusu beyni altdan və yanlardan əhatə edir, qutunun üstünü birləşdirici toxuma qatı örtür.

Ağız qıfı skeleti ağız qıfını üstdən və yanlardan, dili isə altdan saxlayan bir neçə qığırdaqdan ibarətdir. Bunların ən vaciblisi ağız boşluğu divarlarını və dili saxlayan qığırdaqlardır.

Visseral skelet uzununa, eninə yerləşən və kəsişmə yerlərində bir-biri ilə birləşən çərçivədən və gözaltı qövsdən əmələ gəlib. Tək üzgəc skeleti uzun, nazik qığırdaq şüalardan ibarətdir. Bu şüalar üzgəc pərdəsini saxlayır.

Həzm orqanları

Bu orqanlar ağızönü qıfdan, ağız boşluğundan, udlaqdan, qida borusu və bağırsaqlardan ibarətdir. Bağırsaq xaricə anal dəlikİə açılır. Qara ciyər və mədəaltı vəzi də həzm orqanıdır.

Tənəffüs orqanları

Bu orqanlar tənəffüs borusundan və qəlsəmə aparatından ibarətdir. Tənəffüs borusu kor qurtarır. Bu boruya başın yanlarından hər tərəfdən 7 dəlik açılır. Bunlar həm də xariclə ələqələnir. Müqayisə üçün deyək ki, minoqaya ən yaxın olan miksinin qəlsəmə dəlikİərinin ümumi boşluğu var. Bu boşluq xaricə yalnız bir dəlikİə açılır. Bu, miksinin parazitliyi ilə əlaqədardır. Qəlsəmə dəlikİərinin divarı əzəzləli olduğu üçün yığılıb açıla bilir. Bu zaman su tənəffüs borusuna, oradan qəlsəmə dəliklərinə gəlir və xaricə çıxır. Su qəlsəmə dəlikİərində olduqda suda həll olmuş oksigen qana keçir və heyvan tənəffüs edir. Qan-damar sistemi. Bu sistem ürəkdən, arteriya və vena damaralarından ibarətdir. Ürəkdə bir qulaqcıq və bir mədəcik var. Qarın qan damarının genişlənmiş hissəsi aorta soğanacağı adlanır. Arteriya ürəkdən gedən, vena ürəyə gələn damarlara deyilir. Arteriyalarla təmiz və ya arterial, venalarla oksigensiz və ya venoz qan axır. Minoqanın bir qan dövranı var, ürəkdə venoz qandır.

İfrazat orqanları

İfrazat orqanları bir cüt böyrəkdir. Minoqanın rüşeymində baş böyrək, yaşlısında bədən böyrəyi olur, Bu böyrək bədən boşluğunda yerləşir. Hər böyrəkdən bir sidik axarı çıxır. Sidik axarları sidik-cinsi dəlikİə xaricə açılır. Cinsiyyət sistemi. Minoqanın erkəyi və dişisi var. Dişinin yumurtalığı, erkəyin toxumluğu olur. Yumurtalıq və toxumluq bədən boşluğunda yerləşir. Bunların axarları yoxdur. Yetişmiş cinsiyyət hüceyrəsi (kürü və ya toxum mayesi) bədən boşluğuna düşür. Oradan xüsusi dəlikİə xaricə çıxır, mayalanma suda gedir.

Sinir sistemi

Minoqanın sinir sistemi baş-beyindən və onurğa beynindən ibarətdir. Baş beyin kiçikdir. O, 5 hissədən ibarətdir: ön beyin, aralıq beyin, orta beyin, uzunsov beyin və beyincik. Baş beyinin ənsə hissəsi inkişaf etməyib. Onurğa beyni lentvaridir. Ondan bel və qarın sinir telləri çıxır. Bu sinirlər sonrakı onurğalılardan fərqli olaraq bir-biri ilə birləşir.

Minoqanın hiss orqanları da var. Bunlara qoxu, görmə, eşitmə, yan xətt orqanları, dəridə olan sinir ucları daxildir.

Əhəmiyyəti

Minoqa elə yerlərdə yaşayır ki, orada digər balıqlar, demək olar ki, olmur. O, həm də xüsusi qida obyektlərini yeyir, onları insan üçün xeyirli məhsula çevirir. Minoqanın yüksək keyfiyyətli əti var. Əvvəllər Xəzər dənizində çox idi. Onun tutulması ilə məşğul olan xüsusi vətəgə var idi. Minoqa balıqlara yapışaraq onları sorur və zərər verir. Son vaxtlarda ehtiyatı azalmışdır. Ona görə də Azərbaycan Qırmızı Kitabına daxil edilib.

  • Status. Nisbətən az rast gələn, sayca getdikcə azalan növdür.
    • Yayılması. İlanbalığı keçici balıqdır. Yalamadan Astaraya kimi hər yerdə rast gəlinir.
    • Yaşayış yeri. İlanbalığı ən çox Xəzər dənizinin sahillərində olur və qidalanır. Çaylara yalnız çoxalma məqsədilə girir, bu müddətdə qidalanmır. Elə buna görə də çoxalmadan sonra hər iki cins halsızlıqdan ölür. Hazırda Kürdə təkcə Əlincəçayda kürüləmə yeri vadır.

