Çöl məscidi və ya Dondarlı məscidi — Qubadlı rayonu, Dondarlı kəndi ərazisindı yerləşən Arran memarlıq məktəbi üslubunda tikilmiş məscid. Məscidin üzərində olan dörd yumru xanadakı yazılardan bəlli olur ki, dini ibadət yeri XIX əsrin ortalarında inşa edilib. Giriş qapısı üzərində olan yarım dairəvi tağbəndə ki, yazıda hicri təqvimi ilə 1281-ci il qeyd edlib. Bu da miladi tarixi ilə 1860-cı il hesab olunur. Həmcinin bu kitabədə qeyd olunur: Sahibul cəmaətul Dondarlı, yəni onun sahibi Dondarli caamatıdır. Məscidin üzərində daha bir kitabədə isə binanın hicri 1081-ci ildə tikildiyi yazılıb. Bu da miladi tarixlə 1670-cı il hesab olunur. Bu yazılarda aydın olur ki, Dondarli kənd məscidi bir dəfə uçulduqdan sonra, yenidən tikilib.
Məsciddə xidmət edən nəsl şəcərəsi 1916-cı ilə kimi həmin məscid də fəaliyyətini davam еtdirmişdir. Sоvеt hökuməti tərəfindən rеrpеssiya оlunmuş Azərbaycanın tanınmış ziyalısı Bəhlul Əfəndi (Bəhlul Bеhçət) bu nəsildəndir. Оnun nəvəsi Həmidullah Əfəndiyеv ruhani təhsili almışdır və indi də dini fəaliyyət göstərir.
Tarixi
Dondarlı məscidi, işğaldan azad ediləndə ilk vəziyyəti
Dondarlı kəndindəki Dondarlı məscidi Ermənistanın işğalına qədər qədər yaxşı vəziyyətdə gəlib çatmışdır. Erməni işğalından sonra məscidin vəziyyəti bərbad duruma salınmışdır. 2020-ci il 25 oktyabr tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Qubadlı rayonunun işğaldan azad edildiyi prezident tərəfindən bəyan edilmişdir..
Memarlıq xüsusiyyətləri
Yerli inşaat materialları ilə tikilmiş Dondarlı məscidi kənd klubunun qonşuluğunda yerləşir. Məscidin qapısı hündürlüyünə qədərki məsafədən bütün divarları boyu üfuqi səmtdə aparılmış relyefli qurşaq onu uzaqdan ikimərtəbəli kimi göstərir. Əslində bu aldadıcıdır. Bina bir mərtəbəlidir. Təqribən bir metrlik kürsü üzərində inşa edilib. Eni 2 metrə çatan eyvandan birbaşa ibadət zalına qapı açılır. Giriş qapısı yuxarıdan yarım dairəvi tağbəndlə tamamlanır. Həmin qapının sol yanında kiçik ölçülü nişa var. Nişanın sağ və sol tərəflərində isə dairəvi formada daşlar qoyulub üzərinə kitabələr yazılmışdır.
Dondarlı məscidinin ibadət zalında dörd ədəd daş sütunlar qoyulub. Sütunlara kömək məqsədi ilə yan divarlar üzərində playstrlar quraşdırılmışdır. Onlar zalın üstünü örtən gümbəzlərin daha da möhkəm (möhtəşəm) dayanıqlı olmasına şərait yaradır. Ancaq məscidin interyerindən baxanda bu mənzərənin şahidi oluruq. Onun dam tərəfdən örtüyü isə Şuşa, Ağdam, Füzuli və s. şəhərlərinin məscidlərində olduğu kimi yamaclı formada həll edilmişdir. XVIII-XIX əsrin yadigarı olan Dondarlı məscidi Qarabağın qədim islam memarlığının gözəl nümunəsidir.
Üzərindəki yazılar
Dondarlı məscidi işğaldan azad edildikdən sonra iç hissəsi
Dondarlı məscidinin girişindəki, dairəvi tağbənd və ondan yuxarıdakı yazı.
Dondarlı məscidi üzərində daş kitabədəki, yumru yazı.
Məscidin üzərində ərəb əlifbası ilə bir necə kitabə vardır. Kənd işğaldan azad olunduqdan sonra bu kitabələr ilahiyyatçı Behcət Əfəndiyev tərəfindən oxunmuşdur.
