fbpx
Wikipedia

Çinin iqlimi

Şərqi Asiyada yerləşən Çin Xalq Respublikasının sahəsi 9,6 mln. km² (RusiyaKanadadan sonra dünyada 3-cü yer). Çin şimaldan cənuba və şərqdən qərbə doğru təxminən 5000 km uzanır. Böyük bir ərazini əhatə etməsi, fərqli relyefə malik olması, eləcədə böyük məsafədə (14 500 km) Sakit okean boyu uzanması ölkədə fərqli iqlim tiplərinin meydana gəlməsinə səbəb olmuş.

Çinin iqlim təsnifatı (Köppenə görə)

Ümumi məlumat

Çinin ərazisi üç iqlim qurşağı (mülayim, subtropiktropik) hüdudlarında yerləşir. Ölkənin qış iqlimini müəyyən dərəcədə Asiya qış antisiklonu formalaşdırır. Mülayim və subtropik qurşaqlarda anomal soyuq qış səciyyəvidir.

Mülayim qurşaq

 
Orta illik yağıntıların miqdarı

Mülayim qurşaq hüdudlarında kontitnental (Şimali Çin və Şimal Qərbi Çinin plato və dağları) və musson (Şimal Şərq dağlıq ölkəsi, Böyük Çin düzənliyinin şimal hissəsi) iqlim vilayətləri ayrılır; orta illik temperatur –5°C-dən (Urumçi) 14°C-dək (Şandunya) dəyişir. Temperaturun illik amplitudu 70°C-dək çatır (Turfan çökəkliyi). Qışı soyuq və uzunmüddətlidir, çox vaxt güclü şaxtalar və küləklər olur, qar az düşür; yanvarın orta tempru şimal-şərqdə –16-dan –25°C-dək (bəzən 40°C-yə çatır), Şərqi Çində –6 - 4°C-dəkdir. Yayı istidir; iyulun orta temperaturu 20- 26°C-dir, Turfan çökəkliyində 34°C-yə çatır. Yağıntının orta illik miqdarı qərb rayonlarında 90 mm-dən azdır (Tarim çökəkliyi), şərqə doğru tədricən artır – 400–500 mm-dən 850 mm-dək artır (Daxili Monqolustanın sahilyanı rayonlarında).

Subtropik qurşaq

Subtropik qurşaqda musson və yüksək dağlıq iqlim vilayətləri tipikdir. Musson iqlim vilayətinin qışı quru və soyuq, yayı rütubətli və isti, yazı və payızı uzunmüddətlidir. Yanvarda orta temperatur 0°C-dən 8°C-dək, iyulda 26° C-dən 31°C-dək qalxır. Әn çox yağıntı ilin isti vaxtları düşür. Orta illik yağıntının miqdarı sahilyanı ərazilərdə 1500 mm, Yantszı çayının orta axınında 1100 mm, Yunnan Quyçjou yaylasında 800 mm-dir. Çinin cənub və şərq sahilləri yayda və payızda leysan və qasırğalardan ziyan çəkir.

Tropik qurşaq

Tropik iqlim qurşağı Sitszyan çayından cənubdakı əraziləri, Cənubi Çin dənizinin sahillərini (25° şm.e.-dək), həmçinin Xaynan və Tayvan adalarını əhatə edir. Yanvarın orta temperaturu 20–22°C, iyulun orta temperaturu 32°C-dir. Yağıntının orta illik miqdarı Tayvan adasında 2460 mm-dir. Cənubi Çinin materik hissəsində 1680 mm-dək azalır. Qar xətti Tibet yaylasının qərb və şərq kənarlarında 4400–4600 metr hündürlükdən, mərkəzi hissəsində 6200 metr hündürlükdən keçir. Müasir buzlaşmanın sahəsi kiçikdir (təqribən 84 min km²). Әn iri buzlaşma mərkəzləri Qaraqorum, Kunlun, Nanşan, Şərqi Tyanşan, Monqol Altayı dağlarındadır.

İqlimin yüksəklik qurşağı

İqlimin zonallığı Tibet yaylasının yüksək dağlıq sistemində pozulur. Yaylanın şimal və mərkəzi hissələrində yanvarın orta temperaturu –20 -dən –25°C-dək, iyulun orta temperaturu 6–7°C təşkil edir. Şərq hissəsində uyğun olaraq –8 və 12–14°C-dir. Temperaturun sutkalıq tərəddüdü böyükdür (30°C-dən çox). Yağıntının orta illik miqdarı şərqdə 250–750 mm, qərbdə 100–200 mm və daha azdır. Yaylanın cənub və cənub-şərq hissəsinin iqlimi nisbətən yumşaqdır; yayda Hind okeanından əsən musson küləkləri bol yağışlar gətirir.

Həmçinin bax

Mənbə

Çin // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 9–10. ISBN 978-9952-441-11-6.