Sayı. Kürüləmənin aşağı olması və cəmi bir dəfə nəsil verməsi ilə əlaqədar ilanbalığı azsaylıdır.

  • Çoxalması. Çoxalma məqsədilə ilanbalığı çaylara girir. Çayagirmə qışda, adətən dekabrdan fevrala qədər davam edir. Bu vaxt onun cinsi vəziləri III-IV yetginlik mərhələsində olur. Çoxalması mayda başlayır, iyulda qurtarır. Kürüsünü qumlu-çınqıllı yerlərdə tökür. Kürülərin sayı orta hesabla 31 min olur.
  • Sayının dəyişilmə səbəbləri. Xəzər dənizinin səviyyəsinin dəyişilməsi, neft, kimya sənayesi və məişət tullantıları ilə çirklənməsi nəticəsində ekoloji şəraitin pisləşməsi.
  • Qorunması üçün zəruri olan tədbirlər. İlanbalığının Kür çayı hövzəsində təkcə çoxalma yeri olan Əlincəçayı qorumaq. Onun süni surətdə artırılması biotexnikasını işləyib hazırlamaq, körpələrini süni yolla yetişdirib təbii sulara buraxmaq lazımdır.

Xarici keçidlər

  • [1] 2017-05-16 at the Wayback Machine
  • Nəsli kəsilməkdə olan ilanbalığı
  • Rusiyanın onurğalı heyvanları: Adi ilanbalığı

