Çaxay - türk və altay mifologiyasında ildırım tanrısı. Çakay (Çakkay) və ya Şakay (Şakkay) olaraq da bilinir.
Xüsusiyyətləri
Şimşəklər və ildırımlar çaktırır. Yayına qoyub atdığı oxlar ildırımlardır. Yerdəki pis ruhları izlər və onların saxlandığı ağacların üzərinə atəşini göndərir. İldırım düşən ağacdan bir parça alınıb saxlansa evə pis ruhların girməsi maneə törədilər. Bəzi Türk birlikləri İldırım ilahına süd ya da ayranı saçı (cansız qurban) olaraq verərlər. Süd ildırım atəşini söndürebilen və uzaq tuta bilən tək şeydir. İldırımın düşdüyü yer, artıq Çaxay Xana aiddir və oranı kimsə mülk edinmez. Monqollar şimşək və ildırım'dan qorxarkən türklər bundan sevinc duyurlar. Monqol tarixində ildırım səbəbiylə yarım qalan və ya itirilən döyüşlər olduğu deyilər. Türklər ildırım düşüncə at sürüb göyə ox ataraq bu sevinclərini göstərirlər. İldırım baharda yeni günün (yeni ilin) xəbərçisi deməkdir. Çünki ildırım da tanrının okudur. Onun oxlarını qəbul etdiyini belə bildirmək lazımdır. Bundan başqa ildırımın düşdüyü yerə məbəd edilir. Yer üzündəki bütün primitiv cəmiyyətlərin ortaq belleklerinde mütləq ildırımlara dair xatirələr tapılar.
Çaxılqan xan
Türk, monqol və altay mifologiyasında şimşək ilahıdır. Çakay Xan ilə bənzər xüsusiyyətlər daşıyır. Kimi fikirlərə görə eyni varlıq, bəzən də bir-birlərinin qardaşıdır. Çaqılqağan və ya Saxılqağan (Şaxılqağan, Şaxılqan) olaraq da tələffüz edilir. Şimşəklər çaktırır. Atdığı şimşəklər onun mızraklarıdır.
Türk mədəniyyətində ildırım
Qədim türk inanclarına görə, Tanrının əsas silahı və gücünü göstərmə vasitəsidir. Türklər, ilk ildırımın düşməsini, yeni ilin gəlişinin xəbərçisi olaraq qəbul edərlər. Türklər göydən enən silahların "İldırım iyesi" tərəfindən göndərildiyinə inanır. Göydən gələn ildırımın parçalarından hazırlanmış "Koroğlu" və "Atilla" nın qılıncları müqəddəsdir. İnanışa görə, İldırım Tanrısı, yer üzünü pis varlıqlardan və pisliklərdən təmizləmək üçün, öz uşaqlarını yer üzünə göndərir. Potanine görə Bozqurq, ildınm ilahı olaraq düşünülürdü. Şamanların barabana vuraraq səs çıkarmalarındaki məqsədin bu səsi şimşək çaxmasına bənzətmək olduğu fikirini də yenə ilk dəfə Potanin irəli sürmüşdür.
Etimologiya
(Çax/Çak/Yak) kökündən törəmişdir. Çakmak felinin çekimli halıdır. Çaxan (yanıb sönən) işıq deməkdir. Monqolcada Şaxılqan sözü bu gün elektrik mənası daşıyır. Köhnə forması Tıyakılgan isə şimşək mənası daşıyır.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi
Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
September 28, 2021
çaxay, türk, altay, mifologiyasında, ildırım, tanrısı, çakay, çakkay, şakay, şakkay, olaraq, bilinir, mündəricat, xüsusiyyətləri, çaxılqan, türk, mədəniyyətində, ildırım, etimologiya, mənbəxüsusiyyətləri, redaktəşimşəklər, ildırımlar, çaktırır, yayına, qoyub, . Caxay turk ve altay mifologiyasinda ildirim tanrisi Cakay Cakkay ve ya Sakay Sakkay olaraq da bilinir Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Caxilqan xan 3 Turk medeniyyetinde ildirim 4 Etimologiya 5 MenbeXususiyyetleri RedakteSimsekler ve ildirimlar caktirir Yayina qoyub atdigi oxlar ildirimlardir Yerdeki pis ruhlari izler ve onlarin saxlandigi agaclarin uzerine atesini gonderir Ildirim dusen agacdan bir parca alinib saxlansa eve pis ruhlarin girmesi manee torediler Bezi Turk birlikleri Ildirim ilahina sud ya da ayrani saci cansiz qurban olaraq vererler Sud ildirim atesini sondurebilen ve uzaq tuta bilen tek seydir Ildirimin dusduyu yer artiq Caxay Xana aiddir ve orani kimse mulk edinmez Monqollar simsek ve ildirim dan qorxarken turkler bundan sevinc duyurlar Monqol tarixinde ildirim sebebiyle yarim qalan ve ya itirilen doyusler oldugu deyiler Turkler ildirim dusunce at surub goye ox ataraq bu sevinclerini gosterirler Ildirim baharda yeni gunun yeni ilin xebercisi demekdir Cunki ildirim da tanrinin okudur Onun oxlarini qebul etdiyini bele bildirmek lazimdir Bundan basqa ildirimin dusduyu yere mebed edilir Yer uzundeki butun primitiv cemiyyetlerin ortaq belleklerinde mutleq ildirimlara dair xatireler tapilar Caxilqan xan RedakteTurk monqol ve altay mifologiyasinda simsek ilahidir Cakay Xan ile benzer xususiyyetler dasiyir Kimi fikirlere gore eyni varliq bezen de bir birlerinin qardasidir Caqilqagan ve ya Saxilqagan Saxilqagan Saxilqan olaraq da teleffuz edilir Simsekler caktirir Atdigi simsekler onun mizraklaridir Turk medeniyyetinde ildirim RedakteQedim turk inanclarina gore Tanrinin esas silahi ve gucunu gosterme vasitesidir Turkler ilk ildirimin dusmesini yeni ilin gelisinin xebercisi olaraq qebul ederler Turkler goyden enen silahlarin Ildirim iyesi terefinden gonderildiyine inanir Goyden gelen ildirimin parcalarindan hazirlanmis Koroglu ve Atilla nin qilinclari muqeddesdir Inanisa gore Ildirim Tanrisi yer uzunu pis varliqlardan ve pisliklerden temizlemek ucun oz usaqlarini yer uzune gonderir Potanine gore Bozqurq ildinm ilahi olaraq dusunulurdu Samanlarin barabana vuraraq ses cikarmalarindaki meqsedin bu sesi simsek caxmasina benzetmek oldugu fikirini de yene ilk defe Potanin ireli surmusdur Etimologiya Redakte Cax Cak Yak kokunden toremisdir Cakmak felinin cekimli halidir Caxan yanib sonen isiq demekdir Monqolcada Saxilqan sozu bu gun elektrik menasi dasiyir Kohne formasi Tiyakilgan ise simsek menasi dasiyir Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Mifologiya ile elaqedar olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Caxay amp oldid 2913762, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