Giriş qapısı üzərində olan yarım dairəvi tağbəndə ki, yazıda Lə iləhə İlləllah Muhəmmədən Rəsulallah yazılıb. Həmcinin hicri təqvimi ilə 1281-ci il qeyd edlib. Bu da miladi tarixi ilə 1860-cı il hesab olunur. Həmcinin bu kitabədə qeyd olunur: Sahibul cəmaətul Dondarlı, yəni onun sahibi Dondarli camatıdır.
Məscidin üzərində daha bir kitabədə isə belə yazılıb: بنينا هذه كريم الحسنة بحجرة النبي احدى ثمانين و الف سنة. Tərcüməsi: "Bunu gözəl bir ehsan olaraq hicri 1081-ci ildə tikdik". Bu da miladi tarixlə 1670-cı il hesab olunur.
Məscidin üzərindəki, yazılardan bəlli olur ki, Dondarli kənd məscidinin tarixi daha qədimdir. O, bir dəfə uçulduqdan sonra, yenidən tikilib. Məscidin yuxarı hissəsində daha bir kitabə də vardır. Təəssüfki, onu oxumaq hələ mümkün deyil. Məscidin mehrabında da Qurani Kərimdən bir ayə yazılmışdır.
İstinadlar
Din xadimi Həmidullah Əfəndiyеv
Qubadlı rayonunun əsir abidələri
İlham Əliyev (2020). "İlham Əliyevin Tviti" (azərb.). İlham Əliyev. İstifadə tarixi: 2020-10-25.
Qubadlı rayоnu ərazisində оlan dini ibadətgahlar, оcaqlar, məscidlər, pir və ziyarətgahlar haqqında M ə l u m a t
çöl, məscidi, dondarlı, məscidi, qubadlı, rayonu, dondarlı, kəndi, ərazisindı, yerləşən, arran, memarlıq, məktəbi, üslubunda, tikilmiş, məscid, məscidin, üzərində, olan, dörd, yumru, xanadakı, yazılardan, bəlli, olur, dini, ibadət, yeri, əsrin, ortalarında, in. Col mescidi ve ya Dondarli mescidi Qubadli rayonu Dondarli kendi erazisindi yerlesen Arran memarliq mektebi uslubunda tikilmis mescid Mescidin uzerinde olan dord yumru xanadaki yazilardan belli olur ki dini ibadet yeri XIX esrin ortalarinda insa edilib Giris qapisi uzerinde olan yarim dairevi tagbende ki yazida hicri teqvimi ile 1281 ci il qeyd edlib Bu da miladi tarixi ile 1860 ci il hesab olunur Hemcinin bu kitabede qeyd olunur Sahibul cemaetul Dondarli yeni onun sahibi Dondarli caamatidir Mescidin uzerinde daha bir kitabede ise binanin hicri 1081 ci ilde tikildiyi yazilib Bu da miladi tarixle 1670 ci il hesab olunur Bu yazilarda aydin olur ki Dondarli kend mescidi bir defe uculduqdan sonra yeniden tikilib Col mescidiDondarli mescidinin isgaldan evvelki gorunusuOlke AzerbaycanYerlesir Qubadli rayonu Dondarli kendiSifarisci Nadir sah EfsarTikilme tarixi 1732Uslubu Arran memarliq mektebiVeziyyeti fealiyyet gostermirAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiKateqoriyaMescidEhemiyyetiOlke ehemiyyetliMescidde xidmet eden nesl seceresi 1916 ci ile kimi hemin mescid de fealiyyetini davam etdirmisdir Sovet hokumeti terefinden rerpessiya olunmus Azerbaycanin taninmis ziyalisi Behlul Efendi Behlul Behcet bu nesildendir Onun nevesi Hemidullah Efendiyev ruhani tehsili almisdir ve indi de dini fealiyyet gosterir 1 Mundericat 1 Tarixi 2 Memarliq xususiyyetleri 2 1 Uzerindeki yazilar 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxTarixi Redakte Dondarli mescidi isgaldan azad edilende ilk veziyyeti Dondarli kendindeki Dondarli mescidi Ermenistanin isgalina qeder qeder yaxsi veziyyetde gelib catmisdir Ermeni isgalindan sonra mescidin veziyyeti berbad duruma salinmisdir 2 2020 ci il 25 oktyabr tarixinde Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden