Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Üfüqi analiz — müxtəlif dövrlər üzrə göstəricilərin müqayisəsini nəzərdə tutan maliyyə təhlili üsulu. Zamanla ayrı-ayrı maliyyə göstəricilərinin dinamikasının öyrənilməsi əsasında. Maliyyə göstəriciləri kimi maliyyə hesabatı maddələrinin (gəlir, mənfəət, balans maddələri) və maliyyə fəaliyyətinin göstəriciləri (məsələn, EBITDA), maliyyə əmsalları (gəlirlilik, likvidlik, Borc/EBITDA və s.) məlumatlarından istifadə edilə bilər. Dövrlər kimi istənilən eyni vaxt intervalları (ay, rüb, il) istifadə olunur.
Üfüqi analizin növləri
- hesabat dövrünün maliyyə göstəricilərinin əvvəlki dövrün (ay, rüb, il) göstəriciləri ilə müqayisəsi.
- hesabat dövrünün maliyyə göstəricilərinin ötən ilin müvafiq dövrünün göstəriciləri ilə müqayisəsi. Bu tip təhlil açıq mövsümi faktoru olan şirkətlərə tətbiq edilir.
- bir sıra əvvəlki dövrlərin maliyyə göstəricilərinin müqayisəsi. Bu tip təhlilin məqsədi ayrı-ayrı göstəricilərdə meylləri müəyyən etmək, dinamikada trend xəttini müəyyən etməkdir.
Təhlillərə yanaşmalar
1. Mütləq qiymətlərlə müqayisə:
- Mütləq Dəyişiklik = Cari Dəyər - Əsas Dəyər.
Beləliklə, pul ifadələrində ən böyük dəyişikliyin müşahidə olunduğu hesabat maddələri müəyyən edilir. Əmsalları müqayisə edərkən əmsalların baza dəyərindən maksimum kənara çıxdığı vaxt dövrləri müəyyən edilir.
2. Nisbi baxımdan müqayisə:
- Nisbi dəyişiklik (artım sürəti, %) = 100%* Mütləq dəyişiklik/Əsas dəyər
- Nisbi dəyişiklik (artım sürəti, %)= 100%* Cari dəyər/Əsas dəyər
Nisbi dəyərlərdən istifadə edərək, fəaliyyət miqyasına görə müqayisə olunmayan müəssisələrin göstəricilərinin dinamikasını müqayisə etmək (məsələn, gəlir və mənfəət dinamikasının göstəricilərini müqayisə etmək) rahatdır.
Maliyyə hesabatlarını təhlil edərkən hər iki yanaşmanın tətbiqi vacibdir.
Təhlilin nəticələrinə əsaslanan nəticələr onların əlaqəsində olan göstəricilərin məcmusunun təhlilinə əsaslanmalıdır. Üfüqi maliyyə təhlilinin bütün növləri ayrı-ayrı amillərin müvafiq effektiv göstəricilərin dəyişməsinə təsirinin öyrənilməsi ilə tamamlanır. Belə bir analitik tədqiqatın nəticələri dinamik amil modellərini qurmağa imkan verir, sonradan maliyyə göstəricilərinin planlaşdırılması prosesində istifadə olunur.
Metodun üstünlükləri və çatışmazlıqları
Faydaları
- Göstəricilərin dəyişməsi və bu dəyişikliklərin zamanla davamlılığı əsasında müəssisənin fəaliyyətində trend təyin etməyə imkan verir.
- Təhlillərin nəticələrinə əsasən, fəaliyyətlərinin miqyasına görə fərqlənən şirkətləri müqayisə etmək olar.
Mənfi cəhətləri
- Baza müddətinin seçiminə həssaslıq. Bu çatışmazlıq analitikə təhlilin nəticələrinə əsasən nəticələr formalaşdırarkən göstəriciləri manipulyasiya etməyə imkan verir.
- Mühasibat uçotu və hesabat standartlarında dəyişikliklərə həssaslıq. Göstəricilərin uçotunda baş verən dəyişikliklər müxtəlif dövrlərin məlumatlarını müqayisə etməyə imkan vermir.
Təhlil zamanı müşahidə edilməli olan vacib şərt göstəricilərin müqayisəliliyidir, yalnız keyfiyyətcə homojen dəyərlər müqayisə edilə bilər.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- Экономический анализ: учеб. / Г. В. Савицкая. – 11-е изд., испр. и доп. – М.: Новое знание, 2005.
