Vikipediya azad ensiklopediya Bu səhifədə iş davam etməkdədir Müdaxilə etməyə tələsməyin əgər kömək etmək istəyirsinizsə

Vikipediya azad ensiklopediya Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 24 saat evvel 가웨인 muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Qafqaz alban medeniyyeti qafqaz albanlarinin ve Qafqaz Albaniyasinin medeniyyeti Tarixi ocerk span Kimlik span Dil span Uzerinde qafqaz alban yazisi olan das Mingecevir yazilari Alban dili coxdilli Albaniyanin dillerinden biri ve bu diller arasinda yazisi olan tek dil idi Dil udi dilinin ecdadi idi ve Nax Dagistan dillerinin lezgi dillerine daxil idi Alban ve proto udi dilleri arasindaki parcalanma ehtimal ki eramizin ilk esrlerinde bas vermisdir Lakin bu prosesin bas verdiyi bolge hele de mueyyen edilmemisdir Teklif olunan nezeriyyelerden biri budur ki bu iki Qafqaz dili simaldan cenuba o cumleden Kur cayinin sag sahiline kecmis ve burada onlar irandillilerle six temasda olmusdular Alban dili tam iranlasma problemi ile uzlesmisdi cenubdan Sasani kockunleri terefinden getirilen Orta Midiya ve pehlevi dilleri ehali arasinda yayilmaga baslamisdi Albaniyanin xristianlasdirilmasi ve kilse xidmetlerinde alban dilinden istifade edilmesi alban dilinin Parfiya ve pehlevi dillerine tam assimilyasiyanin qarsisini aldi Yerli avtokefal kilse ile six elaqeli olan alban dili dini kimliyin ve ehtimal ki siyasi kimliyin gostericisi kimi istifade edilirdi Albaniyanin hakim elitasinin hansi dilde danisdigi deqiq melum deyil lakin bu ehtimal ki resmi dil olan pehlevi dili idi Albaniya cari Yesuagenin ve Alban katolikosunun resmi mohurlerindeki pehlevice ile yazilmis titul yazilari bu dilin ve yazinin en ali Alban zadeganlari ve ruhanileri arasinda ehemiyyetli rolunu numayis etdirir Eyni zamanda IV VI esrlerde alban dili en azi Albaniyanin hakim tebeqesinin medeniyyetinin bir hissesi idi VIII esrin evvellerinde Alban Kilsesi Ermeni Apostol Kilsesinin nezareti altina kecdikden sonra alban dili tedricen dini kimliyin elementi olmaqdan cixmis ve yerini ermeni diline vermisdir Edebi Alban dili ve ortaq Koine dili hec vaxt inkisaf etmemisdir VIII esrden etibaren ermeni dili edebi dil kimi istifade olunmaga baslamisdir Alban dili unsiyyet diline cevrilmis buna baxmayaraq yerli ehali medeni ve sosial xususiyyetlerini qoruyub saxlamisdir Rus Qedim Dunya Tarixi nin muelliflerinin qeyd etdiyi kimi Albaniyanin ve onun tarixinin dil muxtelifliyi onun erazisinde yaradilmasi prosesinin eyni vaxtda basqa yollarla getmesine getirib cixarmisdir Zerdust tesirinin guclu oldugu Xezeryani bolgelerde Orta Midiya dili lingua franka kimi istifade olunurdu ki bu da sonradan bezi erazilerde talis ve ona yaxin indi yoxa cixmis dialektler umumi dile cevrilmisdir evveller guclu ermeni tesiri olan ermenidilli bolgelere bitisik eraziler ucun ermeni dili lingua franka kimi istifade edilmisdir Elifba span Say sistemi span Edebiyyat span Sinay palimpsteti Ermenistan ve Gurcustanda yazili dilin yaradilmasindan derhal sonra muxtelif orijinal ve tercume edebiyyatinin ortaya cixmis ancaq eyni proses Albaniyada bas vermemisdir Dini kitablar ve bezi diger movzulu kitablar alban Aqvan diline tercume edilmis lakin alban edebiyyati uzun muddet movcud olmamisdir Bunun bir sebebi Partav etrafindaki ehalinin yalniz az bir hissesinin alban Aqvan dilinde danismasi Albaniyanin diger yerlerinde ise diger dillerin ve lehcelerin danisilmasi idi A Redqeyte gore alban elifbasinin yaradilmasindan sonra alban dilinde heqiqi alban edebiyyati hec bir zaman yaranmamisdir Alban diline tercume olunmus xristian edebiyyatinin movcudluguna dair ilk ve en erken melumat ermeni tarixcisi Koryun terefinden verilmisdir Kesf edilmis Ehdi Cedid ve Ehdi Cedid metnlerine elece de Yehya Inciline esaslanan alban metnleri leksiyoner bunun subutudur Alban leksiyonerlerinin dua kitablarinin arami dilinde tertib edilmis Incilin nesri olan Septuagintadan 7 ci esr daha qedim oldugu subut edilmisdir ki bu da alban leksiyonerlerini dunya bibliya tedqiqatlarinin incilerinden biri edir Fransiz filoloqu ve qafqazsunasi Jan Pyer Mahe hesab edir ki Bibliya V esrin evvellerinde alban diline tercume edilmisdir alman dilcisi ve qafqazsunasi Yost Gipperte gore Muqeddes Kitabin alban diline tam tercumesinin movcudlugu subut olunmamisdir Memarliq span Incesenet span Teqvim span Din span Huquq span Istinadlar span Klimov 1999 seh 459 460 Schulze 2017 seh 26 27 Neronova 1989 seh 287 Gadzhiev 2003 seh 118 Koryakov 2006 seh 39 Alaev 2002 seh 36 Redgate 2000 seh 141 Gadzhiev 2015 seh 177 188 Alikberov 2015 seh 16 27 Mahe 2008 Jost 2007 Kateqoriya Qafqaz Albaniyasinin medeniyyetiGizli kateqoriyalar Is davam eden sehifelerArticles with hatnote templates targeting a nonexistent page