Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
İbrahimiyyə mədəsəsi — Azərbaycanın Şuşa şəhərində İbrahimxəlilxan məscidində fəaliyyət göstərən mədrəsə.
| İbrahimiyyə mədrəsəsi |
|---|
Mədrəsənin tarixi
XVIII əsrin ikinci yarısından Şuşa şəhərində bir sıra mədrəsə fəaliyyət göstərirdi. Bu mədrəsələr əsasən şəhərdəki məscidlərin nəzdində idi.
Məscid mədrəsələrinin əsas xüsusiyyətlərindən biri orada təhsil alan şagirdlərin əsasən aşağı təbəqənin nümayəndələrindən ibarət olması idi. Saraylarda təhsil silki xarakter daşıdığı halda, məscid məktəbləri ümumi xarakter daşıyırdı. Dövlət məktəblərinin azlığı, silkliyi və təhsil haqqının çox olması, həmçinin təhsilin rus dilində aparılması ucbatından kasıb təbəqənin nümayəndələri belə məktəblərdə oxuyanların çox az hissəsini təşkil edirdi.
Məscid məktəblərinin əsas xüsusiyyətlərindən biri də onların təhsil haqqından yığılan pul ilə idarə olunması idi. Əvvəllər olduğu kimi, təhsil haqqı pul və təsadüfi hədiyyələrdən ibarət idi. Hədiyyə bir dəfə uşaq məktəbə daxil olarkən, bir dəfə də "Quran"ı oxuyarkən verilirdi. Hədiyyələr əsasən uşaqlar müxtəlif mərhələləri keçdikləri zaman verilirdi. Hədiyyələr az miqdarda pul, bir kəllə qənd, yaxud da mollaya-müəllimə arxalıq üçün parçadan ibarət olurdu.
Təhsil haqqının miqdarı valideynlərin varlılıq dərəcəsindən asılı olaraq dəyişirdi və məktəbdar tərəfindən müəyyən edilirdi. Şagirdlərdən alınan təhsil haqqı arasında olan fərq bəzən bir neçə dəfədən də artıq olurdu. Məscid məktəblərində tədrislə məşğul olan mollalar əhalinin dəfn mərasimlərində də iştirak edir, müəyyən qədər də əlavə gəlir əldə edirdilər.
Məscid məktəblərində fəaliyyət göstərən mollaların sayına gəldikdə isə demək olar ki, hər məktəbdə bir molla müəllimlik edirdi və müəllimlərin sayı məktəblərin sayına uyğun gəlirdi.
1875-ci ildə Şuşa şəhərinin prixod mollaları dövlət tərəfindən siyahıya alınıb. Siyahı məscidlər və məhəllələr üzrə tərtib olunub:
- 1. Ibrahimxəlil xan məscidi (Cümə məscidi) — Baş molla: Mirzə Məhəmmədəli Molla Həsən oğlu (Qayıbov), mollalar: Molla Məmməd Molla Abdulla oğlu (Axundov), Hacı Molla Ələkbər Kərbəlayı Yusif oğlu (Yusifzadə), Məmməd Molla Allahverdi oğlu Ədilbəyov.
Akademik Hüseyn Əhmədov yazır ki, İbrahimxan məscidinin nəzdində iki məktəb fəaliyyət göstərirdi. Bunlardan biri 1801, digəri isə 1803-cü ildə yaranmışdı.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ibrahimiyye medesesi Azerbaycanin Susa seherinde Ibrahimxelilxan mescidinde fealiyyet gosteren medrese Ibrahimiyye medresesiMedresenin tarixiredakteXVIII esrin ikinci yarisindan Susa seherinde bir sira medrese fealiyyet gosterirdi Bu medreseler esasen seherdeki mescidlerin nezdinde idi Mescid medreselerinin esas xususiyyetlerinden biri orada tehsil alan sagirdlerin esasen asagi tebeqenin numayendelerinden ibaret olmasi idi Saraylarda tehsil silki xarakter dasidigi halda mescid mektebleri umumi xarakter dasiyirdi Dovlet mekteblerinin azligi silkliyi ve tehsil haqqinin cox olmasi hemcinin tehsilin rus dilinde aparilmasi ucbatindan kasib tebeqenin numayendeleri bele mekteblerde oxuyanlarin cox az hissesini teskil edirdi Mescid mekteblerinin esas xususiyyetlerinden biri de onlarin tehsil haqqindan yigilan pul ile idare olunmasi idi Evveller oldugu kimi tehsil haqqi pul ve tesadufi hediyyelerden ibaret idi Hediyye bir defe usaq mektebe daxil olarken bir defe de Quran i oxuyarken verilirdi Hediyyeler esasen usaqlar muxtelif merheleleri kecdikleri zaman verilirdi Hediyyeler az miqdarda pul bir kelle qend yaxud da mollaya muellime arxaliq ucun parcadan ibaret olurdu Tehsil haqqinin miqdari valideynlerin varliliq derecesinden asili olaraq deyisirdi ve mektebdar terefinden mueyyen edilirdi Sagirdlerden alinan tehsil haqqi arasinda olan ferq bezen bir nece defeden de artiq olurdu Mescid mekteblerinde tedrisle mesgul olan mollalar ehalinin defn merasimlerinde de istirak edir mueyyen qeder de elave gelir elde edirdiler Mescid mekteblerinde fealiyyet gosteren mollalarin sayina geldikde ise demek olar ki her mektebde bir molla muellimlik edirdi ve muellimlerin sayi mekteblerin sayina uygun gelirdi 1875 ci ilde Susa seherinin prixod mollalari dovlet terefinden siyahiya alinib Siyahi mescidler ve mehelleler uzre tertib olunub 1 Ibrahimxelil xan mescidi Cume mescidi Bas molla Mirze Mehemmedeli Molla Hesen oglu Qayibov mollalar Molla Memmed Molla Abdulla oglu Axundov Haci Molla Elekber Kerbelayi Yusif oglu Yusifzade Memmed Molla Allahverdi oglu Edilbeyov Akademik Huseyn Ehmedov yazir ki Ibrahimxan mescidinin nezdinde iki mekteb fealiyyet gosterirdi Bunlardan biri 1801 digeri ise 1803 cu ilde yaranmisdi Istinadlarredakte Menbe https az wikipedia org w index php title Ibrahimiyye medresesi amp oldid 7849824