İstinadlar

  1. CLIMAT: RÉPUBLIQUE POPULAIRE DE CHINE
  2. Климат Китая

 

çinin, iqlimi, şərqi, asiyada, yerləşən, çin, xalq, respublikasının, sahəsi, rusiya, kanadadan, sonra, dünyada, çin, şimaldan, cənuba, şərqdən, qərbə, doğru, təxminən, 5000, uzanır, böyük, ərazini, əhatə, etməsi, fərqli, relyefə, malik, olması, eləcədə, böyük,. Serqi Asiyada yerlesen Cin Xalq Respublikasinin sahesi 9 6 mln km Rusiya ve Kanadadan sonra dunyada 3 cu yer Cin simaldan cenuba ve serqden qerbe dogru texminen 5000 km uzanir Boyuk bir erazini ehate etmesi ferqli relyefe malik olmasi elecede boyuk mesafede 14 500 km Sakit okean boyu uzanmasi olkede ferqli iqlim tiplerinin meydana gelmesine sebeb olmus Cinin iqlim tesnifati Koppene gore Mundericat 1 Umumi melumat 2 Mulayim qursaq 3 Subtropik qursaq 4 Tropik qursaq 5 Iqlimin yukseklik qursagi 6 Hemcinin bax 7 Menbe 8 IstinadlarUmumi melumat RedakteCinin erazisi uc iqlim qursagi mulayim subtropik ve tropik hududlarinda yerlesir Olkenin qis iqlimini mueyyen derecede Asiya qis antisiklonu formalasdirir Mulayim ve subtropik qursaqlarda anomal soyuq qis seciyyevidir Mulayim qursaq Redakte Orta illik yagintilarin miqdari Mulayim qursaq hududlarinda kontitnental Simali Cin ve Simal Qerbi Cinin plato ve daglari ve musson Simal Serq dagliq olkesi Boyuk Cin duzenliyinin simal hissesi iqlim vilayetleri ayrilir orta illik temperatur 5 C den Urumci 14 C dek Sandunya deyisir Temperaturun illik amplitudu 70 C dek catir Turfan cokekliyi Qisi soyuq ve uzunmuddetlidir cox vaxt guclu saxtalar ve kulekler olur qar az dusur yanvarin orta tempru simal serqde 16 dan 25 C dek bezen 40 C ye catir Serqi Cinde 6 4 C dekdir Yayi istidir iyulun orta temperaturu 20 26 C dir Turfan cokekliyinde 34 C ye catir Yagintinin orta illik miqdari qerb rayonlarinda 90 mm den azdir Tarim cokekliyi serqe dogru tedricen artir 400 500 mm den 850 mm dek artir Daxili Monqolustanin sahilyani rayonlarinda 1 Subtropik qursaq RedakteSubtropik qursaqda musson ve yuksek dagliq iqlim vilayetleri tipikdir Musson iqlim vilayetinin qisi quru ve soyuq yayi rutubetli ve isti yazi ve payizi uzunmuddetlidir Yanvarda orta temperatur 0 C den 8 C dek iyulda 26 C den 31 C dek qalxir Әn cox yaginti ilin isti vaxtlari dusur Orta illik yagintinin miqdari sahilyani erazilerde 1500 mm Yantszi cayinin orta axininda 1100 mm Yunnan Quycjou yaylasinda 800 mm dir Cinin cenub ve serq sahilleri yayda ve payizda leysan ve qasirgalardan ziyan cekir 1 Tropik qursaq RedakteTropik iqlim qursagi Sitszyan cayindan cenubdaki erazileri Cenubi Cin denizinin sahillerini 25 sm e dek hemcinin Xaynan ve Tayvan adalarini ehate edir Yanvarin orta temperaturu 20 22 C iyulun orta temperaturu 32 C dir Yagintinin orta illik miqdari Tayvan adasinda 2460 mm dir Cenubi Cinin materik hissesinde 1680 mm dek azalir Qar xetti Tibet yaylasinin qerb ve serq kenarlarinda 4400 4600 metr hundurlukden merkezi hissesinde 6200 metr hundurlukden kecir Muasir buzlasmanin sahesi kicikdir teqriben 84 min km Әn iri buzlasma merkezleri Qaraqorum Kunlun Nansan Serqi Tyansan Monqol Altayi daglarindadir 2 Iqlimin yukseklik qursagi RedakteIqlimin zonalligi Tibet yaylasinin yuksek dagliq sisteminde pozulur Yaylanin simal ve merkezi hisselerinde yanvarin orta temperaturu 20 den 25 C dek iyulun orta temperaturu 6 7 C teskil edir Serq hissesinde uygun olaraq 8 ve 12 14 C dir Temperaturun sutkaliq tereddudu boyukdur 30 C den cox Yagintinin orta illik miqdari serqde 250 750 mm qerbde 100 200 mm ve daha azdir Yaylanin cenub ve cenub serq hissesinin iqlimi nisbeten yumsaqdir yayda Hind okeanindan esen musson kulekleri bol yagislar getirir Hemcinin bax RedakteCin Cin cografiyasiMenbe RedakteCin Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 6 ci cild Cin Derk Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2015 seh 9 10 ISBN 978 9952 441 11 6 Istinadlar Redakte 1 2 CLIMAT REPUBLIQUE POPULAIRE DE CHINE Klimat Kitaya Menbe https az wikipedia org w index php title Cinin iqlimi amp oldid 5167184, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.