- Бланк И. А. Финансовый менеджмент: Учебный кур. – К.: Ника-Центр, Эльга, 2002.
- Анализ и диагностика финансово-хозяйственной деятельности предприятия: Учебник – «ИНФРА-М», 2017.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ufuqi analiz muxtelif dovrler uzre gostericilerin muqayisesini nezerde tutan maliyye tehlili usulu Zamanla ayri ayri maliyye gostericilerinin dinamikasinin oyrenilmesi esasinda Maliyye gostericileri kimi maliyye hesabati maddelerinin gelir menfeet balans maddeleri ve maliyye fealiyyetinin gostericileri meselen EBITDA maliyye emsallari gelirlilik likvidlik Borc EBITDA ve s melumatlarindan istifade edile biler Dovrler kimi istenilen eyni vaxt intervallari ay rub il istifade olunur Ufuqi analizin novlerihesabat dovrunun maliyye gostericilerinin evvelki dovrun ay rub il gostericileri ile muqayisesi hesabat dovrunun maliyye gostericilerinin oten ilin muvafiq dovrunun gostericileri ile muqayisesi Bu tip tehlil aciq movsumi faktoru olan sirketlere tetbiq edilir bir sira evvelki dovrlerin maliyye gostericilerinin muqayisesi Bu tip tehlilin meqsedi ayri ayri gostericilerde meylleri mueyyen etmek dinamikada trend xettini mueyyen etmekdir Tehlillere yanasmalar 1 Mutleq qiymetlerle muqayise Mutleq Deyisiklik Cari Deyer Esas Deyer Belelikle pul ifadelerinde en boyuk deyisikliyin musahide olundugu hesabat maddeleri mueyyen edilir Emsallari muqayise ederken emsallarin baza deyerinden maksimum kenara cixdigi vaxt dovrleri mueyyen edilir 2 Nisbi baximdan muqayise Nisbi deyisiklik artim sureti 100 Mutleq deyisiklik Esas deyer Nisbi deyisiklik artim sureti 100 Cari deyer Esas deyer Nisbi deyerlerden istifade ederek fealiyyet miqyasina gore muqayise olunmayan muessiselerin gostericilerinin dinamikasini muqayise etmek meselen gelir ve menfeet dinamikasinin gostericilerini muqayise etmek rahatdir Maliyye hesabatlarini tehlil ederken her iki yanasmanin tetbiqi vacibdir Tehlilin neticelerine esaslanan neticeler onlarin elaqesinde olan gostericilerin mecmusunun tehliline esaslanmalidir Ufuqi maliyye tehlilinin butun novleri ayri ayri amillerin muvafiq effektiv gostericilerin deyismesine tesirinin oyrenilmesi ile tamamlanir Bele bir analitik tedqiqatin neticeleri dinamik amil modellerini qurmaga imkan verir sonradan maliyye gostericilerinin planlasdirilmasi prosesinde istifade olunur Metodun ustunlukleri ve catismazliqlariFaydalari Gostericilerin deyismesi ve bu deyisikliklerin zamanla davamliligi esasinda muessisenin fealiyyetinde trend teyin etmeye imkan verir Tehlillerin neticelerine esasen fealiyyetlerinin miqyasina gore ferqlenen sirketleri muqayise etmek olar Menfi cehetleri Baza muddetinin secimine hessasliq Bu catismazliq analitike tehlilin neticelerine esasen neticeler formalasdirarken gostericileri manipulyasiya etmeye imkan verir Muhasibat ucotu ve hesabat standartlarinda deyisikliklere hessasliq Gostericilerin ucotunda bas veren deyisiklikler muxtelif dovrlerin melumatlarini muqayise etmeye imkan vermir Tehlil zamani musahide edilmeli olan vacib sert gostericilerin muqayiseliliyidir yalniz keyfiyyetce homojen deyerler muqayise edile biler Hemcinin baxSaquli analizEdebiyyatEkonomicheskij analiz ucheb G V Savickaya 11 e izd ispr i dop M Novoe znanie 2005 Blank I A Finansovyj menedzhment Uchebnyj kur K Nika Centr Elga 2002 Analiz i diagnostika finansovo hozyajstvennoj deyatelnosti predpriyatiya Uchebnik INFRA M 2017