Qubadli rayonunun isgaldan azad edildiyi prezident terefinden beyan edilmisdir 3 Memarliq xususiyyetleri RedakteYerli insaat materiallari ile tikilmis Dondarli mescidi kend klubunun qonsulugunda yerlesir Mescidin qapisi hundurluyune qederki mesafeden butun divarlari boyu ufuqi semtde aparilmis relyefli qursaq onu uzaqdan ikimertebeli kimi gosterir Eslinde bu aldadicidir Bina bir mertebelidir Teqriben bir metrlik kursu uzerinde insa edilib Eni 2 metre catan eyvandan birbasa ibadet zalina qapi acilir Giris qapisi yuxaridan yarim dairevi tagbendle tamamlanir Hemin qapinin sol yaninda kicik olculu nisa var Nisanin sag ve sol tereflerinde ise dairevi formada daslar qoyulub uzerine kitabeler yazilmisdir 4 Dondarli mescidinin ibadet zalinda dord eded das sutunlar qoyulub Sutunlara komek meqsedi ile yan divarlar uzerinde playstrlar qurasdirilmisdir Onlar zalin ustunu orten gumbezlerin daha da mohkem mohtesem dayaniqli olmasina serait yaradir Ancaq mescidin interyerinden baxanda bu menzerenin sahidi oluruq Onun dam terefden ortuyu ise Susa Agdam Fuzuli ve s seherlerinin mescidlerinde oldugu kimi yamacli formada hell edilmisdir XVIII XIX esrin yadigari olan Dondarli mescidi Qarabagin qedim islam memarliginin gozel numunesidir 5 Uzerindeki yazilar Redakte Dondarli mescidi isgaldan azad edildikden sonra ic hissesi Dondarli mescidinin girisindeki dairevi tagbend ve ondan yuxaridaki yazi Dondarli mescidi uzerinde das kitabedeki yumru yazi Mescidin uzerinde ereb elifbasi ile bir nece kitabe vardir Kend isgaldan azad olunduqdan sonra bu kitabeler ilahiyyatci Behcet Efendiyev terefinden oxunmusdur Mescidin uzerinde dord yumru xana var Yumru xanalarda Mehemmed peygemberin adi yazilib Digerlerinde Imam Eli Imam Hesen ve Imam Huseynin birinde ise Residi Xelifelerinin adlari qeyd olunub Giris qapisi uzerinde olan yarim dairevi tagbende ki yazida Le ilehe Illellah Muhemmeden Resulallah yazilib Hemcinin hicri teqvimi ile 1281 ci il qeyd edlib Bu da miladi tarixi ile 1860 ci il hesab olunur Hemcinin bu kitabede qeyd olunur Sahibul cemaetul Dondarli yeni onun sahibi Dondarli camatidir Mescidin uzerinde daha bir kitabede ise bele yazilib بنينا هذه كريم الحسنة بحجرة النبي احدى ثمانين و الف سنة Tercumesi Bunu gozel bir ehsan olaraq hicri 1081 ci ilde tikdik Bu da miladi tarixle 1670 ci il hesab olunur Mescidin uzerindeki yazilardan belli olur ki Dondarli kend mescidinin tarixi daha qedimdir O bir defe uculduqdan sonra yeniden tikilib Mescidin yuxari hissesinde daha bir kitabe de vardir Teessufki onu oxumaq hele mumkun deyil Mescidin mehrabinda da Qurani Kerimden bir aye yazilmisdir Istinadlar Redakte Din xadimi Hemidullah Efendiyev Qubadli rayonunun esir abideleri Ilham Eliyev 2020 Ilham Eliyevin Tviti azerb Ilham Eliyev Istifade tarixi 2020 10 25 Qubadli rayonu erazisinde olan dini ibadetgahlar ocaqlar mescidler pir ve ziyaretgahlar haqqinda M e l u m a t Qarabagin qedim mescidleriHemcinin bax RedakteArran memarliq mektebi Yuxari Govher aga mescidi Asagi Govher aga mescidi Imamzade turbesi Berde Menbe https az wikipedia org w index php title Col mescidi amp oldid 6042440, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