Dekabr 12, 2021
ilanbalığı, minoqa, anguilla, anguilla, sümüklü, balıqlar, sinfindən, növ, anguilla, anguillaelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağızlılartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinifüstü, balıqlarsin. Adi ilanbaligi ve ya minoqa lat Anguilla anguilla Sumuklu baliqlar sinfinden aid nov Adi ilanbaligiAnguilla anguillaElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinifustu BaliqlarSinif Sumuklu baliqlarYarimsinif Suauzgecli baliqlarDeste AngvilkimilerFesile Cay ilanbaliqlariCins Cay ilanbaligiNov Adi ilanbaligiElmi adiAnguilla anguilla Linnaeus 1758 Muhafize statusuSon hedde catmislarCritically Endangered IUCN 3 1 Critically Endangered 60344VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 161128NCBI 7936Edouard Manet 1864 O denizde yasayir Kecicidir kuru tokmek ucun caylara kecir Caya qisda gedir Bu zaman cox yagli olur Cayda qidalanmir Bir ile yaxin cay yuxari yol gedir qidalanmadigi ucun ariqlayir Buna gore de kuru tokdukden sonra olur Demeli minoqa omrunde birce defe nesil verir Mundericat 1 Beden formasi 2 Skeleti 3 Hezm orqanlari 4 Teneffus orqanlari 5 Ifrazat orqanlari 6 Sinir sistemi 7 Ehemiyyeti 8 Xarici kecidlerBeden formasi RedakteMinoqanin bedeni ilanvaridir Derisi cilpaqdir selikIidir Onun bel ve quyruq uzgecleri var Azgi agizonu qifin dibinde yerlesir deyirmidir onun yanlarinda disler var Basin yanlarinda sira ile yerlesmis 7 delik gorunur Bunlar qelseme delikIeridir Deri ortuyu Derisi yumsaqdir xarici skeleti yoxdur Derinin ust qatinda selik ifraz eden birhuceyreli veziler var Onlarin ifraz etdiyi selik bedeni ortur onu suruskenli edir Seliyin qoruyucu xususiyyeti de melumdur Basinin ustunde olan delikIer yan xett orqanidir Bu orqanin hissetmede ehemiyyeti var Skeleti RedakteMinoqanin skeleti xorda dan ve qigirdaqdan ibaretdir O ox skelete kelle skeletine ve tek uzgec skeletine ayrilir Ox skeleti xor dadandir Xordani birlesdirici toxuma qati ehate etmisdir Kelle skeleti qigirdaqdan olub cox sade qurulusdadir Bu skelet natamam beyin qutusundan agiz qifi skeletinden ve visseral skeletden ibaretdir Beyin qutusu beyni altdan ve yanlardan ehate edir qutunun ustunu birlesdirici toxuma qati ortur Agiz qifi skeleti agiz qifini ustden ve yanlardan dili ise altdan saxlayan bir nece qigirdaqdan ibaretdir Bunlarin en vaciblisi agiz boslugu divarlarini ve dili saxlayan qigirdaqlardir Visseral skelet uzununa enine yerlesen ve kesisme yerlerinde bir biri ile birlesen cerciveden ve gozalti qovsden emele gelib Tek uzgec skeleti uzun nazik qigirdaq sualardan ibaretdir Bu sualar uzgec perdesini saxlayir Hezm orqanlari RedakteBu orqanlar agizonu qifdan agiz boslugundan udlaqdan qida borusu ve bagirsaqlardan ibaretdir Bagirsaq xarice anal delikIe acilir Qara ciyer ve medealti vezi de hezm orqanidir Teneffus orqanlari RedakteBu orqanlar teneffus borusundan ve qelseme aparatindan ibaretdir Teneffus borusu kor qurtarir Bu boruya basin yanlarindan her terefden 7 delik acilir Bunlar hem de xaricle eleqelenir Muqayise ucun deyek ki minoqaya en yaxin olan miksinin qelseme delikIerinin umumi boslugu var Bu bosluq xarice yalniz bir delikIe acilir Bu miksinin parazitliyi ile elaqedardir Qelseme delikIerinin divari ezezleli oldugu ucun yigilib acila bilir Bu zaman su teneffus borusuna oradan qelseme deliklerine gelir ve xarice cixir Su qelseme delikIerinde olduqda suda hell olmus oksigen qana kecir ve heyvan teneffus edir Qan damar sistemi Bu sistem urekden arteriya ve vena damaralarindan ibaretdir Urekde bir qulaqciq ve bir medecik var Qarin qan damarinin genislenmis hissesi aorta soganacagi adlanir Arteriya urekden geden vena ureye gelen damarlara deyilir Arteriyalarla temiz ve ya arterial venalarla oksigensiz ve ya venoz qan axir Minoqanin bir qan dovrani var urekde venoz qandir Ifrazat orqanlari RedakteIfrazat orqanlari bir cut boyrekdir Minoqanin ruseyminde bas boyrek yaslisinda beden boyreyi olur Bu boyrek beden boslugunda yerlesir Her boyrekden bir sidik axari cixir Sidik axarlari sidik cinsi delikIe xarice acilir Cinsiyyet sistemi Minoqanin erkeyi ve disisi var Disinin yumurtaligi erkeyin toxumlugu olur Yumurtaliq ve toxumluq beden boslugunda yerlesir Bunlarin axarlari yoxdur Yetismis cinsiyyet huceyresi kuru ve ya toxum mayesi beden bosluguna dusur Oradan xususi delikIe xarice cixir mayalanma suda gedir Sinir sistemi RedakteMinoqanin sinir sistemi bas beyinden ve onurga beyninden ibaretdir Bas beyin kicikdir O 5 hisseden ibaretdir on beyin araliq beyin orta beyin uzunsov beyin ve beyincik Bas beyinin ense hissesi inkisaf etmeyib Onurga beyni lentvaridir Ondan bel ve qarin sinir telleri cixir Bu sinirler sonraki onurgalilardan ferqli olaraq bir biri ile birlesir Minoqanin hiss orqanlari da var Bunlara qoxu gorme esitme yan xett orqanlari deride olan sinir uclari daxildir Ehemiyyeti RedakteMinoqa ele yerlerde yasayir ki orada diger baliqlar demek olar ki olmur O hem de xususi qida obyektlerini yeyir onlari insan ucun xeyirli mehsula cevirir Minoqanin yuksek keyfiyyetli eti var Evveller Xezer denizinde cox idi Onun tutulmasi ile mesgul olan xususi vetege var idi Minoqa baliqlara yapisaraq onlari sorur ve zerer verir Son vaxtlarda ehtiyati azalmisdir Ona gore de Azerbaycan Qirmizi Kitabina daxil edilib Status Nisbeten az rast gelen sayca getdikce azalan novdur Yayilmasi Ilanbaligi kecici baliqdir Yalamadan Astaraya kimi her yerde rast gelinir Yasayis yeri Ilanbaligi en cox Xezer denizinin sahillerinde olur ve qidalanir Caylara yalniz coxalma meqsedile girir bu muddetde qidalanmir Ele buna gore de coxalmadan sonra her iki cins halsizliqdan olur Hazirda Kurde tekce Elincecayda kuruleme yeri vadir Sayi Kurulemenin asagi olmasi ve cemi bir defe nesil vermesi ile elaqedar ilanbaligi azsaylidir Coxalmasi Coxalma meqsedile ilanbaligi caylara girir Cayagirme qisda adeten dekabrdan fevrala qeder davam edir Bu vaxt onun cinsi vezileri III IV yetginlik merhelesinde olur Coxalmasi mayda baslayir iyulda qurtarir Kurusunu qumlu cinqilli yerlerde tokur Kurulerin sayi orta hesabla 31 min olur Sayinin deyisilme sebebleri Xezer denizinin seviyyesinin deyisilmesi neft kimya senayesi ve meiset tullantilari ile cirklenmesi neticesinde ekoloji seraitin pislesmesi Qorunmasi ucun zeruri olan tedbirler Ilanbaliginin Kur cayi hovzesinde tekce coxalma yeri olan Elincecayi qorumaq Onun suni suretde artirilmasi biotexnikasini isleyib hazirlamaq korpelerini suni yolla yetisdirib tebii sulara buraxmaq lazimdir Xarici kecidler Redakte 1 Arxivlesdirilib 2017 05 16 at the Wayback Machine Nesli kesilmekde olan ilanbaligi Rusiyanin onurgali heyvanlari Adi ilanbaligi Menbe https az wikipedia org w index php title Adi ilanbaligi amp oldid 6077443, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.